برداشت گندم و تاثير آن در كميت و كيفيت محصول

برداشت گندم و تاثير آن در كميت و كيفيت محصول
سيده زهرا ساجدي _ كارشناس ارشد زراعت
شهرستان بهبهان
نتيجه عمل كليه عوامل مؤثر بر رشد گياه ، از جمله عمليات كاشت و داشت ، در زمان برداشت محصول مشخص ميشود . اما برداشت محصول نيز به خودي خود عملي است حساس و چنانچه به طور غير صحيحي انجام پذيرد نتيجه زحمات يك سال زراعي و سرمايه گذاري را به هدر مي دهد .
رسيدگي فيزيولوژيك در غلات دانه ريز (گندم ، جو ، يولاف و چاودار ) با زرد شدن پايه سنبله يا خوشه مشخص ميگردد . در اين زمان آب و مواد غذايي به سنبله يا خوشه نرسيده و ديگر به وزن خشك دانه اضافه نميشود . دانه در مرحله خميري سخت بوده و نزديك به 40 درصد رطوبت دارد . از آن پس رطوبت دانه كم شده تا به حالت تعادل با محيط برسد و رسيدگي كامل رخ دهد .
در زمان برداشت بايد دانه هاي گندم كاملاً رسيده باشند و از برداشت گندم هاي نارس خودداري شود . برداشت غلات قبل از رسيدگي كامل بوته باعث پايين آمدن عملكرد و كيفيت محصول مي گردد . دانه هايي كه رشد كامل نكرده باشند چروكيده و سبك وزن بوده و مقدار نشاسته آنها پايين تر از حد معمول است . تاخير در برداشت نيز باعث خشك شدن بيش از حد دانه ها شده و در نتيجه درصدي از دانه ها طي خرمنكوبي شكسته مي شوند . رها كردن طولاني محصول رسيده در مزرعه باعث ريزش دانه ، خوابيدگي بوته ها و افزايش خسارت پرندگان مي گردد . در حالت رسيدگي كامل كلش گندم زرد و خشك و دانه گندم نيمه سخت يا سخت ميباشد و هنگام پيچيدن ساقه به دور دست ساقه ها شكسته ميشوند . در برداشت با كمباين اگر محصول خيلي زود يا خيلي دير برداشت شود ممكن است به علت صدمه ديدگي يا تلفات دانه ها درآمد حاصله كاهش پيدا كند . رطوبت گندم در زمان برداشت بايد بين 12 تا 14 درصد باشد . چنانچه رطوبت محصول بالا باشد عمل جداسازي بخوبي انجام نشده و در صورتي كه رطوبت دانه كم باشد ، شكستگي دانه ها زياد خواهد بود .
وجود علفهاي هرز در مزرعه نيز مشكلات خاصي را در كار با كمباين ايجاد ميكند . در صورتي كه علفهاي هرز ، سبز و مرطوب باشند ، مقداري از بافتهاي سبزينه اي آنها وارد محصول شده ، و از كيفيت محصول كاسته و رطوبت دانه برداشتي افزايش مي يابد . همچنين كمباين در توزيع بذر علفها نيز نقش بزرگي ايفا ميكند.( در اينجا مي توان به اهميت مرحله داشت و سمپاشي به موقع مزارع اشاره كرد .)
برداشت محصول با كمباين و ميزان افت و ريزش آن به عواملي چون رطوبت دانه ، درجه حرارت هوا ، وضعيت مزرعه (تراكم) ، نوع گياه ، ژنتيك بذر ، خوابيدگي محصول ، وضعيت قسمتهاي مختلف كمباين( نو يا فرسوده بودن آن) و تجربه راننده بستگي دارد .
ضايعات برداشت :
ضايعات برداشت شامل دو مرحله است :
الفـ» ضايعات قبل از ورود كمباين
1. ريزش دانه در سطح مزرعه به طور طبيعي در اثر حساسيت محصول و تاخير در برداشت
2. ضايعات دانه و خوشه در اثر خوابيدگي محصول به دليل ورس يا طوفان و حمله پرندگان

ب» ضايعات و ريزش در موقع كار كمباين ( كشاورزان مراقب باشند)
1. ريزش از دستگاه درو (پلاتفرم)
2. ريزش و تلفات از واحد خرمنكوبي
3. ريزش از واحدهاي جداكننده
4. ريزش از بدنه كمباين به دليل پوسيدگي بدنه و عدم آب بندي درز و شيارها
توصيه هاي فني در برداشت گندم
1. قبل از شروع كار كمباين ، ارتفاع دستگاه برش از دو طرف پلاتفرم بايد با سطح زمين برابر باشد و در صورت نياز بايد به نحوي تنظيم شود كه كاملا افقي قرار گيرد .
2. در زمينهاي با تراكم بالا سرعت حركت كمباين و نيز سرعت كار پلاتفرم كاهش يابد تا از ريزش خوشه ها و دانه ها بر روي زمين جلوگيري گردد .
3. مزارع خوابيده را در بايد در جهت خوابيدگي محصول برداشت نمود . در اين حالت ريزش سنبله كاهش مي يابد .
4. رطوبت كمتر از 10 درصد در بسياري از ارقام گندم مي تواند باعث بالا رفتن خسارت شود .
5. در مزارعي كه علف هرز سبز مشاهده مي شود يا مزارعي كه آب زيرزميني بالا است و يا قسمتهايي كه به دليل گود بودن و جمع شدن آخرين آب آبياري بوته ها و حتي خوشه ها رطوبت زيادي داشته باشند و رنگ متن آن هنوز سبز است ( در حالي كه بقيه مزرعه خشك باشد ) بايد خوراك كمباين را كم و سرعت دوران سيلندر خرمنكوب را زياد كرد تا از خفگي كمباين جلوگيري شود.
6. بدليل كوچك بودن اندازه گندم بايد دقت نمود تا بالابرها و دريچه هاي آنها كاملاً بسته و ريزش نداشته باشد ( درز و شيار آنها به وسيله ابر و پارچه مسدود شود .)
7. شدت باد پنكه هر لحظه بايد كنترل شود تا اولاً روي غربالها و الك تراكم نباشد و ثانياً از قسمت عقب كمباين ريزش دانه مشاهده نشود .
8. سرعت دوراني خرمنكوب در برداشت گندم 700 تا 900 دور در دقيقه است كه در تراكم هاي بالاتر در مزرعه اين سرعت را تا 900 دور در دقيقه بالا مي بريم . در مزارع مرطوب دور سيلندر را زياد و خوراك كمباين را كم كنيد .
9. در مزارع گندم بهتر است تا رفع شبنم صبح برداشت به تاخير افتد تا برش و كوبيدن محصول بهتر انجام شود اما اگر زمان برداشت گندم گذشته باشد ( مزرعه بيش از اندازه خشك شده ) و يا واريته حساس به ريزش است ، توصيه ميشود صبح كه شبنم روي محصول قرار دارد اقدام به برداشت كرد و موقع ظهر كه مزرعه خشك است برداشت را تعطيل نمود و بعد از ظهر كار را شروع و تا ساعت 2 تا 3 بعد از نيمه شب كار آن را ادامه داد .
10. استفاده از چرخ و فلك چنگالي افت ها و ضايعات را به شدت كاهش مي دهد ؛ خصوصاً در مزارع خوابيده .
11. ارتفاع چرخ و فلك خوراك دهنده و عقب و جلو بودن آن نسبت به تيغه را با توجه به ارتفاع و تراكم محصول تنظيم كنيد . براي محصولات خوابيده و يا ساقه كوتاه چرخ و فلك را بايد پايين تر قرار داد و براي محصولات ايستاده يا بلند بايد آن را بالا كشيد .
12. فاصله پره ي هليس از كف پلاتفرم بايد بين 8 تا 12 ميليمتر تنظيم گردد . فاصله بيش از حد موجب مي شود محصول به طور يكنواخت به وسط استوانه ي حلزوني هدايت نشود و فاصله كم آن موجب شكستن دانه و در نتيجه ريزش آن به زمين شده ساقه نيز در اين مرحله خرد مي شود .
13. فاصله كوبنده و ضد كوبنده را بسته به اندازه بذر در ارقام مختلف و تراكم مزرعه و رطوبت آن تنظيم كنيد . اين فاصله بايد تا حدي باشد كه عمل كوبيدن محصول به نحو مطلوب انجام شود . فاصله بيش از حد باعث نيم كوب شدن خوشه ميگردد . و اگر فاصله كوبنده و ضد كوبنده خيلي كم باشد دانه ها صدمه خواهند ديد . فاصله بين كوبنده و ضد كوبنده در جلو دستگاه كوبنده هميشه بيشتر از فاصله آنها در انتها است . مثلا براي گندم در جلو 10 ميليمتر و در عقب 4 ميليمتر است . اگر كوبيدن به نحو صحيح انجام شود موارد زير قابل مشاهده است : 1- عدم وجود دانه هاي آسيب ديده در مخزن 2- عدم وجود دانه هاي پاك نشده يا برگشت بيش از حد 3- نبودن كاه و كلش ريز و له شده 4- افت خيلي كم دانه در كاه برها و غربال ها . هنگام خروج كاه و كلش از عقب كمباين كاه نبايد له شده يا شكسته باشد .
14. تا انجا كه ممكن است برداشت در روز انجام شود تا برداشت با كيفيت و افت كمتري صورت پذيرد .
15. در شروع برداشت هر مزرعه با توجه به كميت و كيفيت محصول ، كمباين بايد مجدداً تنضيم شود .
16. براي جلوگيري از ريزش بذر مخزن كمباين كاملاً پر نشود .
17. رعايت نكات ايمني و مجهز بودن كمباين ها به كپسول آتش نشاني در طول برداشت الزامي است .
18. درز و شيارهاي كاميون و كمپرسي ها به وسيله گوني گرفته شود تا موقع حمل محصول به سيلو و مراكز خريد تلفات و ريزش نداشته باشيم .
19. و بالاخره آخرين توصيه اينكه صاحب مزرعه بايد در تمام طول برداشت بر كار كمبايها نظارت كامل داشته باشد .
تنظيمات واحدها و قسمتهاي مختلف كمباين براي برداشت گندم
واحد محصول
گندم
دور خرمنكوب
900 700 دور در دقيقه
فاصله خرمنكوب بر مبناي فاصله از جلو
14 10 ميليمتر
اندازه غربال كاه
19 16 ميليمتر
اندازه الك دانه
7 4 ميليمتر
شدت باد پنكه
800 600 دور در دقيقه
فاصله هليس از كف پلاتفرم
12 8 ميليمتر
سرعت محيطي چرخ و فلك
10 تا 20 % بيشتر از سرعت كمباين

پس از برداشت بهتر است زمين را ماخار نموده و شخم بزنيد و براي جلوگيري از ايجاد كلوخ هاي بزرگ زمين را ديسك زده و براي كشت بعد تا حد زيادي آماده نماييد .






منابع :
1- خواجه پور، محمدرضا. 1378. اصول و مباني زراعت «نگارش دوم». انتشارات جهاد دانشگاهي واحد صنعتي اصفهان.
2- حميد شمسي ، گودرز بهراميان.1384. برداشت گندم و تنظيم كمباين . فصلنامه آموزشي ترويجي كارون سبز خوزستان. سال چهارم شماره دهم ..
3- سازمان تحقيقات و آموزش كشاورزي .1383. راهنماي گندم ، برداشت .
 

Similar threads

بالا