[مدارک ابنیه قدیمی]:بناهای قدیمی

E . H . S . A . N

مدیر تالار مهندسی معماری مدیر تالار هنـــــر
مدیر تالار
با سلام و احترام . . .

این تاپیک ، مرجع و آرشیوی است ، برای قرار دادن مدارک ِ ابنیه ی قدیمی ، اعم از پلان، نما، برش، پرسپکتیو و ...

موفق باشید . . .
:gol:




فهرست ِ مطالبی که تا کنون ( 1393/05/09) در این تاپیک قرار داده شده ، از قرار ِ ذیل است :



  1. تخت جمشید #7
  2. خانه حبیب آبادی #22
  3. خانه خلیل زاده#21
  4. عالی قاپو #13
  5. خانه تاریخی اسدی قزوین#20
  6. مجموعه باغ های پاسارگاد#2
  7. خانه بروجردی ها #3
  8. حمام وکیل شیراز #6
  9. خانه مرعشی شوشتر#4-#30
  10. مسجد عتیق شیراز #23
  11. باغ فین کاشان #5
  12. کاخ دارآباد تهران #8
  13. خانه امام جمعه تهران#9
  14. خانه مهربان گودرزیزد #24
  15. خانه گرامی یزد#25
  16. کلیسا در اصفهان#26
  17. مسجد آقا بزرگ کاشان #10 -#11 -#12 -#14
  18. عمارت مسعودیه#18
  19. خانه خادم باشی اردبیل#19
  20. خانه رضوان در شوشتر#17
  21. نقشه های فتو گرامتری مسجمد جامع اصفهان#27
  22. مدارک کلیسا#28
  23. خانه دورق شوشتر#29
  24. خانه مستوفی شوشتر#31
  25. خانه گازر شوشتر#32
  26. مسجد شاه صفی شوشتر#33
  27. مسجد جامع شوشتر#34
  28. مقبره سید ماهرو شوشتر#35
  29. کاروانسرای افضل شوشتر#36
  30. خانه تاریخی وکیل#37
  31. بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی#38
  32. خانه صادقی#39
  33. ذخیره ی درخواست ها #16
  34. معرفی سایت#15
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

fardin1

عضو جدید
خانه بروجردی ها

خانه بروجردی ها






1- موقعيت فعلي اثر:
شهرستان كاشان، بخش نياسر، شهر نياسر، خيابان شهيد منتظري، خيابان شهيد نامجو
ملک مذکور در باغي مشهور به باغ قاضي و در مجاورت محور طبيعي بيشه قرار گرفته است. محور بيشه جزئي از محله چاله‌قاب نياسر است که خود داراي آثار ارزشمند زيادي همچون خانه بروجردي‌ها، برج چاله‌قاب، گذر تاريخي چاله‌قاب و خانه بخشي تقي (خانه توكلي) است.

2- مشخصات پلاک ثبتي اثر:

مالکيت باغ متعلق به خانواده بروجردي است که پس از تفکيک نسبت به فروش برخي از قطعات آن اقدام نموده‌اند. از مشخصات ثبتي اثر اطلاعاتي در دسترس نمي‌باشد.

3- تاريخچه و وجه تسميه اثر:

باغ قاضي توسط حاج سيد شکرال‍... بروجردي فرزند حاج سيد حسن نطنزي (معروف به بروجردي، مالک خانه معروف بروجردي‌هاي کاشان) خريداري شده و در سال 1321 ه‍. ش، طي 9 ماه توسط استاد حسين مهندس - از معماران بنام شهر کاشان - محوطه سازي شده و احداث گرديد. بدين جهت به خانه بروجردي‌ها معروف است.
پس از فوت مرحوم شکر ال‍... بروجردي باغ و عمارت مذکور (باغ قاضي) توسط ورثه مرحوم بروجردي تفکيک گرديد و در حال حاضر در معرض فروش است.

4- سوابق پژوهشي اثر، شناسايي، بررسي، گمانه زني، حفاري

هيچگونه پژوهشي در مورد اين بنا صورت نپذيرفته است.

5- نوع و توضيحات مالکيت اثر:

مالكيت خصوصي

6- مشخصات اثر- تپه:


7- مشخصات اثر- بنا:

ساختمان به ابعاد 17.30 × 14.90 متر بنا گرديده است. جنس مصالح عبارت از خشت و گل و پايه بنا از سنگ لاشه محلي و ساروج است. بنا داراي 7 اتاق در طبقه همكف، ايواني در جلوخان و دو اتاق در طبقه زيرين است. درهاي ورودي اتاق‌هاي زيرزمين رو به بيرون بازشده و طبقه اصلي با يک متر ارتفاع از سطح زمين ساخته شده تا از رطوبت محل در امان باشد. بازشو‌هاي ساختمان چوبي بوده و اندود داخلي بنا به‌جز يک اتاق، بقيه از جنس گچ مي‌باشد. سقف‌هاي عمارت داراي سيستم تاق-تويزه و تاق-چشمه گنبدي بوده و از جنس خشت بنا گرديده است. نوع پوشش بام متناسب با محيط از غوره گل، کاه‌گل و لايه‌اي از برگ گياهان ساخته شده است. نماي عمارت ترکيبي از آجر، گچ و شمشه‌هاي گچي است که در قسمت فوقاني نما به شکل زيبايي خودنمايي مي‌کند.
حياط به ابعاد 75×105 متر و داراي دو حوض بزرگ است که آب چشمه اسکندريه پس از گذر از باغ تالار، آبشار نياسر، با رسيدن به اين منطقه وارد حوض اول گرديده و پس از گذر از زير ساختمان وارد حوض دوم در قسمت جلويي ساختمان مي‌شده است.

8- ويژگي اثر:

عمارت در جهت شمال شرق-جنوب غرب داراي تقارن مي‌باشد. تزئينات داخلي بنا عمدتا از گچ است و نماي خارجي آن از آجر، گچ و شمشه‌هاي گچي است. سقف جلوخان ايوان با قوس‌هاي گوناگون تزئين شده است.
باغ مزبور داراي درختان کهنسال بوده و در حال حاضر هم انبوهي از درختان سرو، کاج، بادام، پسته، انار و انجير در آن موجود است. معابر داخلي باغ با آجر، کف‌سازي گرديده است.

9- نوع بهره برداري اثر:

اين بنا در گذشته مسكوني بوده و در حال حاضر خالي از سكنه است. در صورت مرمت، مكاني مناسب جهت ارائه خدمات به گردشگران و يا استقرار فعاليتهاي فرهنگي مي‌باشد. در طرح توسعه كالبدي-گردشگري شهر نياسر نيز داراي كاربري فرهنگي و گردشگري است.

10- اقدامات انجام شده در مورد حريم اثر (حريم پيشنهادي):

اين اثر تاکنون تعيين حريم نگرديده است.

11- توضيح دخل و تصرفات انجام شده و مشهود در اثر:

در اثر تفکيک باغ، قطعات همجوار با محور بيشه به فروش رسيده و 5 واحد مسکوني در اين قسمت تا فاصله يک متري عمارت ساخته شده است. همچنين در قسمت پشتي باغ نيز، بنايي مهم ساخته شده که جزئي از باغ قاضي بوده است.

12- توضيح تعميرات گذشته در اثر:

تا كنون هيچ‌گونه تعميراتي در بنا صورت نپذيرفته است.

13- توضيحات ضروري و اختصاصي اثر:

از آن رو که توسط فرزند مرحوم بروجردي (مالك خانه بروجردي‌هاي كاشان) ساخته شده، جزئي از تاريخ اجتماعي منطقه کاشان است.
اين بنا ييلاقي است و به محلي براي تفرج خانواده بروجردي اختصاص داشته است. با توجه به زمان و گونه ساخت در منطقه کاشان کم ‌نظير است. در شهر نياسر اين بنا تنها با عمارت کوشک باغ تالار قابل قياس مي‌باشد.
به لحاظ ويژگي‌هاي معماري و محيطي عمارت و باغ داراي ارزش است.
در صورت تاخير در ثبت، به دليل تصميم خانواده بروجردي به فروش قطعات تفکيک شده، در معرض تهديدي جدي است.
بنا در جوار خانه با ارزشي معروف به خانه بخشي تقي است كه آن‌هم قابليت ثبت را دارد و اين دو بنا به همراه باقيمانده‌هاي آسياب‌هاي قديمي تشكيل يك مجموعه با ارزش را مي‌دهند.
در مجاورت محور طبيعي-گردشگري بيشه و در کنار چند آسياب قديمي مخروبه قرار گرفته و در صورت ثبت و مرمت، مکاني مناسب جهت ارائه خدمت به گردشگران و يا فعاليت‌هاي فرهنگي بوده و در تمرکز زدايي از منطقه تالار و آبشار نياسر و كاهش فشار وارده جمعيتي بر آن موثر است.

14- شرح وضعيت موجود خطرپذيري و دلايل آسيب هاي وارده:

متاسفانه تمام سقف‌هاي عمارت طي چندين سال گذشته فرو ريخته و تنها نما و ديوارهاي داخلي سالم است. همچنين بر اثر عبور آب از منازل تازه‌ساز همجوار عمارت ( تغییر مسیر ) ، باغ و عمارت کوشک طراوت گذشته را از دست داده است. سازه ديوارهاي عمارت کوشک به‌جز چند محل نياز به مرمتي خاص ندارد.

تجزيه و تحليل نماي اصلي:

-معرفي قسمت اصلي خانه با ارتفاع بيشتر نسبت به کل ساختمان
-معرفي ورودي ها با ايجاد تو رفتگي و پله
-نحوه قرارگيري باغچه ها وحوض به حس دعوت کنندگي خانه کمک مي کند
-کلا شکل هندسي کار حس دعوت کنندگي را القا مي کند
-تقارن و تکرار در پنجره ها با قوس هاي کار باعث ايجاد حس معنويت کار شده است.
-ايجاد فصاي تاريک و روشن
-استفاده از حوض باعث ايجاد آينه
-آب نماد پاکي باعث ايجاد حس زيبايي و آرامش
-طرح هاي مشبک کار دقت و نظم در معماري
-پيوستگي نما با تقارن و قوس و رنگ يکسان
-استفاده از رنگ هاي طبيعي
-تعادل و تقارن در کار کاملا مشخص است
-استفاده از پنجره هاي متعدد باعث ايجاد حس سبکي در خانه شده است

تاریخچه خانه بروجردی ها
زمانی که مرحوم حاج سیدحسن نطنزی(مشهوربه بروجردی)تاجرمعروف فرش کاشان دخترهمکارش مرحوم حاج سیدجعفرنطنزی رابرای پسرخودسیدمهدی خواستگاری کرد،خانواده دختر(که درخانه فعلی طباطبایی های کاشان زندگی می کردند) ساخت خانه ای درشان وموقعیت اجتماعی شان رابرای محل زندگی دخترشان شرط این ازدواج قراردادند.
خانواده بروجردی ازمعروف ترین معمارشهر(استادعلی مریم کاشانی)درخواست کردند که خانه موردنظررابسازد.استاد بعدازبه پایان رساندن سفت کاری خانه برای انجام نازک کاری وتزیینات ازبرجسته ترین هنرمندان نگارگرشهردعوت به عمل آورد.واین هنرمندان داستان هاوروایات عاشقانه خمسه نظامی وهفت پیکرجامی رادرجای جای طاق هاورواق ها به تصویرکشیدند.ساخت این خانه حدود18سال توسط25نفرمعماروهنرمندبه طول انجامید.ودرزمان حکومت ناصرالدین شاه 1280-1292ساخته شد.واکنون حدود 130 سال از عمر این خانه سپری شده.

روش کاراستادعلی مریم کاشانی:شیوه کاراین استاداین گونه بوده که ابتداماکت ساختمان موردنظررامی ساخته وپس ازتاییدطرح توسط کارفرمانسبت به ساخت آن اقدام می کرده.تیمچه امین الدوله وخانه طباطبایی از آثاراوست.وی این خانه را باالهام ازشیوه معماری اصیل ایرانی ساخته است.

شرح مواردی درباره ی خانه های مناطق گرم:

درون گرایی:ملاحظات دینی واجتماعی ورعایت عدم دید مسقیم ازبیرون به درون باساخت دالان یادهلیز رعایت شده است.
دلیل ساخت طاق گنبدی:یکی از دلایل ساخت وجودموریانه فراوان است.
نمای خانه های گرمسیری:سیم گل وکاهگل به رنگ روشن،وجودسایبان وسرتاس وکنسول درنماها
پنجره ها: کوچک وچوبی باحفاظ مشبک آجری
بادگیر: ایجادکوران غیرمستقیم
حیاط بزرگ باحوض وسیع وکاشت درخت به ویزه اناربرای مرطوب شدن هواوپایین آوردن دما
اختلاف سطح حیاط:حفاظی دربرابربادهای شدیدوگرم
هشتی:درونگرایی ومانع کوران بادهای شدیدوگردبادهاازسمت کوچه به داخل حیاط


شرح پلان خانه بروجردی ها معماری داخلی و عملکرد فضاها

*مساحت 1700مترمربع-زیربنا1000مترمربع-
*دوطبقه ودربعضی قسمتها مثل قسمت جنوبی که باسرداب دارای 3طبقه است.
*دارای یک حیاط با ابعاد20در30-
*دارای 3ورودی درشمال(ورودی اصلی)،غرب(مخصوص مراسم مذهبی وغیره) وجنوب(برای خواص)-ایوان های سرپوشیده دراطراف حیاط.
*جلوخان درفضای هشتی که دارای 6عددسکو برای انتظارمراجعین می باشد.این سکوها پاخوری نام دارد.

تقسیمات خانه بروجردی ها: بیرونی-اندرونی

بخش بیرونی شامل:بخش شمالی-بخش جنوبی(تابستانی)-بادگیرها
بخش اندرونی شامل:بخش شمالی_بخش جنوبی
بخش بیرونی:
1.هشتی
2.راهرو و دهلیز
3.حیاط مرکزی مستطیل شکل20×30
4.بخش اصلی وتابستانی بنا(بخش اعظم تزیینات دراین قسمت است)
5.سرداب درزیرزمین(دمادراین سرداب درتابستان حدود20درجه کمترازطبقاط بالایی ست.سرداب با یک سیتم کانال کشی افقی وعمودی به 2بادگیرارتباط دارد.نمای سرداب از گچ وآجراست.
6.آشپزخانه وانبارها:دربخش شمالی قراردارند.
7.بادگیرها:دردوبخش شمالی وجنوبی قسمت بیرونی می باشد


انواع بادگیر: (یک سویه-چهارسویه-چندوجهی-مدور-)

بادگیرهای این خانه هشت ضلعی هستند.


بخش اندرونی:

1.دارای 9اتاق
2.دارای حیاط خلوت واتاق پنج دری ساده،صندوق خانه،اتاق نشیمن ویک سرداب بزرگ دربخش جنوبی آن
3.دربخش شمالی شامل حیاط مرکزی-تالارپذیرایی ست.


تامین نوردرخانه بروجردی ها:

نورهشتی:تعبیه روزنه ای درسقف
نورزیرزمین:دربخشی از دیوارها وزیرایوانهایاطاقچه ها،پنجره های مشبکی وجودداردکه نقش عبورجریان هواراایفا کرده وفضای راهروی زیرزمین را نیزروشن می کند.
نورآشپزخانه:آشپزخانه وانبارهای خانه درگوشه هاوقسمت هاییازخانه است که نیازبه نوروتهویه درآن جاهااندک است.
نورتالاراصلی:نوربه وسیله نورگیرفوقانی درسقف تامین می شود.

مصالح مورد استفاده درخانه بروجردی ها:

آجر-کاشی-سیم گل-گچ ورنگ درتزیینات
*آجر:کف فرش حیاط-اتاق ها-راهروها-
*کاهگل وسیم گل:پوشش دیوارهای بیرونی
*گچ: پوشش داخلی بعضی اتاقها
*رنگ روغن:پوشش تالاراصلی
همچنین این بنادارای تزیینات اندک کاشی،آجرچینی ساده،گچبری های زیباونفیس ونقاشی ورنگ آمیزی دربخش بیرونی وتزیینات آینه کاری دربخش اندرونی می باشد.
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

fardin1

عضو جدید
حمام وکیل شیراز

حمام وکیل شیراز

hamam vakil.jpg

حمام وکیل شیراز
از دوره حکومت کریم خان زند که خود را وکیل الرعایا می خواند؛ آثار زیبا و مجموعه های بزرگی در شهر شیراز بر جای مانده است. یکی از این بناها حمام وکیل نام دارد که با 11 هزار متر مربع مساحت، 8660 متر زیربنا، 120 متر طول و 80 متر عرض در سال 1187 ه. ق. توسط كریم خان زند در محله درب شاهزاده، خیابان طالقانی فعلی ساخته شده است.
بنای حمام به صورت مکعب است و ورودی آن در سمت شمال قرار دارد. نمای شمالی حمام مشرف به فضای بازی بود که بعدها از بین رفت و خیابان کوتاهی جایگزین آن شد.
سردر حمام که با کاشی کاری مزین شده ، مربوط به دوره قاجاریه است. این حمام بزرگ ، از پیشرفته ترین اصول معماری زمان خود برخوردار است. ورودی حمام کوچک بوده و با شیبی ملایم به هشتی ورودی که پایین تر از سطح زمین قرار دارد و بدنه آن در اصل با نقوش زیبای اسلیمی به شیوه آهک بری، مزین شده است ، می رسد. {مدخل ورودي اين حمام هم اينك يك هشتي است كه در ابتدا وجود نداشته و دوره پهلوي احداث شده است}. اين هشتي داراي سقفي با گچ كاري برجسته است. بر بالای این هشتی که با گنبدی مسقف شده ، نورگیری زیبا و مشبک به شکل قبه تعبیه شده که وزنه های دایره شکل آن، از سفال سبز رنگ و با شیشه های ساده مدور پوشیده شده است. هشتی از طریق راهرویی به سربینه وسیع و زیبای حمام راه می یابد.
ورودی به رختکن، زاویه دار ساخته شده و همه این ملاحظات برای این بوده که از ورود سرما به داخل و از خروج گرما به خارج از حمام جلوگیری شود.
پس از آن سر بينه حمام به شكل هشت ضلعي منظم و وسيعي ديده مي شود كه بيشترين تزيينات را داراست و پوشش طاق و گنبد آن در میانه بر روی هشت ستون سنگی یکپارچه قرار دارد. آهكبري هاي سقف و ديوارهاي اين قسمت مربوط به دوران كريم خاني بوده كه بيشتر به شكل طرح هاي گلداني است اما در زمان قاجاريه، آثار زنديه كلنگي شده و قاجاريان بر روي آن آهكبري هايي به شكل داستان هاي اساطيري (داستان شيرين و فرهاد ، بيژن و منيژه و معراج حضرت رسول) انجام داده اند، در حال حاضر نيز به جهت تنوع بيشتر طرح هاي قاجاري، يكي دو طرح زندي مرمت شده و در بقيه قسمت ها طرح هاي قاجاري حفظ شده اند. با برداشتن لایه دوره قاجار، بخش باقی مانده از تزئینات دوره زندیه مشخص شده است.
در اطراف اين سربينه، سكوهايي براي تعويض لباس ساخته شده و چهار حوض سنگي نيز جهت استحمام در آن وجود دارد. تمامی کف و ازاره که ارتفاع آن به 5.1 متر می رسد، ( آن قسمت از دیوار اتاق و یا ایوان که از کف طاقچه تا روی زمین بود) با تخته سنگ های مرمرین پوشیده شده و در گودی میانه آن حوض هشت ضلعی با دیواره هایی از سنگ های یکپارچه قرار دارد. وسط این حوض فواره ای از همان سنگ تعبیه شده است.در قسمتی از كف حمام چندين رج آجر آب خرده كار شده و بين آنها ساروج ريخته اند تا فشار آب را تحمل كند. دورتا دور حوض که پایین تر از سطح کف سربینه قرار دارد فضایی برای قراردادن کفش ها تعبیه شده است و در يك سمت آن راهرويي است كه به هشتي دوم منتهي مي شود. در چهارگوشه سربینه چهار حوض کوچک فواره دار، به قرینه یکدیگر ساخته اند.
ستون هاي اين حمام از جنس سنگ گندمك گوگرد دار و سخت است. اين ستون ها يك پارچه هستند و بر روي آنها به فرم هندسي، مقرنس گچي كم عمق ديده مي شود ولي مقرنس آن برجسته است. جامخانه هايي كه در سقف تعبيه شده اند، روشنايي اين بخش را تأمين مي كنند.
در برزخ يا هشتي دوم كه به گرم خانه مي رود، قسمتي وجود داشته (در سمت راست ورودي هشتي دوم) كه ديواري ضخيم، قطور و توپر بوده و در بالاي آن (در پشت بام) حوض آبي بوده كه آب حمام از آغاز تأمين مي شده، در دوران پهلوي حمام به دو بخش تقسيم شد. بخشي از آن سربينه حمام بود كه به زورخانه تبديل شد. پس از تبديل سر بينه به زورخانه، اين ديوار برداشته شده و راهي به خيابان طالقاني گشوده شد كه به در ورودي حمام تبديل گشت. هم اينك اين در مسدود و به ديوار تبديل شده است.
پس از عبور از هشتي دوم به گرمخانه حمام وارد مي شويم كه داراي سه خزينه آب گرم، آب سرد و آب ولرم است.
گرمخانه حمام نسبتاً بزرگ و وسیع است. پوشش طاق و گنبد این محوطه در میانه بر روی چهار ستون سنگی یکپارچه که به شیوه مارپیچی تراش خورده اند. در قسمت جنوبی گرمخانه سه خزینه آب وجود دارد که در قسمت جنوب شرقی و غربی آنها دو جایگاه معروف به” خلوتگاه” با ازاره مرمری و تزئینات آهک بری زیبا وجود دارد. در وسط هر حاکم نشین نیز حوضی از سنگ مرمر دیده می شود.
کف گرمخانه با سنگ های پهن و بزرگ فرش شده و دیوارهای پایین آن نیز با سنگ های مرمر شفاف پوشش یافته است.در زیر این سنگ فرش دالان های کم عرض و باریکی ساخته شده که هوای گرم و بخار آب در آن جریان می یافته تا کف حمام زودتر گرم شود. در زير خزينه اصلي (آب گرم)تون حمام قرار دارد. در كف حمام نيز گربه روهايي وجود دارد كه در بدنه ديوار به دودكش ها منتهي مي شود. اين گربه روها علاوه بر آن كه گرماي اضافي را به كف حمام منتقل مي كند، دوده هاي ناشي از سوخت را نيز به بيرون هدايت مي كند.
آب رساني به اين حمام از طريق چاهي در ضلع غربي (گاو چاه) صورت مي گرفت به این صورت که در قسمت شرق و پشت حمام ، فضایی به نام” گاو رو” قرار داشت که با دری به خارج حمام مربوط می شد. این فضا مخصوص ورود و خروج چهار پایان حامل کود و … بود. در انتهای این راهرو، چاه عمیقی است که آب اصلی حمام را تأمین می کرد. در بالا و پشت بام حمام منبع نسبتاً بزرگی قرار داشت که آب کشیده شده از چاه در آن ذخیره شده و برای حوض های فواره دار و غیره مورد استفاده قرار می گرفت.
حمام وكيل كه به علت تغيير وضع حمام هاي عمومي از صورت قبلي خارج شده بود، در سال 1351 توسط اداره باستان شناسي مورد مرمت قرار گرفت.

hf7zbwh690jxw99g95ba.jpg


yx63bdfcmcvjerd3rh33.jpg

 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

Seti.Star

عضو جدید
کاربر ممتاز
پلان کاخ دارآباد تهران..که به بیمارستان تبدیل شده

پلان کاخ دارآباد تهران..که به بیمارستان تبدیل شده

پلان کاخ دارآباد تهران..که به بیمارستان تبدیل شده

مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان تهران ، گفت: با پايان عمليات مرمت «كاخ مظفري» در محوطه «بيمارستان مسيح دانشوري» ، اين بنا به عنوان موزه پزشكي اين بيمارستان مورد بهره برداري قرار مي گيرد.




به گزارش ايرنا، محمدابراهيم لاريجاني افزود: مراحل پاياني اقدامات مرمتي اين بنا شامل سبك‌سازي، مرمت و استحكام بخشي سقف‌هاي طبقه اول، مقاوم سازي، اصلاح و مرمت ديوارهاي داخل در طبقه اول و همكف، اجراي تاسيسات الكتريكي هم اكنون درحال انجام است.
وي افزود: مهار و ايمن‌سازي تزئينات باارزش معماري همچون آينه‌كاري، گچبري، لمه كوبي، رنگبرداري، پاكسازي و مرمت درها و پنجره هاي چوبي و نماي بيروني اين بنا نيز به اتمام رسيده است.
كاخ مظفري در محوطه اي مشرف به دره هايي كه زماني در آنها دار قالي برپا مي شد و به همين دليل دارآباد نام گرفته بود، بعنوان اقامتگاه موقت مظفرالدين شاه قاجار بنا شده است.
زمين اين بنا با توجه به كتيبه اي از سنگ مرمر كه در داخل بنا موجود است، در سال 1319 هجري قمري ازطرف ميرزاعلي اصغرخان امين السلطان خريداري و دستور ساخت بناي آن براي بيماري مظفرالدين شاه در سال 1320 از سوي ميرزامحمودخان حكيم الملك وزير دربار صادر شد.
در زمان پهلوي اول، برخلاف بسياري از بناهاي قاجاري كه مورد بي مهري و تهديد بود، به علت قرار گرفتن در مكاني خوش آب و هوا براي تاسيس بيمارستان مسلولان مورد توجه قرار گرفت و به اين ترتيب كاخ مظفري تبديل به بيمارستان مسيح دانشوري شد.
اين بنا در سال 1381 با شماره 3792 در فهرست آثار ملي ايران جاي گرفت.





s2.jpg
 

پیوست ها

  • s1.jpg
    s1.jpg
    30.7 کیلوبایت · بازدیدها: 7
آخرین ویرایش توسط مدیر:

V A N D A

عضو جدید
کاربر ممتاز
مسجداقابزرگ كاشان

مسجداقابزرگ كاشان




تصویر سه بعدی از تیپ بندی ستون های مسجد آقابزرگ






تصویر سه بعدی از تیپ بندی قوس های مسجد





بررسی معماری مدرسه آقا بزرگ کاشان

تا قرن چهارم که بنا بر منابع تاریخی موجود اولین مدارس دینی در جهان اسلام شکل گرفتندٍ ،مساجد علاوه بر مرکزیت عبادی ،محلی برای آموزش علوم دینی نیزمحسوب می شدند. بعد از این تاریخ نیز مساجد همچنان محل آموزش بوده و در برخی ازآنها در کنار برگزاری مراسم مختلف عبادی و ارشاد مسلمانان ،گاه حجره هایی محدودبرای آموزش علوم دینی احداث می شد.از قرن پنجم مدارس به عنوان نهادهای دینی به یکیاز ارکان اصلی شهر های اسلامی تبدیل شدند.
ارتباط بین دو مرکز عبادی و علمی یعنی مسجد و مدرسه در طول تاریخ اسلام به صور مختلف وجود داشته که هم از نظر علمی و معنوی و هم از بعد معماری قابل تأملاست.معمولاً بسیاری از مدارس در نزدیکی مساجد بخصوص مساجد جامع احداث می شدند. در مجموعه های شهری بزرگ هر چند مدرسه و مسجد دو رکن اصلی آنها به حساب می آمدنداما معمولا این دو عملکرد در قالب دو بنای مجزا احداث می شدند . اولین نمونه های تلفیق این دو عملکرد را می توان از دوره ی قاجار مشاهده کرد. تلفیق این دو عملکردو احداث آن در قالب یک بنا باعث شد تا معماران به ناچار با ترکیب عملکرد های مختلف دو بنا ،که گاه مشترک بودند ،تغیراتی را در برخی الگوها ی متداول و پایدار موجودمعماری آنها وارد کنند که به نوعی نو آوری در طراحی فضاها و ترکیبات فضایی انجامید.

تاریخچه
مسجد – مدرسه ی آقا بزرگ کاشان توسط حاج محمد تقی مشهور به خانیان برای امام دامادش ملا مهدی نراقی ملقب به آقا بزرگ احداث شده است.این بنا به نام های حاج محمد تقی، آقا بزرگی و نراقی مشهور است. ملا مهدی نراقی یکی از پنج پسر ملامهدی نراقی کاشانی، بزرگ خاندان نراقی بود. از آنجا که پیش از ولادت او پدرش ملامهدی جهان را بدرود گفت، به نام پدر معروف شد و به نام آقای کوچک نامیده می شد. وی از علمای بزرگ زمان خود بود. درمان حیاط او وقتی محمد شاه قاجار از سفر اصفهان بهکاشان آمد، در پی حوادثی که در این شهر پیش آمد و منجر به فرمان مجازات عده ای توسط شاه شد، محمد شاه که به خانه ملا مهدی نراقی وارد شده بود هم به منظور احترام و هم دل جویی، وی را به آقا بزرگ ملقب کرد. تاریخ دقیق آغاز ساختمان بنا بر آن چهاز روی کتیبه سردرد میتوان یافت به سال ۱۲۴۸ق. بوده اتی. اما جزئیات برخی تزیینات و بنای محراب آنچنان که از سایر کتیبه ها بر می آید گویا تا سال۱۲۶۴ق. ادامه داشته است. ساختمان بنا در روزگار پادشاهی محمد شاه قاجار آغاز شد و در سال های نخستین سلطنت ناصرالدین شاه به پایان رسید. پیش از احداث این بنا در محل این مسجدو مدرسه، مسجدی وجود داشته
که در حادثه زلزله بخش زیادی ار آن تخریب شده بود. محل مسجد قدیمی به صورت مسجد زمستان نشین بازسازی شده و بخشی از بنای فعلی است.

گذری در بنا

یکی از مشخص ترین ویژگی های این بنا تعدد عملکردهاست که به نحو مطلوبی در سطح زمینی که به نسبت عملکردهای موجود وسعت کافی ندارد و از نظر تناسبات نیزمطلوب نیست، جای داده شده اند. عملکردهای موجود در مدارس علمیه عمدتا محدود و مشخصاست و حتی در مدارس بزرگ که عمدتا توسط حکام ساخته می شد از حد عملکردهای سنتی فراتر نمی رفت اما در این بنا علاوه بر ترکیب دو عملکرد مدرسه و مسجد با توجه به مخدودیت مکان، همه فضاهای متنوع و مورد نیاز مدرسه و فضاهایی بیشتر از سایر مدارس پیشبینی و احداث شده است.
تعدد و تنوع عملکرد، گذر از سادگی به پیچیدگی را در این بعد از ویژگیهای بنا نشان می دهد. گذری که با توجه دقیق به نحوه طراحی بنا به در نظر گرفتن محدویت زمین می توان به دشواری کار طراح پی برد. اقدام به این حرکت خود نوعی تلاش برای بیرون آمدن از محدودیت های طراحی سنتی بناهای عمومی چون مدارس و مساحد تا آن زمان است که در عین تنوع های موجود در طرح به راحتی از قالب های موجود خارج نمیشدند.
.
.
..
.


سردر

بنای سردر که به صورت بنایی مجزا و خاث طراحی شده است خاطره سردر باغهای سنتی ایران را به ذهن می آورد. معمولا سردر مدارس علمیه حتی به توجه به ارتفاع بیشتر کاملا در دل بنای حوزه جای گرفته و به صورت بنای مجزا طراحی نمی شود.
سردر ورودی از طریق جبهه شمالی به خارج راه دارد و مشتمل است بر سردرورودی، درچوبی و کنده کاری شده و سکوهای سنگی در دوطرف. در سه ضلع سردر ورودی ودرست در ارتفاع بالای در چوبی کتیبه ای کاشی با قصیده ای از حسرت که نام سراینده است نصب شده و بالای این کتیبه قطعه سنگی از مرمر حجاری شده حاوی فرمانی از محمدشاه در معاف داشتن قصابان و دباغان از تکالیف دیوان وجود دارد.

بنای سردر شامل دو طبقه است. در طبقه همکف بعد از ورودی اصلی بنا،محوطه نسبتا وسیع هشتی در محور اصلی قرار دارد. اتاق خادم و پله ای برای طبقه پایین در دو طرف هشتی واقع شده اند. در دو طرف فضایی که تصویری اولیه از مسجد ومدرسه را می دهد، دو راهرو نسبتا طولانی به شیبی محدود در انتها که به علت اختلاف سطح موجود بین فضای بیرونی صحن که در واقع سقف حجره های مدرسه است.
در مسیر راهرو طولانی با شیب موجود درگاه هایی باز شده تا با چند پله راه ورود به سقفی که در واقع صحن شمالی مسجد است، باشند. صحنی که خود سقف نیم طبقه مدرسه علمیه است و مسجد زمستانی بنا. از جبهه شمالی که سردر در آن واقع است، بنابه صورت چهار طبقه در می آید که دو طبقه متعلق به سردر است و در طبقه زیرین به صورت دونیم طبقه است، نیم طبقه بالا به صورت مسجد زمستانی و نیم طبقه پایین فضایی که در تابستان به عنوان مدرسه استفاده می شود. طبقه بالای سردر شامل چهار اتاق استکه از دو طرف به وسیله درگاه هایی باز است از یک طرف با منظر زیبای مسجد و از طرف دیگر با خارح بنا ارتباط تصویری ایجاد می کند. از داخل بنای سردر راه پله ای برای ورود به این بخش موجود نیست و باید از پله های پشت بام برای رسیدن به آن استفاده کرد.

بادگیرها

دو بادگیر در دوطرف و کمی جلوتر از بنای سردر با ارتفاع و ابعادی متناسب بر جلوه و زیبایی بنا افزوده اند. از بادگیرها توسط کانالهایی هوای خشک به مدرسه تابستانی رسانده می شود. بادگیرها در عین حالت ایستادگی و وقاری که ایجادکرده اند، تناسب و تعادل بین دو بخش حجمی متفاوت بنا یعنی سردر و مسحد را نیز کامل می کنند.

مسجد

بخش مسجد بنا با سایر مساحد موجود تفاوتهایی دارد. بنا بر سنت معمول مساجد در ایران، شبستان اصلی و گنبدخانه معمولا در چهار جبهه یا حداقل سه جبهه بسته هستند، به خصوص جهت محراب حتما بسته و بدون در و پنجره ساخته می شده است امادر این بنا بر خلاف مساجد موجود، در ابتدا بخش گنبدخانه در فصول گرم و تابستان های داغ منطقه کویری می شد اما بعد از احداث بنا به شیوه گفته شده در سمت غرب آن شبستان وسیعی بنا شد که به وسیله سه درگاه بزرگ با پنجره چوبی سبک به محوطه گنبدخانه راه دارد و از این شبستان به عنوان فضای اصلی مسجد استفاده می شد. مسجدشامل گنبدخانه ای است با مقصود وسیع مربع که روی هشت پایه ضخیم و جرزهای قطور قراردارد. گنبد دو پوسته آجری به صورت گسسته میان تهی است و در اطراف آن روی گوشوارههای ایوان مرتفع جلو گنبد، دو گلدسته با پوششی از کاشی معرق ساخته شده است. آنچه در تناسبات این بخش جلب توجه می کند، ارتفاع زیاد آن است. به خصوص ارتفاع زیادگنبد آن که با توجه به گلدسته کوتاه و باریک بسیاد جلب توجه می کند. گنبد حدود ۶ متر از گلدسته بلندتر است.
محراب مسجد در زاویه جنوبی گنبد با تزیینات مقرنس و گچ کاری و کتیبه ایکه تاریخ احداث به سال ۱۲۶۴ درآن آمده است، در محلی واقع شده که در معماری مساجد چندان متداول نیست. از آنجاکه جبهه جنوبی مسجد باز است، قرارگیری محراب که جهت جنوب غربی دارددر دیوار غربی دور از انتظار نیست. در آغاز جبهه غربی مانند سه جبهه دیگر باز بودهو تنها دهانه بسته آن همین دهانه ای بود که محراب درآن احداث شده است. اما درشبستانی که در بخش غربی بنا احداث شده نیز همچنان محل محراب در منتهی الیه گوشه جنوب غربی و در جهت قبله اصلی قرار گرفته است.
گفته می شود بنابر حدیثی در صورت مخیر بودن در جماعت، قرار گرفتن درسمت راست امام جماعت، اولی تر است؛ بدین لحاظ محراب بخصوص در بخش شبستان در این قسمت قرار گرفته است. نکته دیگر این است که با وجود محراب در این بخش درهنگام جماعت حداکثر استفاده از فضا می شود. چراکه اگر محراب در محور وسط آنگونه که سنت است قرار می گرفت، بخش وسیعی از شبستان در قسمت جنوب غربی در هنگام جماعت خالی میماند؛ و این تصمیم به منظور بهترین استفاده از فضا بوده است. در بخش جنوبی شبستان زمستانی فضاهایی وجود دارد که کاربری های اولیه آن برای نگارنده روشن نیست، اما هم اکنون به صورت وضو خانه و انبار مورد استفاده قرار می گیرد. لازم به ذکر است که ازاین شبستان زمستانی به دلیل بسته بودن فضا به عنوان شبستان اصلی مسجد استفاده میشود

ملحقات صحن شرقی ،صحن غربی و آرامگاه خاندان نراقی

صحن شرقی و غربی مسجد که در واقع سقف حجره های مدرسه است،راهروهای وسیعی را می مانند که در دو طرف خود ،بنای سردر و بنای مسجد را دارند با غرفه هاییکه نما سازی شده اند و ایوانچه های کوچکی را بوجود آورده اند. در چهار زاویه ی این راهرو ،پله هایی برای ورود به طبقه ی تحتانی و حجره های مدرسه وجود دارد.
در وسط غرفه های شرقی صحن مقبره ای است که محدوده ی آن تا حدی خارج ازمحوطه ی مسجد و مدرسه اما به صحن متصل است. روی کاشی های بالای صفه با خط نستعلیق عبارت « آرامگاه ابدی خاندان نراقی » نقش بسته است. در میان درگاه های صفه بر لوحهای از سنگ مرمر ًاسامی افرادی از خاندان نراقی که در این مقبره مدفون هستند،آمدهاست.

مدرسه علمیه

مدرسه ی علمیه در طبقاط تحتانی اطراف صحن که به صورت گودال باغچه استقرار دارد و دارای دوازده حجره در سه طرف است. یک مدرس بزرگ بادو راهروی جنبی که راه ورود به حجره ها را نیز ممکن می سازد در جبهه ی جنوبی قرلر دارد. حجره هاطراحی خاص خود را دارند.هر حجره چند تاقچه و یک صندوقخانه دارد. راه ورود به حجرهها از طریق راهروی کناری است .
در جبهه ی جنوبی ،شبستانی روی مسجد قدیمی موجود احداث شده است که بافاصله ی چند پله به صورت نیم طبقه بالاتر از صحن مدرسه قرار دارد.این بخش که هما کنون نیز به عنوان مسجد قدیمی مورد استفاده ی فراوان دارد به وسیله ی شکستگی هاییکه برای نور گیری در سقف آن ایجاد کرده اند واجد فضای روشن و مطلوبی است .در عین اینکه این نورگیرها در صحن مسجد جلوه ی خاصی بدان داده است. در قسمت تحتانی این مسجد سرداب کوچکی به صورت مدرس قرار دارد که به شکل نیم طبقه پایین صحن مدرسه واقع شده است .از بادگیرهای دو طرف سردر به وسیله ی
کانال هایی هوای خنک به این فضا می رسد. با این اوصاف،این بخش که درواقع جبهه ی شمالی بناست،در چهار طبقه احداث شده است.دو طبقه سردر و دو طبقه مدرسه تابستانی و مسجد قدیمی است که در معماری سنتی چندان متداول نبوده است. • پله های ورود به مسجد در چهار گوشه صحن مسجد قرار دارد. در محل ورودی مدرسه اتاق هایی برای انبار و خادم مدرسه پیش بینی شده است.

ملحقات صحن جنوبی طبقه ی تحتانی:

هم سطح با مدرسه از یک ورودی که در گوشه ی حیاط قرار دارد به وسیله ی راهرویی طولانی به صحن دیگری می رسیم که چند کاربری دیگر دارد. در یک طرف راه به انباری دارد؛در یک طرف اتاقی که در آن چاه آبی وجود داشته و در طرف دیگر که وضوخانه که بعدا اضافه شده اند.در وسط راهرو برای ارتباط با طبقه ی بالا راه پله یدیگری نیز وجود داشته است.اطراف صحن را با تاق نماهایی آجری زینت داده اند .در بخش جنوب غربی نیز در پی راهرویی اتاقی وجود دارد که عملکرد خاص آن بر نگارنده روشننشد.

تلفیق برابر دو عمکرد مسجد و مدرسه

در معماری مساجد و مدارس مهمولا این دو عملکرد به صورت جدا وجود داشته اند و در صورت تداخل یکی از عملکردها که معمولا مدرسه بوده است به شکل بسیار فرعی مطرح می شده است مانند مسجد-مدرسه رحیم خان در اصفهان؛ بنای اصلی مسجد است که دراطراع صحن حجره هایی هم برای طلاب داشته است. اما در این نمونه دو عملکرد مسجد ومدرسه با اهمیتی نسبتا مساوی خودنمایی کرده اند هیچ یک دیگری را تحت الشعاع قرارنمی دهد و به این دلیل معمار امکان استفاده از ترکیب جدید به خصوص حجمی و عملکردی در بنا را به دست آورده است.
مسجد بنابر سنت به صورت کاملا جدا از هر عملکردی دیگری به خصوص مدرسه وفقط در جوار آن ساخته شده است یعنی در عین این که در طبقات قرار دارند کاملا جدااز یکدیگرند. در معماری مساجد سعی می شده است هیچ فضایی حتی حجره های مدرسه که درآن افراد زندگی روزانه را می گذراندند، ارتباط مستقیم با فضای مسجد نداشته باشد.ترکیب مسجد و مدرسه و تعدد عملکردها نیز که به نحو شایسته ای حل شده است خود وجه مشخصه دیگر این بناست.
در ترکیب دو سنت طراحی مدارس علمیه و مسجد هرچند سعی شده اصول محترم شمرده شود اما در نهایت بنا واجد تحرک و تنوع فضایی شده است که تفاوت های عمده ای با بناهای پیش از خود دارد.

نظام هندسی بنا

در عین استفاده از نظام هندسی بناهای سنتی، در مواردی از سنت های متداول عدول شده است. مدرسه تقریبا هماهنگ با الگوی سنتی مدارس شکل گرفته است، درعین اینکه ابتکاراتی در طراحی مدارس و مسجد قدیمی و به خصوص سرداب طبقه زیرین که به عنوان مدرس نیز استفاده می شود وجود دارد. اما در بنای مسجد تفاوتهایی با مساجدسنتی دیده می شود. در ابتدا باز بودن مسجد از چهار طرف بارزترین آن است. به نظر میآید سازنده بنا به دلیلی تلاش می کند تا خود را از محدودیت های فرم و خلق فضاهای موجود آزاد سازد. در این میان اشکالاتی نیز دیده می شود. مهم تر از همه مکان قرارگیری قبله و محورد جهت قبله است که تا حدی زیر پاگذاشته شده است. در واقع آن اهمیت محوری که جهت قبله داشته تا حدی مخدوش شده است. کمی عجیب به نظر می رسد که سازنده هنرمند و آگاه بنا از این مسئله آگاه نبوده باشد. شاید محدودیت هایی باعث این تصمیم شده باشد. آنچه که در این بنا جلب توجه می کند تناسبات زمین موجود است که بسیار کشیده و نامتناسب است. دیگر این که سازنده بنا به دلیل وجود مسجد قدیمی وسعی در احیای آن محدودیت داشته است. جهت قبله مسجد اصلی در واقع به دلیل تبعیت ازمسجد قدیمی به این صورت درآمده است. وجود بنای تاریخی در جبهه شرقی به نام بقعه خواجه تاح الدین که قدمتی حدود ۷۰۰ سال دارد و محدودیت گسترش بنا را درآن جهت نشان می دهد، در تصمیم گیری معمار برای محوربندی بنا بی تأثیر نبوده است.

ترکیب حجمی

شاید توجه به ترکیبات و تنوع فضایی و حجمی در این بنا به بتوان مشخصه اصلی و دلیل همده خاص بودن این بنا در بین بناهای هم عصرآن دانست. ترکیب دوعملکرد،استفاده از گودال باغچه، عدم تبعیت دقیق از نظام هندسی سنتی معماری مساجد، محدودکردن ترتیبات درنمای اصلی و نمایش مصالح اصلی در همه سطوح را می توان از زمینه های این مسئله دانست. ترکیب دو عملکرد مسجد و مدرسه که هر کدام ویژگی خاص خود را دارندو بخصوص استفاده از گودال باغچه باعث شده است تا با استفاده از تنوع عملکردها به این مهم دست یابد. اسفاده از بنایی به عنوان سردر که معمولا در معماری مدارس یامساجد چندان متداول نیست و انسان را بیاد باغهای قدیمی می اندازد، جدا بودن حجم ی بنا و ایجاد سه ارتفاع متفاوت توسط سردر، رواقهای شرقی و غربی و در نهایت درگنبدخانه مسجد با ارتفاعی که بسیار بیشتر از حد انتظار است و در عین حال استفاده ازدو بادگیر برای ایجاد تعادل حجمی مجموعه، همچنین استفاده از ارتفاع منفی گودال باغچه، تنوع حجمی بدیعی را بوجود آورده است.

تناسبات

معمار این بنا با قرار دادن انسان در فضایی با تناسبات حساب شده، درایجاد احساس آرامش معنوی دلخواه این دو عملکرد بسیار موفق بوده است. بخصوص درگودال باغچه که حیاط مدرسه علمیه است. در این بنا گودال باغچه باعث بوجود آمدن فضایی محصور برای مدرسه شده است. با ایجاد صحن مسجد در اطراف و سقف مدرسه علمیه بطوری که دیوارها با فاصله از گودال باغچه قرار گیرند، هرچند سازمده بنا از جهاتی طراحی خود را دچار مشکلاتی ساخته اما در نهایت بهترین و مناسبترین تناسبات را برای انسانی که در حیاط مدرسه علمیه ایستاده، ایجاد کرده است. طلبه ای که در این مدرسه درس می خواند در عین استفاده معنوی از جلوه های روحانی بنای مسجد، که پیش رویشقرار دارد، محیطی آرام و فضایی نیز برای مطالعه در اختیار دارد.

انطباق با اقلیم

یکی از بارزترین خصوصیات معماری ایران، هماهنگی با اقلیم و پاسخگویی به همه نیازها در این بعد است. دربنای حاضر علاوه بر اینکه ازجهات کلی فضایی، این انطباق وجود دارد، با استفاده از گودال باغچه قدمی دیگر در این راه برداشته شده است. استفاده از این عنصر در بنا علاوه بر ایجاد فضایی مناسب از نظر اقلیمی برای بنا فواید بسیار دیگری را هم دارد که ازجمله تأمین مصالح ساخت و دسترسی به آب قنات است. این حرکت هرچند در ایران سابقه داشته، اما استفاده ُبرای مدارس علمیه و بخصوص استفاده به منظور ترکیب دو عملکرد به این صورت دلنشین مشخصه بنای مسجد-مدرسه آقابزرگ است. این مسئله امکان ایجاد تنوع حجمی مطلوبی را فراهم آورده است.

انواع فضاهای باز نیمه باز و بسته

استفاده از انواع قابلیتهای فضا بصورت بسته، فضای نیمه باز و فضای بازدر این بنا قابل توجه است. از این قابلیتها در جهت ایجاد فضاهای متنوع و ارائه مناظر مطلوب به بهترین وجه استفاده شده است. فضای باز در این بنا به تبعیت ازمعماری سنتی ایران اما با توجه ودقت بیشتری تعریف شده است . مجموعه ای از عناصر به صورت ترکیبی با تناسباتی متفاوت فضاهایی را شکل داده اند که هرچند فضای باز تلقیمی شوند،اما هر گوشه آن هویت و شخصیت خاص خود را دارد.چنانچه انسان انتظار دارد که هر گوشه ای نامی برای خود داشته باشد .فضای نیمه باز در این بنا معنایی دیگر داردفبه خصوص صحن مسجد که اصولا بر خلاف مساجد سنتی ایران به صورت نیمه باز طراحی شدهاست . در مجموع ،استفاده از انواع فضا ها در این مجموعه باعث غنایی شده است که آنرا از بناهای دیگر متمایز می سازد.

تزئینات

یکی از مهمترین نکاتی که در این بنا جلب توجه می کند، تزئینات بناست.تقریبا همه انواع هنرهای تزئینی معماری ایران در این بنا به کمال مورد استفاده بوده است. انواع کاشیکاری، کادربندی، رسمی بندی و یزد بندی، مقرنس کاری، گچبری،نقاشی، کارهای چوبی در این بنا دیده می شود. اما استفاده محدود و ساده از این تزئینات که به صورت استفاده غالب از نمای آجری بارنگ مطبوع آن است، آرامشی عارفانه در نما و سایر بخشها بوجود آورده که بخصوص در بدو ورود هر بیننده را تحت تأثیرقرار می دهد. گنبد بزرگ و خوش تناسب بنا نیز که نمایی آجری دارد علیرغم ارتفاع زیاد آن، واجد مردم واری و تواضع خاصی است که در تعداد کمی از این گونه بناها دیدهمی شود. برخلاف بناهای سنتی ایران بخصوص مساجد که نماهای اصلی کاشیکاری شده واحجام را تحت تأثیر قرار می دهند، استفاده یکنواخت آجر و رنگ یکنواخت حاکم درنماهای اصلی و فرعی باعث شده تا احجام بنا خود را بهتر بنمایانند. مجموعه این عوامل بنایی را بوجود آورده که برخورد جدید ونوآورانه ای را در بنا به نمایش گذارده که نشانه هایی از تحولات زمانه خود را دارد.

جایگاه تاریخی-معماری بنا

بنای مسجد-مدرسه آقا بزرگ کاشان زمانی ساخته شده که اولین نشانه های تأثیر پذیری معماری ایران از غرب مشاهده می شود. تقریباُ همزمان با این بنا،بناهایی چون عالی قاپو و کاخ گلستان با الهام از معماری غرب ساخته شده اند، همچنین گروه دیگری از بناها بخصوص مساجدی که زمان پادشاهی محمد شاه قاجار در شهرهای مختلف ساخته شده اند مانند مسجد امام تهران با الهام کامل از معماری سنتی بویژه معماری صفویه راه معماری سنتی را پیموده اند، اما بنای مورد بحث هیچ یک از این دوراه رانرفته است. در عین اینکه می توان این بنارا کاملا منطبق با شیوه معماری سنتی ایران دانست، نمی توان منکر تفاوتها و نوآوریهای گاه غیر قابل بیان آن با بناهای گذشته شد. گویی معمار این بنا هم متوجه تغییرات زمانی خود بوده و هم به ارزش های پایدارمعماری گذشته این سرزمین بخوبی واقف بوده است. استفاده از اختلاف سطح و طبقات وبازی با احجام با درک تازه ای از فضا و برخوردی بی پیرایه با تزئینات، در این بنانوید نگرشی نو و هماهنگ با زمانه نو را می داد. اما معماری ایران به راه دیگری افتادو این بنا بعنوان معدود نمونه هایی از این دست باقی ماند. اکنون می توان در نگاه به گذشته معماری ایران به این بنا بعنوان نمونه ای که بیشتر متعلق به امروز است،نگریست.


منبع :نقش نگار

.
.
.
.
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

V A N D A

عضو جدید
کاربر ممتاز
مسجدآقابزرگ كاشان

مسجدآقابزرگ كاشان




مسجد شامل گنبدخانه اي است با مقصوره وسيع مربع كه رويهشت پايه ضخيم و جرزهاي قطور قرار دارد. پلان گنبدخانه همانند اكثر گنبدخانه هاهشت ضلعي است كه گنبد بر روي هشت- ستون اضلاع آن قرار دارد.
پلان هر يك از ستون ها شكل مستطيلي است در ابعاد تقريب 250×250 كه در گوشه آن در پنج ابعاد 5/1×5/1 ايجاد شده است.

ارتفاع ستونها تا زير دايره گنبد تقريبا 35/17 مي باشد كه اينارتفاع توسط دو نيم طبقه تقسيم شده است. در ارتفاع 60/5 از سطح گنبدخانه كتيبه ايبه ارتفاع cm60 دور هشت ضلعي مي چرخد كه بر روي آن نيم طبقه اول قرار گرفته است. ارتفاع اين نيم طبقه حدودا m4 ميباشد. بر رور اين نيم طبقه يك كتيبه تقريبا cm8قرار دارد كه بر روي آن مقدار 16 دهانه است كه به طور يك در ميان خالي است.
اين دهانه كه توسط شبكه هاي آجري مستقر شده اند از سمت ديگر بافضايي كه دور گنبد خارجي است همكف ميشده است. در ارتفاع تقريبا m10 ضخامت خارجي ستونها كم شده و به حدود cm130 كاهش مي يابد.


.
.

.
.
.


قوسهاي گنبد كه از دو قوس داخلي و خارجي تشكيل شده است. قوس داخلي گنبد كه نيم دايره است ضخامتي درحدود cm60 دارد. در مركز،قوس تقريبا در ارتفاع m5/17 از سطح زمين قرار دارد. قوس خارجي گنبد كه ارتفاع تيزه آن در حدودm 27از سطح زمين مي باشد. گنبد دو پوسته آجري به صورت گسسته ميان تهي است و در اطرافآن روي گوشواره هاي ايوان مرتفع جلوگنبد دو گلدسته با پوششي از كاشي معرق ساخته شده است.
فاصله بين دو پوسته گنبد در حدود m 5 است. قوس خارجي داراي يك شكستگي در محل تغيير شعاع آن است از سمت داخل. قوس خارجي داراي 4 مركز يعني 4گانه است. در فضاي بين دو گنبد محلي است تا سازه اصلي ونگهدارنده پوسته خارجي را مخفي سازند. پوسته خارجي گنبد با پيش آمدگي در حدود cm 50 از دو بخش سازه اي تشكيل شده است.
1.شبكه چوبي
2.ستونهاي عمودي (خشخاشي)​
.
.
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

V A N D A

عضو جدید
کاربر ممتاز
مدارک عالی قاپو اصفهان

مدارک عالی قاپو اصفهان











.










دوست عزیز ، سعی میکنم پلانهاشو هم براتون پیدا کنم . موفق باشید .

.
.

.
.
.
.









.
.

















.
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

₪آمیتریس₪

کاربر حرفه ای
کاربر ممتاز
مدارک مسجد آقا بزرگ کاشان

مدارک مسجد آقا بزرگ کاشان

پلان اشکوب مسجد

نقشه اشکوب مسجد.jpg
نقشه مدرسه و شبستانهای زیرزمین.jpg
نقشه مدرسه و شبستانهای زیرزمین

اینم برش از مسجد آقابزرگ

برش.jpg


نما و برش عرضی.jpg

اینم سه بعدیش...
 

پیوست ها

  • سه بعدی مسجد.jpg
    سه بعدی مسجد.jpg
    45.7 کیلوبایت · بازدیدها: 5
آخرین ویرایش توسط مدیر:

₪آمیتریس₪

کاربر حرفه ای
کاربر ممتاز

E . H . S . A . N

مدیر تالار مهندسی معماری مدیر تالار هنـــــر
مدیر تالار
ذخیره ی درخواست ها

ذخیره ی درخواست ها

پلان ونماها ومقطع هاشو می تونی ازسایت میراث فرهنگی بگیری. عکس هم از هرجاش که خواستی بگو من برات بذارم ،حدود 200 تا عکس ازش دارم که خودم گرفتم.

سلام دوستان
کسی مدارک خانه بلورچیان تبریز رو نداره؟

سلام دوستان نقشه مسجد گوهرشاد مشهد رو دارین برای منم بذارید؟

سلام به همه دوستان اگه کسی پلان کدی میدان نقش جهان رو داره لطفا بزاره.برای تحلیل فضای شهری میخوام اگه اطلاعاتی هم در این مورد که به درد تحلیلش میخوره دارید لطفا بهم بدید.خیلی خیلی خیلی خیلی ضروریییییی.مرسی از همه

با سلام خدمت شمادوستان خوبم
گفته بودید اینجا در خواست ارسال نکنین اما اون تاپیکی که گذاشتین خراب بود ازتون خواهش میکنم کمکم کنین بد جوری گیر کردم من پلان و مخصوصا برش و نما از موزه ایران باستان (موزه ملی) لازم دارم واسه درس درک و بیان دوستان منت بزارن جوابمو بدن فقط چند روز بیشتر وقت ندارم:cry:
از مدیر محترم هم عذر خواهی می کنم که انجا در خواست میکنم خواهشا حذف نکنید
مرسی

سلام
من الان برات گشتم
بهترین راه گشتن تو قسمت عکس گوگل هستش
با عبارتایی مثل پلان موزه ی ایران باستان یا اینطور چیزا
بگرد منم تا جایی که بتونم کمک میکنم

ممنونم ازت لطف میکنی
باید یگم انترنت رو زیرو رو کردم هیچیه هیچی نیست شاید پلان رو بشه پیدا کرد اما برش و نما(ترسیمی) به هیچ عنوان نیست
من الان پروژه ام ناقصه پلان طبقه همکفشو دارم اما طبقه بالاشو ندارم
اگه این پروژه ام کامل بشه پاورپوینتشو میزارم همینجا همه استفاده کنن

سلام به همه
منو چنتا از دوستام یه گروه تشکیل دادیم و میخایم بناها یی که توی شهر خودمون اصفهان هستو به صورت کامل بررسی کنیم
حالا هرچنتایی که شد میخایم به صورت 3dدرشون بیاریم با کمک یکی از استادامون
و خییلی چیزای دیگه ام تو فکرمون هست که سعی داریم انجام بدیم
میخاستم اگه کسی پلان و کلا مدارک بناهایی که توی اصفهان هستو داره با هر اطلاعات دیگه ای یا کتاب و....
واسم بزاره یا معرفی کنه
ممنون از همگی

سلام میشه به من برای پیدا کردن پلان نما و برش مدرسه غیاثیه کمک کنید... ممنون میشم...

پلان نما و برش باغ نیاوران را میخواستم ممنون.تا سیزده بدر وقت دارم

سلام دوست عزیز
من هم به چیزایی که گفتید نیاز دارم برای پروژه
لطفا اگه تونستید پیدا کنید به من هم بدید
خیلی وقته دارم دنبالش میگردم

salllam
lotfan harchi plan o boresh o nama az takhte jamshid darid,behem bedid
ba tashakkore faravan

من تا کاخ نیاوران هم رفتم ولی کسی پلانشو نمیده خواهشمندم اگه کسی داره اون رو تو سایت بذاره
ممنون میشم

پلان عمارت مسعودیه رو کسی داره؟

سلام من پلان و نما و برش بناهای پیش از اسلام رو می خوام لطفا هر کی داره زود برام بفرسته ممنون میشم

سلام و خسته نباشید
من پلان ها و نماها و برشهای قلعه دختر فیروز کوه رو میخوام االبته اندازه شون دقیق باشه چون باید ماکتشو بسازم لطفا اگه میشه کمکم کنید ممنون

كسي مقطع چهار تاقي نياسر داره؟؟؟؟

سلام من احتیاج به پلان نما وبرش و ایزومتریک خانه طباطبایی ها دارم.عجله دارم .لطفا

سلام،من پلان و برش،نما و مقطع بناهای تاریخی مثل عالی قاپو،باغ فین و... میخوام،تورو خدا کمکم کنید،تا اخر خرداد وقت دارم.

منتظر کمک هاتون هستم. ممنونم.

واقعا ممنونم بابت کمکتون،من باید یک بنای تاریخی رو انتخاب کنم که پلان،نما،مقطعشو کامل داشته باشم،متاسفانه منابعی که دارم ناقص هستن،مثلا به نما و مقطع و برش عمارت عالی قاپو نیاز دارم،یا نما،مقطع و برش باغ فین و...
بابت راهنماییتونم ممنونم تو سایت ها هم سرچ کردم اما باز اطلاعاتم ناقصن

بچه ها كسي از كاخ سعد اباد
عمارت نصيريه يا كاخ نياوران مدارك كامل داره؟؟؟

سلام
بچه ها کسی پلان عالی قاپو اصفهان رو نداره ؟؟؟؟

کمک منم نقشه 3بعدی چندتا بنای مذهبی رو میخواستم

مسجد جامع تبریز
مسجد کبود
بقه شیخ صفی اردبیلی

سلام دوستان من یه پروژه دارم (درس طراحی معماری)
باید یه بنا (معاصر، چه ایرانی چه خارجی البته اگه ایرانی باشه بهتره) رو نقد کنم که حداقل 1پلان و 1سایت پلان و 2 تا نما و 2تا برش ازش داشته باشم ولی هرچی نت رو زیر و رو کردم همچین بنائی پیدا نشد از دوستان خواهش به من بیچاره بینوا کمک کنین
در ضمن بنا باید شناسنامه هم داشته باشه البته نداشت هم نداشت دیگه اگه پروژه کامل ببرم هم استادمون پررو میشه

سلام دنبال پلان خانه جواهری توی اصفهان میگردم اگه تونستید کمک کنید ممنون

سلام دوستان،من نما،پلان،مقطع و پرسپکتیو 1 بنای معروف جهان که از نظر معماری بشه نقدش کرد رو میخوام البته به جز خانه آبشار،تورو خدا کمکم کنید:cry:
ممنونم از لطفتون

سلام,
یه درخواست داشتم لطفا کمکم کنید.
نیاز فوری به مدارک ( پلان ,نما و... ) خانه ی عامری های کاشان دارم.
جایی گیر نیاوردم اگه کسی داره بگه ممنون میشم.

سلام ب دوستای گلم
من نیاز فوری دارم به تحلیلو پلانو کلا مدارک مدرسه آقا بزرگاما هرچقد گشتم،چیز زیادی پیدا نکردم تا حالا
ممنون میشم اگه کسی بتونه بهم کمک کنه

سلام بجه ها.درموردمسجداقابزرگ كاشان تحيق باعكس ميخاستم:cry:

ممنون از مطالب خوبی ک گذاشتین:gol:
دوستان من هنوزم پلانی از مسجدآقابزرگ پیدا نکردم:cry:
خوشحال میشم اگه کسی در این باره کمکم کنه:gol:

سلام دوستان:gol:
من نیاز شدید به پلان،نما، مقطع یکی از بناهای تاریخی درتهران یا مسجدجامع ورامین یا بناهایی در شهر ری دارم تورو خدا کمکم کنید..

سلام دوستان کسی نیست که پلان عمارت عالی قاپو رو داشته باشه خیلی لازممه کمک لطفا

سلام دوستان عزیز.من کاربر جدیدم:redface:
کسی میتونه کمکم کنه؟من پلان و نما و کلا اطلاعات از هتل نارنجستان نور می خوام هرچی توی اینترنت سرچ میکنم تبلیغات میاد.اگه کسی کمکم کنه و این اطلاعات رو بم بده ممنون میشم
آخه پروژه طرح 4 من هتله.باید 1 نمونه داخلی رو بررسی کنم.

اگه مطلب جدیدی از معماری این هتل هم دارید ممنون میشم

من پلان طبقه ی دوم مسجدجامع ورامین رومیخوام+تفکیک فضاهاش+اقلیمش
اگرکسی میتونه کمکمکنه ممنونمیشم...
پلان ونما ومقطع خانه ی مقدم تهران +سرای کاظمی ها روهم اگرکسی داره به من بده ممنون میشم.:gol:


بچه ها کسی پلان مسجد مدرسه آقابزرگ کاشان رو داره؟

سلام دوستان کسی مدارکی شامل نما و مقطع از مسجد امام سمنان داره ؟خیلی ضروریه:(

سلام دوست عزیز اگه صفحات قبلی همین تایپیک رو بگردی پیدا می کنی:smile:

بچه ها کسی اطلاعات در موردبایزید بسطامی نداره کلی چیز دارم ازش فقط یه مقطع یا پاوری چیزی بهم بدین نمونه داشته باشم توخداااااااااا

سلام دوستان.
کسی پلان ،نما،مقطع و ... در مورد خانه های قدیمی گیلان( مخصوصا خانه پورنصیر ) اگه داره ، ممکنه کمکم کنه؟
ممنون.


واقعا کسی نداره ؟خیلی ضروریه!

دوستان کسی پلان_نما_مقطع از مسجد_بازاروخانه در اقلیم سردکوهستانی ممنون میشم کمکم کنید

سلام ب دوستای گلم من نیاز فوری دارم به تحلیل و پلان،نما. مقطع.سایت پلان کلأ و مدارک مدرسه آقا بزرگ:(اما هرچقد گشتم،چیز زیادی پیدا نکردم تا حا‎لا. خواهشأ اگه میتونید تا5آذر وقت دارم

سلام ب دوستای گلم من نیاز فوری به پلان مسجد آقا بزرگ کاشان دارم.

سلام بچه ها من ترم اول معماری ام. باید واسه یکی از درسام پلان/نما/مقطع از میدان میر چخماق یزد پیدا کنم و نقدش کنم. نتونستم چیزی پیدا کنم. کسی میتونه کمک کنه؟

ممنون دوست عزیز. من پلان کلی این بنا رو میخوام.

با سلام و احترام

به اطلاع میرسونم که این تاپیک ، دسته بندی و مرتب شد ؛ جهت ِ دیدن ِ فهرست ِ تاپیک ، به پست ِ اول (#1 ) مراجعه بفرمایید که البته هنوز در حال ِ تکمیل شدن هست .
ضمناً با توجه به اینکه تعداد پست ِ درخواست های دوستان زیاد بود ، تاپیک گنگ و مبهم شده بود و پیدا کردن ِ پست هایی حاوی ِ مدارک ِ بناهای قدیمی مشکل شده بود ، تصمیم گرفتم که همه ی اونا رو نقل ِ قول بگیرم ، تا نوشتار ِ این عزیزان ذخیره بشه و از بین نره ، و پست های درخواست ها رو پاک کردم . از این به بعد نیز ، هر چند ماه یکبار ، درخواست ها به صورت نقل قول قرار میگیره ، و فقط پست های اصلی باقی میمونه .

امیدوارم این کار، حرکت ِ مفیدی برای نظم بخشی به مطالب ِ تالار و تاپیک ، و همچنین عدم ِ سردرگمی ِ کاربران ِ محترم باشه .

موفق و موید باشید . . .:gol:
 

paria0

عضو جدید
پلان خانه رضوان در شوشتر

پلان خانه رضوان در شوشتر

پلان خانه رضوان در شوشتر
 

پیوست ها

  • 66.zip
    92.5 کیلوبایت · بازدیدها: 3

E . H . S . A . N

مدیر تالار مهندسی معماری مدیر تالار هنـــــر
مدیر تالار
خانه خادم باشي اردبيل - ( مدارک اتوکدی )

خانه خادم باشي اردبيل - ( مدارک اتوکدی )

خانه خادم باشي ازبناهاي قديمي اردبيل و مربوط به دوره قاجار در محله سرتيپ آباد قرار دارد . اين بناداراي هشتي ورودي و حياط اندروني و بيروني مي باشد . ديوارهاي بيروني بنا از كاه گلساخته شده و تنها در قسمت سردرب ديوارهاي دروني طاق نماها با آجر به صورت مجلل وزيبا كار شده است . در قسمت بيروني (حسينيه) تزئينات نقاشي و اورسي زيبايي وجودداشته كه در اثر حريق از بين رفته است .




به درخواست بعضی از دوستان ، تصویر و دورنمایی از فایل کد رو میزارم تا قبل از دانلود تا حدی با مطالب و مدارک ِ داخل فایل آشنا بشن !!

01.jpg
.
.
.
 

پیوست ها

  • 1_15_khadem.rar
    871.6 کیلوبایت · بازدیدها: 11
آخرین ویرایش:

E . H . S . A . N

مدیر تالار مهندسی معماری مدیر تالار هنـــــر
مدیر تالار
مدارک خانه تاریخی اسدی - قزوین

مدارک خانه تاریخی اسدی - قزوین



خانه تاريخي اسدي
واقع در يکي از محله‌هاي قديمي قزوين داراي حيات مرکزي درون‌گرا است و در ضلع شمالي آن بناي حسينيه قرار دارد که داراي تزييناتي بسيار زيبا و هنرمندانه است.

نقاشي روي شيشه، گچبري، آجرکاري، آجرتراش، ارسي و گره‌چيني از تزيينات اين بنا به شمار مي‌رود.

اين بناي تاريخي با شماره 3796 در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده است.

_______________________________________

دورنمایی از محتویات ِ فایل اتوکد :

خانه اسدی.jpg

.
.
.
:gol:
 

پیوست ها

  • khane asadi.rar
    341.6 کیلوبایت · بازدیدها: 3

E . H . S . A . N

مدیر تالار مهندسی معماری مدیر تالار هنـــــر
مدیر تالار
مدارک خانه خلیل زاده

مدارک خانه خلیل زاده

مدارک خانه خلیل زاده با فرمت اتوکد .
.
.
.

محتوای فایل :


001.jpg
 

پیوست ها

  • 1_17_khlilzadeh.rar
    441.9 کیلوبایت · بازدیدها: 5

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
خانه مهربان گودرز - یزد

خانه مهربان گودرز - یزد

چكيده:
مطالعه خانه سنتي مهربان گودرز يا مستر واي در يزد از ديدگاه معماري و انتشار عكس ها و نقشه هاي آن.

واژگان كليدي:

خانه سنتي، حياط، حوض، باغچه، گودال باغچه، ورودي، سردر، هشتي، دالان، راهرو، پنج دري، سه دري، ايوانچه، تالار، بادگير، قاب، سرداب، مهربان گودرز، مستر واي، يزد.

خانه مهربان گودرز (مستر واي)

خانه «مستر واي» در حدود 120 سال قدمت دارد [SUP](1) ۞[/SUP]؛ و لذا خانه اي قاجاري محسوب مي شود. اين خانه به فردي به نام «مهربان گودرز» تعلق داشته است. او مدت ها در «بمبئي» ساكن و در آنجا به مستر واي [SUP](2) ۞[/SUP] مشهور بوده است. اين بنا را در حدود سال 1357 ه.ش.، «حاج علي اكبر خدمي» به خواست «اداره باستان شناسي» مرمت كرد؛ ليكن چون بخش هايي از آن كاملاً تخريب شده بود، بازسازي بر پايه اصول قرينه سازي و گاه با حدس و گمان صورت گرفت. بر طبق تحقيقات اخير، اين خانه به تازگي تخريب شده و به همين علت، فقط تصاوير قديمي آن در اينجا آمده است.

بستر بنا مستطيل كشيده اي است در جهت شمال به جنوب كه به گوشه جنوب غربي آن، بخش كوچكي منضم است. بنا نيز همه سطح بستر را فرا گرفته است.
خانه دو حياط اصلي دارد. حياط بزرگ در ميانه بخش اصلي زمين واقع است و حياط كوچك در ميانه بخش انضمامي. غالب فضا هاي اطراف حياط اصلي، يك طبقه است؛ اما حياط كوچك، بدون احتساب گودال باغچه [SUP](3) ۞[/SUP] آن، با بنايي دو طبقه احاطه شده است. به جز اين دو حياط، دو حياط بسيار كوچك نيز در شمال مجموعه قرار دارد.
ورودي اصلي خانه در ميانه جبهه شمالي قرار دارد و از سردر [SUP](4) ۞[/SUP] و هشتي [SUP](5) ۞[/SUP] و دالان [SUP](6) ۞[/SUP] تشكيل شده است. ديگر ورودي خانه، با يك راهرو [SUP](7) ۞[/SUP]، در جنوب ضلع شرقي، مستقيماً به گوشه حياط اصلي مرتبط است. احتمالاً اين ورودي در طرح اوليه خانه نبوده و بعداً احداث شده است. در مركز حياط دوم خانه، حياط گود نشسته كوچكي قرار دارد كه فضاي باز [SUP](8) ۞[/SUP] را به سطح زيرزمين رسانده است. فضا هاي جبهه غربي اين حياط در زيرزمين، به توسط دري، به بيرون خانه مرتبط اند؛ و به اين ترتيب، بنا ورودي سومي نيز پيدا كرده است.

قاعده حياط اصلي، به تبعيت از شكل بستر بنا، مستطيلي بلند و كشيده است. فضا ها در جبهه هاي شمال و جنوب عميق است و در جبهه هاي شرق و غرب، كم عمق. در انتظام فضا هاي دو جبهه شرقي و غربي، به خلاف معمول، فضا هاي ارتباطي يا راهرو ها، در مركز، استقرار يافته اند و فضا هاي اصلي، چون پنج دري ها [SUP](9) ۞[/SUP] يا ايوانچه ها [SUP](10) ۞[/SUP]، در دو طرف راهرو ها نشسته اند. در مركز جبهه جنوبي، تالار [SUP](11) ۞[/SUP] بزرگ چليپا شكلي [SUP](12) ۞[/SUP] كه طول آن برابر عرض حياط است، با بادگيري [SUP](13) ۞[/SUP] مرتفع قرار گرفته كه راه رسيدن به آن، راهرو هاي طرفين است. جبهه شمالي، متقارن با جبهه جنوبي است و فقط به جاي تالار، پنج دري در ميانه آن قرار گرفته است. راهرو هاي جبهه شمالي، علاوه بر آنكه به پنج دري راه دارند، به هشتي و حياط هاي كوچك شمالي نيز مربوط اند. حياط هاي شمالي، خود كانون هايي براي ديگر عرصه هاي بنا شده اند؛ عرصه هايي كاملاً جدا و مستقل از حياط اصلي.

دو نماي شمالي و جنوبي حياط اصلي، كاملاً مشابه هم اند و همچنين دو نماي شرقي و غربي، در تركيب كلي و نيز اغلب اجزاي خود، مشابه و متقارن اند؛ ليكن در پس نما هاي همانند، ضرورتاً فضا هايي مشابه با تركيب فضايي يكسان نيست. بنابراين بايد گفت كه در نظر سازندگان چنين بنا هاي، اصل توازن و تقارن، چهره داخل حياط يا نما ها در چشم بيننده بوده است.
از ديگر نكات قابل توجه در حياط اصلي، فقدان ايوان [SUP](14) ۞[/SUP] يا رواق [SUP](15) ۞[/SUP] يا كلاً فضاي نيم باز قابل اعتنايي در نقطه اي مهم از آن است؛ گو اينكه احتمال دارد تالار خانه قبلاً ايواني بزرگ و عميق بوده باشد. در هر حال، در وضع كنوني، حياط اصلي، كاملاً در تسلط و حصار فضا هاي بسته است.


نما هاي پنج دري هاي دور حياط اصلي، كاملاً شبيه يكديگر اند. راهرو ها نيز نما هايي مشابه دارند. بدين ترتيب، طرح نما هاي حياط اصلي، تماماً تركيبي از قاب هاي [SUP](16) ۞[/SUP] راهرو ها و پنجره هاي پنج دري هاست؛ فقط در جبهه شرقي اين حياط، ايوانچه اي، جانشين يكي از پنج دري ها شده است.

نكته ديگر در طرح بنا، قرارگيري دو راهروي همسان كه هر يك متعلق به جبهه اي است در كنج هاي حياط اصلي است. به اين ترتيب، نما هاي چهار سمت حياط اصلي با عناصري مشابه خاتمه مي يابد كه نما هاي همجوار را به يكديگر مي پيوندد.

حياط دوم در عين ارتباط با حياط اصلي، ورودي مجزايي دارد؛ و به همين علت، بخشي مستقل از خانه به حساب مي آيد. اين حياط، گودال باغچه و فضا هاي بسته اي دارد كه به ارتفاع دو طبقه در اطراف سطح فوقاني آن قرار گرفته اند. رواق گرداگرد گودال باغچه، حد واسط فضا هاي بسته و حياط است. به نظر مي آيد كه اين فضا هاي بسته خدماتي باشند؛ اما فضا هاي طبقات بالا، مهمتر اند و نما هايي پركار تر دارند. به اين ترتيب، گودال باغچه، عرصه اي با فضا ها و فعاليت هاي متفاوت در دل حياط بالايي به وجود آورده است، بدون اينكه پيوند فضا هاي گوناگون اين بخش خانه، گسسته شود.

ديگر عرصه هاي مستقل خانه، دو حياط كوچك جبهه شمالي است. فضا هاي اطراف حياط غربي، محدود و ظاهراً خدماتي است؛ اما حياط شرقي، مفصل تر است و در چهار سمت آن، فضا هاي نيم باز قرار دارد. در نتيجه، اگرچه اين حياط، كوچك است، اما بزرگتر از آنچه هست به نظر مي رسد. در پس ايوان جبهه شمالي حياط شرقي، سه دري اي [SUP](17) ۞[/SUP] واقع است كه دري نيز به هشتي دارد. دو اتاق هم در دو سوي ايوان جنوبي اين حياط هست. همچنين در انتهاي اين ايوان، دري به راهروي گوشه حياط اصلي باز شده است. در نتيجه، اين بخش، هم مستقل از حياط اصلي است و هم مرتبط با آن. تعدادي از فضا هاي اين بخش خانه در طبقه دوم قرار گرفته است. ايوان جبهه جنوبي، گويي خود را تا دو طبقه بالا كشيده و بدين گونه در ميان فضا هاي طبقه دوم نيز قرار گرفته است؛ چنان كه فضا هاي بسته طبقه دوم، چون گوشوار هايي [SUP](18) ۞[/SUP] آن را در بر گرفته اند. اين فضا ها هم به حياط كوچك مقابل خود و بام اطراف آن مي نگرند و هم از فراز بام، به حياط اصلي خانه، چشم دوخته اند.
بخش اعظم زيرزمين خانه، در بخش جنوب غربي آن، يعني در اطراف گودال باغچه، واقع است و پاره هاي ديگر از آن در اطراف حياط. در ميان آنها، سردابي [SUP](19) ۞[/SUP] كه در جبهه جنوبي خانه، يعني در زير تالار قرار دارد، بزرگ ترين و مهم ترين فضا است.

به تبعيت از شكل حياط، حوض آبي طويل، چون نهر آب، در محور شمالي به جنوبي حياط قرار گرفته است و باغچه هايي كشيده با رديفي از گياهان مختلف، آن را در ميان گرفته اند. جهت گيري حوض و باغچه ها، جبهه شمال و جنوب را، جبهه هاي اصلي مي نماياند و به پنج دري شمالي و تالار جنوبي، اعتبار بيشتري مي بخشد.




جبهه هاي جنوبي و غربي حياط خانه سنتي مهربان گودرز در يزد.



تصوير سه بعدي خانه مستر واي در يزد؛ اين خانه سنتي داراي چهار حياط، سه ورودي و يك بادگير است.



برش افقي طبقه اول يا همكف خانه سنتي مهربان گودرز در محله سر تل يزد.
1- ورودي؛ 2- هشتي؛ 3- حياط اصلي؛ 4- حياط هاي ديگر؛ 6- گودال باغچه؛ 9- ايوان؛ 14-تالار چليپايي شكل؛ 17- پنج دري؛ 18- سه دري؛ 24- راهرو؛ 25- بادگير.



جبهه شمالي حياط خانه مهربان گودرز؛ نشاني اين خانه سنتي يزد، محله سر تل، خيابان كرمان يا آيت الله كاشاني، كوچه بهرام زاده است.



برش افقي زيرزمين يا سرداب خانه سنتي مستر واي در خيابان كرمان يا كاشاني در يزد.



برش عمودي A - A و برش عمودي B - B از خانه سنتي مهربان گودرز در يزد؛ اين خانه در سال 1357 مرمت شده بود ولي شوربختانه به تازگي خراب شده است.



برش عمودي C - C از خانه سنتي مستر واي در يزد.

پاورقي:

(1) ۩ اين نوشتار مربوط به سال 1380 ه.ش. مي باشد بنابراين پيشينه اين خانه به سال 1260 ه.ش. باز مي گردد.
(2) ۩ Mr. Wye
(3) ۩ گودال باغچه حياطي است گود نشسته در ميان حياطي ديگر كه معمولاً عمقش در حدود يك طبقه است و باغچه دارد.
(4) ۩ سردر از اجزاي دستگاه ورودي ساختمان است كه با آن مدخل بنا را در بيرون به طرق مختلف چون قاب بندي و تزيين و تغيير سطح و ارتفاع تشخيص مي بخشند. گاه سردر فضايي است نيم باز و ايوان مانند.
(5) ۩ هشتي فضاي مكث سرپوشيده اي در ورودي بنا است كه معمولاً بلافاصله بعد از سردر و مدخل قرار مي گيرد و قاعده آن ممكن است به شكل هاي مختلفي باشد.
(6) ۩ دالان فضاي سرپوشيده و كشيده اي است كه معمولاً معبر است. همچنين به راسته كوتاه و باريك و سرپوشيده اي كه آغاز و انجام مشخصي دارد نيز دالان مي گويند.
(7) ۩ راهرو فضاي كشيده اي است كه دو يا چند فضا را به هم متصل مي كند.
(8) ۩ فضاي باز فضايي است بدون سقف اعم از محصور يا غير محصور.
(9) ۩ پنج دري اطاق بزرگي است كه پنج پنجره قدي در كنار هم و رو به حياط در ضلع بزرگتر خود دارد و تناسباتش بر مبناي آنها شكل گرفته و ورودي يا ورودي هاي آن در طرفين يعني اضلاع كوتاهتر واقع است.

(10) ۩ ايوانچه يك ايوان كوچك است.
(11) ۩ تالار فضاي بسته، مرتفع و مجللي با دهانه اي وسيع و با قاعده اي مستطيل شكل است. در خانه ها معمولاً ضلع بزرگ تالار مجاور حياط است و ارسي دارد.
(12) ۩ تالار چليپا تالاري است كه قاعده اش به شكل چليپا باشد. اين شكل معمولاً حاصل وجود عناصري چون بادگير و كفش كن و پستو در چهار گوشه تالار است.
(13) ۩ بادگير عنصري مرتفع بر روي بام بنا است كه هواي بيرون بنا را به درون آن و هواي درون را به بيرون منتقل مي كند و موجب خنكي هوا مي شود. به مجموعه اين عنصر و مجاري و دريچه هاي آن نيز توسعاً بادگير مي گويند.
(14) ۩ ايوان فضاي نيم بازي است كه معمولاً از سه طرف بسته و از يك طرف مشرف به فضاي باز است.
(15) ۩ رواق فضاي نيم باز، طويل و تك لايه اي اي است با ستون هاي متعدد و در كنار فضاي باز كه معمولاً از تكرار چهار طاقي هاي مشابه در يك راستا پديد مي آيد. همچنين به فضاي بسته پيرامون گنبدخانه در برخي از بنا هاي عمومي خصوصاً مقابر نيز رواق مي گويند.
(16) ۩ قاب عنصري است معمولاً چهارگوش و به صورت مسطح يا فرورفته يا برجسته بر سطح نما كه غالباً يك يا چند جزء از نما مانند در و پنجره و تزيينات را در بر مي گيرد.
(17) ۩ سه دري اتاقي است با قاعده مربع يا مستطيل كه سه پنجره قدي در كنار هم و رو به حياط دارد و تناسباتش بر مبناي آنها شكل گرفته و ورودي يا ورودي هاي آن در اضلاع طرفين آن است.
(18) ۩ گوشوار فضا هايي است متقارن در طبقه بالا و در طرفين فضا هاي مرتفعي چون تالار و ايوان و معمولاً مشرف بر آنها.
(19) ۩ سرداب، سردابه يا زيرزمين فضايي است كه كف آن پايين تر از حياط باشد.

منبع كتاب: گنجنامه فرهنگ آثار معماري اسلامي ايران
 

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
خانه گرامي - یزد

خانه گرامي - یزد

چكيده:
مطالعه خانه سنتي گرامي يا مازار در يزد از ديدگاه معماري و انتشار عكس ها و نقشه هاي آن.

کلید واژگان:
خانه سنتي، حياط، حياط بالاخانه، حوض، آبنما، باغچه، ورودي، راهرو، اطاق، سه دري، پنج دري، مطبخ، انبار، تالار، ارسي، ايوان، شاه نشين، بادگير، قوس كليل، قوس جناغي، طاقچه، طاق نما، قاب، سيد اسد الله مازار، مازار، گرامي، يزد.

اين بنا را در اواخر دوره «قاجاريان»، «آقاي سيد اسد الله مازار»، فرزند «آقا سيد مهدي» -جد خاندان گرامي- بنيان گذاشته است. اعقاب خاندان «مازار»، بعد ها لقب «گرامي» گرفتند. بنا به اظهارات بستگان صاحب فعلي خانه، پيش از اين، بر سردر [SUP](1) ۞[/SUP] خانه، سنگ مرمر تاريخ داري وجود داشته كه بر طبق تاريخ آن، عمر خانه در حدود 110 تا 120 سال است. [SUP](2) ۞

[/SUP]
اين خانه وسيع شامل دو بخش مختلف است كه هر بخش آن، حياطي [SUP](3) ۞[/SUP] در ميان دارد. اين دو حياط در يك راستا و در جهت شمال شرقي - جنوب غربي استقرار يافته اند. حياط جنوبي قدري بزرگ تر از حياط شمالي و فضا هاي اطراف آن نيز بيشتر و مفصل تر از حياط ديگر است. چهار طرف حياط بزرگ با فضا هاي مختلف محصور شده است؛ ليكن فضا هاي حياط دوم فقط در دو جانب شرق و غرب آن قرار دارد. البته در جبهه جنوبي اين حياط نيز اتاقي هست، اما اين اتاق هيچ ارتباطي با اين حياط ندارد و متعلق به حياط بزرگ است. جبهه شمالي حياط شمالي نيز به ديواري محدود است. ديوار هاي مسدود دو جناح شمالي و جنوبي حياط كوچك با طاق نما هايي [SUP](4) ۞[/SUP] پوشيده شده است. اين طاق نما ها و قاب هايشان، نماي [SUP](5) ۞[/SUP] اين دو جبهه را پرتراش كرده و حال و هواي حياطي مركزي [SUP](6) ۞[/SUP] بدان داده اند.


فضا هاي بخش بزرگ خانه در دو طبقه انتظام يافته است. در اين بخش از خانه، فضا ها و اتاق هاي مياني هر جبهه، وسيع تر و مرتفع تر و فضا هاي طرفين آنها، كوچك تر و دو طبقه است. مجموعه اين فضا ها، حصاري بلند در اطراف حياط بزرگ ايجاد كرده است. حياط كوچك را فضا هايي با ارتفاع يك طبقه احاطه كرده اند. به اين ترتيب، حياط بزرگ، رسمي و مفصل، و حياط كوچك، خانگي و صميمي به نظر مي رسد.


ورودي [SUP](7) ۞[/SUP] بنا كه در ضلع غربي آن قرار دارد، از يك طرف به حياط كوچك مرتبط است و از طرف ديگر با يك راهرو [SUP](8) ۞[/SUP] به گوشه حياط بزرگ. لذا دو حياط خانه، از يكديگر مستقل است و هيچ يك، مقدمه ورود به ديگري نيست. در عين حال، اين دو حياط با يكديگر بي ارتباط نيستند و با راهرو اي كوتاه در شرق پنج دري [SUP](9) ۞[/SUP] شمالي حياط اصلي، ارتباط مستقيم و نزديكي در ميان آنها برقرار شده است؛ اما طرح راهرو مانع از ديد مستقيم دو حياط به يكديگر است. دو حياط، بخشي مشترك هم دارند. اين بخش، مجموعه مطبخ و انبار هاي خانه است كه در يك لايه [SUP](10) ۞[/SUP] فضايي در پس جبهه هاي شرقي دو حياط قرار دارد و از هر طرف با راهرو اي به يكي از حياط ها متصل مي شود.


در ميان جبهه جنوبي حياط بزرگ، ايواني [SUP](11) ۞[/SUP] وسيع قرار دارد. اين ايوان در انتها، شاه نشيني [SUP](12) ۞[/SUP] دارد كه در زير بادگير [SUP](13) ۞[/SUP] واقع است. حجم مرتفع و بلند بادگير نيز بر فراز نماي جبهه جنوبي، جلوه گري مي كند. در سر ديگر حياط و در مقابل ايوان، يك پنج دري نشسته است. گفتگو و مواجهه ايوان با پنج دري، يعني فضاي نيم باز [SUP](14) ۞[/SUP] وسيع و متشخص با فضاي بسته [SUP](15) ۞[/SUP] مهم در خانه، محور [SUP](16) ۞[/SUP] اصلي حياط را به وجود مي آورد. كشيدگي آب نماي [SUP](17) ۞[/SUP] حياط در ميان دو عنصر ياد شده و نيز بادگير بلند بر فراز ايوان، تاكيدي است بر اين محور.

نماي دو جبهه شرقي و غربي حياط بزرگ در تقسيم كلي، مشابه است؛ اما نماي عناصر مركزي اشان تفاوت دارد. در ميانه جبهه شرقي، نماي سه قسمتي تالار [SUP](18) ۞[/SUP] و در مركز جبهه غربي، يك ارسي [SUP](19) ۞[/SUP] بزرگ واقع است. تفاوت اين دو، سبب تمايز آشكار دو نما در عين تشابه آن شده است. اين تفاوت در عين تشابه، در انتظام افقي فضا هاي اين دو جبهه حياط نيز آشكار است. به اين ترتيب، علي رغم تقسيمات مشابه در كليت نماي دو جبهه، فضا هاي اين دو متفاوت است.

تقسيمات نما هاي اطراف حياط اصلي بسيار آموزنده است. مثلاً در نماي غربي، وجود يك ارسي نسبتاً بزرگ در مركز و دو ارسي كوچك تر در دو گوشه طبقه دوم آن، تركيبي زيبا پديد آورده است. تكرار ارسي ها در مركز و گوشه ها، آنها را بازيگران اصلي نما كرده است. نماي راهرو ها نيز در حد فاصل سه بخش اصلي جبهه غربي، يعني اتاق ارسي [SUP](20) ۞[/SUP] و فضا هاي طرفين اين جبهه قرار گرفته است. به اين ترتيب، در نگاه اول، اين نما مجموعه اي از چند قاب [SUP](21) ۞[/SUP] مستقل نشسته در كنار يكديگر جلوه مي كند؛ ليكن در نگاهي ديگر، دو ارسي كوچك در دو گوشه بالايي ارسي بزرگ مياني، چون حواريون اين يك جلوه مي كند. به علاوه، بدين گونه، طرفين فوقاني نما به مركز آن بسته و اجزاي مستقل نما، متحد شده است.


در مركز جبهه شرقي حياط، تالاري بزرگ قرار دارد. سقف تالار، قوسي [SUP](22) ۞[/SUP] كم خيز [SUP](23) ۞[/SUP] به شكل كليل [SUP](24) ۞[/SUP] دارد. اين شكل باعث پيوند ميان ديوار ها و سقف شده است. سطوح داخلي تالار، دو رديف طاقچه [SUP](25) ۞[/SUP] دارد و به همين علت به دو بخش بالا و پايين تقسيم شده است، به طوري كه رديف فوقاني، بخشي از سقف تالار به نظر مي رسد. به اين ترتيب، با اين پيوستگي، سقف، سه بعدي جلوه مي كند. چون طاقچه هاي فوقاني تالار، قوس جناغي [SUP](26) ۞[/SUP] دارند در حالي كه قاب طاقچه هاي زيرين چهار گوش است، بخش فوقاني تالار و در واقع سقف تالار، بخش اصلي و برجسته فضا جلوه مي كند. در نتيجه، تالار به دو بخش شده و گويي كه بخش زيرين، پايه اي است براي بخش فوقاني يا اصلي. صورت مذكور، به تالار اين خانه محدود نيست، بلكه الگويي است عام در ديگر اتاق هاي اصلي اين خانه و نيز سه دري ها [SUP](27) ۞[/SUP] و پنج دري ها و تالار هاي بلند خانه هاي قديمي شهر.


و اما در حياط دوم خانه، جبهه غربي متشكل است از يك اتاق در مركز، دو راهرو در طرفين و دو اتاق در دو جانب انتهايي. جبهه شرقي نيز تقريباً چنين نظمي دارد؛ با اين تفاوت كه در گوشه شمالي آن، اتاقي نيست. با وجود فضا هاي مشابه در ميانه دو جبهه، در مركز نماي غربي، يك ارسي واقع است و در ميانه نماي شرقي، پنجره هاي يك سه دري. به اين ترتيب، تفاوت ظريف نما هاي مشابه رو به هم در اينجا نيز تكرار شده است.


چنانكه گذشت، وجود دو حياط، خانه را دو بخش كرده است؛ ليكن عرصه [SUP](28) ۞[/SUP] ديگري نيز در اين خانه وجود دارد كه در ابتداي ورود به بنا به چشم نمي آيد. اين بخش كه خود متشكل از يك حياط كوچك بالا خانه [SUP](29) ۞[/SUP] و ايواني رو به آن است، در طبقه فوقاني و در كنار جبهه غربي حياط بزرگ واقع است. ايوان مزبور، بادگيري مرتفع دارد كه وجود آن نشان دهنده اهميت اين بخش و استفاده زياد از آن است. راه رسيدن به اين بخش، پلكان منشعب از دالان [SUP](30) ۞[/SUP] ورودي است. به اين ترتيب، واحدي مستقل و كوچك در طبقه فوقاني اين خانه به وجود آمده است.


بخش اعظم سطح حياط اصلي را حوض و باغچه [SUP](31) ۞[/SUP] اشغال كرده و لذا سطح باقي مانده به عبور اختصاص يافته است. در نتيجه، ايوان، بهترين نقطه خانه براي نظر به حياط شده است. در مقابل، در حياط كوچك، سطح اطراف آب نما و باغچه ها وسعت زياد تري دارد، به قدري كه براي نشستن در حياط كفايت مي كند. جالب آنكه برخلاف حياط اصلي، در اين بخش از خانه، هيچ فضاي نيم بازي مشرف به حياط وجود ندارد.


جبهه جنوب غربي حياط جنوبي خانه گرامي در يزد؛ در اين نما ايوان و شاه نشين و بادگيرش و سه دري در حياط بزرگ اين خانه نمايان است.



تصوير سه بعدي خانه گرامي در يزد؛ اين خانه سنتي داراي دو حياط مركزي، يك حياط بالاخانه، يك ورودي و دو بادگير است.



تالار و دو راهرو اش در جبهه جنوب شرقي حياط جنوبي يا بزرگ تر خانه گرامي.



برش افقي طبقه اول يا همكف خانه گرامي در محله سهل ابن علي در يزد.
1- ورودي؛ 3- حياط اصلي؛ 4- حياط فرعي؛ 7- ايوان؛ 14- تالار؛ 17- پنج دري؛ 18- سه دري؛ 21- اطاق ارسي؛ 23- اطاق معمولي؛ 24- راهرو؛ 25- بادگير؛ 28- مطبخ و انبار.



جبهه جنوب غربي حياط شمالي يا كوچك تر خانه گرامي.



برش افقي زيرزمين خانه سنتي مازار يا گرامي در يزد.



اطاق ارسي در جبهه شمال غربي حياط جنوبي يا بزرگ تر خانه گرامي؛ تركيب يك ارسي سه لختي بزرگ در ميان و دو ارسي سه لختي كوچك در دو طرف طبقه دوم نماي زيبايي را ساخته است.



جبهه شمال شرقي حياط جنوبي يا بزرگ تر خانه مازار؛ اطاق ها از سمت راست تصوير به چپ: تالار، سه دري و پنج دري.



برش عمودي A - A از خانه گرامي.



برش عمودي B - B از خانه گرامي.



نماي اطاق ارسي در جبهه شمال شرقي حياط شمالي يا كوچك تر خانه گرامي.
پاورقي:

(1) ۩ سردر از اجزاي دستگاه ورودي ساختمان است كه با آن مدخل بنا را در بيرون به طرق مختلف چون قاب بندي و تزيين و تغيير سطح و ارتفاع تشخيص مي بخشند. گاه سردر فضايي است نيم باز و ايوان مانند.
(2) ۩ اين نوشته و كتاب در سال 1383 چاپ شده است.
(3) ۩ حياط همان فضاي باز محصور بنا است.
(4) ۩ فرو رفتگي كم عمق و قوس دار در ديوار را طاق نما مي گويند.
(5) ۩ به نقشه اي كه از تصوير كردن وجوه بنا بر صفحه اي قايم حاصل آيد و همچنين به سطح ظاهري بنا در درون يا بيرون و يا سيماي كلي بيروني بنا نيز نما مي گويند.
(6) ۩ حياط مركزي يا حياط مياني حياطي است كه فضا هاي بسته و نيم باز آن را احاطه كرده باشند؛ همچنين به الگويي براي طرح بنا كه عامل شكل دهنده و قوام بخش تركيب آن، صحن يا حياط محاط با فضا هاي بسته و نيم باز باشد نيز طرح حياط مركزي يا حياط مياني مي گويند.
(7) ۩ ورودي بخشي از بنا است كه بيرون بنا را به داخل آن مرتبط مي كند.
(8) ۩ راهرو فضاي كشيده اي است كه دو يا چند فضا را به هم متصل مي كند.
(9) ۩ پنج دري اطاق بزرگي است كه پنج پنجره قدي در كنار هم و رو به حياط در ضلع بزرگتر خود دارد و تناسباتش بر مبناي آنها شكل گرفته و ورودي يا ورودي هاي آن در طرفين يعني اضلاع كوتاهتر واقع است.
(10) ۩ هر رديف از فضا هاي مجاور هم در برش افقي بنا را لايه مي گويند.
(11) ۩ ايوان فضاي نيم بازي است كه معمولاً از سه طرف بسته و از يك طرف مشرف به فضاي باز است.
(12) ۩ شاه نشين فضايي است فرو رفته در ميان ضلع اصلي يا صدر تالار يا ايوان يا فضا هاي ديگر كه محل مناسبي براي نشستن است؛ همچنين در كاروانسرا ها، اتاقي با سقفي بلند در پشت ايوان و مشرف بر صحن براي اقامت خواص هست كه بدان نيز شاه نشين مي گويند.
(13) ۩ بادگير عنصري مرتفع بر روي بام بنا است كه هواي بيرون بنا را به درون و هواي درون را به بيرون منتقل مي كند و موجب خنكي هوا مي شود. به مجموعه اين عنصر و مجاري و دريچه هاي آن نيز توسعاً بادگير مي گويند.
(14) ۩ فضاي مسقفي كه يك يا چند وجه آن به فضاي باز گشوده باشد را فضاي نيم باز مي گويند.
(15) ۩ فضاي مسقفي كه همه جوانب آن بسته باشد را فضاي بسته مي گويند.
(16) ۩ محور، خط مستقيمي است كه حاصل پيوند ذهني دو نقطه شاخص در بنا يا چند نقطه مهم واقع بر يك راستا است. خطي كه حاصل پيوند ذهني عناصر فضايي مشابه و پي در پي در يك بنا يا يك مجموعه باشد را نيز محور مي گويند.
(17) ۩ آبنما حوضي كم عمق و نسبتاً وسيع است كه بيشتر براي نمايش آب ساخته مي شود.
(18) ۩ تالار فضاي بسته، مرتفع و مجللي با دهانه اي وسيع و با قاعده اي مستطيل شكل است. در خانه ها معمولاً ضلع بزرگ تالار مجاور حياط است و ارسي دارد.
(19) ۩ ارسي پنجره بزرگ چوبي اي است كه غالباً يك جبهه اطاق را مي پوشاند و بازشو هاي كشويي بالا رونده و شيشه هاي معمولاً رنگين دارد.
(20) ۩ اطاق ارسي اطاقي است كه پنجره اصلي آن ارسي باشد.
(21) ۩ قاب عنصري است معمولاً چهار گوش و به صورت مسطح يا فرورفته يا برجسته بر سطح نما كه غالباً يك يا چند جزء از نما مانند در و پنجره و تزيينات را در بر مي گيرد.
(22) ۩ قوس عنصري است باربر يا غير باربر در صفحه قايم كه شكل آن از يك كمان يا تركيبي از چند كمان پديد مي آيد.
(23) ۩ نسبت ارتفاع قوس يا طاق به دهانه آن و يا همچنين فاصله راس طاق يا قوس تا قاعده آن را خيز مي گويند.
(24) ۩ قوس كليل نوعي قوس مركب كم خيز سه قسمتي يا سه كماني است.
(25) ۩ طاقچه فرو رفتگي اي در كمر ديوار است كه در آن اشيايي مي نهند.
(26) ۩ قوس جناغي يا قوس تيزه دار قوسي است مركب از دو يا چند كمان كه راس يا تيزه داشته باشد.
(27) ۩ سه دري اتاقي است با قاعده مربع يا مستطيل كه سه پنجره قدي در كنار هم و رو به حياط دارد و تناسباتش بر مبناي آنها شكل گرفته و ورودي يا ورودي هاي آن در اضلاع طرفين آن است.
(28) ۩ حوزه يا مجموعه اي از فضا هاي بنا كه به اعتباري از ديگر قسمت ها قابل تشخيص باشند، عرصه مي گويند؛ مانند عرصه بيروني و عرصه اندروني.
(29) ۩ به فضا يا مجموعه اي از فضا هايي در گوشه اي از بام بنا، بالاخانه مي گويند.
(30) ۩ دالان فضاي سرپوشيده و كشيده اي است كه معمولاً معبر است. همچنين به راسته كوتاه و باريك و سرپوشيده اي كه آغاز و انجام مشخصي دارد نيز دالان مي گويند.
(31) ۩ به قسمتي از فضاي باز كه در آن گياه مي كارند و همچنين باغ كوچك، باغچه مي گويند.


منبع كتاب: گنجنامه فرهنگ آثار معماري اسلامي ايران
 

*Maedeh.archi*

کاربر حرفه ای
کاربر ممتاز
پلان کلیسادر اصفهان

پلان کلیسادر اصفهان

161.jpg170.jpg
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

E . H . S . A . N

مدیر تالار مهندسی معماری مدیر تالار هنـــــر
مدیر تالار
مدارک اتوکدی "ابنيه تاريخي كليسا"

مدارک اتوکدی "ابنيه تاريخي كليسا"

در این پست ، مدارک و نقشه های اتوکدی ابنیه تاریخی کلیسا ارائه می شود .

پیش نمایش ِ محتویات فایل :

pishnamayesh.jpg

حجم فایل 53 KB
 

پیوست ها

  • ابنيه تاريخي كليسا.rar
    84.8 کیلوبایت · بازدیدها: 0
بالا