دانشنامه و واژگان تخصصی حقوق

درود در این تاپیک با لغات تخصصی رشته های حقوق اشنا میشیم ممنون از همکاریتون

واژه نامه هاي تخصصي>واژه نامه پارلماني

واژه نامه هاي تخصصي>واژه نامه پارلماني

آبستراكسيون به وضعيتي گفته مي شود كه تعدادي از نمايندگان كه مخالف طرح موضوعي در مجلس هستند با خروج از صحن علني، مجلس را از رسميت مي‌اندازند. در اين حالت تعداد نمايندگان حاضر در صحن علني از تعدادي كه براي رسميت يافتن جلسه لازم مي‌باشد كمتر مي باشد و عملا مجلس نمي‌تواند به فعاليت خود ادامه دهد. در فارسي اصطلاح نصاب شكني را به عنوان معادل اين واژه در نظر گرفته‌اند.

واژه نامه هاي تخصصي>واژه نامه پارلماني

واژه نامه هاي تخصصي>واژه نامه پارلماني

پارلمان Parliament به مجموعه‌اي از افراد گفته مي‌شود كه در هر كشور به منظور وضع قوانين و نظارت بر اجراي آنها معمولا با راي آزاد، مستقيم و مخفي مردم انتخاب مي‌شوند. در ايران به پارلمان مجلس گفته مي‌شود. در كشورهايي كه تفكيك قوا صورت پذيرفته است، پارلمان قوه قانونگذاري را تشكيل مي‌دهد. پارلمان در بيشتر كشورها از دو مجلس تشكيل مي‌شود. يكي مجلسي كه اعضاي آن مستقيما توسط مردم انتخاب مي‌شوند مانند مجلس شوراي اسلامي ايران، مجلس عوام انگلستان، مجمع ملي فرانسه و مجلس نمايندگان ايالات متحده آمريكا و ديگري مجلسي كه اعضاي آن با شرايط محدودتري و نه ضرورتا راي مردم انتخاب مي‌شوند. امتيازي كه نمايندگان مجلس از آن برخوردار مي‌شوند كه براساس آن نمي‌توان آنها را بدون اجازه مجلس به هر اتهامي بازداشت كرد.

پارلماندار(پارلمانتاريِست) Parliamentarist

پارلماندار(پارلمانتاريِست) Parliamentarist

پارلماندار(پارلمانتاريِست) Parliamentarist به نظام‌هايي مي‌گويند كه با روش پارلمانداري اداره مي‌شوند.

پارلمانداري(پارلمانتاريسم) Parliamentarism

پارلمانداري(پارلمانتاريسم) Parliamentarism

پارلمانداري(پارلمانتاريسم) Parliamentarism به روش كشور‌‌‌‌‌‌‌هايي گفته مي‌شود كه در آنها پارلمان در جايگاه قوه قانونگذاري قرار مي‌گيرد و گمارش و عزل دولت با نظر پارلمان صورت مي‌گيرد.

واژه نامه هاي تخصصي>واژه نامه پارلماني

واژه نامه هاي تخصصي>واژه نامه پارلماني

آزادي سياسي


Political Freedom حق دخالت و مشاركت افراد جامعه در اداره كشور، خواه به نحو مستقيم و خواه از راه انتخاب نمايندگان. آزادي سياسي يكي از شرايط دموكراسي است و رژيم

كشوري را رژيم دموكراتيك مي‌خوانند كه مردم آن كشور داراي آزادي سياسي باشند. به نظر مونتسكيو آزادي سياسي عبارت است از آرامش فكر هر فرد نسبت به سلامت نفس

خويشتن و براي حصول اين آزادي لازم است حكومت براساسي گذاشته شود كه لازم نباشد كسي از ديگري خوف داشته باشد.

واژه نامه هاي تخصصي>واژه نامه پارلماني

واژه نامه هاي تخصصي>واژه نامه پارلماني

آيين‌نامه داخلي مجلس شوراي اسلامي


به مجموعه مقرراتي گفته مي‌شود كه چهارچوب فعاليت‌هاي مجلس شوراي اسلامي تعيين شده است. اين آيين نامه توسط نمايندگان دوره اول مجلس شوراي اسلامي تدوين شد و در دوره‌هاي بعدي اصلاحاتي در آن صورت گرفت.

واژه نامه هاي تخصصي>واژه نامه پارلماني

واژه نامه هاي تخصصي>واژه نامه پارلماني


ائتلاف(هم‌پيماني) ‍Coalition

اتحاد گذراي احزاب و گروه‌هاي سياسي براي رسيدن به هدف‌هاي پارلماني و انتخاباتي. در نظام هاي پارلماني چند حزبي كه هيچ‌يك از حزب‌ها به تنهايي آراء كافي براي به دست گرفتن قدرت ندارند، دو يا چند حزب براي اين منظور باهم ائتلاف مي‌كنند.





ائتلاف انتخاباتي

اتحاد دو يا چند حزب براي جذب آراء اكثريت در انتخابات. در ائتلاف انتخاباتي احزاب مؤتلف با تهيه فهرست مشتركي از نامزدهاي انتخاباتي به سود يكديگر راي مي دهند و حوزه‌ها را نسبت به قدرتشان ميان خود تقسيم مي‌كنند.






ائتلاف پارلماني

اتحاد دو يا چند حزب براي نگهداشتن يا سركار آوردن يك حكومت خاص. در اين ائتلاف يك حزب بزرگ با يك يا چند حزب كوچكتر ائتلاف مي كند و آنها را به نسبت قدرتشان در حكومت سهيم مي‌كند.

واژه نامه هاي تخصصي>واژه نامه پارلماني

واژه نامه هاي تخصصي>واژه نامه پارلماني


اپوزيسيون Opposition

واژه فرانسوي به معناي مخالفت و گروه مخالفان. در معناي وسيع به كوشش احزاب و گروه‌هايي گفته مي‌شود كه براي دستيابي به هدف‌هايي در جهت مخالف هدف‌هاي دارندگان قدرت سياسي، اقتصادي و اجتماعي صورت مي‌گيرد. در معناي محدود اپوزيسيون به گروهي گفته مي‌شود كه از حكومت حمايت نمي‌كند و با ‌آن پيوسته نيست.







اپوزيسيون پارلماني


در حكومت‌هايي كه داراي نظام پارلماني هستند، گروه اپوزيسيون، گروهي هستند كه در پارلمان در مخالفت با عملكرد دولت تشكيل مي‌شوند. در اين گونه نظام‌ها موجوديت گروه اپوزيسيون در قانون اساسي به رسميت شناخته شده است.
اپوزيسيون پارلماني با شركت در گفت ‌وگوهاي مجلس، گزينه‌هاي ديگري را به انتخاب كنندگان ارائه مي‌دهد.

واژه نامه هاي تخصصي>واژه نامه پارلماني

واژه نامه هاي تخصصي>واژه نامه پارلماني




اتفاق آرا Unanimity



موافقت يا رضايت كليه اعضاي يك گروه در موردي خاص در مورد مباحث پارلماني، موافقت كليه نمايندگان مجلس اعم از اكثريت و اقليت با يك طرح يا لايحه قانوني.

اخطار رئيس جلسه به نمايندگان

هرگاه به نماينده‌اي دو بار تذكر داده شد و مجددا وي از حدود نظم خارج شد، رئيس جلسه به او اخطار مي‌دهد.




استعفاء نماينده

هر گاه نماينده‌اي بخواهد بنابه تصميم شخصي خود، از مقام نمايندگي كناره‌گيري كند، براساس ماده (92)، (93)، (94) و (95) آئين نامه داخلي مجلس استعفا مي‌نمايد.
ماده 92:
هر نماينده كه اعتبارنامه او به تصويب رسيده است مي‌تواند از مقام نمايندگي استعفا دهد. پذيرش استعفا موكول به تصويب مجلس است.
ماده 93:
نماينده تقاضاي استعفا مدلل خود را به عنوان رئيس مجلس مي‌نويسد و رئيس مجلس آن را در اولين جلسه علني و بدون قرائت متن اعلام و در دستوركار هفته بعد مي‌گذارد. نماينده مي‌تواند قبل از شروع بررسي در مجلس تقاضاي استعفا خويش را مسترد دارد.
ماده 94:
بررسي تقاضاي استعفا بدين ترتيب خواهد بود كه ابتدا تقاضاي استعفا قرائت شده و سپس شخص متقاضي استعفا يا نماينده ديگر به تعيين او، تقاضاي دفاع خواهد نمود. مدت قرائت تقاضاي استعفا و توضيح نماينده متقاضي استعفا حداكثر نيم ساعت است. مخالف يا مخالفين نيز حداكثر نيم ساعت مي‌توانند صحبت كنند و پس از آن راي‌گيري به عمل آيد.
در صورت تصويب تقاضاي استعفا از طريق هيات رئيسه به وزارت كشور اعلام مي‌شود تا طبق قانون انتخابات اقدام نمايد.
تبصره – هرگاه نماينده متقاضي استعفا براي طرح تقاضاي استعفاي خود در مجلس حاضر نشود و كسي را هم براي دفاع از خود تعيين ننمايد، متن تقاضاي قرائت و در صورت وجود مخالف حداكثر به مدت پانزده دقيقه صحبت خواهد كرد و سپس راي‌گيري به عمل مي‌آيد.
ماده 95:
هرگاه تقاضاي استعفا تعدادي از نمايندگان به نحوي باشد كه مانع از تشكيل جلسه رسمي گردد، قابل طرح در مجلس نيست.


استيضاح Interpellation

يكي از اشكال مبارزه پارلماني است. نمايندگان مجلس اين حق را دارند كه از اعضاي هيات دولت (كابينه) و رياست كابينه در مورد يك سياست يا عمل مشخص درخواست توضيح كنند. پس از جواب طرف استيضاح، مساله راي اعتماد مطرح مي‌شود كه اگر توضيحات و جواب استيضاح شونده براي نمايندگان قانع كننده نباشد با راي عدم اعتماد و خطر سقوط مواجه مي‌شود.


استيضاح رئيس جمهور

براساس اصل هشتاد و نهم قانون اساسي نمايندگان مجلس مي‌توانند رئيس جمهور را در مقام اجراي وظايف مديريت قوه مجريه و اداره امور اجرايي كشور مورد استيضاح قرار دهند.
استيضاح رئيس جمهور با امضاي يك سوم نمايندگان به رئيس مجلس تقديم مي‌شود.
اصل هشتاد و نهم قانون اساسي:
1 - نمايندگان‏ مجلس‏ شوراي‏ اسلامي‏ مي‏ توانند در مواردي‏ كه‏ لازم‏ مي‏ دانند هيات‏ وزيران‏ يا هر يك‏ از وزرا را استيضاح‏ كنند، استيضاح‏ وقتي‏ قابل‏ طرح‏ در مجلس‏ است‏ كه‏ با امضاي‏ حداقل‏ ده‏ نفر از نمايندگان‏ به‏ مجلس‏ تقديم‏ شود. هيات‏ وزيران‏ يا وزير مورد استيضاح‏ بايد ظرف‏ مدت‏ ده‏ روز پس‏ از طرح‏ آن‏ در مجلس‏ حاضر شود و به‏ آن‏ پاسخ‏ گويد و از مجلس‏ راي‏ اعتماد بخواهد. در صورت‏ عدم‏ حضور هيات‏ وزيران‏ يا وزير براي‏ پاسخ‏، نمايندگان‏ مزبور درباره‏ استيضاح‏ خود توضيحات‏ لازم‏ را مي‏ دهند و در صورتي‏ كه‏ مجلس‏ مقتضي‏ بداند اعلام‏ راي‏ عدم‏ اعتماد خواهد كرد. اگر مجلس‏ راي‏ اعتماد نداد هيات‏ وزيران‏ يا وزيران‏ يا وزير مورد استيضاح‏ عزل‏ مي‏ شود. در هر دو صورت‏ وزراي‏ مورد استيضاح‏ نمي‏ توانند در هيات‏ وزيراني‏ كه‏ بلافاصله‏ بعد از آن‏ تشكيل‏ مي‏ شود عضويت‏ پيدا كنند.
2 - در صورتي‏ كه‏ حداقل‏ يك‏ سوم‏ از نمايندگان‏ مجلس‏ شوراي‏ اسلامي‏ رييس‏ جمهور را در مقام‏ اجراي‏ وظايف‏ مديريت‏ قوه‏ مجريه‏ و اداره‏ امور اجرايي‏ كشور مورد استيضاح‏ قرار دهند، رييس‏ جمهور بايد ظرف‏ مدت‏ يك‏ ماه‏ پس‏ از طرح‏ آن‏ در مجلس‏ حاضر شود و در خصوص‏ مسايل‏ مطرح‏ شده‏ توضيحات‏ كافي‏ بدهد. در صورتي‏ كه‏ پس‏ از بيانات‏ نمايندگان‏ مخالف‏ و موافق‏ و پاسخ‏ رييس‏ جمهور، اكثريت‏ دو سوم‏ كل‏ نمايندگان‏ به‏ عدم‏ كفايت‏ رييس‏ جمهور راي‏ دادند مراتب‏ جهت‏ اجراي‏ بند ده‏ اصل‏ يكصد و دهم‏ به‏ اطلاع‏ مقام‏ رهبري‏ مي‏ رسد.



استيضاح وزير

نمايندگان مجلس مي‌توانند با در نظر گرفتن اصل هشتاد و نهم قانون اساسي وزير يا هيات وزيران را استيضاح كنند.
استيضاح وقتي قابل طرح در مجلس است كه به امضاي حداقل ده نفر از نمايندگان برسد.
تقاضاي استيضاح نمايندگان از وزير يا وزيران بايد كتبا در جلسه علني به رئيس مجلس داده شود.
اصل هشتاد و نهم قانون اساسي:
1- نمايندگان‏ مجلس‏ شوراي‏ اسلامي‏ مي‏ توانند در مواردي‏ كه‏ لازم‏ مي‏ دانند هيات‏ وزيران‏ يا هر يك‏ از وزرا را استيضاح‏ كنند، استيضاح‏ وقتي‏ قابل‏ طرح‏ در مجلس‏ است‏ كه‏ با امضاي‏ حداقل‏ ده‏ نفر از نمايندگان‏ به‏ مجلس‏ تقديم‏ شود. هيات‏ وزيران‏ يا وزير مورد استيضاح‏ بايد ظرف‏ مدت‏ ده‏ روز پس‏ از طرح‏ آن‏ در مجلس‏ حاضر شود و به‏ آن‏ پاسخ‏ گويد و از مجلس‏ راي‏ اعتماد بخواهد. در صورت‏ عدم‏ حضور هيات‏ وزيران‏ يا وزير براي‏ پاسخ‏، نمايندگان‏ مزبور درباره‏ استيضاح‏ خود توضيحات‏ لازم‏ را مي‏ دهند و در صورتي‏ كه‏ مجلس‏ مقتضي‏ بداند اعلام‏ راي‏ عدم‏ اعتماد خواهد كرد. اگر مجلس‏ راي‏ اعتماد نداد هيات‏ وزيران‏ يا وزيران‏ يا وزير مورد استيضاح‏ عزل‏ مي‏‌شود. در هر دو صورت‏ وزراي‏ مورد استيضاح‏ نمي‏ توانند در هيات‏ وزيراني‏ كه‏ بلافاصله‏ بعد از آن‏ تشكيل‏ مي‏ شود عضويت‏ پيدا كنند.
2 - در صورتي‏ كه‏ حداقل‏ يك‏ سوم‏ از نمايندگان‏ مجلس‏ شوراي‏ اسلامي‏ رييس‏ جمهور را در مقام‏ اجراي‏ وظايف‏ مديريت‏ قوه‏ مجريه‏ و اداره‏ امور اجرايي‏ كشور مورد استيضاح‏ قرار دهند، رييس‏ جمهور بايد ظرف‏ مدت‏ يك‏ ماه‏ پس‏ از طرح‏ آن‏ در مجلس‏ حاضر شود و در خصوص‏ مسايل‏ مطرح‏ شده‏ توضيحات‏ كافي‏ بدهد. در صورتي‏ كه‏ پس‏ از بيانات‏ نمايندگان‏ مخالف‏ و موافق‏ و پاسخ‏ رييس‏ جمهور، اكثريت‏ دو سوم‏ كل‏ نمايندگان‏ به‏ عدم‏ كفايت‏ رييس‏ جمهور راي‏ دادند مراتب‏ جهت‏ اجراي‏ بند ده‏ اصل‏ يكصد و دهم‏ به‏ اطلاع‏ مقام‏ رهبري‏ مي‏ رسد.