>> خلاصه دروس معماری <<

وضعیت
موضوع بسته شده است.

raha

مدیر بازنشسته
از معماری جهان شروع میکنیم;
عصر حجر...
_نخستین آثار از انسان ابزار ساز /40000 سال پیش
_تقسیم بندی عصر حجر به 3 دوره : -پارینه سنگی -میانه سنگی - نوسنگی

_پارینه سنگی (پالیو لتیک)
استفاده از سنگ نتراشیده ,اختراع آتش
نقاشی غار لاسکو در فرانسه ...*منظره چاه و عصای پرنده*
نقاشی غار آلتامیرادر اسپانیا...*نقوش منظم وحیوانات ساکن و غیر متحرک*
نقاشی ها به صورت ناتورالیستی (دارای ارزش جادویی)
مجسمه ونوس ویلندورف_مرد برنویی
_میانه سنگی
اهلی کردن سگ
تبدیل انسان کرومانیون به هموساپینس(یعنی با شعور و خرد مند)
ایجاد پناهگاه های صخره ای و غار های کم عمق
_نو سنگی
شروع کشاورزی و اهلی کردن برخی حیوانات وحشی( دامداری)
شکل گیری چرخ در بین النهرین

***درشت سنگی
_دولمن= مقابر دالانی شکل بر روی آنها تلی از خاک
_منهیر=تک ستون های عمودی بای مشخص کردن یک مسیر
_کروملک=سه سنگی های دایره شکل

***مهمترین کروملک ; استونهنج در سالزبری انگلستان1680 پ م
نوعی رصدخانه یا معبد پرستش خورشید
قطر دایره اصلی 30 m
قطر دایره بزرگ 100 m

***قدیمی ترین شهر سنگی اجری جهان ;اریحا در دره رود اردن
خود ساختمان ها مستطیلی اما پی ها سنگی ومدور

***چتل هویوک در آناتولیای ترکیه
معماری تدافعی به صورت خانه های به هم چسبیده ,فاقد کوچه و بازار

*هنرمند عصر نو سنگی موجودی انتزاعی را با پیکره انسانی نمایش میدهد( به طور مثال ونوسها نماد باروری اند)
 
آخرین ویرایش:

raha

مدیر بازنشسته
_بین النهرین...
4000 سال پ م
5 تمدن بزرگ مربوظ به این سرزمین :
_تمدن سومر در جنوب بین النهرین
سیستم حکومتی :دولت شهر (اور -اوروک -نیپور- کیش - لاگاش و...)
نوع معماری :مذهبی تشریفاتی (خدایان اشون آنو, اینانا, نانار ,طنلی)
پرستشگاه های چند طبقه یا زیگورات ها
اختراعات :چرخ سفال گری _ گاری_ توانایی مهار کردن سیل _نظام کشاورزی و آبیاری
زیگورات معبد سفید -زیگورات اور-معبد سنگ آهک- مجسمه های گودا یا مردان مذهبی

-تمدن اکددر جنوب بین النهرین
از دولت شهرهای سومر
سیستم پادشاهی سارگون اکدی
استفاده از آجرهای بزرگ 52×52
دارای کهن ترین نقشه های ساختمانی (نفشه ها طبق نظر کار فرما بر روی طرح گلی)
کاخ نارانسین در تل براک

_بابل کهن در بخش میانی بین النهرین
پادشاه :حمورابی
*مردوک=خدای بابل
معبد آشور - معبد ایشچالی _ کاخ ماری
*اولین لوح قانون بشر توسط حمورابی

_آشور در شمال بین النهرین
پادشاه :سارگون دوم
بنیانگذاران اولین کتابخانه تاریخ
مصالح اشون سنگ و عاج فیل و خشت و آجر
*ارگ نا تمام سارگون دوم در خرساباد
ترکیبی ار کاخ و پرستشگاه
بر خلاف پرستشگاه های مصری قسمت های مختلف به هم راه ندارند
دارای زیگورات مربعی مار پیچ 7 طبقه با ارتفاع هر طبفه 5.5 متر
*کاخ جنوب غربی در نینوا
**مهمترین مشخصه اشون :گل نیلوفر آبی (فروهر) -دروازه با حیوانات ترکیبی

_بابل نوین
باز گشت به معماری اصیل به شیوه عرضی (آشوریان معماری طولی داشتند)
*معبد نین ماه (در حقیقت کاخ بوده)
*برج بابل ,زیگوراتی 7 طبقه و حلزونی با مقطع مستطیلی ,ارتفاع 91 m
*دروازه ایشتار ,آجر لعابدار اب رنگ _ تصاویر گاو و اژدها
*باغ های معلق نماد عشق باستانی _3 طبقه باغسازی
 

raha

مدیر بازنشسته
تمدن اژه...
عموم تمدن ها طی هزاره دوم و سوم پ م
همزمان با تمدن بین النهرین و پادشاهی کهن میانه و جدید مصر
3تمدن مهم اش :
_تمدن سیکلادی در شمال کرت
*فاقد معماری مشخص
خلق مجسمه های کوچک اندام (مردان چنگ نواز و الهه های باروری)

_تمدن مینوسی(کرتی)
کاخ ساز , عدم وجود استحکامات که یا به علت قدرت نیروهای کرتی و یا صلح پایدار منطقه بوده
نقاشی ها به صورت امپرسیونیستی
تقسیم بندی بر اساس سبک سفال به 3 دوره :قدیم - میانه - جدید
تقسیم بندی بر اساس کاخ ها و ویرانه ها به 4 دوره : قبل از کاخ ها - کاخ های اولیه - کاخ های جدید - بعد از کاخ ها
***قبرهای تولوسی دایره شکل اولین بار در دوره مینوسی
*** اولین شبکه راه سنگفرش در دوره کاخ های جدید
*کاخ ملیا
نخستین کاخ شهر کرت
حیاط مستطیلی المان اصلی شکل گیری اش
حیاط در کرت همانند یک آگورا یا میدان دارای ارزش بوده بر خلاف بین النهرین که جیاط به واسطه بناهای اطرافش شکل میگرفته
*کاخ کنوسوس
عوامل سازمان دهنده اش 1_حیاط 2_دالان های شمالی جنوبی وشرقی غربی
سرستون های بالشتکی
لابیرنت یا معبر هزار خم در زیر کاخ
دارای چندین هسته مرکزی
استفاده از سنگ لاشه
*کاخ فایستوس و هاگیا ترایادا
دارای حیاط مربعی

_تمدن میسنی(هلاسی پسین)
معماری دژسانانه در شمال مدیترانه
*قصر تیرونز
معماری تدافعی و بر فراز تپه
هومر:"تیرونز صد دیوار" مردم باستان اونو ساخته سیکلوپها (غول های یک چشم)می دانند
دیوار های پیرامونی از سنگ لاشه
نقطه مقابل کاخ های بی حصار کرتی هست
مگارون اش تجسمی از معابد یونانی هست
*دروازه شیران
دو شیر سنگی در دو سوی ستون مقدس مینوسی( که قاعده اشون در ارتفاع بالاتر ستون بیشتر و سر ستون بالشتکی دارن)
به صورت خشکه چین با سنگ های پاکتراش
فرم پایه برای سنتوری های یونانی
روزنه مثلثی درون سنتوری برای تخلیه بار درم ستونها بوده
*گنج خانه آتریوس
مقبره ای لانه زنبوری با ساختار مخروطی
***پیش از پانتیون بزرگترین ساختمان گنبدی جهان باستان
 

raha

مدیر بازنشسته
مصر باستان...
4000 سال پ م
مهمترین عامل شکلگیری تمدن مصر ...رود نیل
مصر سفلی در دلتای رود نیل ,چادر نشین , شغل چوپانی
مصر علیا در دره رود نیل ,سکونت ثابت ,شغل کشاورزی
***اتحاد مصر علیا و سفلی توسط ...نارمر (منس)

شهرسازی مصر :
_نکروپلیس یا شهر مردگان در غرب رود نیل ...استفاده از مصالح مستحکم(سنگ های پاکتراش)
_شهر زنده ها در شرق رود نیل...مصالح چوب و خشت

ویژگیها ی معماری ; تقارن - سلسله مراتب -معماری توپر (فضای داخلی کم) _برون گرایی
معماری مونومنتال- مذهبی- هر چه قدرتمندتر...ابعاد بزرگتر
تدفین و نگهداری از اشیا پایه همه اعتقادات مردم

معماری مصر در 3 دوره:
_پادشاهی کهن 3000 پ م
سلسله های 10-7
مصطبه ها و مقابر هرمی

*هرم زوسر در سکارا... معمارش ; ایمحوتپ (اولین معمار جهان که نامش ثبت شده- خدای علم و هنر -سازنده مجسمه زوسر)
اولین ساختمان عظیم سنگی جهان
دارای اولین نیم ستون تزییناتی جهان در نمازخانه مجموعه
*هرم دروغین در میدوم
8 مصطبه بر روی یک تپه, 3 تاش در حال حاضر باقی مونده
*هرم خمیده در داشور= هرم جنوبی
اولین هرم واقعی مصر
4امین هرم مصر از نظر بلندی
دارای 2ورودی در شمال و غرب
*هرم سرخ در داشور= هرم شمالی
اولین هرم کامل مصر
سنگ گرانیتی به صورت خشکه چینی و روکش سنگ آهک

_پادشاهی میانه 2300 پ م در بنی حسن
سلسله های 11و12
مقابر صخره ای(شامل دهلیز ,تالار ستون دار و اتاقک تدفین) و اهرام آجری با رو کش سنگی
*مقبره منتو حوتپ دوم در دیرالبحری
2سطح مهتابی اتصالشون با رامپ
یک بنای انتقالی بین اهرام و مقابر صخره ای
*هرم سیاه(آجری)
نشان دهنده افت معماری مصر در دوره پادشاهی میانه
*معبد سفیددر کارناک

هنر جواهر سازی بیش از پیش رونق داشت

_پادشاهی جدید 1580 پ م
سلسله 18
مقابر صخره ای همچون پادشاهی میانه ولی با دالان های طولانی تر تا عمق 1500 متر
معابد عظیم و باشکوه در کنار ساحل رود نیل (سر ستون های گل نیلوفری باز وبسته)
*هرم خوفو در جیزه
اولین هرم بزرگ جهان
4گوشه در 4جهت اصلی
ورودی در سمت شمال
ارتفاع 138 m........ هر ضلع اش 227 m
2300000 قطعه سنگ باوزن 2.5 ton .... به طور کلی 100000000/1 جرم کل کره زمین
*هرم خفرع در جیزه
دومین هرم بزرگ مصر
2 ورودی در شمال
*منکورع در جیزه
بدون روکش
*مجسمه ابوالهول در جیزه
چهره خفرع با تنه شیر
نگهبان مجموعه اهرام جیزه

*معبد_مقبره حتشپ سوت... معمارش: سنموت
3سطح مهتابی و 2 شیبراه
پر از نقاشی و نقش برجسته از تولد تا تاج گذاری حتشپ سوت

*معبد آمون-رع در کارناک(خونسو)
*معبد آمون-رع در الاقصر(لوکسور)
این دو معبد توسط خیابان اسنیفس ها (سر قوچ +بدن شیر+ مجسمه رامسس دوم در بین پاهایش )به هم متصل اند

*معبد رامسس دوم در ابو سمبل
4 مجسمه غول پیکر در ورودی از خود رامسس با 18 m ارتفاع
در قدس الاقداس هم 4 مجسمه نشسته از خدایانشون
این معبد حیاط ستون دار ندارد
استفاده از کاریاتیدها در تالار ستون دار به جای ستون( الگوی کاریاتید های یونان)

*معبد هاتور در ابوسمبل
رامسس برای بزرگداشت همسرش نفرتیتی ساخت
6 مجسمه در ورودی به ارتفاع 11.5 m
تالار ستون دار شامل 4 ستون با سرستون های خدای هاتور

***ابلیسک ها= تکستون های یادمانی , نماد خورشید , به صورت منفرد در سایت جیزه




 

raha

مدیر بازنشسته

سازه های کابلی;
انعطاف پذیری اش موجب توزیع یکنواخت نیرو بین ذرات و رشته ها میشه
مزیت ها: -خالصترین رفتار سازه ای
-بهره گیری از تمامی مقاومت خود
-پویا فرم( فرم با بازدهی بالا)
-امکان ایجاد فضاهای وسیع بدون ستون
معایب:-لرزش و ارتعاش
_آسیب پذیری در برابر باد و زلزله
***تحت فرم زنجیرواره تنش ها صرفا کششی خواهد بود
(فرم بیز که در اثر وزن خود کابل ایجاد میشه و فرم سهمی که در اثر دارد آمدن بار به صورت یکنواخت ایجاد میشه)

افت به معنای پایین افتادگی کابل هست که بدون اون نمیتونه بار تحمل کنه
**افت بیشتر=رانش تکیه گاهی کمتر اما طول بیشتر کابل و نتیجتا هزینه بیشتر

نسبت های مناسب افت به دهانه:
_ سهمی ...0.3
_ بیز...3/1
_ساختمان ها ...8/1 و 10/1
_پل ها... 12/1

**برای نسبت های دهانه به خیز ,بیشتر از 5.... فرم بیز وسهمی به هم شبیه میشوند

_پل های کابلی(معلق)
وزن سواره رو باعث پایدار سازی کابل های نگه دارنده شده و یک عضو خمشی
کابل ها ی اصلی که متحمل وزن پیاده رو هستند وعناصر کششی اند
دسته دوم کابل ها که ارتباط دهنده سواره رو وکابل اصلی اند ومتحمل کشش
برج های عمودی که انتقال دهنده نیرو به زمین هستندو اعضا فشاری هستند
شالوده که کابل اصلی رو مهار کرده و برش را تحمل میکنه
**در پل های خود مهار کننده ,انتهای کابل اصلی به انتهای سواره رو وصل می شود ودر سواره رو پیش تنیدگی ایجاد میکنند
*Alamilo bridge......یک ستون فقرات 6ضلعی فولادی پرشده از بتن برای مقابله با کشش کابل ها- سطح پل به صورت طره نگه داشته شده
*trinity footbridge.....کابل ها با آرایش نامتقارن- شیبدار شدن دکل نکه دارنده سبب افزایش مولفه عمودی نیروی وزن وپایداری بیشتر شده

_سقف های معلق

- کابلی مستقیم الخط که کابل سازه اصلی نیست وتنها جهت کمک به سازه آمده
*inmas macrochip facility......سقف به صورت خرپای معلق - اتصالات از نوع مفصلی
*P.A technology center
*renaulet distribution center....سازه سقف تیر معلق
*darling harbor....سازه سقف خرپای معلق
*J.F.K terminal.....طره های بتنی سازه اصلی است که با کابل مهار شده اند- ستون وپی متحمل کششند
*millennium dome.....سازه اصلی چادری معلق با کابل - شکل کج ستون ها گشتاور ناشی از کشش کابل را با مولفه عمودی وزنش تحمل میکند

_سقف های معلق با فرم طنابی
_فرم تک انحنا :کابل در جهت دهانه بزرگتر قرار میگیره
یک دسته کابل آویخته موازی با هم اند
ضعف: در برابر نیروی رو به بالای باد مقاومت ندارند
راه حل: -سنگین کردن سقف -ایجاد پیش تنیدگی -استفاده از کابل ثانویه
*mntevideo arena.....به شکل سقف مدور کابلی تک انحنا -حلقه وسطی متحمل کشش و حلقه خارجی متحمل فشار است - پیش تنیدگی و سنگین سازی سقف برای مقابله با نیروی رو به بالای باد
*Dulles terminal.....کابل های موازی با یک انحنا
*Burgo paper mill....شبیه به پل معلق خود مهارکننده- استفاده از وزن زیاد سقف برای مقابله نیروی باد
*federal reserve bank....کابل معلق با فرم منحنی طنابی تک انحنا –سازه برشی Hشکل با نیروی جانبی مقابله میکند

_کابل مضاعف:کابل های تثبیت کننده برای مقابله با نیروی باد اضافه میشوند
*Tokyo olampic stadium....دیواره بتنی منحنی برای مقابله با کشش کابل
*Denver international airpot.....پوشش سقف غشا ست اما سازه اصلی سقف معلق از نوع کابل مضاعف

_منحنی مضاعف(فرم زین اسبی یا هایپار): کابل های تثبیت کننده(انحنا +) عمود بر کابل های اصلی اند(انحنا -)
*Raleigh arena....قوس های سهمی به صورت کج برای تحمل کشش کابل ها و تنش خودشان فشاری است
*Yale hockey rink
*Calgary saddledome....سازه سقف شبکه کابلی زین اسبی +پوسته بتنی[/RIGHT]
 
آخرین ویرایش:

raha

مدیر بازنشسته
سازه های چادری...


=یک پوسته کششی بسیار نازک


=شبکه کابلی (زین اسبی) با فاصله صفر


-تنش کششی در طول و ضخامت غشا به طور یکنواخت توزیع میشود


-رفتار دو طرفه غشا ناشی از انحنا ی دو گانه آن است


-انحنای مضاعف چادر با نیروی رو به بالای باد مقابله میکند


موارد استفاده ازکابل های مسلح کننده:


1_دهانه های بزرگ که سبب افزایش نیروی کششی غشا میشه (مثل چتر یا قایق اسکیمو ها)


2_لبه چادر ها که همواره تحت تنش زیادی قرار داره


ضعف غشا: ناپایداری در برابر نور خورشید .... بیشتر جهت سازه های موقتی استفاده میشه


استفاده از فایبر گلاس و تفلون داپونت برای مصالح غشا سبب عمر مفید بیش از 20 سال میشه


مشکل عمده سازه های چادری: ارتعاش و نوسان راه حل: پیش تنیدگی


*در سازه های چادری فرم معماری و عملکرد سازه ای یکیست


*رفتار برشی ایجاد شده که ناشی از نیروی عمودی حاصل از انحنای دوگانه ی چادر هست باعث برتری وپایداری بیشتر غشا نسبت به کابل می شود( رفتار برشی غشا به علت دوطرفه بودنش است)


چادری نگه داشته شده با کابل....Munich Olympic stadium


چادری نگه داشته شده با کابل...............Hadj terminal


سازه چادری متکی به ستون طره فولادی.....Mounds stands


مدول های چادری حول یک کابل منحنی طنابی.....Riadh stadium


غشا متکی به قوس متکی بر کابل!!!.......Coloumbus bigo


C world pavilion


.....چادری نگه داشته شده با کابل.....Virtual building


....چادر متکی به 3قوس فولادی.....Franklin zoo
 
آخرین ویرایش:

raha

مدیر بازنشسته
سازه هوای فشرده...



_سیستممتکی بر هوا


فشار هوا سازه را شکل میدهد(فشار وارد بر پوسته از سمت داخل کمی بیشتر از فشار هوا ست)


اختلاف فشار مورد نیاز از 3 طریق ایجاد میشه :1-پمپ های مکانیکی 2_نیروی باد 3_پدیده گلخانه ای(استفاده از تفاوت دمای بیرون ودرون)


تنها نیروی های کششی را منتقل میکند


دارای فرم منحنی طنابی است (چون طبیعت داره به اون شکل میده<هوا>)


*درهای لولایی برای این سازه نامناسبه...... استفاده از قفل های هوایی(به این ترتیب هوا ناگهان خالی نمی شود)



بیشترین علل تخریب :


بار برف(خطرناک ترین بار زنده خصوصا زمانی که خیز کم باشد)..... استفاده از سیستم برداشت برف وذوب برف یا افزایش فشار داخلی


باد....


علل دیگر تخریب :


بریدگی عمدی .... معمولا آنقدر بزرگ نیست


سوء عمل تجهیزات مکانیکی .... استفاده از تجهیزات پشتیبانی


قطع برق ....استفاده از ژنراتور اضافی


گسیختگی غشاء .....یا ناشی از بار گزاری مفرط یا نور خورشید یا تکرار خم شدگی


در دهانه های بزرگ برای مسلح سازی از کابل هایی با خیز کم استفاده میشه


*حباب صابون فرم طبیعی سازه متکی بر هواست (از برخورد حباب های هم اندازه ...زاویه ایجاد شده بین سطوح داخلی همواره 120 درجست)



مزایا:


کمترین مخارج _مناسب در برابر آتش سوزی (جلوی گسترش اتش را می گیرد)_صرفه جویی در مصرف انرژی_سبکی_زمان زیادی طول می کشه تا فرو بریزه...



عملکردها:


پوشش دستگاه های رادار_قالب بتن ریزی(گانایت) و...


عمر مفید:20 سال عمدتا از جنس فایبر گلاس و تفلون نه تنها از پارچه و پلاستیک ساخته می شه گاها از جنس فولاد بتن مسلح و آلومینیوم هم هست.


***پی این سازه از نوع فشاریه.....که یا از جنس بتن مسلح یا گاهی کیسه اب یا کیسه شن یا تیغه مار پیچ فرو رفته در زمین برای مهارش استفاده میشه



_سیستم پرشده از هوا


فشار هوا حجم داخلی را تنظیم نمیکند..... این سیستم در حقیقت اجزاء سازه رو میسازه (تیر و ستون و....)


نسبت به سیستم متکی به هوا ابعاد بزرگتری داره و به فشار هوای به مراتب بیشتری نیاز داره


مزیت هاش نسبت به متکی بر هوا: 1_نیاز به هوابندی نداره 2_درصورت خراب شدن یک عضو...عضو دیگه ای وظیفه اشو انجام میده


2نوع هم داره 1_دندانه ای پرشده از هوا 2_پرشده از هوا با دیواره 2جداره



نمونه های موردی:


USA Pavilion EXPO 70


از نوع متکی بر هوا- خیز کم سقف- تنش حلقه پیرامونی فشاریه وامکان لغزش روی پی در اثر انبساط حرارتی رو هم داره


Silver Dome


از نوع متکی بر هوا- خیز کم سقف-حلقه پیرامونی 8 ضلعی از جنس فولاد+بتن مسلح


Fuji Pavilion EXPO 70


از نوع پر شده از هوا- به صورت هوشمند طراحی شده یعنی فشار داخلیاش با توجه به نیروی باد متغییره


Floating Theater EXPO 70


از نوع پر شده از هوا- به صورت 3قوس سوار بر یک قاب فولادی –قاب فولادی بر روی 48 کیسه شناور قرار داره


Bird Air Dome


از نوع پرشده از هوا و مسلح شده با کابل های فولادی


Boston-Art Center Theater


پرشده از هوا و از نوع دیواره 2جداره
 
آخرین ویرایش:

raha

مدیر بازنشسته
اتروسک...

ساکنان شمال ایتالیا 800 سال پ م


چارچوب هنری بر اساس اعتقادات مذهبی


*اختراع و کاربرد خاک توفا به اتروسکها برمیگرده


هنر و معماری:


_مقابر که در 2 نوعه ....1_مقابر دایره ای شکل = تومولوس 2_مقابر 4گوش


در خارج از محل زندگی اشون (نکروپلیس ها)...مثل کاءره و جروتری


تپه ای شکل –در داخل 4ستون +نقوش برجسته


*مقبره جروتری


_معابداشون عموما از چوب وروی پودیوم سنگیه


مشابه معابد یونانی اما فقط یه پلکان جنوبی داره


مقصوره شامل 3بخش متعلق به خدایان 3 گانه هست


سقف شیبدار –بدون سنتوری و فاقد تزءیناته


*اتروسکها اساتید مسلم فنون مهندسی طراحی شهری و نقشه برداری بودند (خیابان های کاردو- دکامانوس از ابتکارات اوناست)


*معبد آپولون


*دروازه پروجیا......شاخص ترین یادگار تمدن اتروسک وربوط به سده 20 پ م –این نوع دروازه بعدها در تمدن روم به عنوان طاق نصرت استفاده شد
 
آخرین ویرایش:

raha

مدیر بازنشسته

روم باستان...

753 پ م توسط رموس و رمولوس بنیانگذاری شد...
کلا به 4 دوره تقسیم میشه:
_پادشاهی 510-753 پ م
_جمهوری 27-510 پ م
_امپراطوری 27 پ م – 395 م
_دوران صلح رومی
ویژگی های معماری رومیان:
-موضوع اصلی معماری اشون ساختمان ها و ابنیه بزرگ و عمومیه
-معماری رم به شکل واحد های فضایی و توجه به معماری داخلیه... وسعت زیاد
-درونگراست.... و ساختاری
هنرشون اختلاطیه از اتروسک+ یونان+ مصر+ اسیای غربی+ بومی
دستاورد های رومیان:
-طاق رومی که به صورت نیم دایره ست تا دهانه 25 متر
-طاق گهواره ای
_طاق متقاطع
-گنبد بر ساختار استوانه و بدون گوشه سازی
-موزاءیک کاری برای تزءینات و پوشش کف و سقف
*ویتروویوس در قرن 1 پ م کتاب *در باب معماری* رو نوشت واصول معماری رو 1_کارایی 2_ایستایی 3_زیبایی عنوان کرد
انواع ساختمان ها در دوره امپراطوری:
_ویلا... نوعی خانه برای افراد متشخص جامعه
_دوموس =سرای رومی... خانه ای اعیانی بر اساس سنت کهن ایتالیا ... با دهلیز سرگشاده یا حوضخانه
_اینسولا=دستگاه عمارت... پیش الگوی اپارتمان های امروزی
_معبد
_آمفی تءاتر... عظیم ترین بنا های رومی و از ترکیب 2 تءاتر یونانی
_باسیلیکا... فضاهایی برای انجام امور حکومتی و اداری ودادگاه های عمومی = آگورا های یونانی
_تاق نصرت... دروازه یادمانی به مناسبت پیروزی های مختلف (با دست نوشته –منقوش و ستون های کرنتی)
_ستون یادبود... سابقه اش به پیروزی نارانسین اکدی در بین النهرین میرسه(استل=ستون یادبود در بین النهرین)
_ترمه= ترما= حمام هی رومی... همراه کتابخانه و سالن سخنرانی و فروشگاه و....
_آبروها... از شاهکار های مهندسی و معماری در روم باستان
_فوروم... قلب تپنده شهر – برای فعالیت های بازرگانی دینی و اداری
_مارکت
_سیرک
*نظام ستون های به کار رفته در رم: -دوریک-ایونیک-کورنتی-توسکانی-کامپوزیت(یونیک+کورنتی)
*معبد فورتونا ویرلیس ... قرن2 پ م –سیستم ایونیک –شبه دور ستونی(با نیم ستون های تزءیناتی)
*معبد فورتونا پریمیجینا ... 80 پ م -7سطح مهتابی – طاق های رومی با بتن
*معبد سیبول ... قرن 1 پ م –نظام کورنتی- از بتن – تولوس( معابد با پلان دایره ای و دارای گنبد)
*معبد پانتءون ... قرن2 پ م –معبد تمام خدایان –ستون ها از نوع کورنتی- مشبک کاری سقف برای کاهش بار وارده و تزءینات
دهانه گنبد:43.2 متر ارتفاع از زمین:43.2 متر قطر حفره گنبد: 8.5 متر
*کلوسءوم = امفی تءاتر فلاویوس ... نمای 4بخشی با نیم ستون های تزءیناتی (ردیف اول تا سوم به ترتیب دوریک- یونیک و کورنتی) پیشانی آخر سنگ ساده
در زیر جایگاه تماشاچیان گلادیاتور ها بودند گنجایش: 50000 نفر
ارتفاع:48 متر قطرکوچک:165متر قطر بزرگ:190 متر
*باسیلیکای کنستانتین... قرن 4 میلادی –استفاده از طاق های رومی گهواره ای-پوشش سقف طاق 4بخشی –اقتباسیه از حمام های کارا کالا
*باسیلیکای المپیا
*آب گذر پون دو گار در فرانسه... شاخص ترین اب گذر روم –ارتفاع 49 متر- طولش 50 کیلومتر-3 ردیف طاق با دهانه های 25 متر
*حمام کارا کالا... فریجیداریوم=حوض آب سرد- تپیداریوم=حوض آب گرم- کالیداریوم=حوض آب داغ
*ستون یادمانی تراژان... غنی ترین ترکیب هنری باستان- 150 نقش برجسته از سنگ مرمر
*طاق نصرت کنستانتین *طاق نصرت تیتوس
 

sohrab...

عضو جدید
پروژۀ درس معماری اسلامی :
خلاصه کتاب (تاریخ هنر معماری ایران در دورۀ اسلامی)
تألیف : محمد یوسف کیانی
نکات گزیده از مقدّمه کتاب :[FONT=F_Nazanin]
· هنر های اسلامی تر کیبی از هنر های حکومت های مغلوب (ساسانی و بیزانس) با فر هنگ اسلامی بود.[FONT=F_Nazanin][/FONT]
· ظهور اسلام در آغاز قرن 7 میلادی بود.[FONT=F_Nazanin][/FONT]
· تشکل هنر اسلامی، مصادف با روی کار آمدن سلسلۀ اُموی بود.[FONT=F_Nazanin][/FONT]
· قبه الصخره، مسجد جامع دمشق، قصر العمره، کاخ الهشتی از شاهکارهای معماری صدر اسلام محسوب می شوند.[FONT=F_Nazanin][/FONT]
· با آغاز حکومت عباسیان در عراق از معماری ساسانی الهام گرفته شد.[FONT=F_Nazanin][/FONT]
· ایجاد شهر دایره شکل بغداد و مسجد سامره را می توان الهام گرفته از معماری شهر هاترا و معماری ساسانی دانست.[FONT=F_Nazanin][/FONT]
فصل اول : ویژگیهای معماری ایران در دورۀ اسلامی
در این فصل موارد زیر بررسی می گردد : [FONT=F_Nazanin][/FONT]
1- کاربرد بناها
[FONT=F_Nazanin]2[/FONT]- عناصر تشکیل دهندۀ معماری
3- روشهای ساخت و تزئین[FONT=F_Nazanin][/FONT]
4- مصالح ساختمانی

کاربرد بناها : مذهبی [FONT=F_Nazanin][/FONT] غیر مذهبی
مذهبی :
1- مسجد : معبد اصلی شهر بوده فراهین مذهبی نیز به مردم کاربری داشته و اگر شهری مسجد جامع یا اولیه نداشت اصلاً شهر به حساب نمی آمد.
2- مدارس : در قرن 5 هجری (حکومت سلجوقیان) سیستم آموزشی تحصیل در مساجد (به تشویق خواجه نظام الملک) به مدارس منتقل شد
3 - آرامگاه ها و زیارتگاه ها : این بناها به نامهای برج، بقعه، مزار و گنبد نیز خوانده می شود.[FONT=F_Nazanin][/FONT]
4- حسینیه، تکیه، مصلّی : حسینیه و تکّیه معمولاًدرگذرگاههای اصلی قرار داشتند ولی مصلّی در خارج از شهر و فاقد تزئینات بودند.
غیر مذهبی :
1- پل ها : قدیمی ترین آنها نظیر پل بردیده از دوره هخامنشی، بیستون کرمانشاه از دوره ساسانی، پل [FONT=F_Nazanin]– بند امیر در فارس از دوره آل بویه و.. / پل علاوه بر کاربردی عبور از رودخانه برای ذخیره کردن آب نیز استفاده می شده است.[/FONT]
2 - کاخ ها : از کاخ های صدر اسلام می توان به کاخ العمره و الهشتی اشاره کرد. / تا ازدوره صفویان کاخ سازی وارد مرحلۀ جدیدی شد (کاخ بیستون)
3- کاروانسراها : 1- کاروانسرهای برون شهری ، 2- کاروانسراهای درون شهری
{در ایران از 4 فرسنگ (KM [FONT=F_Nazanin]26) یک کاروانسرا وجود داشته است }[/FONT]
4 - حمام ها : پس از مسجد و مدرسه از مهمترین فضاهای شهری است و اجزای اصلی آن عبارتند از :
1-3 ابینه ، 2- میاندر ،3 - گرمخانه : {که هر یک طوری از یکدیگر جدا و مجزّا می شوند تا دما و رطوبت هر فضا نسبت به فضای دیگر حفظ شود. / تزئینات داخلی حمام= آهکبری به صورت ساده و رنگی}
5- قلعه ها : 1- کوهستانی : طرح و هندسی خاصی نداشته و بر اساس شرایط محیطی و اقلیمی، سیاسی طراحی می شد.
2- دشتی : بر اساس هندسۀ مخصوص به خود طراحی و برای استفاده سربازان و ... بود.
{بزرگترین و مستحکمترین قلعه های ایران متعلق به فرقۀ اسماعیایان و رشته های البرز است (مانند قلعه الموت، لمبسر، گرد کوه و ...}
6- آب انبار : 1- عمومی ، 2[FONT=F_Nazanin]– خصوصی {قدیمی ترین آب انبار منبع ذخیره آب در معبد چغازنبیل در خوزستان بوده است.}[/FONT]
7- بازار: محور اصلی اقتصادی شهر بوده است/ مسجد جامع شهر معمولاً نزدیکترین بازار بود/ کاروانسراهای درون شهر ی معمولاً پشت دُکانهای بازار قرارمی گرفتند.


عناصر تشکیل دهنده معماری:[FONT=F_Nazanin][/FONT]
1- میانسرا : یا حیاط یا صحن / در دوره اسلامی دو نقش مهم داشت. و درمساجد و...
نیاز مردم را به مرکز امن و در کاروانسراها نیاز مسافران را به بارگیری و استراحت و ... تأمین می کرد.2- با کانون قرار دادن فضای داخلی ، بنا را از سرو صدا جدا می کرد.
2 - ایوان : از زمان اشکانیان استفاده می شود و از یک طاق آهنگ ساده تشکیل شده که برای جریان هوا و جلوگیری از تابش خورشید استفاده می شود.
3- رواق : فضاهای سرپوشیده ستوندار در طرفین میانسرا که در ورودی را به شبستان یا گنبدخانه متصل می کند.
4- گنبد : که از عناصر اصلی بوده و دارای انواع دو پوسته، جناغی، رُک و ... است.
5- شبستان ستوندار : فضای سرپوشیده در طرفین گنبد است که می توان این فضا را با دهانه و تیغه هایی کوچکتر و بزرگتر کرد.
6- چهار صفّه : یک فضای مستطیل یا مربع شکل که با طاق و اتاق متصل به هم (شاه نشین) احاطه شده است و قرن 8 هجری تاریخ تکامل چهار صفه می باشد.
7- حجره : منظور همان اتاق است.
8- مناره : یا منار به معنی جای نور / از سه قسمت پایه، ساقه یا بدنه، کلاهک یا تاج تشکیل شده است. . / قدیمی ترین منارۀ در مساجد صدر اسلام (مسجد جامع دمشق و مسجد قدیمی ترین منار در ایران علوم نیست ولی برخی منــــار مسجد جامع سمنان و
دامغان از قدیمی ترین منارها می دانند.
9- بادگیر
10- پلّه : اغلب مصالح آن آجر است / در بعضی موارد پلّه فقط کاربری ارتباطی ندارد بلکه برای سبک کردن حجم ساختمان به کار می رود (مانند تابیاد در خراسان) مدرسه غیاثیه خرگرد دارای 8 دستگاه پلّه و مسجد کبود تبریز دارای 7 دستگاه پلّّه بوده است.
11- سردابه : زیر طبقه همکف است / سردابه در آرامگاههای ناحیه شمال و آذربایجان متداول تر بوده است / ازقرن 8 نصب سمبلیک ضریح چوبی در روی مزارها متداول گردید.
منبع:http://tabrizarchitecture.blogfa.com/
[/FONT]
 

sohrab...

عضو جدید
از زمان و معماري
دكتر منوچهرمزيني- تهران- مركز مطالعات و تحقيقات شهرسازي و معماري ايران- 1376
Of Time and Architecture
صفحه 3:
غيرمنتظره بودن گرايش هاي تازه (در معماري) از اين رو بود كه تصور مي شد معماران مدرن درست در همان راه هايي گسترش خواهند يافت كه ضرورت و ويژگي هاي زمان آنها را تقريباً از آغاز قرن بيستم به وجود آورده و پيشگامان معماري مدرن آنها را يافته و گشوده بودند. به عبارت ديگر، سكون احساس مي شد، اما دگرگوني به صورتي كه بارز شد پيش بيني نمي شد. عدم رضايت از معماري مدرن نيز كه در همين هنگام آوايش از نو بالا گرفت نتوانست به دلايلي كه بعداً خواهيم گفت امكان اين پيش بيني را بيشتر كند و هشداردهنده باشد.
اين راست است كه معماري مدرن از آغاز با مخالفت روبه رو شده بود. اين مخالفت ها يا از جانب مقلّدان دوران گذشته و كهنه پرستان بود و يا از جانب پاره اي از طبقات جامعه كه معماري مدرن را نمي خواستند، نمي پسنديدند يا نمي فهميدند.
صفحه 4:

نخستين مخالفت عمده اي كه پس از سال ها با معماري مدرن صورت گرفت، از جانب خانم جين جيكبز بود كه در كتاب خود به نام مرگ و زندگي شهرهاي بزرگ آمريكا كه به سال 1961 انتشار يافت ابراز شد.
خلاصه بيانات خانم جيكبز اين است كه شهرهاي بزرگ آمريكا به سبب طرح هاي نارواي تئوريسين هاي شهرسازي، كه بيشتر آنان معماران مدرن بودند يا به معماري مدرن گرايش داشتند و در طرح هاي خود از مظاهر پيشرفت هاي عصر مدرن پيروي مي كردند، زندگي واقعي و طبيعي خود را از دست داده اند.
سه سال بعد از انتشار كتاب خانم جيكبز، يعني در سال 1964، موزه هنرهاي مدرن در نيويورك نمايشگاهي تحت عنوان «معماري بدون معمار» ترتيب داد و مقارن همين زمان كتابي به همين نام از مؤلفي به نام دكتر برنارد رودوفسكن، مدير و مجري نمايشگاه، انتشار يافت، كه هدف آن همانند نمايشگاه تلويحاً رهايي معماري از معماران مدرن بود.
صفحه 5:
در دو موردي كه ذكر شد عدم رضايت از معماري مدرن به صورت غيرمستقيم و با اشاره و كنايه ابراز شد اما در سال 1981 با انتشار كتاب از خانه ساختمان تا خانه خودمان اين تعرض علني و مستقيم شد.
مؤلف اين كتاب روزنامه نگار و نويسنده اي تام ولف بود. ولف با جسارت و صراحت به معماري و معماران حمله مي كند. البته در اين زمان- 1981- رابرت ونتوري، چارلز جنكز و ديگران مخالفت و ستيز خود را با معماري مدرن آغاز كرده بودند و از جمله از حمايت وينسنت اسكالي كه منقد و استاد تاريخ معماري بود برخوردار شده بودند، واسكالي كه خود از مبلغان معماري مدرن و به ويژه لوكوربوزيه بود ديگر تغيير موضع داده و از جنبش ضدمدرن جانبداري مي كرد.
صفحه 6:
دليل مخالفت ولف با معماري مدرن چنان كه وي عنوان مي كند: اين است كه معماري مدرن جز به وجود آوردن «جعبه هاي شيشه اي هنر ديگري نداشته است ولي از آن مهم تر و بالاتر آن كه معماران مدرن پول و سرماية صاحبكاران را به هدر مي دهند بدون آن كه به ايشان امكان دهند دربارة چگونگي سرمايه گذاري خود اظهارنظر كنند يا حاصل اين سرمايه گذاري را كه معماري باشد تغيير دهند. به عقيدة ولف اين خودسري مختص معماران مدرن است.
كار عدم رضايت از معماري مدرن چنان بالا گرفت كه در سال هاي اخير پرنس چارلز وليعهد انگليستان نيز به مخالفت آشكار با آن پرداخته است.
آنچه پرنس چارلز را خشمگين كرد عدم توجه معماران مدرن انگلستان به ميراث تاريخي كشور بود و تبعيت از روالي كه به ويژه در سال هاي 1950 و 1960 رواج فوق العاده يافته و معماري را به ساختمان هايي فاقد روح، فاقد زيبايي و فاقد گذشته تبديل كرده بود. وي از معمار مصري حسن فتحي ستايش مي كند و ستيز چهل سالة او با معماري مدرن و بازگشت او را به اصولي كه در معماري بومي مصري رعايت مي شده تحسين مي كند و حتي اميدوار است كه انگلستان نيز از وجود اين معما را استفاده كند.
1- تكنولوژي و تاثيرات آن در معماري
2- نهضت هاي موثر در پيدايش مدرنيسم در معماري
3- نهضت هاي هنري و معماري مؤثر در گرايش هاي امروز
صفحه 8:
تكنولوژي و تاثيرات آن در معماري
محتملاً مي توان قصر بلورين كه به سال 1851 براي نمايشگاه جهاني لندن ساخته شد نقطه آغازي براي معماري مدرن دانست. تجلي پيشرفت هاي فني در ساختمان البته سابقه اي پيش از قصر بلورين دارد. نمايشگاه هاي ملي كه در آنها پيشرفت هاي فني و صنعتي به معرض نمايش گذاشته شود سابقه اي ديرين دارند و تقريبا از سال 1798 كه مهماندار آن پاريس بود، معجزات صنعتي را به نظر بينندگان و مشتاقان مي رساندند. اصول فني كه در پل هاي آهني به كار گرفته شد نشان داده بود كه اصول فني ساختن كه اكنون بعد از گذشت صدها سال و بعد از آنكه رومي ها نبوغ خود را در زمينه پل سازي با استفاده از تاقي و به كار گرفتن سنگ و آجر به عنوان مصالح ساختماني به منصه بروز رسانيد جاني تازه مي يابد و راه هايي گشوده مي شود كه پيش از آن حتي تصور آنها به ذهن خطور نمي كرد. بي ترديد همة اين رويدادهاي فني در گشودن چشم معماران به امكانات جديد مؤثر بود. اما آنچه با برپا داشتن قصر بلورين تحقق يافت معنايي ديگر، عميق تر و وسيع تر داشت. اين ساختمان كه در هايد پارك لندن ساخته شد نقشه اي كشيده و مستطيل شكل داشت به طور 563 متر و به عرض 124 متر، و مساحت زير ساختمان اين قصر در كليه طبقات از 9 هكتار تجاوز مي كرد.
صفحه 10:
آنچه در قصر بلورين تحقق يافت و حائز اهميت بود اين بود كه در اندك زماني ساختماني عظيم با قطعاتي كه در جايي ديگر ساخته شده و در محل به هم پيوسته شدند شكل گرفت. ميدان دادن به امكانات فني در معماري تا بدين اندازه به گونه اي اتفاقي صورت گرفت و توفيق اجباري بود: مدتي محدود به تاريخ برپايي نمايشگاه مانده بود و مسابقه اي كه براي انتخاب بهترين طرح ترتيب داده شده بود به نتيجه نرسيده بود. پرنس آلبرت، همسر ملكه ويكتوريا كه سرپرستي اين نمايشگاه را داشت، ناگزير خواستار راه حلي شد كه در اندك زمان مساحتي عظيم را كه براي نمايشگاه لازم بود در بر گيرد. طرح جوزف پاكستون كه معماري باغ ساز بود و در ساختن گلخانه (كه اساسي مركب از آهن و شيشه داشت) دستي آزموده داشت مقبول افتاد.
- دلايل اهميت قصر بلورين در معماري:
1- از قطعات پيش ساخته اي درست شد كه در محل احداث بنا به يكديگر متصل شدند.
2- در ساختن اين قصر از مصالح جديد، مانند آهن و شيشه استفاده شده بود- آهن و شيشه اي كه بعدها محبوب معماران مدرن شد و برخي طرح هاي سبك و اثيري بسيار جالب از تركيب آن دو پديد آمد.
3- اساس و اسكلت ساختماني قصر بلورين كاملاً در معرض ديد بود، به همين دليل در اتصال كوچك ترين اجزاء به سازي و سمبل كاري ممكن نبود.
4- تناسب اجزاء و اتصال پيچ و مهره ها و شيشه و آهن به فرهنگ معماري افزوده شد و بيشتر به آن ها توجه شد.
تاثيرات متضاد قصر بلورين:
اين قصر روي هم رفته دو نوع تاثير متضاد به بار آورد:
1- از يك جانب، امكانات فني كه در ساختمان قصر بلورين به كار گرفته شد و نيز فرآورده هاي صنعتي كه در آن به معرض تماشا گذاشته بودند، نويد عصر تازه اي را مي داد كه در آن صنعت و فن به عنوان وسيله اي براي بهبود زندگي و رفاه و تحرك و فراغت بيشتر آدمي به كار گرفته مي شد.
2- پاره اي از متفكران انگليسي به ويژه به عواقب صنعتي شدن مي انديشيدند و در اين مورد خاص پيشرفت هاي صنعتي را خطري براي كارهاي دستي مي ديدند، كه هدفش برخلاف صنعت، توليد هر چه بيشتر و سود افزون تر نبود بلكه كيفيت كار و هنر و خلاقيت بود.
عكس العمل انديشمندان:
جان راسكين: صفحه 11:
در همان سال 1851 سال برپايي نمايشگاه صنعتي بزرگ لندن در قصر بلورين، كتاب خود موسوم به سنگ هاي ونيز را منتشر كرد. سه سال پيش از آن نيز كتاب هفت مثمع معماري را منتشر كرده بود. وي در هر دو كتاب از چيرگي صنعت اظهار عدم رضايت كرده از قرون وسطي، وضع زندگي در آن دوره و صداقت در كار و معماري آن دوره با ستايش ياد كرده بود.
انديشه هايش دربارة معماري كه رجعت به دورة معماري گوتيك را تبليغ مي كرد در معاصرانش، از جمله ويليام موريس كه حدود پانزده سال از او جوان تر بود تاثير گذاشت.
صفحه 12:
ويليام موريس:
موريس نيز مانند راسكين با پيشرفت هاي صنعتي ميانه اي نداشت و مانند او از ارزش هاي قرون وسطايي، هنگامي كه زندگي بي آلايش تر و طبيعي تر بود و به علاوه كارهاي درستي رواج و رونق داشت، سخت جانبداري مي كرد.
صفحه 13:
2- نهضت هاي مؤثر در پيدايش مدرنيسم در معماري
1- 2- هنر و توليدات صنعتي در انگلستان
2-2- وركبود در آلمان
3-2- نهضت هنر نو در بلژيك و ساير نقاط اروپا
 

sohrab...

عضو جدید
ادامه ی خلاصه....
از زمان و معماری از ص 3 تا 55
فضا زمان معماری از 25 تا 176
 

پیوست ها

  • خلاصه از زمان و معماری منوچهر مزینی.rar
    69.9 کیلوبایت · بازدیدها: 0
آخرین ویرایش توسط مدیر:

باران طلایی

عضو جدید
کاربر ممتاز
شيوه معماري خراساني

شيوه معماري خراساني

شيوه معماري خراساني
با ورود آئین جدید و فرهنگ پربار اسلام معماری نیز به سادگی و بی پیرایگی گرائید.


مسجد پیامبر که بنایی ساده و معمولی بود، سرمشق معماران ایرانی قرار گرفت، چنانکه تمام مساجد قرون اولیه اسلام با همان سادگی ساخته می شد. بدلیل اینکه خود پیامبر در ساخت این مسجد دست داشت. این ساختمان در نزد مردم ایران و معماران ایرانی از اهمیت خاصی برخوردار بود. مسجد پیامبر بنایی ساده و متشکل از فضایی حدودا" مربع شکل بود که در وسط آن تنه درخت نخلی قرار داشت که در هنگام نیاز به کمک آن بوسیله شاخ و برگ درختان سقفی برای آن فضا درست می کردند. در بیرون و کنار آن صفه ای برای اقامت مهاجرین و سایر پیروان پیامبر که بی جا و مکان بودند درست کردند. درضمن درجلوی آن زمینی صاف و هموار بود که برای تشکیل جماعت از آن استفاده می شد.
از ویژگی های بارز این دوره کوتاه شدن ارتفاع بناها است. گنبد را تا آنجا که ممکن بود کوتاه درست می کردند و همچنین گاهی درگاه ها را تا آن حد کوتاه می ساختند که انسان به هنگام ورود مجبور به خم شدن می گشت. تزئینات تقریبا" بکلی از بناها دور شده بود. ساختمان ها ساده و بی پیرایه ساخته می شدند. اکثر مساجد به شیوه پارتی، بصورت شبستانی و چهارطاقی ( البته بی پیرایه و کم ارتفاع ) ساخته می شدند. مساجد را در ابتدا بدون درب می ساختند و همیشه بروی هرکس باز بود، حتی در مناطق سردسیر هم برای مساجد درب نمی گذاشتند بلکه به کمک حصیر آن را می پوشاندند. اما بعدها به تقلید از معماری ساسانی ( پارتی ) مساجد را باشکوه می ساختند.

ویژگی معماری

مردم واری بناها
دور شدن از تزیینات چه در داخل و چه در خارج
اندک تزیینات موخود هم ادامه ساسانی است اما بسیار کم رنگ‌تر
چفدها در ابتدا همان مازه دازهای ساسانی بود و سقف طاق آهنگ
استفاده از گنبد به خاطر ارتفاع زیاد کم تر مصرف می شده است

بوم آورد بودن مصالح
برای مثال مسجد تاریخانه دامغان قابل ذکر است. این مسجد مهمترین مسجد باقی مانده از شیوه معماری خراسانی است. مساجد بعدی بزرگتر و باعظمت بیشتری ساخته می شدند و در آن ها « ایوان » مثل معماری قبل از اسلام بصورت عنصری مهم و یکی از اجزای لاینفک در طرح معماری مساجد بکار می رود. یکی دیگر از خصوصیات مهم معماری این دوره جایگزین شدن قوس های جناغی به جای قوس های هلوچین و مرغانه دوره پارتی است. بدلیل ارتفاع کمتری که قوس های جناغی نسبت به قوس های هلوچین هم دهانه خود دارند. جایگزینی آنها بجای قوس های هلوچین و مرغانه باعث کمترشدن ارتفاع ساختمانها نیز می شده است. بتدریج هر قدر از دوران صدراسلام جلوتر می رویم با نمونه های پیشرفته تری از قوس های جناغی ( که به آن ها دولنگه یا لنگه ای یا نیزه دار نیز می گویند ) روبرو می شویم، تا اینکه در دوره اصفهانی به عالی ترین و جالب ترین نمونه از این قوس ها برمی خوریم، یکی دیگر از ویژگی های معماری این دوره استفاده از مصالح بومی و محلی مثل خشت خام و پخته با ابعاد دوره پارتی و نیز کاه گل و ... می باشد.

مسجد
مهمترین ساختمانی که پس از اسلام به بافت شهرهای ایران راه پیدا کرد مسجد است. بدلیل اهمیت ویژه ای که مسجد در بافت شهرها و روستاها دارد، بررسی اصول معماری مساجد، روشی است که ما را بهتر و بیشتر با اصول معماری هر دوره آشنا می کند. دراین جا مراحل مختلف ساخت مساجد را در دوره های مختلف مورد بررسی قرار می گیرد. لازم به توضیح می باشد که این بررسی صرفا" مربوط به دوره صدر اسلام و شیوه خراسانی نیست، بلکه بطور کلی روش های معماری و ساختمانی مساجد را از صدر اسلام تا پایان شیوه اصفهانی ( دوره قاجاریه ) دربرمی گیرد.
اولین مسجد پس از هجرت پیامبر در محلی بنام قبا بنا شد. کیفیت ساختمانی این مسجد روشن نیست. پس از چند روز که آن حضرت به مدینه می روند در آنجا مسجدی بوسیله پیامبر، مهاجرین و انصار در فضایی تقریبا" مربع شکل به مساحت 50 مترمربع با خشت و سنگ لاشه ساخته می شود. در بنای مساجد هم مثل سایر ساختمان ها « مردم واری » و پرهیز از شکوه و عظمت در تمام بلاد اسلامی رعایت می شد و در هرکجا که اقدامی حاکی از عظمت طلبی بروز می کرد، سخت با آن مقابله می شد. بعد از آنکه « امویان » زمام امور را به دست گرفتند و حکومتی موروثی و تجمل خواه را مستقر کردند، پایتخت از مدینه به دمشق منتقل شد و تحت تاثیر فرهنگ بیزانس و ایران ساسانی اقدام به ساخت بناهای مجلل و با شکوه نموده و آداب و رسوم گذشته را تجدید کردند. مسجد کوفه که در سال 12 هجری بنا شده بود در اوایل این دوره ( سال 40 هجری ) به شکل فضای شبستانی و با حیاط مرکزی تجدید بنا شد. یکی از مهمترین آثار این دوره مسجد دمشق است که آن را می توان اولین مسجدی دانست که به هزینه زیاد و شکوه فراوان ساخته و آراسته شد. گفته اند که ساختمان این مسجد مدت 9 سال که هرروز 9000 مرد به سنگ بريدن اشتغال داشته اند، طول کشیده است.

مسجد تاریخانه دامغان



تقسيم بندي مساجد:


۱. مساجد شبستانی

مهمترین مسجد این دوره با طرح شبستانی، مسجدی است بنام تاریخانه که در دامغان واقع است، این مسجد دارای پلانی مستطیل شکل است و مرکب از یک حیاط مرکزی به شکل مربع و شبستانی در سمت قبله و رواقهایی در اضلاع دیگر حیاط می باشد. پوشش های سقف این مسجد گهواره ای است ( تعریف ریاضی طاق گهواره ای چنین است: طاق گهواره ای از حرکت یا انتقال افقی یک قوس در فضا بوجود می آید ) قوس های این ساختمان هلوچین است. البته با اندکی تمایل به جناغی. در واقع در این مسجد اولین مراحل تبدیل و جایگزینی قوس جناغی را مشاهده می کنیم. ستون های این مسجد با آجر ساخته شده و اندود نازکی از ساروج دارد. ( اگر ابعاد ستونهای این مسجد با ستون های تخت جمشید مقایسه شود و یا ارتفاع این ساختمان با ایوان مداین مقایسه شود بیشتر به تفاوت معماری خراسانی با دوره های قبل پی می بریم.) در این بنا علاوه بر آجر از خشت نیز استفاده شده است. مسجد متعلق به قرن دوم هجری است، البته مناره استوانه ای شکل آن متعلق به دوره سلجوقی ( شیوه رازی ) است.
در فهرج یزد مسجدی وجود دارد که به مسجد فهرج معروف شده است و از اولین مساجد شبستانی ایران محسوب می شود.


مسجد جامع فهرج ( شیوه خراسانی ) :

این مسجد در 22 کیلومتری یزد در قریه ای به نام فهرج ، سر راه قدیم یزد به کرمان است و تک مناره گلی آن از فاصله دور دیده می شود .

بنای این مسجد مربوط به قرن اول هجری و مانند مساجد صدر اسلام و دارای طراحی بسیار ساده و بی پیرایه و احتمالاً جزء مساجدی است که تا کنون در ایران شناخته شده است .
سبک و شیوه معماری آن را به شیوه پارتی و خراسانی می دانند . بنا تماماً از خشت خام ساخته شده و پوشش دیوارها کاه گل است .

مسجد شبستانی است و سه دهانه دارد که دهانه میانی بزرگ تر از دو دهانه چپ و راست است . قوس ناری¹ و طاق آهنگ² است و در قسمت شمالی مسجد که در حال ویرانی بود ، مرمت شده است .


خلاصه ای از ویژگی مسجد فهرج :

1. تک مناره گلی .
2. قرن اول هجری .
3. ساده و بی پیرایه .
4. پارتی و خراسانی .
5. تماماً خشت خام .
6. پوشش کاه گل .

آن را اولین بنایی می دانند که به قصد مسجد ساخته شده است، زیرا تا این زمان مساجد اکثراً بناهای تغییر کاربری یافته، مانند آتشکده های زمان ساسانی بوده اند که با ورود اسلام به ایران، با تغییراتی چند در ساختارشان به مسجد تبدیل شده اند. اما ظاهراً مسجد فهرج خود بدین منظور شاخته شده است. تا این زمان عناصر و تأثیرات معماری ساسانی بخوبی در ساخت این بنا قابل مشاهده است. پلان این مسجد همانند سایر مساجد ساخته شده در این دوره، بسیار شبیه پلان مساجد شاخته شده در قرون اولیه اسلام در کشورهای عربی بوده است، و در مجامع علمی مغرب زمین، این سبک به نام سبک عربی مشهور است.
نمای بنا یا سیمگل (مخلوطی از گل رس ‚ ریگ روان و خاکه کاه) اندود شده است ‚ البته در اینجا به جای کاه که در این روستا کمیاب بوده ‚ از ژاژ (خرشتر) آسیاب شده استفاده شده که همین امر آن را از آسیب موریانه حفظ کرده است . در روی نمای حیاط ‚ چند طاقچه و کارو با طاقی شکنجی (دالبری) دیده می شود . یکی دیگر از خصوصیات جالب این مسجد ‚ نقش درگاه های ساسانی است که با گچ بر روی دیوار شرقی اجرا شده است . در انتهای شمال راهروی غربی و نیز درگاه های حجره ها ‚ کنگره های تزیینی اجرا شده است.


مسجد فهرج



این مسجد متعلق به قرن اول هجری است و به عنوان یکی از مهمترین مساجد ایران شناخته شده است. مسجد جامع نائین نیز یکی دیگر از مساجد شبستانی است که شامل یک حیاط مرکزی و سه شبستان و یک رواق در پیرامون حیاط مرکزی است.
مسجد جامع نائین

این مسجد در قرن چهارم هجری بنا شده و به اواخر دوره خراسانی تعلق دارد. طاق های این مسجد نیز آهنگ ( آهنگ همان طاق و پوشش گهواره ای است ) و اصول معماری آن شبیه مسجد تاریخانه ( خدای خانه ) دامغان است. نکته قابل توجه در مورد طرح شبستانی بناها ( مساجد )، شباهت آن ها با برخی از بناهای پیش از اسلام بویژه بناهای دوره هخامنشیان است که اکثرا" با نام چهل ستون و ... معرفی شده اند.
یکی از مسائل بسیار مهم در ساختمان مساجد ( و سایر بناهای مذهبی ) این است که این ساختمان ها بروی قبله ساخته می شوند، یعنی محور اصلی ساختمان در جهت قبله قرار دارد. با توجه به اینکه در نقشه ساختمان ها معمولا" جهت شمال مشخص می شود، در نقشه مساجد علاوه بر جهت شمال، محور اصلی ساختمان نیز که بطرف قبله واقع شده است، مشخص است و از همین نکته می توان پی برد که ساختمان بطرف قبله ساخته شده است نه بطرف شمال و جنوب، این مسئله در مورد تمام انواع مساجد صادق است. در مساجد شبستانی، بدلیل اینکه شبستان فضایی است با تعداد زیادی ستون که بصورت دایره وجود دارند مشخص کننده شبستان مسجد می باشند و باز همین نکته می تواند ما را در شناخت عملکرد ساختمان از روی نقشه ( پلان ) آن یاری دهد.
۲. مساجد چهارطاقی
به بنایی متشکل از چهار ستون ( واقع در چهار راس سطحی بشکل مربع ) که بوسیله چهارقوس بهم متصل شده اند و دارای چهار گوشوار برای ایجاد زمینه ای دایره ای شکل برای گنبد روی آن می باشد، چهارطاقی می گویند. پیش از اسلام چهارطاقی ها عموما برای ساخت آتشکده ها بکار می رفت. تعدادی از این آتشکده ها که از بیش از اسلام پایدار مانده بود، از سوی مردم برای فضای عبادت مناسب تشخیص داده شد. برای استفاده از چهار طاقی به عنوان یک مسجد ابتدا درگاه سمت قبله را با دیواری مسدود و در آن محرابی تعبیه می کردند و اگر در طرفین بنا هیچ فضایی در نظر نداشتند آن دو درگاه طرفین را نیز مسدود می کردند و تنها درگاه روبروی محراب باز می ماند و گاهی اوقات در مناطق سردسیر اندکی آن را تنگ می کردند و به این ترتیب چهارطاقی به مسجد تبدیل می شد. یکی از کهن ترین مساجد سبک چهارطاقی، مسجد یزد خواست است که علاوه بر دیوارهایی که در سه سوی چهارطاقی اضافه شده است. ایوانی هم در جلوی آن ساخته شده است.
در واقع طرح آن که عبارت از ترکیب یک چهارطاق و یک ایوان می باشد، در مساجد و بناهای دیگر هم بکار رفته است.یکی از نکاتی که که درمورد نقشه های قدیمی می باشد این است که خط چین نشان دهنده گنبد و دایره خط چین کوچک نشان دهنده مناره است.

۳.مساجد ایوانی
مشهور است که شرق ایران و نواحی خراسان، خاستگاه ایوان به عنوان یک فضای مهم معماری بوده است. در زمان اشکانیان ایوان با سقف گهواره ای یکی از عناصر مهم بناهای عظیم محسوب می گشت. البته ایوان ستوندار از عناصری است که در بناهای هخامنشیان بصورت تالار صدستون، آپادانا و ... مشاهده شده است. ایوان ستوندار همچنین در منازل مسکونی غرب و شمال کشور نیز وجود داشته است. بطور کلی ایوان فضایی است که از یک طرف باز و از سه طرف دیگر مسدود است. البته مسدود بودن از سه طرف دیگر به این معنا نیست که کاملا" بسته است بلکه در سه طرف دیگر ورودی هایی به فضاهای اطراف وجود دارد البته ممکن است، یک طرف از سه طرف کاملا" مسدود باشد که در مساجد ایوان دار معمولا" چنین است. در تعدادی از مساجد، ایوان بصورت ترکیبی همراه با چهارطاقی بکار رفته است، علاوه بر آن ها مساجدی هم بوده اند که تنها یک ایوان داشته اند که به مساجد یک ایوانی معروف اند، مثل مسجد نیریز که بعدها یک ایوان دیگر نیز به آن اضافه شده است و درحال حاضر نقشه آن دارای دو ایوان است. مساجدی هم از ترکیب دو ایوان بوجود آمده بودند که به « مساجد دو ایوانی » معروف اند مثل مسجد فریومید و مسجد روزن. در مجموع ایوان از عناصر بسیار مهمی است که به همراه دیگر عناصر معماری ایران زمینه را برای مساجد چهارایوانی مساعد می کند ( مساجد چهارایوانی به عنوان جاافتاده ترین و اصیل ترین مساجد ایرانی شناخته شده اند. )

۳
. مساجد چهارایوانی

در دوره سلجوقیان ( شیوه معماری رازی ) احداث بناهای مذهبی و معابد مورد توجه قرار گرفت و تحولاتی در طرح مساجد پدید آمد ( بنابراین اطلاعات موجود طرح چهارایوانی در این دوره در مساجد نضج می گیرد ) « آندره گدار » در اثر تحقیقات خود به این نتیجه رسیده است که مدرسه نظامیه « خوارگرد » یکی از اولین بناهای چهارایوانی در ایران است. آندره گدار عقیده دارد که طرح این مدرسه نمونه ای بود که مساجد را با توجه به آن تبدیل به فضای چهارایوانی کردند. احتمالا" یکی از مساجدی که تغییر شکل داد، مسجد جامع اصفهان است که تاریخ اولین بنای آن سال 156 هجری است و سپس درطول زمان بارها و بارها توسعه داده می شود. بااین حال مهمترین تغییر دربنای مسجد با بنای دو گنبد در جناح جنوبی و سپس شمالی مسجد ( گنبد خواجه نظام الملک و گنبد تاج الملک ) و پس از مدتی با تبدیل طرح شبستانی به طرح چهارایوانی صورت می گیرد.

مسجد جامع اصفهان


مسجد جامع اصفهان بدلیل استمرار معماری و ساختمان سازی در آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است و بصورت مجموعه ای از 9 قرن معماری اسلامی ایران تبدیل شده است. هسته اولیه این مسجد مربوط به قرن دوم هجری است ولی تا اواسط دوره صفویه الحاقات گوناگونی در این ساختمان انجام گرفته است. مهمترین تغییرات این مسجد در دوره سلجوقیان صورت گرفته است. در معماری ایرانی رنگ آمیزی یکی از ضروریات است. ( منظور از رنگ آمیزی بکاربردن کاشیهای رنگی است که دوام بسیار زیادی دارند. ) که در مسجد جامع اصفهان نیز این نوع رنگ آمیزی بکار رفته است.
یکی از مسائل مهم در طرح مساجد ایوانی، این است که ایوان روبه قبله عمیق تر از سایر ایوان ها ساخته می شود. دیگر اینکه اگر در ساختمان مسجد گنبد وجود داشته باشد، حتما" در فضای پشت ایوان رو به قبله است. به فضایی که گنبد بر فراز آن قرار گرفته است و پشت ایوان رو به قبله قرار دارد گنبد خانه می گویند. ممکن است مساجد ایوانی بیش از یک گنبد داشته باشند مثل مسجد جامع اصفهان، که در این صورت باز هم یکی از گنبدها بروی ایوان روبه قبله ساخته می شود. مسجد جامع اردستان بعد از ساخت مسجد زواره، بصورت چهارایوانی تغییر یافت. در مساجد محراب ها در فضای زیرگنبد و در انتهای این فضا و بروی دیوار انتهایی بصورت یک فرورفتگی دیده می شود.
تحول و تکامل در طرح، اجرا و تزئینات مساجد پیوسته راه تکامل می پیمود. در دوره ایلخانان، اصول پیشین معماری حفظ شد، ضمن آنکه اهمیت بسیاری به ارتفاع بنا و جلوه سردرها و ظرافت عناصر آن می دادند. ( شیوه معماری آذری ) ایوان ها در زمان ایلخانان نسبت به دوره قبل باریکتر و مرتفع تر ساخته می شد و برای مرتفع نشان دادن بنا، در گنبدها شیارهایی عمودی ایجاد می کردند. این تحولات تا دوره صفویه ادامه یافت و در این عهد بناهای بسیاری منجمله مساجدی با طرح چهارایوانی بنا شد و هرچند که از نظر زیبایی و ظرافت پیشرفت هایی پدید آمده بود، اما بخاطر عجله و شتاب خطاها و کاستی هایی هم نسبت به گذشته در زمینه استراکچر ( اسکلت و استخوان بندی ) بنا بوجود آمد. در مجموع باید طرح چهارایوانی که شامل یک حیاط مرکزی با چهار ایوان و گنبدخانه و شبستان و دیگر ملحقات می باشد را باشکوه ترین طرح مساجد ایران دانست که نه تنها در مساجد، بلکه در مدارس و در کاروانسراها ( با تغییراتی نسبت به ساختمان مساجد ) نیز بسیار مورد استفاده قرار گرفت و از مرزهای ایران هم فراتر رفت و در طرح مدارس علمیه برخی از کشورهای مسلمان برگزیده شد و عموما" در این حالت هر ایوانی به یکی از مذاهب چهاگانه اهل سنت برای تعلیم و تعلم علوم دینی اختصاص یافت.
مناره در مساجد
مناره به معنای جای آتش و جای روشن کردن آتش است. در ایران قبل از اسلام ساختمان های بلندی بشکل استوانه ( برج یا میل ) وجود داشته است که در بین شهرها و برکنار راه های ارتباطی ساخته می شده است. هدف از احداث چنین بنایی راهنمایی مسافران و مشخص نمودن مسیرهای ارتباطی بوده است، شب ها برفراز این مناره ها آتش می افروختند تا درشب هنگام نیز بتواند عملکرد خود را حفظ کند. اعراب به این ساختمان ها نام « مناره » نهادند. یکی از مهمترین این برج ها در فیروزآباد فارس قرار دارد که به برج آتش معروف است. پس از اینکه مسلمانان برای اعلام اوقات شرعی تصمیم گرفتند اذان بگویند، برای اینکه صدای موذن بهتر و بیشتر پخش شود، موذن بر بالای یک بلندی ( پشت بام مسجد و ... ) قرار می گرفت و اذان می گفت. معماران ایرانی با توجه به اینکه در ساخت برج های آتش قبل از اسلام تجربه داشتند و چنین ساختمانی برای آن ها آشنا بود تصمیم گرفتند که در مساجد از این برج ها استفاده کنند و بدین ترتیب ساختمان مناره ها در مساجد شروع شد و موذن برای اذان گفتن برفراز آن ها قرار می گرفت و به همین دلیل موذنه نیز گفته می شوند، اصلی ترین عملکرد مناره ( موذنه ) این است که برای اذان گفتن مورد استفاده قرار می گیرد و علاوه براین عملکرد اصلی، دارای عملکردهای دیگری نیز هست که به ذکر آن ها می پردازیم: مناره بدلیل ارتفاع زیادی که دارد عاملی است برای مشخص کردن محل مسجد از فاصله ای دور. در ایران بخصوص مناره ها را بلند می ساختند و بدین ترتیب حتی از بیرون شهرها، مناره های مسجد بچشم می خورند و همین مسئله عاملی است جهت معلوم بودن شهر از فاصله ای بعید. مناره بدلیل ارتفاع زیادی که دارد چشم را بطرف آسمان می کشاند و انسان با دیدن آن بیشتر به آسمان متوجه می شود و خلوص و خلوتی که لازمه دخول به مسجد است در او بوجود می آید. همچنین عاملی است جهت با عظمت و شکوه کردن مساجد. همچنین مناره عاملی است برای ایجاد نقوش تزئینی. هر قدر که مناره بلندتر می شود از قطر آن نیز کاسته می شود و بهمین دلیل ساختمان مرتفع تر بنظر می رسد. نقوش تزئینی بروی بدنه مناره ها ( گره سازی آجر و ترکیب آجر و کاشی که نقوش هندسی زیبایی بوجود می آورند و به « معقلی » معروف است، مقرنس و ... )جلوه بیشتری به ساختمان مساجد می دهد. بدلیل اینکه مناره ها هر چه بالاتر می روند باریکتر می شوند و حلقه ها و مقرنس های تزئینی زیبایی خاصی به آن می بخشند که می توان آن را بدسته های گل بخصوص نیلوفر و میخک تشبیه کرد ( به آن گلدسته نیز گفته می شود ) مطلب مهم این است که تا اوایل قرن ششم هجری ( قبل از آنکه معماری مجددا" شکوه و جلال قبل ازاسلام خود را تجدید کند ) مساجد با یک مناره ساخته می شوند ( مسجد جامع اردستان، زواره، نائین و ... ) ولی از این مقطع به بعد در اکثر مساجد از جفت مناره استفاده می کنند چون دو عدد مناره باعث ایجاد تقارن و تقارن سبب پیدایش عظمت و شکوه در ساختمان می شود.
بطور کلی قرینه سازی مشخصه غالب هنرهای هندسی ایران، بخصوص معماری است. بنابراین یک جفت مناره جهت القاء عظمت و شکوه بیشتر به ساختمان بکار می رفته است. ( توجه شود که برای اذان گفتن وجود یک مناره کافیست ) وزن مناره ها بطور مستقیم بر روی زمین وارد می شود و برای بالا رفتن از آن ها، داخل آن ها پلکانی وجود دارد که نور آن ها بوسیله پنجره های باریک و کوچکی که بر روی بدنه مناره وجود دارند تامین می شوند.
 

باران طلایی

عضو جدید
کاربر ممتاز
ویژگی های معماری سبک رازی

ویژگی های معماری سبک رازی

شیوهٔ رازی شیوه‌ای در معماری ایرانی است که مربوط به سدهٔ پنجم تا آغاز سدهٔ هفتم(سامانیان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان) می‌باشد.
مسجد جامع اردستان
معماری این دوره را می‌توان مجموعه‌ای از تمام معماری‌های گذشته ایران دانست در این زمان بود که ادبیات ایران نیز زنده گشت و فردوسی شاهنامه را برای ایرانیان به جا گذاشت که یکی از پر افتخارترین آثار ادبی ایران است. معماری نیز در این دوره با نغز کاری پارسی، شکوه و عظمت پارتی و ریزه کاری خراسانی همراه بود.[SUP][۱][/SUP].معماری در این دوره مشخصات معماری گذشته را در کار بری‌های جدید به کار برد در این دوره با فراوانی‌های انواع معماری روبرو هستیم که در آنها از معماری‌های قبل از اسلام الگو گرفته شده و ساخته گردیده‌اند. درواقع با تشکیل حکومت سامانین در شرق امپراطوری اعراب، اولین حکومت نیمه مستقل ایرانی تشکیل شدحکومت طولانی و نسبتا طولانی این دولت باعث گردیدتا نهضتی آغاز شود که به درستی از سوی بسیاری از محققین به عنوان تجدید خیات علمی و ادبی ایران دوره اسلامی نامگذاری شده‌است که در حدود چهار قرن که با دولت سامانیان آغاز و حضیض آن با دولت خوارزمشاهیان است.[SUP][۲][/SUP]علت وقوع چنین نهضتی را که حدود چهار قرن قبل از این در در چین آغاز شد و چهار قرن بعد از افول آن در اروپا تحت رنسانس آغاز شد را مورخین و جامعه شناسان چنین متذکر شده اند

  • به هم ریختن نظام کاستی و جایگزین شدن جهان بینی اسلامی به جای تقسیم ارثی و اجتماعی کار، موقعیت اجتماعی و روابط ناش از آنها



  • آمیخته شدن تمدنها متفاوت، یونانی و مصری از یک سو و هندی و ایرانی از سوی دیگر در معجونی از فرهنگها محلی از بلخ تا اندلس چونماده خام در تفکر و جهان بینی اسلامی به هم جوش می‌خورد. و تمدن و هنر اسلامی را پایه گذاری می‌کند وتمدن و هنری که بنا به مورد خاص و بخصوصودر ایران سبب تجدید حیاط علمی و ادبی و هنری و رجوع به سنتها و رفتارهای کهن می‌گردد.



  • اختراع کاغذ در چین و رسیدن آن در قرن اول هجری قمری به سمرقند که موجب تکوین و تکثیر نظریه‌های گردید



  • امکان برخورد آزاد عقاید مختلف با یکدیگر بخصوصو در قرن دوم هجری قمری و نظریه پردازیهایی که در همه زمینه‌ها، علی رغم ستیزهای عقیدتی وجود می‌داشت.

که شاید بتوان چنین گفت که در این دوره، در سر هوای بازگرداندن ایران به قدرت ساسانی را داشتندکه سعی بر آن داشتند که در معماری که در این دوران به جا می‌گذاشتند در واقع اشکال و ترکیبات هندسی بنا برای بیان قدرت و بقا به کار گرفته شود و نهایت سعی را در ایجاد ارزشهای شکلی ماندگار و بی نظیر به عمل می‌آوردند[SUP][۴][/SUP].در معمار ی این دوره عملاً با توجه به موارد بالا با گوناگونی بناها روبرو هستیم در این دوره همانند دوره‌های قبل از اسلام مدرسه به عنوان بنایی جدا وارد معماری شد و بناهای چهار ایوانی نیز از نو زنده شده و تز ئینات نیز به بناها باز گردانده شد[SUP][۵][/SUP]. می‌توان دستاورهای معماری این دوره رابه صورت زیر دانست[SUP][۶][/SUP]:

  • پدید آمدن ساختمان با کارکردهای متفاوت همچون مدارس، آرمگاهها و...



  • استفاده از طرح چها ایوانی در بناها



  • استفاده از تاقهای چهار بخش، کاربندی، تاق کلنبو و تاق چهار ترک



  • ساخت گنبد به روشهای مختلف همچون گنبد رک و گسسته ناری و ابداع گنبد دوپوسته و گنبد ترکین با تویزه



  • استفاده دوباره از مصالح مرغوب در بناها



  • به کاربردن آجر پیشبر به دو صورت لعاب دار و بی لعاب



  • ابداع شیوه معقلی که گره سازی با آجر و کاشی است



  • به کار بردن نگاره‌های آجری با خطوط شکسته و مستقیم



  • به کار بردن انواع گچ بری‌ها در بناها

آنچه مسلم است دوره رازی را می‌توان رنسانسی برای ایران قدیم دانست که متاسفانه با حمله مغول به این کشور اکثر آثار این دوره به نا بود گردید و باز در ایران وقفه‌ای در امر هنر و معماری پیش آمد که این بار توسط اقوام وحشی تاتاربه وقوع پیوست. ویژگی ها سبک رازی:
1.پلان مسطیل شکل
2.فضا ایوانی
3.مصالح اولیه آجر
4.نوع طاق جناقی
سبک رازی تحت تاثیر سبک پارتی.پارسی قرار دارد.
اصلی ترین و متنوع ترین سبک معماری ایرانی سبک رازی است.
از مهمترین تغیرات سبک حذف فضای شبستانی و ستون های آن و احداث ایوان.گنبد با پلان چهارایوانی می باشد.

بناهای سبک رازی:

1. مقبره ی امیر اسماعیل سامانی در بخارا


۲. گنبد سرخ مراغه

3. مقبره‌ی امیر ارسلان جاذب در مشهد



برج رسگت در سواد کوه مازندران ، برج رادکان در گرگان ، برج مهماندوست در دامغانبرج طغرل در شهر ری ، برج علاءالدین تکش در ورامین ، برج مقبره‌های خرقان در همدان گنبد قابوس در گرگان
مسجد برسیان در اصفهان ، مسجد جامع اردستان ، مسجد جامع کبیر قزوین
رباط شرف (کاروانسرای شرف) در سرخس، مسجد جامع گلپایگان

مسجد جامع اصفهان (عتیق اصفهان ،(گنبد علویان درهمدان ، پل شهرستان در اصفهان
حرم حضرت عبدالعظیم و.....
 

باران طلایی

عضو جدید
کاربر ممتاز
شیوه های معماری اسلامی ایرانی

شیوه های معماری اسلامی ایرانی

[h=2]شیوه های معماری اسلامی ایرانی[/h] .شیوه خراسانی.شیوه رازی.شیوه آذری.شیوه اصفهانی

.شیوه خراسانی(قرون اولیه تاسده چهارم):

زادگاه اولین نمونه های معماری اسلامی ایران رادرخرایان دانسته اند لذا طریق ساخت بناهای این دوران(شامل امویان عباسیان طاهریان و...)به شیوه خراسانی معروف است.
دراین شیوه که نقشه عمومی بناهای آن از مساجد صدراسلام اقتباس شده,مساجد بصورت شبستانی یا چهل ستونی ساخته شده اند.قوسهای بکار رفته دراین شیوه بصورت بیضی وتخم مرغی است که ازنمونه های پیشین آن میتوان کاخ های ساسانی فیروز اباد وطاق کسری را مثال زد.
ازنمونه های اسلامی شیوه خراسانی میتوان مسجد جامع فهرج ومسجد تاریخانه دامغانرانام برد.

.شیوه رازی(ازقرن چهارم تاپایان دوره سلجوقی):

از قرن چهارم هجری نفوذ معماری کهن اشکانی وساسانی درکار ساختمان مساجد فزونی یافت,ازاین پس ایوان وگنبد که ساخت آن از دوره اشکانی آغازشده ودر دوران ساسانی رواج یافته بودبصورت اجزای جداناشدنی بدنه مساجد درامد.
ازسده چهارم به بعد بابرداشتن ردیف هایی ازستون شبستانها ایوان وگنبد ساخته میشود ومساجد شبستانی به ایوانی بدل شده وسرانجام دراواخرقرن5واوایل قر6 دردوره سلجوقی مساجد چهار ایوانی پدید می ایند. اینگونه مساجد عبارتند از یک حیاط مرکزی باشبستانهایی گرداگردآن,درمیان هرشبستان در4طرف مسجد 4ایوان قرارداردو پشت ایوان جنوبی پوشش گنبدی بچشم می خورد.
مسجد جامع اصفهان یکی از کاملترین نمونه های مساجد چهار ایوانی در ایران است.ازمهمترین بناهای شیوه رازی دراین مسجد می توان از گنبد نظام الملک وگنبد تاج الملک یا گنبد خاگی نام برد.
http://www.daneshju.ir/forum/SABA.K
گنبدسرخ مراغه,آرامگاه امیر اسماعیل سامانی,مسجد جامع نایین ومقبره قابوس بن وشمگیر از نمونه های معماری شیوه رازی اند.

.شیوه آذری:
شیوه آذری ادامه موفق سبک رازی است.این شیوه ازدوران مغول آغاز شدودردوران تیموری به اوج کمال خود رسید.دراین شیوه توجه معمار به نمایش هرچه رفیع تر بنا است.دراین دوره ساخت بناهای مذهبی همچون مسجد مدرسه آرامگاه بیش از بناهای غیرمذهبی موردتوجه قرار گرفت.
گنبد سلطانیه (درحوالی زنجان امروزی)یکی ازباشکوه ترین بناهای سبک آذری است. مسجد جامع یزد نیز یکی ازنمونه های بارز شیوه آذری است.
ازبناهای باقیمانده ازشیوه آذری می توان مسجد جامع ورامین,مسجد گوهرشاد,مدرسه غیاثیه,ارگ علیشاه (درتبریز)ومقبره امیر تیمور(درسمرقند) رانام برد.
(گنبد سلطانیه)http://www.daneshju.ir/forum/SA
(یزد)http://www.daneshju.ir/forum/SSWX
.شیوه اصفهانی:
این شیوه اندکی پیش ازصفویه واز زمان قراقویونلو آغاز گشت.
دردوران نخست شیوه اصفهانی (صفویه)شاهکارهای هنرمعماری وتزئینی پای می گیردوکیفیت اصیل شفاف ورنگ های درخشان درکاشیکاریها دلپذیر می شود,کیفیت مصالح بکاررفته درمعماری مرغوب است.
مسجد امام اصفهان درمیدان نقش جهان یکی از زیباترین آثار شیوه اصفهانی درمعماری است.مسجد شیخ لطف الله,عالی قاپو و سردر قیصریه دراین میدان ازنمونه های شیوه اصفهانی است.ازدیگر آثار معروف این دوره می توان ازکاخ چهلستون,کاخ هشت بهشت,سی وسه پل,پل خواجو دراصفهان ومجموعه گنجعلی خان درکرمان,مسجد وحمام وکیل,باغ نظر درشیرازوایوان تخت مرمر وخلوت کریمخانی در تهران اشاره کرد.
 

باران طلایی

عضو جدید
کاربر ممتاز
[h=2]سازه های فضایی یا فضاکار[/h]
مقدمه :
امروزه با پیشرفت علوم و تکنولوژی نیازها و خواسته های جدیدی در زمینه مهندسی سازه رخ نموده است . عامل زمان در ساخت سازه ها اهمیت دوچندان یافته و این امر گرایش به سازه های پیش ساخته را افزایش داده است همچنین با افزایش جمعیت بشری علاقه به داشتن فضاهای بزرگ بدون حضور ستون های میانی خواهان بسیاری پیدا کرده است . در این راستا از اوایل قرن حاضر تعدادی از متخصصین مجذوب قابلیت های منحصر بفرد سازه های فضاکار گشته پاسخ بسیاری از نیازهای جدید را در این سازه ها جسته اند و البته به نتایج بسیار مثبتی نیز دست یافته اند . با انتشار این نتایج روز به روز این عرصه با اقبال بیشتری مواجه گردید به گونه ای که با گذشت چندین دهه هنوز هم مطالعه سازه های فضاکار در کانون متخصصین و دانشجویان قرار دارد. در این مقاله منظور از عبارت سازه فضاکار سیستم های اسکلت فلزی بوده که از بافت تعدادی زیادی المان یا مدول با شکلهای استاندارد به یکدیگر تشکیل می شوند و نهایتا یک سیستم سبک و با صلبیت زیاد را ایجاد می کنند . سازه های فضاکار در اشکال بسیار متنوعی ساخته می شوند که مهمترین آنها عبارتند از : شبکه های مسطح دو یا چند لایه ، چلیک ها ، گنبدها و قوس ها . علاوه بر این ، سازه های فضاکار دارای بافتار متنوعی نیز می باشند . بدین ترتیب که با تغییر در آرایش المان ها می توان بافتار جدید ایجاد کرد و بدیهی است که کارایی هر بافتار باید در مقایسه با بافتارهای دیگر سنجیده شود . مثالهای متعددی از سازهای فضاکاری که در دنیا و ایران ساخته شده است وجود دارد ؛ استادیوم های ورزشی ، مراکز فرهنگی ، سالن های اجتماعات ، مراکز خرید ، ایستگاه های قطار ، آشیانهای هواپیما ها ، مراکز تفریحی ، برجهای رادیویی و …..


تعریف و تاریخچه سازه های فضاکار:

سازه های فضایی شکلهای هندسی منظمی هستند که در کنار یکدیگر تکرار شده و با اتصال مکرر این اجزا شبکه ای مستحکم و یکپارچه با ساختاری سه بعدی ایجاد می کنند . این اجزا از المانهای طولی( با مقطع های مربعی ، دایره ای ، مثلثی و … ) و اتصالهایی که هر روز بر انواع آنها افزوده می شود تشکیل می شود .
جنس المانهای طولی متنوع بوده و بسته به نوع مصرف آنها متغیر خواهد بود ولی معمولاً از انواع پلاستیک و پروفیل ، فولاد و آلومینیوم استفاده می شود.
به عنوان نمونه هایی از این نوع سازه ها درایران ،پوشش مرقد مطهرامام و سقف چند غرفه نمایشگاه بین اللملی تهران را می توان نام برد . البته این نوع سازه پدیده خیلی جدیدی نیست ، زیرا گراهام بل طرحهایی از شبکه های منظم هندسی که کاربرد ساختمانی داشته باشد تهیه کرده بود . همچنین آلاچیقهای عشایر محلی ایران ، سبکی مانند این نوع سازه ها دارند ولی در دهه ۶۰ میلادی بود که این نوع سازه ها به صورت موضوعی بین اللملی و قابل بحث مطرح شد به طوری که اولین کنفرانس بین اللملی سازه های فضایی ( فضاکار ) در سال ۱۹۶۶ در دانشگاه ساری انگستان برگزار شد .
دلیل شهرت ناگهانی چه می تواند باشد ؟ سازه های فضایی چه خصوصیاتی دارند که همه کشورها به آن روی آورده اند ؟
این سوال چند جواب می تواند داشته باشد :
- سازه های فضایی ا قطعه های پیش ساخته استاندارد تشکیل می یابند که در صورت تولیدانبوه ،قیمت این قطعات بسیار پایین می آید .این قطعات توسط کارگران نیمه ماهر قابل نصب هستند .
- یکی ازمهمترین خصوصیات سازههای فضایی ،قابلیت پوشش سطحهای وسیع بدون ایجاد مانع وهمچنین قابلیت پوشانیدن دهانه های بسیاربلنداست که برای استفاده در امر ساختن استادیوم های ورزشی ،سالنهای چندمنظوره،آشیانه های هوایی،سقف استخرها و … ایده آل است .
- سادگی ولی درعین حال زیباییظاهری این سازه ها توجه بسیاری از مهندسین معمار را به خود جلب کرده ، به طوری که قبل ازمهندسین ساختمان ،این آرشیتکتها بودند که به این نوع سازه روی آوردند وتنوع بسیاروسیع آن ،که بویژه با پیشرفت علم کامپیوتر وایجاد برنامه گرافیکی جدیدی برآن افزوده شده ،قدرت خلاقیت بسیار زیادی به طراح می بخشد .
- دانشمندان پس ازآزمایشهای زیاد،به مقاومت بسیارزیادانواع مختلف سازههای فضایی در مقابل بارگذاریهای سنگین متمرکزیا نا متقارن پی برده اند . سازه های فضایی دارای آنچنان نیروی پایداری و مقاومت نهایی هستند که سازه را قادر به تحمل بارگذاری موضعی بیش از حد میکند . تجربه نشان می دهد که انواع ویژه ای از شبکه های فضایی حتی در صورت صدمه دیدن ، به صورت ناگهانی فرو نمی ریزند و این ویژگی ، در صورت بروز حریق و انفجار ، اهمیت بیشتری دارد .
همچنین استحکام این قابهای فضایی ،امکان جابجایی بعضی ازستونها رابدون ایجاد نقض ساختمانی می آورد .
- با پیشرفت تکنولوژی،مهندسین و طراحان ، انواع جدیدی از اتصالهای ارزان قیمت رااختراع کرده اند که اتصال چند قطعه رادرفضا توسط کارگران نیمه ماهر بدون هیچ مشکلی ممکن می سازد .
- ازانجا که سازههای فضایی از نظر استاتیکی نامعین هستند بنابراین تحلیل دستی آنها با استفاده ازروشهای دقیق،کار بسیار دشواری است.این امریکی از دلایل معوق ماندن طرحهای سازه های فضایی درگذشته بوده است ،ولی امروزه بااستفاده ازکامپیوترهای الکترونیکی و رورشهای ریاضی نوین ، امر تحیلی سازه بسیار سریعتر و دقیق تر از گذشته صورت می گیرد .همچنین استفاده ازروشهای نوین طراحی بهینه سازه باحداقل مصالح را امکان پذیر می سازد و سازه ، دست بالا طراحی نمی شود .
از آغاز پیدایش سازه های فضایی اشکال بسیار گوناگونی به انواع آن افزوده شده که دارای طبقه بندی جامع ذیل است :

۱-داربستهای اسکلتی ( Skeleton Frameworks )
2- سیستمهای پوسته تحت تنش ( Stressed Skin Systems )
3-سازه های معلق ( Suspended Structures )
4-سازه های هوای فشرده ( Pneumatic Structures )

در انواع این سازه ها ، اتصالهای مختلف که در طی مدت زمان طولانی تکمیل شده اند به کار گرفته می شوند و اکثر آنها شکل ظاهری بسیار ساده ای دارند . با استفاده از این اتصالها امکان ساختن این سازه ها به صورت دو ویا چند لایه وجودمی آید و با استفاده ازقطعات پیش ساخته می توان سازه های عظیمی را با هزینه کم و به آسانی ایجاد کرد .
یک نمونه ازسیستمهای موفق ،سیستم گوی ولوله ( mero ) است که اتصالهایش گوی هایی با ۱۸ سوراخ است که از جهات مختلف عضو می پذیرد و قدرت عمل زیادی را به طراح و سازنده می بخشد . یک نمونه جالب از سازه های دو لایه ، ساختمان نمایشگاه واقع در سائوپولو ، برزیل است که محوطه ای به مساحت ۲۶۰ در ۲۶۰ متر مربع را با تکیه بر ۲۵ ستون و با استفاده از ۴۸۰۰۰ عضو لوله ای آلومینیومی پوشش می دهد . نمونه جالب دیگری از کاربرد سازه های فضاکار قابل جداشدن ، پارکینگ هیترو لندن است . این پارکینگ قابلیت تحمل ۳۲۵ اتومبیل را داشته و استفاده از آن بسیار اقتصادی است . این نمونه ، تصور اکثر افراد را مبنی بر اینکه شبکه های فضایی فقط برای مسقف کردن محوطه بکار می روند را باطل می سازد . نمونه دیگر ، آشیانه هواپیما در لندن است که دهانه ای به طول ۱۳۸ متر دارد . این سقف باید لوازمی به وزن حدود ۷۰۰ تن را تحمل کند که ۳۰۰ تن آن متحرک و شامل چندین دستگاه جرثقیل است که امکان تعمیرات ونگهداری هواپیما را به سهولت فراهم می آورد .

سازه فضا کار(space structure ) به سازه ای اطلاق می شود که سه بعد دارد . که این سازه ها در مقابل سازه های صفحه ای (plane structure ) مانند خرپاهای صفحه ای قرار می گیرند که بیش از دو بعد ندارند.بطور دقیق تردر حالت سازه صفحه ای بارهای خارجی و داخلی در صحفحه ای منفرد وارد می شوند .که همان صفحه ای است که شامل خود سازه نیز می شود . درسازه های فضا کار ترکیبی از بارهای خارجی ؛ بارهای داخلی و جابجایی های سازه بر فراز یک صفحه مفنرد توسعه می یابد .این تعریف یک تعریف کلی از سازه های فضا کار است . در عمل سازه فضا کار به مجموعه ای از سازه ها اطلاق می شود که شامل تیرها طاقهای گنبدی گنبدها برج ها شبکه های کابلی سیستم های پوسته ای ترکیبات تاشو و اشکال کششی است . سازه های فضا کار دامنه بزرگی از اشکال و سازه های ساخته شده با مواد مختلف مثل فولاد آلومونیم چوب بتن کامپوزیتهای مسلح فیبری شیشه و یا ترکیبی از این موارد را شامل می شود .


 

باران طلایی

عضو جدید
کاربر ممتاز
[h=2]معرفی اجزا و نحوه کار کندانسور[/h]
کندانسور تماس مستقیم
تقسیم بندی انواع کندانسورها برحسب نوع تماس بخار و سیال خنک کننده ، و جهت جریان درتجهیزات به کار رفته می باشد.
استفاده از هر کدام از کندانسورها بنا به مقتضیایی است که طراحان مد نظر دارند . انواع مختلف کندانسورها به دو دسته زیر تقسیم بندی می شوند.
۱-کندانسور تماس مستقیم
۲-کندانسور تماس سطحی
کندانسور تماس مستقیم:
این کندانسور ها بنام کندانسورهای اختلالی یا کندانسورهای باز نیز مشهور هستند. به کارگیری این کندانسورها در نیروگاه هایی است که از سیستم خنک کن برج خشک غیرمستقیم بهره می گیرند، می باشد.
در این نوع کندانسورها عمل تقطیر با پاشیدن ویا عمل نازلینگ ،سیال خنک کننده به داخل محفظه ای مملو از بخار وارد شده و اختلاط این دو با هم صورت می گیرد. در این حالت بخار و آب مستقیماً با هم مخلوط می شوند و چون بخار تقطیر شده به بویلر برمی گردد
بدین جهت آب خنک کننده باید کاملاً خالص خالص باشد . در شکل تقسیم بندی انواع کندانسورهای تماس مستقیم براساس نحوه تماس آب با بخار و جهت جریان آنها نشان داده شده است.



کندانسور(تفطیر کننده) condenserگاز دارای فشار و درجه حرارت بالا از کمپرسور به کندانسور رانده شده و از طریق تبادل گرما با محیط و کاهش دما تبدیل به مایع می شود.
کندانسورها به چهار دسته تقسیم می شوند:

۱ـ کندانسور هوائی (air cooled)

در این روش کندانسور از طریق عبور جریان هوا توسط فن خنک می شود و معمولا در واحدهای تهویه با ظرفیتهای پائین مانند کولر گازی و سردخانه های کوچک از کندانسور هوائی استفاده می شود.
۲ـکندانسور آبی(water cooled)
در این مدل از کندانسور عامل خنک کننده آب می باشد و بدلیل گرم شدن آب از برج خنک کننده جهت خنک کردن آب کندانسور استفاده می کنیم ،این نوع از کندانسورها بصورت دو لوله ای (doubel-pipe)
می باشند که داخل یکی از لوله ها آب و دیگری گاز داغ وجود دارد.از این نوع کندانسورها درچیلرها و سردخانه های بزرگ استفاده می شود.
۳ـکندانسور استاتیک(بدون فن) static wire tube
یکی از ساده ترین انواع کندانسور می باشد که با جریان طبیعی هوا کار می کند. در این نوع کندانسور جابجائی آزاد هوا موجب میعان گاز مبرد می شود.از این نوع کندانسورها معمولا در یخچالهای خانگی و آبسازهای دو قلو استفاده می شود.
۴ـ کندانسور تبخیری(آب و هوا) Evaporative condenser
در این نوع کندانسور عامل خنک کننده گاز داخل لوله ها آب می باشدو فرق آن با سیستم آبی این است که لوله های کندانسور بصورت تک لوله ای داخل برج خنک کن نصب شده است.قابل ذکر است این سیستم آلودگی آب بسیار زیادی دارد و در سیستم آمونیاک از این روش استفاده می شود.
کندانسور تماس مستقیم
تقسیم بندی انواع کندانسورها برحسب نوع تماس بخار و سیال خنک کننده ، و جهت جریان درتجهیزات به کار رفته می باشد.
استفاده از هر کدام از کندانسورها بنا به مقتضیایی است که طراحان مد نظر دارند . انواع مختلف کندانسورها به دو دسته زیر تقسیم بندی می شوند.
۱-کندانسور تماس مستقیم
۲-کندانسور تماس سطحی
کندانسور تماس مستقیم:
این کندانسور ها بنام کندانسورهای اختلالی یا کندانسورهای باز نیز مشهور هستند. به کارگیری این کندانسورها در نیروگاه هایی است که از سیستم خنک کن برج خشک غیرمستقیم بهره می گیرند، می باشد.
در این نوع کندانسورها عمل تقطیر با پاشیدن ویا عمل نازلینگ ،سیال خنک کننده به داخل محفظه ای مملو از بخار وارد شده و اختلاط این دو با هم صورت می گیرد. در این حالت بخار و آب مستقیماً با هم مخلوط می شوند و چون بخار تقطیر شده به بویلر برمی گردد
بدین جهت آب خنک کننده باید کاملاً خالص خالص باشد . در شکل تقسیم بندی انواع کندانسورهای تماس مستقیم براساس نحوه تماس آب با بخار و جهت جریان آنها نشان داده شده است.

روی این قسمت کلیک کنید تا تصویر را در انداره واقعی ۵۵۰در۳۵۳پیکسل ببینید.
کندانسور(تفطیر کننده) condenserگاز دارای فشار و درجه حرارت بالا از کمپرسور به کندانسور رانده شده و از طریق تبادل گرما با محیط و کاهش دما تبدیل به مایع می شود.
کندانسورها به چهار دسته تقسیم می شوند:

۱ـ کندانسور هوائی (air cooled)

در این روش کندانسور از طریق عبور جریان هوا توسط فن خنک می شود و معمولا در واحدهای تهویه با ظرفیتهای پائین مانند کولر گازی و سردخانه های کوچک از کندانسور هوائی استفاده می شود.
۲ـکندانسور آبی(water cooled)
در این مدل از کندانسور عامل خنک کننده آب می باشد و بدلیل گرم شدن آب از برج خنک کننده جهت خنک کردن آب کندانسور استفاده می کنیم ،این نوع از کندانسورها بصورت دو لوله ای (doubel-pipe)
می باشند که داخل یکی از لوله ها آب و دیگری گاز داغ وجود دارد.از این نوع کندانسورها درچیلرها و سردخانه های بزرگ استفاده می شود.
۳ـکندانسور استاتیک(بدون فن) static wire tube
یکی از ساده ترین انواع کندانسور می باشد که با جریان طبیعی هوا کار می کند. در این نوع کندانسور جابجائی آزاد هوا موجب میعان گاز مبرد می شود.از این نوع کندانسورها معمولا در یخچالهای خانگی و آبسازهای دو قلو استفاده می شود.
۴ـ کندانسور تبخیری(آب و هوا) Evaporative condenser
در این نوع کندانسور عامل خنک کننده گاز داخل لوله ها آب می باشدو فرق آن با سیستم آبی این است که لوله های کندانسور بصورت تک لوله ای داخل برج خنک کن نصب شده است.قابل ذکر است این سیستم آلودگی آب بسیار زیادی دارد و در سیستم آمونیاک از این روش استفاده می شود.​


 
وضعیت
موضوع بسته شده است.

Similar threads

بالا