مقدمه:
گستردگي پيچيدگي و هزينه بري خدمات و سازمان‌هاي بهداشتي و درماني از يكسو و تخصصي شدن علوم مختلف از سوي ديگر منجر به ايجاد رشته اقتصاد بهداشت در كشورهاي پيشرفته است. تخصيص و صرف اعتبارات مالي به صورت معقول و اقتصادي تر همراه با افزايش كارآيي و اثربخشي خدمات بهداشتي و درماني در جامعه لزوم تربيت نيروي انساني متخصص در زمينه اقتصاد بهداشت و درمان را براي نظام بهداشت و درمان كشور بارز مي‌سازد.
1- هدف و تعريف دوره:
دوره كارشناسي ارشد اقتصاد بهداشت به گونه‌اي طراحي شده است كه دانش آموختگان آن بتوانند با توجه به شرايط و موقعيتهاي موجود كشور در زمينه هاي گوناگون، مسئوليتهاي طراحي مدل هاي اقتصاد بهداشت و ارزيابي‌هاي جامع پروژه‌هاي بهداشتي را برعهده بگيرند. زير بناي تئوريك اين دوره نه تنها باعث ارتقاي سطح دانش اقتصاد بهداشت در كشور خواهد شد، بلكه پشتوانه مناسبي است در جهت تدوين و بررسي الگوهاي اقتصاد بهداشت متناسب و بهبود نظام برنامه ريزي كشور در اين زمينه. انجام مشاوره و پذيرش مسئوليت در زمينه هاي سياستگزاري، طراحي استراتژي و مديريت توسعه نظام بهداشت – درمان و همچنين انجام مطالعات تطبيقي و شناخت فنون نوين در پيشبرد سطح اقتصاد بهداشت در ايران، از جمله مهمترين قابليتهاي فارغ التحصيلان اين دوره به شمار مي‌آيد. هدف اصلي دوره به طور خلاصه، گسترش دانش (اقتصاد بهداشت) و تربيت متخصصان و پژوهشگراني است كه ضمن شناخت بنيادهاي نظري علم اقتصاد و مسايل بهداشت و درمان، مهارت لازم را براي فعاليت گوناگون آموزشي، پژوهش و خدماتي در زمينه بهداشت و درمان كسب نموده باشند. آنچه مسلم است موضوع نياز اساسي به خبرگان اقتصاد بهداشت در راه دستيابي به يك «نظام ملي» بهداشت و درمان مي‌باشد كه در كنار ساير تخصصهاي لازم در اين زمينه بايد به تهيه و ارزيابي يك الگوي «پايدار» (به مفهوم فراگير آن) تلاش ورزند.
2-طول دوره و شكل نظام:
طول دوره كارشناسي ارشد اقتصاد بهداشت دو سال است.
به طور كلي دوره را مي‌توان به سه مرحله به هم پيوسته تقسيم كرد در مرحله نخست دانشجويان دروس مشترك را به صورت اجباري مي‌گذرانند و در مرحله دوم در گرايشهاي مورد علاقه خود به تحصيلات خويش ادامه مي‌دهند. در مرحله پاياني، موضوع انتخاب و انجام پروژه تحقيقاتي به عنوان پايان نامه دوره كارشناسي ارشد دنبال خواهد شد. هدف اصلي در اين مرحله، انجام يك كار اصلي، جديد و تخصصي مي‌باشد كه متناسب با تمايل دانشجو و نيازهاي بخش اقتصاد بهداشت كشور بوده و هم چنين هم راستا با دانش و مهارتهاي فني – نظري فرا گرفته طي دوره باشد.
دوره كارشناسي ارشد اقتصادي بهداشت به صورت تمام وقت بوده و نظام آموزشي آن مطابق با آيين نامه و مصوبات شوراي عالي برنامه ريزي آموزش عالي مي‌باشد.
گرايشهاي تخصصي:
از آنجا كه دامنه اقتصاد بهداشت از چارچوبهاي صرفاً «تئوريك» تا زمينه‌هاي به شدت «كاربردي» را در بر مي‌گيرد و باتوجه به اولويتهاي خاص اين رشته در شرايط كنوني كشور، گرايشهاي سه گانه زير طراحي گرديده است:
- سياستگزاري و برنامه ريزي بهداشت و درمان
- توسعه بهداشت و درمان
- اقتصادسنجي بهداشت و درمان
3- واحدهاي درسي:
مجموع دروس اصلي (اجباري) و تخصصي (باتوجه به نوع گرايش) در اين دوره 32 واحد است. هر واحد عبارتست از 17 ساعت درس نظري و يا 34 ساعت درس عملي. تقسيم بندي واحدهاي درسي دوره كارشناسي ارشد اقتصاد بهداشت به شرح زير است:
3- واحدهاي درسي:
مجموع دروس اصلي (اجباري) و تخصصي (باتوجه به نوع گرايش) در اين دوره 32 واحد است. هر واحد عبارتست از 17 ساعت درس نظري و يا 34 درس عملي. تقسيم بندي واحدهاي درسي دوره كارشناسي ارشد اقتصادي بهداشت به شرح زير است:
الف: دروس اصلي (اجباري) 22 واحد
ب: دروس تخصصي 6 واحد
ج: پايان نامه 4 واحد
مجموع 32 واحد
4- شرايط ورود به دوره كارشناسي ارشد اقتصاد بهداشت:
داوطلبان ورود به دوره كارشناسي ارشد اقتصاد بهداشت، بايد ضمن دارا بودن شرايط كلي ورود به دوره‌هاي آموزش عالي كشور شرايط خاص زير را نيز احراز كنند:
دارا بودن مدرك كارشناسي در يكي از رشته هاي گروه پزشكي، اقتصاد، مديريت، حسابداري، مهندسي پزشكي و دكتراي حرفه‌اي پزشكي، دندانپزشكي، داروسازي، دامپزشكي.
2- موفقيت در آزمون ورودي كه شامل مواد امتحاني به شرح زير است:
اقتصاد خرد (ضريب 2)
اقتصاد كلان (ضريب 2)
مباني اقتصاد بهداشت (ضريب 3)
آمار و آمار حياتي (ضريب 2)
زبان انگليسي (ضريب 3)
رياضي (ضريب 2)
تئوري هاي مديريت (ضريب 2)
اصول خدمات بهداشتي (ضريب 4)
5- نقش و توانايي:
فارغ التحصيلان اين رشته مي‌توانند در تمامي سطوح ساختار نظام بهداشت، درمان و آموزش پزشكي اعم از واحدهاي وزارت متبوع، سازمان هاي وابسته، دانشگاههاي علوم پزشكي كشور و بيمارستانهاي وابسته، شبكه بهداشت و درمان كشور، و حتي بخش غيردولتي خدمات بهداشتي و درماني به خدمت اشتغال ورزند. نقش اين فارغ‌التحصيلان در هركجا كه به سياست گذاري، برنامه ريزي و بهبود و توسعه امور مالي و اقتصاد نظام بهداشت، درمان و آموزش پزشكي كشور مربوط مي‌شود، بارز است. لذا فارغ‌التحصيلان اين رشته قادر خواهند بود در سطح گسترده‌اي در صرفه‌جويي‌هاي اقتصادي و اتخاذ سياست‌ها و تدابير مالي و اقتصادي واحدها و مراكز بهداشتي و درماني و همچنين در آينده نگري ها و برنامه ريزي هاي آتي اين نظام مؤثر باشند.
6- ضرورت و اهميت رشته:
جاي شك نيست كه ارائه خدمات بهداشتي و درماني نوين و پيشرفته سرمايه‌هاي كلاني را مي‌طلبد و چنانچه اين امر در قالب منطق علمي و اقتصادي و بهره گيري از دانش نوين اقتصاد بهداشت و درمان صورت نپذيرد، به اصراف و تبذير و گران تر شدن خدمات بهداشتي و درماني در جامعه منجر مي‌گردد. بهرحال، گسترش چشمگير و مراكز و شبكه بهداشت و درمان كشور طي دو ماهه اخير و تداوم اين گسترش در آينده، نياز به تربيت و بكارگيري متخصان اقتصاد و بهداشت و درمان را اجتناب ناپذير مي‌نمايد.
انتظار مي‌رود كه فارغ التحصيلان اين رشته در مقطع كارشناسي ارشد بتوانند در برنامه‌ريزي مالي، توسعه نظام بهداشت و درمان، تخصيص اعتبارات بهداشتي و درماني، محاسبه هزينه‌ها، تحليل هزينه و فايده، تقليل هزينه هاي بهداشتي و درماني، افزايش كارآيي و اثربخشي خدمات بهداشتي و درماني كشور به نحو شايسته‌اي مؤثر باشند.
فصل دوم:
جداول دروس دوره كارشناسي ارشد (ناپيوسته)
رشته اقتصاد بهداشت
الف: دروس كمبود يا جبراني كارشناسي ارشد اقتصاد بهداشت:
كد درس
| نام درس
| تعداد واحد
| ساعت
| پيش نياز
| | |
نظري
| عملي
| جمع
| | | | |
01
| اقتصاد خرد
| 3
| 51
| -
| 51
|
|
02
| اقتصاد كلان
| 3
| 51
| -
| 51
|
|
03
| روش هاي آماري
| 3
| 51
| -
| 51
|
|
04
| مباني سازمان و مديريت
| 3
| 51
| -
| 51
|
|
05
| اقتصاد ايران
| 2
| 34
| -
| 34
|
|
06
| زبان تخصصي در اقتصاد بهداشت
| 2
| 34
| -
| 34
|
|
07
| روش هاي پژوهش در علوم بهداشتي
| 3
| 51
| -
| 51
|
|
08
| پژوهش عملياتي
| 2
| 34
| -
| 51
|
|
09
| نظام ارائه خدمات بهداشتي در ايران
| 3
| 34
| -
| 34
|
|
10
| سازمان و مديريت سيستم بهداشتي و درماني
| 2
| 34
| -
| 34
|
|
| جمع
| 25
| 425
| -
| 425
|
|
تذكر:
چنانچه دانشجويي به ناگزير به علت نوع مدرك كارشناسي (ليسانس) خود بايد در چند يا در همه دروس جبراني ثبت نام كند، پس از موفقيت و اخذ واحد مربوط، نمره يا نمرات حاصل، در زمره نمرات دوره كارشناسي ارشد محسوب نمي‌شود. در هرحال مجموع واحدهاي دروس جبراني نبايد از 17 واحد بيشتر باشد.
ب: دروس پايه كارشناسي ارشد اقتصاد بهداشت
كد درس
| نام درس
| تعداد واحد
| ساعت
| پيش نياز
| | |
نظري
| عملي
| جمع
| | | | |
11
| اقتصاد خرد پيشرفته
| 3
| 51
| -
| 51
| 01
|
12
| اقتصاد كلان پيشرفته
| 3
| 51
| -
| 51
| 02
|
13
| اقتصادسنجي كاربردي
| 3
| 51
| -
| 51
| 01، 02، 03
|
14
| اقتصاد بهداشت 1
| 2
| 34
| -
| 34
| 11، 12
|
15
| اقتصاد بهداشت 2
| 2
| 34
| -
| 34
| 14
|
16
| اپيدميولوژي
| 2
| 34
| -
| 34
| 09، 10
|
17
| برنامه ريزي و توسعه اقتصادي
| 3
| 51
| -
| 51
| 11، 12
|
18
| جمعيت شناسي
| 2
| 34
| -
| 34
| 16
|
19
| مديريت سيستم هاي اطلاعاتي در بهداشت و درمان
| 2
| 34
| -
| 34
| 04، 15
|
| جمع
| 22
| 374
| -
| 374
|
|
پ: دروس تخصصي كارشناسي ارشد اقتصاد بهداشت با گرايش سياست گذاري و برنامه‌ريزي
كد درس
| نام درس
| تعداد واحد
| ساعت
| پيش نياز
| | |
نظري
| عملي
| جمع
| | | | |
20
| بودجه ملي، مديريت دولتي و نظام بهداشت و درمان
| 2
| 34
| -
| 34
| 04
|
21
| بهداشت و اقتصاد بخش عمومي
| 2
| 34
| -
| 34
| 15
|
22
| برنامه ريزي بهداشتي – درماني تطبيقي
| 2
| 34
| -
| 34
| 15 و 14
|
| جمع
| 6
| 102
| -
| 102
|
|
ت: دروس تخصصي كارشناسي ارشد اقتصاد بهداشت با گرايش توسعه بهداشت
كد درس
| نام درس
| تعداد واحد
| ساعت
| پيش نياز
| | |
نظري
| عملي
| جمع
| | | | |
23
| توسعه ملي و بهداشت
| 2
| 34
| -
| 34
| 17
|
24
| توسعه منابع انساني در بهداشت
| 2
| 34
| -
| 34
| 18 و 17
|
25
| برنامه ريزي فرهنگي، اجتماعي و توسعه بهداشت
| 2
| 34
| -
| 34
| 18 و 17
|
| جمع
| 6
| 102
| -
| 102
|
|
ث؛ دروس تخصصي كارشناسي ارشد اقتصاد بهداشت با گرايش اقتصاد بهداشت و درمان
كد درس
| نام درس
| تعداد واحد
| ساعت
| پيش نياز
| | |
نظري
| عملي
| جمع
| | | | |
26
| برنامه ريزي و مديريت پروژه‌هاي بهداشتي و درماني
| 2
| 34
| -
| 34
| 17
|
27
| اقتصاد بهداشت و درمان پيشرفته
| 2
| 34
| -
| 34
| 15
|
28
| ارزيابي اقتصادي طرح‌هاي بهداشتي و درماني
| 2
| 34
| -
| 34
| 26
|
| جمع
| 6
| 102
| -
| 102
|
|
ج:
كد درس
| نام درس
| تعداد واحد
| ساعت
| پيش نياز
| | |
نظري
| عملي
| جمع
| | | | |
29
| پايان نامه (براي كليه گرايش‌ها)
| 4
| -
| -
| 4
| -
|
| جمع
| 4
| -
| -
| 4
|
|
منبع:
http://education.tums.ac.ir
