[ابنیه سنتی ایران] خانه های قدیمی

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
چاپار خانه کهدم در گیلان

چاپار خانه کهدم در گیلان

این بنادر سال ۱۲۴۶ هجری قمری به دستور منوچهرخان معتمدالدوله حکمران عهد محمد شاه قاجار تاسیس شده است.
وظیفه ی چاپارخانه ها، نگهداری و تیمار تعدادی اسب و پیک تازه نفس، جهت ارسال و مبادله سریع نامه ها و امانت های مهم بوده است، از این رو چاپارخانه ها به صورت قلعه ساخته می شدند که دفاع و حفاظت از آن میسر باشد و این اهمیت، از دیوارهای بلند و روزنه های دیده بانی و تیر اندازی و موقعیت خوب دفاعی آن پیدا است.این چاپارخانه پس از دایر شدن اداره پست امروزی کاربری خود را از دست داد.

کاروانسرای شاه عباسی آخرین منزلگاه قبل از رسیدن به شهر رشت و همچنین محلی برای تشکیلات چاپارخانه(پست خانه) بوده وعلت نام گذاری آن به کهدم این بوده که بخش سنگر در ناحیه ای قدیمی موسوم به «کهدم» قرار دارد. این ناحیه که در منابع قدیم از آن به صورت «کوهدم»، «کوتم» و «کدوم»یاد شده، منطقه ای در سر راه جاده رشت-قزوین و سنگر کنونی که سابقاً در تقسیمات کشوری با عنوان دهستان کهدمات شناخته می گردیدواقع شده بود

وجه تسمیه ی کهدم را تلخیصی از کهدم= کوه دم Kuhdom دانسته اند. این نظر شاید به خاطر نزدیکی آن منطقه با سلسله جبال البرز درست باشد.

نویسنده وگردآورنده:افسانه امانی

منبع: سایت کرکان بندرانزلی
 

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
خانه اربابی در گیلان

خانه اربابی در گیلان

این خانه مربوط است به منزل مرحوم کدخدا حسن خان رضایی(لشت نشا) که بیش از ۱۰۰ سال از بنای آن می گذرد معماری آن به سبک خانه های ۲ طبقه معروف به خانه های اربابی است که دارای تلار ،ایوان ،غلام گردشی ( اصطلاحاً به قسمتی از این خانه ها گفته می شود که دارای فضایی باشد که بتوان دور تا دور خانه را چرخید ).

همچنین دارای ۲ اطاق درطبقه پایین و ۲ اطاق در طبقه دوم میباشداز طبقه پایین بیشتر در زمستان ها استفاده می شد .در گوشه ای از اطاق اختصاص دارد به فضایی به نام (کله ) که برای گرم نمودن خانه و هم چنین پخت غذا و آشپزی از ان استفاده می نمودند ، این فضا همان شومینه ی امروزی است .

در اطاق های پایین خانه ضمن استفاده برای خواب و آشپزی و زندگی روزمره،سقف بوسیله چوبهایی بنام (خرک چوب) و(خرک لگه)مسقف شده و ارتفاع این چوبها بیش از ۴ متر که جهت خشک کردن و دودی نمودن شالی با هیزم ( اتش طبیعی ) ساخته شده بود و مدت زمان لازم برای اینکار بین ۲۰ تا ۳۰ روز بود ومناسب ترین فصل نیز فصل زمستان انتخاب میشد. این روش خشک کردن و دودی نمودن جزء بهترین و طبیعی ترین شیوه جهت تهیه و عمل آوری برنج دودی می باشد.

از ۲ اطاق طبقه دوم معروف به بالا خانه یا جور اطاق برای زندگی در تابستان ها و هم چنین مکان اختصاصی برای پذیرایی از مهمان ها استفاده می شد.
منبع معماری قدییم در گیلان
گردآورنده افسانه امانی
 

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
عمارت عبدالعلی خان صوفی املشی

عمارت عبدالعلی خان صوفی املشی

عمارت عبدالعلی خان صوفی که توسط حاج میرزا محمد علی خان صوفی در شهرستان املش ساخته شده است, یکی از برجسته ترین بناهای شهرستان املش و استان گیلان به شمار می آید که در سال ۱۳۵۰ خورشیدی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

خانه عبدالعلی خان صوفی با قدمت ۱۸۶ سال, با معماری گره چین در دوران قاجار بنا گردیده است و دارای محوطه ای با مساحت پنج هزار متر مربع و زیربنای ۷۰۰ متر مربع, دارای دو طبقه تابستانی و زمستانی نشین, شامل ۱۲ اتاق و ۶ پستو می باشد که تاکنون ۵ نسل را در خود جای داده است.

این عمارت قدیمی که هنر نجاران زبردست ایرانی است چه از بیرون و چه دورنمای درون آنقدر با شکوه جلوه می کند و آنقدر خود را به رخ بیننده می کشد که گویی خود را در باغی پرگل احساس می کند-باغی که هر گلش بویی خاص دارد-عکس های قدیمی که بر دیوارهابر روی طاقچه ها به چشم می خورد-گچ بری های ظریف و پنجره های رنگی که بی شک در معماری قدیم نامی مخصوص دارند همچون ویژگی های خاص خود که در روز از بیرون یک نماد و در غروب از داخل نمایی دیگر دارند و این ویژگی خاص این نوع معماری در این بناست.

پس بیاییم اگر امروز اینگونه نمی سازیم ،ساخته های گذشتگانمان را که بی شک میراثی گرانبها به دستان دیو سیاه ویرانی نسپاریم.
منبع : فارس نیوز
 
  • Like
واکنش ها: mpb

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
خانه تاریخی لیانازوف در گیلان

خانه تاریخی لیانازوف در گیلان

این بنا در مجموعه ساختمان ناحیه امور ماهیان خاویاری بندرفرحناز(بندر کیاشهرکنونی) واقع گردیده است.زمان ساخت این خانه به بیش از ۱۵۰ سال قبل یعنی در زمان تاسیس شیلات در بندرفرحناز باز می گردد و بدستور استعفان لیانازوف تاجر ارمنی ( و بنا به روایتی افسر روس تبار ) برای اقامت خانوادگی احداث گردیده بود.

شیلات در بندر فرحناز سابقه ای ۱۵۰ ساله دارد کشور روسیه اولین پایگاه استحصال خاویار از دریای خزر را در این منطقه بنا نهاد هم اکنون بناهای تاریخی خانه رئیس شیلات و ساختمانهای چوبی ساخت روسیه و سردخانه ای که علی رغم قدمت زیاد همواره فعال است از دیدنیهای این شهر محسوب می شود.

کل مجموعه شیلات در سال قبل توسط کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان گیلان بررسی و ساختمان های آن به ثبت ملی رسیده است.هم اکنون در این ساختمان ها کارهای اداری مرتبط با ماهیان خاویاری و بازدید مسئولین مربوطه از صیدگاه های شیلات که به این ناحیه تعلق دارند انجام میگیرد.

لازم به ذکر است چندی پیش در یک اقدام عجیب اداره کل شیلات استان گیلان قصد مزایده زمین های شیلات بندر کیاشهر را به بخش خصوصی برای ساخت مسکن داشت که با هوشیاری فعالین منطقه جلوی این اقدام گرفته شد.

این بنا در سالهای اخیر عملا رها شده و متاسفانه هیچگونه نگهداری و تعمیر در آن مشاهده نمی شود.

خواسته به حق مردم این شهرحفظ و نگهداری این بنای تاریخی میباشد که به نوعی هویت آن را مشخص مینماید چرا که بیشتر مردم بندر کیاشهر علاوه بر زراعت و کشاورزی صیاد بوده و صیدگاه های قدیمی دربندرفرحناز سابقه ای بسیارطولانی دارد.

منبع پیج بندر کیاشهر (بندرفرحناز)
 

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
خانه مهربان گودرز (مستر واي)

خانه مهربان گودرز (مستر واي)


جبهه هاي جنوبي و غربي حياط خانه سنتي مهربان گودرز در يزد.

خانه «مستر واي» در حدود 120 سال قدمت دارد؛ و لذا خانه اي قاجاري محسوب مي شود. اين خانه به فردي به نام «مهربان گودرز» تعلق داشته است. او مدت ها در «بمبئي» ساكن و در آنجا به مستر واي مشهور بوده است. اين بنا را در حدود سال 1357 ه.ش.، «حاج علي اكبر خدمي» به خواست «اداره باستان شناسي» مرمت كرد؛ ليكن چون بخش هايي از آن كاملاً تخريب شده بود، بازسازي بر پايه اصول قرينه سازي و گاه با حدس و گمان صورت گرفت. بر طبق تحقيقات اخير، اين خانه به تازگي تخريب شده و به همين علت، فقط تصاوير قديمي آن در اينجا آمده است.

بستر بنا مستطيل كشيده اي است در جهت شمال به جنوب كه به گوشه جنوب غربي آن، بخش كوچكي منضم است. بنا نيز همه سطح بستر را فرا گرفته است.
خانه دو حياط اصلي دارد. حياط بزرگ در ميانه بخش اصلي زمين واقع است و حياط كوچك در ميانه بخش انضمامي. غالب فضا هاي اطراف حياط اصلي، يك طبقه است؛ اما حياط كوچك، بدون احتساب گودال باغچه آن، با بنايي دو طبقه احاطه شده است. به جز اين دو حياط، دو حياط بسيار كوچك نيز در شمال مجموعه قرار دارد.

ورودي اصلي خانه در ميانه جبهه شمالي قرار دارد و از سردر و هشتي و دالان تشكيل شده است. ديگر ورودي خانه، با يك راهرو، در جنوب ضلع شرقي، مستقيماً به گوشه حياط اصلي مرتبط است. احتمالاً اين ورودي در طرح اوليه خانه نبوده و بعداً احداث شده است. در مركز حياط دوم خانه، حياط گود نشسته كوچكي قرار دارد كه فضاي باز را به سطح زيرزمين رسانده است. فضا هاي جبهه غربي اين حياط در زيرزمين، به توسط دري، به بيرون خانه مرتبط اند؛ و به اين ترتيب، بنا ورودي سومي نيز پيدا كرده است.

قاعده حياط اصلي، به تبعيت از شكل بستر بنا، مستطيلي بلند و كشيده است. فضا ها در جبهه هاي شمال و جنوب عميق است و در جبهه هاي شرق و غرب، كم عمق. در انتظام فضا هاي دو جبهه شرقي و غربي، به خلاف معمول، فضا هاي ارتباطي يا راهرو ها، در مركز، استقرار يافته اند و فضا هاي اصلي، چون پنج دري ها يا ايوانچه ها، در دو طرف راهرو ها نشسته اند. در مركز جبهه جنوبي، تالار بزرگ چليپا شكلي كه طول آن برابر عرض حياط است، با بادگيري مرتفع قرار گرفته كه راه رسيدن به آن، راهرو هاي طرفين است. جبهه شمالي، متقارن با جبهه جنوبي است و فقط به جاي تالار، پنج دري در ميانه آن قرار گرفته است. راهرو هاي جبهه شمالي، علاوه بر آنكه به پنج دري راه دارند، به هشتي و حياط هاي كوچك شمالي نيز مربوط اند. حياط هاي شمالي، خود كانون هايي براي ديگر عرصه هاي بنا شده اند؛ عرصه هايي كاملاً جدا و مستقل از حياط اصلي.



تصوير سه بعدي خانه مستر واي در يزد؛ اين خانه سنتي داراي چهار حياط، سه ورودي و يك بادگير است.

دو نماي شمالي و جنوبي حياط اصلي، كاملاً مشابه هم اند و همچنين دو نماي شرقي و غربي، در تركيب كلي و نيز اغلب اجزاي خود، مشابه و متقارن اند؛ ليكن در پس نما هاي همانند، ضرورتاً فضا هايي مشابه با تركيب فضايي يكسان نيست. بنابراين بايد گفت كه در نظر سازندگان چنين بنا هاي، اصل توازن و تقارن، چهره داخل حياط يا نما ها در چشم بيننده بوده است.

از ديگر نكات قابل توجه در حياط اصلي، فقدان ايوان يا رواق يا كلاً فضاي نيم باز قابل اعتنايي در نقطه اي مهم از آن است؛ گو اينكه احتمال دارد تالار خانه قبلاً ايواني بزرگ و عميق بوده باشد. در هر حال، در وضع كنوني، حياط اصلي، كاملاً در تسلط و حصار فضا هاي بسته است.

برش افقي طبقه اول يا همكف خانه سنتي مهربان گودرز در محله سر تل يزد.
1- ورودي؛ 2- هشتي؛ 3- حياط اصلي؛ 4- حياط هاي ديگر؛ 6- گودال باغچه؛ 9- ايوان؛ 14-تالار چليپايي شكل؛ 17- پنج دري؛ 18- سه دري؛ 24- راهرو؛ 25- بادگير.



نما هاي پنج دري هاي دور حياط اصلي، كاملاً شبيه يكديگر اند. راهرو ها نيز نما هايي مشابه دارند. بدين ترتيب، طرح نما هاي حياط اصلي، تماماً تركيبي از قاب هاي راهرو ها و پنجره هاي پنج دري هاست؛ فقط در جبهه شرقي اين حياط، ايوانچه اي، جانشين يكي از پنج دري ها شده است.
نكته ديگر در طرح بنا، قرارگيري دو راهروي همسان كه هر يك متعلق به جبهه اي است در كنج هاي حياط اصلي است. به اين ترتيب، نما هاي چهار سمت حياط اصلي با عناصري مشابه خاتمه مي يابد كه نما هاي همجوار را به يكديگر مي پيوندد.

جشن ايرانيان و پارسيان هند در بمبئي؛ مهربان گودرز فردي تاجر، نيكوكار، زرتشتي و يزدي بود كه در بمبئي و يزد ساكن بود؛ او در سال 1280 دبستان پسرانه گودرزي را در اله آباد رستاق يزد تاسيس كرد؛ او همچنين كاروانسراي خود را به انگليسي ها داده بود تا تنها بيمارستان آن زمان يزد در آنجا شكل گيرد.


حياط دوم در عين ارتباط با حياط اصلي، ورودي مجزايي دارد؛ و به همين علت، بخشي مستقل از خانه به حساب مي آيد. اين حياط، گودال باغچه و فضا هاي بسته اي دارد كه به ارتفاع دو طبقه در اطراف سطح فوقاني آن قرار گرفته اند. رواق گرداگرد گودال باغچه، حد واسط فضا هاي بسته و حياط است. به نظر مي آيد كه اين فضا هاي بسته خدماتي باشند؛ اما فضا هاي طبقات بالا، مهمتر اند و نما هايي پركار تر دارند. به اين ترتيب، گودال باغچه، عرصه اي با فضا ها و فعاليت هاي متفاوت در دل حياط بالايي به وجود آورده است، بدون اينكه پيوند فضا هاي گوناگون اين بخش خانه، گسسته شود.
ديگر عرصه هاي مستقل خانه، دو حياط كوچك جبهه شمالي است. فضا هاي اطراف حياط غربي، محدود و ظاهراً خدماتي است؛ اما حياط شرقي، مفصل تر است و در چهار سمت آن، فضا هاي نيم باز قرار دارد. در نتيجه، اگرچه اين حياط، كوچك است، اما بزرگتر از آنچه هست به نظر مي رسد. در پس ايوان جبهه شمالي حياط شرقي، سه دري اي واقع است كه دري نيز به هشتي دارد. دو اتاق هم در دو سوي ايوان جنوبي اين حياط هست. همچنين در انتهاي اين ايوان، دري به راهروي گوشه حياط اصلي باز شده است. در نتيجه، اين بخش، هم مستقل از حياط اصلي است و هم مرتبط با آن. تعدادي از فضا هاي اين بخش خانه در طبقه دوم قرار گرفته است. ايوان جبهه جنوبي، گويي خود را تا دو طبقه بالا كشيده و بدين گونه در ميان فضا هاي طبقه دوم نيز قرار گرفته است؛ چنان كه فضا هاي بسته طبقه دوم، چون گوشوار هايي آن را در بر گرفته اند. اين فضا ها هم به حياط كوچك مقابل خود و بام اطراف آن مي نگرند و هم از فراز بام، به حياط اصلي خانه، چشم دوخته اند.

بخش اعظم زيرزمين خانه، در بخش جنوب غربي آن، يعني در اطراف گودال باغچه، واقع است و پاره هاي ديگر از آن در اطراف حياط. در ميان آنها، سردابي كه در جبهه جنوبي خانه، يعني در زير تالار قرار دارد، بزرگ ترين و مهم ترين فضا است.

به تبعيت از شكل حياط، حوض آبي طويل، چون نهر آب، در محور شمالي به جنوبي حياط قرار گرفته است و باغچه هايي كشيده با رديفي از گياهان مختلف، آن را در ميان گرفته اند. جهت گيري حوض و باغچه ها، جبهه شمال و جنوب را، جبهه هاي اصلي مي نماياند و به پنج دري شمالي و تالار جنوبي، اعتبار بيشتري مي بخشد.

جبهه شمالي حياط خانه مهربان گودرز؛ نشاني اين خانه سنتي يزد، محله سر تل، خيابان كرمان يا آيت الله كاشاني، كوچه بهرام زاده است.

برش افقي زيرزمين يا سرداب خانه سنتي مستر واي در خيابان كرمان يا كاشاني در يزد.

برش عمودي A - A و برش عمودي B - B از خانه سنتي مهربان گودرز در يزد؛ اين خانه در سال 1357 مرمت شده بود ولي شوربختانه به تازگي خراب شده است.

برش عمودي C - C از خانه سنتي مستر واي در يزد.

منبع:كتاب گنجنامه فرهنگ آثار معماري اسلامي ايران
 
آخرین ویرایش:

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
خانه گرامي

خانه گرامي


جبهه جنوب غربي حياط جنوبي خانه گرامي در يزد؛ در اين نما ايوان و شاه نشين و بادگيرش و سه دري در حياط بزرگ اين خانه نمايان است.

اين بنا را در اواخر دوره «قاجاريان»، «آقاي سيد اسد الله مازار»، فرزند «آقا سيد مهدي» -جد خاندان گرامي- بنيان گذاشته است. اعقاب خاندان «مازار»، بعد ها لقب «گرامي» گرفتند. بنا به اظهارات بستگان صاحب فعلي خانه، پيش از اين، بر سردر [SUP][/SUP] خانه، سنگ مرمر تاريخ داري وجود داشته كه بر طبق تاريخ آن، عمر خانه در حدود 110 تا 120 سال است.[SUP][/SUP]

اين خانه وسيع شامل دو بخش مختلف است كه هر بخش آن، حياطي [SUP][/SUP] در ميان دارد. اين دو حياط در يك راستا و در جهت شمال شرقي - جنوب غربي استقرار يافته اند. حياط جنوبي قدري بزرگ تر از حياط شمالي و فضا هاي اطراف آن نيز بيشتر و مفصل تر از حياط ديگر است. چهار طرف حياط بزرگ با فضا هاي مختلف محصور شده است؛ ليكن فضا هاي حياط دوم فقط در دو جانب شرق و غرب آن قرار دارد. البته در جبهه جنوبي اين حياط نيز اتاقي هست، اما اين اتاق هيچ ارتباطي با اين حياط ندارد و متعلق به حياط بزرگ است. جبهه شمالي حياط شمالي نيز به ديواري محدود است. ديوار هاي مسدود دو جناح شمالي و جنوبي حياط كوچك با طاق نما هايي[SUP][/SUP] پوشيده شده است. اين طاق نما ها و قاب هايشان، نماي [SUP][/SUP] اين دو جبهه را پرتراش كرده و حال و هواي حياطي مركزي[SUP][/SUP] بدان داده اند.

فضا هاي بخش بزرگ خانه در دو طبقه انتظام يافته است. در اين بخش از خانه، فضا ها و اتاق هاي مياني هر جبهه، وسيع تر و مرتفع تر و فضا هاي طرفين آنها، كوچك تر و دو طبقه است. مجموعه اين فضا ها، حصاري بلند در اطراف حياط بزرگ ايجاد كرده است. حياط كوچك را فضا هايي با ارتفاع يك طبقه احاطه كرده اند. به اين ترتيب، حياط بزرگ، رسمي و مفصل، و حياط كوچك، خانگي و صميمي به نظر مي رسد.
ورودي [SUP][/SUP] بنا كه در ضلع غربي آن قرار دارد، از يك طرف به حياط كوچك مرتبط است و از طرف ديگر با يك راهرو [SUP][/SUP] به گوشه حياط بزرگ. لذا دو حياط خانه، از يكديگر مستقل است و هيچ يك، مقدمه ورود به ديگري نيست. در عين حال، اين دو حياط با يكديگر بي ارتباط نيستند و با راهرو اي كوتاه در شرق پنج دري [SUP][/SUP] شمالي حياط اصلي، ارتباط مستقيم و نزديكي در ميان آنها برقرار شده است؛ اما طرح راهرو مانع از ديد مستقيم دو حياط به يكديگر است. دو حياط، بخشي مشترك هم دارند. اين بخش، مجموعه مطبخ و انبار هاي خانه است كه در يك لايه[SUP][/SUP] فضايي در پس جبهه هاي شرقي دو حياط قرار دارد و از هر طرف با راهرو اي به يكي از حياط ها متصل مي شود.

در ميان جبهه جنوبي حياط بزرگ، ايواني [SUP][/SUP] وسيع قرار دارد. اين ايوان در انتها، شاه نشيني دارد كه در زير بادگير[SUP][/SUP] واقع است. حجم مرتفع و بلند بادگير نيز بر فراز نماي جبهه جنوبي، جلوه گري مي كند. در سر ديگر حياط و در مقابل ايوان، يك پنج دري نشسته است. گفتگو و مواجهه ايوان با پنج دري، يعني فضاي نيم باز[SUP][/SUP] وسيع و متشخص با فضاي بسته [SUP][/SUP] مهم در خانه، محور[SUP][/SUP] اصلي حياط را به وجود مي آورد. كشيدگي آب نماي [SUP][/SUP] حياط در ميان دو عنصر ياد شده و نيز بادگير بلند بر فراز ايوان، تاكيدي است بر اين محور.

تصوير سه بعدي خانه گرامي در يزد؛ اين خانه سنتي داراي دو حياط مركزي، يك حياط بالاخانه، يك ورودي و دو بادگير است.

نماي دو جبهه شرقي و غربي حياط بزرگ در تقسيم كلي، مشابه است؛ اما نماي عناصر مركزي اشان تفاوت دارد. در ميانه جبهه شرقي، نماي سه قسمتي تالار[SUP][/SUP] و در مركز جبهه غربي، يك ارسي [SUP][/SUP] بزرگ واقع است. تفاوت اين دو، سبب تمايز آشكار دو نما در عين تشابه آن شده است. اين تفاوت در عين تشابه، در انتظام افقي فضا هاي اين دو جبهه حياط نيز آشكار است. به اين ترتيب، علي رغم تقسيمات مشابه در كليت نماي دو جبهه، فضا هاي اين دو متفاوت است.

الار و دو راهرو اش در جبهه جنوب شرقي حياط جنوبي يا بزرگ تر خانه گرامي.


تقسيمات نما هاي اطراف حياط اصلي بسيار آموزنده است. مثلاً در نماي غربي، وجود يك ارسي نسبتاً بزرگ در مركز و دو ارسي كوچك تر در دو گوشه طبقه دوم آن، تركيبي زيبا پديد آورده است. تكرار ارسي ها در مركز و گوشه ها، آنها را بازيگران اصلي نما كرده است. نماي راهرو ها نيز در حد فاصل سه بخش اصلي جبهه غربي، يعني اتاق ارسي[SUP][/SUP] و فضا هاي طرفين اين جبهه قرار گرفته است. به اين ترتيب، در نگاه اول، اين نما مجموعه اي از چند قاب [SUP][/SUP] مستقل نشسته در كنار يكديگر جلوه مي كند؛ ليكن در نگاهي ديگر، دو ارسي كوچك در دو گوشه بالايي ارسي بزرگ مياني، چون حواريون اين يك جلوه مي كند. به علاوه، بدين گونه، طرفين فوقاني نما به مركز آن بسته و اجزاي مستقل نما، متحد شده است.

در مركز جبهه شرقي حياط، تالاري بزرگ قرار دارد. سقف تالار، قوسي [SUP][/SUP] كم خيز [SUP][/SUP] به شكل كليل[SUP][/SUP] دارد. اين شكل باعث پيوند ميان ديوار ها و سقف شده است. سطوح داخلي تالار، دو رديف طاقچه دارد و به همين علت به دو بخش بالا و پايين تقسيم شده است، به طوري كه رديف فوقاني، بخشي از سقف تالار به نظر مي رسد. به اين ترتيب، با اين پيوستگي، سقف، سه بعدي جلوه مي كند. چون طاقچه هاي فوقاني تالار، قوس جناغي [SUP][/SUP] دارند در حالي كه قاب طاقچه هاي زيرين چهار گوش است، بخش فوقاني تالار و در واقع سقف تالار، بخش اصلي و برجسته فضا جلوه مي كند. در نتيجه، تالار به دو بخش شده و گويي كه بخش زيرين، پايه اي است براي بخش فوقاني يا اصلي. صورت مذكور، به تالار اين خانه محدود نيست، بلكه الگويي است عام در ديگر اتاق هاي اصلي اين خانه و نيز سه دري ها[SUP][/SUP] و پنج دري ها و تالار هاي بلند خانه هاي قديمي شهر.

و اما در حياط دوم خانه، جبهه غربي متشكل است از يك اتاق در مركز، دو راهرو در طرفين و دو اتاق در دو جانب انتهايي. جبهه شرقي نيز تقريباً چنين نظمي دارد؛ با اين تفاوت كه در گوشه شمالي آن، اتاقي نيست. با وجود فضا هاي مشابه در ميانه دو جبهه، در مركز نماي غربي، يك ارسي واقع است و در ميانه نماي شرقي، پنجره هاي يك سه دري. به اين ترتيب، تفاوت ظريف نما هاي مشابه رو به هم در اينجا نيز تكرار شده است.



برش افقي طبقه اول يا همكف خانه گرامي در محله سهل ابن علي در يزد.
1- ورودي؛ 3- حياط اصلي؛ 4- حياط فرعي؛ 7- ايوان؛ 14- تالار؛ 17- پنج دري؛ 18- سه دري؛ 21- اطاق ارسي؛ 23- اطاق معمولي؛ 24- راهرو؛ 25- بادگير؛ 28- مطبخ و انبار.


چنانكه گذشت، وجود دو حياط، خانه را دو بخش كرده است؛ ليكن عرصه[SUP][/SUP] ديگري نيز در اين خانه وجود دارد كه در ابتداي ورود به بنا به چشم نمي آيد. اين بخش كه خود متشكل از يك حياط كوچك بالا خانه و ايواني رو به آن است، در طبقه فوقاني و در كنار جبهه غربي حياط بزرگ واقع است. ايوان مزبور، بادگيري مرتفع دارد كه وجود آن نشان دهنده اهميت اين بخش و استفاده زياد از آن است. راه رسيدن به اين بخش، پلكان منشعب از دالان[SUP][/SUP] ورودي است. به اين ترتيب، واحدي مستقل و كوچك در طبقه فوقاني اين خانه به وجود آمده است.

بخش اعظم سطح حياط اصلي را حوض و باغچه[SUP][/SUP] اشغال كرده و لذا سطح باقي مانده به عبور اختصاص يافته است. در نتيجه، ايوان، بهترين نقطه خانه براي نظر به حياط شده است. در مقابل، در حياط كوچك، سطح اطراف آب نما و باغچه ها وسعت زياد تري دارد، به قدري كه براي نشستن در حياط كفايت مي كند. جالب آنكه برخلاف حياط اصلي، در اين بخش از خانه، هيچ فضاي نيم بازي مشرف به حياط وجود ندارد.

برش افقي زيرزمين خانه سنتي مازار يا گرامي در يزد.



برش عمودي A - A از خانه گرامي.


برش عمودي B - B از خانه گرامي.

جبهه جنوب غربي حياط شمالي يا كوچك تر خانه گرامي.

اطاق ارسي در جبهه شمال غربي حياط جنوبي يا بزرگ تر خانه گرامي؛ تركيب يك ارسي سه لختي بزرگ در ميان و دو ارسي سه لختي كوچك در دو طرف طبقه دوم نماي زيبايي را ساخته است.

جبهه شمال شرقي حياط جنوبي يا بزرگ تر خانه مازار؛ اطاق ها از سمت راست تصوير به چپ: تالار، سه دري و پنج دري.

نماي اطاق ارسي در جبهه شمال شرقي حياط شمالي يا كوچك تر خانه گرامي.


منبع:کتاب گنجنامه فرهنگ آثار معماري اسلامي ايران
 

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
عمارت وكيل الملك - سنندج

عمارت وكيل الملك - سنندج

[h=1]

[/h]

قدمت عمارت تاريخي وكيل الملك به دوره هاي افشاريه- زنديه و قاجاريه بر مي گردد. اين بنا در شهر سنندج، محله ي قطارچيان و خيابان كشاورز واقع شده.


موقعيت جغرافيايي :


عمارت وكيل از سمت جنوب به خيابان وكيل(كشاورز)، ازسمت شمال بازار وكيل، از سمت شرق اداره پست و تلگراف و پارك وكيل(كه تنها سمت باقيمانده ساختمان وكيل مي باشد)و در قسمت غرب به كوچه وكيل منتهی می شود كه در گذشته حياط و اصطبل عمارت بوده است. حمام خصوصي خانواده وكيل كه روبروي عمارت مركزي و در بين سه عمارت قرار دارد درحال حاضر ورودي عمارت شعاعي دركوچه وكيل و ورودي عمارت هاي مركزي و جنوبي از خيابان وكيل مي باشد.


مساحت بنا:


ين بنا مشتمل بر اغاتي در حدود يك هكتار وسه بخش مسكوني وتشريفاتي مي باشد. علاوه بر اين بناها بازارچه اي نيز دركنار آنها بنام بازار وكيل وجود داشته است.


معماري بنا:


اين عمارت داراي پلاني ساده و درون گرا و مانند بناهاي دوره اصفهاني است. اين بنا شامل سه دريها، پنج دريها و دو دريها و همچنين ايوان مي باشد. اصل ساخت عمارت وكيل را به دوره زنديه مرتبط مي دانند كه در دوره هاي بعدی تكميل گرديده است.


ورودي هاي بنا:


ورودي اصلي داراي در چوبي بزرگي در سمت غرب بوده كه اطراف آن اتاق نگهباني بوده است و بعدها به موتورخانه تبديل شده است. ورودي ديگري كه اين بنا دارد در قسمت كوچه وكيل است.


خصوصيات حياط عمارت:


عمارت داراي سه حياط مي باشد، ورودي ساختمان جنوبي به گونه اي است كه ابتدا وارد دالاني شده كه از سطح خيابان و حياط پائين تر است. (به علت آنكه شخص وارد شونده ديد مستقيم به درون حياط نداشته باشد)، در درون دالان در سمت چپ انباري براي نگهداري آذوقه وجود دارد و به سمت راست پله هايي كه به طبقه فوقاني ساختمان مي رود و همچنين انباري كوچكي وجوددارد. در داخل حياط و در سمت شرق قسمت شاه نشين و در سمت شمال پنج دريها ودر سمت جنوب كه قسمتي از آن تازه ساز است مشرف به حياط داخل است و سمت غرب كه بر خلاف جهات ديگر يك طبقه مي باشد و درحال حاضرتخريب شده است، سرايداري و قسمت خدماتي قرار داشته است و در وسط حياط حوض سنگي قرار دارد. هركدام از قسمتهاي نما كه عملكرد خاصي دارند، داخل قاب مستطيلي قاب شده اند، حوض سنگي وسط حياط متناسب با ابعاد حياط مي باشد وكنار آن سكويي موازي حوض و در جهت قبله قرار دارد. اين نما به طوركلي از آجرهايي به ابعاد 5*10*20و با ملات، گل اندود شده است.

ايوان عمارت:



در قسمت شرقي حياط شاه نشيني قرار دارد كه به ايوان بلندي كه به سمت باغ (پارك فعلي) راه داشته است، اين ايوان در دو طبقه مشترك و داراي دو ستون سنگي با تزئينات حجاري مي باشد و قوسهاي آن جناقي است كه قوس مركزي داراي دهانه و ارتفاع بيشتري است. سقف اين ايوان از تير چوبی بوده و قوسهاي ديگر به صورت نيم دايره بوده كه شامل سه دري ها و دو دري ها ست، اين قوس هاي تكرار شده به پيروي از سبك قاجاريه است كه در عمارت خسروآباد نيز ديده مي شود. در بالاي اين نما ايوان سرتاسري با ستون هاي چوبي و سقفي از تيرهاي چوبي وجود دارد.

طريقه آبرساني به بنا:



آب اين مجموعه از دو قنات كناري و مياني تامين مي شده است. قنات مياني نزديك خسروآباد و قنات كناري زير تپه ملاحسين اواسط خيابان آبيدر مي باشد.

تزئينات معماري بنا:



از تزئینات اين عمارت می توان آجركاري در نماها، انواع اروسي ها، حجاري(ستونهاوازاره هاو...)، نقاشيها (حمام) و... نام برد.

استادكاران و هنرمندان یازنده اين بنا:


از استاد كاران و معماران عمارت وكيل اطلاعات موثقي بدست نيامده و فقط ساختمان مركزي كه در دوره پهلوي مجددا"ساخته شده است توسط مهندس كمال الدين رحمانيان و مهندس مردوخي طراحی شده و معمار اين بنا استاد فتح ا...فروزادگان و بناهاي آن استادفتح ا...بابايي (اهل حومه سنندج) بوده اند. همچنين اروسي هاي اين مجموعه مرجع اروسي سازي در سنندج مي باشدكه توسط استاد نعمت الله محمودي كار شده است .


اين عمارت با گذشت سالها هنوز در نهايت پايداري و استحكام پا بر جاست و چون نگيني در قلب شهر سنندج خودنمايي مي كند و حكايت از گذشته درخشان خويش دارد.

قناتهاي عمارت وكيل:



آب مورد نياز ساختمان، حوض هاي مربوط و حمام مزبور از سه رشته قنات كه داراي آبدهي منظم و زيادي بوده تامين مي گرديده است. اين قناتها شامل: قنات قديم امان ا...خان، قنات وكيل و قنات جنت باغي ميباشد.


عمارت وكيل از سه قسمت عمارت وكيل الملك، عمارت و كيل السلطان و عمارت وكيل الممالك تشكيل شده است كه كلكسيوينی از تزئينات و معماري قديمي و تاريخي در آن وجود دارد. اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان كردستان در راستاي حفظ و نگهداري و احياء و ساماندهي بناهاي تاريخي محله قطار چيان اقدام به مرمت اضطراري و نگهداري ساليانه عمارت وكيل الملك با مشاركت مالكين آن، مرمت و احياء منزل قرني، تملك و احياء مجموعه منزل عطايي و گله داري و حفظ بافت تاريخي محل با نظارت كامل برساماندهي و نوسازي ميباشد بطوري كه حفظ چشم انداز بصري و منظري محله قطارچيان يكي از اولويت هاي سازمان مي باشد.











منبع : memaran.ir
 

zahraa.m

عضو جدید
خانه اولیا دریزد

خانه اولیا دریزد

خانه اولیاء:نقشه خانه به صورت حیاط مرکزی است و شامل دو حیاط اندرونی و بیرونی است.ورودی خانه در جبهه شمال غربی است و با راهرویی طویل به حیاط اندرونی متصل است. حیاط اندرونی باغچه ای گود دارد و در اطراف آن فضایی ایجاد شده و در طبقه همکف نیز فضاهایی به دور حیاط ساخته اند حیاط بیرونی کوچکتر است و با راهرویی به حیاط اندرونی مرتبط است. در حیاط بیرونی حوض و آبنمای سنگی زیبایی دیده می شود!! مصالح مورد استفاده در بنا خشت و گل، آجر و گچ است. سقف فضاها نیز به صورت آهنگ و خنجه پوش می باشد.ـ یکی از زیرزمین های این خانه قبل از ورود به حیاط (راهرو) و دیگری در کنار حیاط اندرونی می باشد.به کار بردن خشت 20×20 به عنوان سنگ ازاره در جداره ی دیوارها از اقدامات صورت گرفته می باشد. استفاده از دیوارک آجری که در آن از فرم چلیپا استفاده شده به عنوان حفاظ پله در حیاط اندرونی دیده می شود. ارتفاع ورودی زیرزمین حیاط کم و ارتفاع پله ها زیاد می باشد.IMG_7086.jpgIMG_7085.jpg
 

claccik39

عضو جدید
خانه سلماسی-تبریز
خانه سلماسی در محلهٔ مقصودیه شهر تبریز محل تأسیس موزهٔ سنجش است. این خانهٔ قدیمی در دورهٔ حکومت قاجار در سه ضلع حیاط (عرصه ۶۵۰ مترمربع) و در دو طبقه با زیربنای ۸۷۵ مترمربع بنا شده‌است.
طبقهٔ زیرزمین ضلع شمالی که توسط پله‌ای به هشتی ورودی نیز متصل است، حوض‌خانه نامیده می‌شود. دیگر قسمت‌های زیرزمین شامل مطبخ انبار ارزاق و آب‌انبار است.
طبقهٔ همکف دارای طنبی‌های اصلی و جانبی در اضلاع شمالی، شرقی و غربی با پنجره‌های اروسی است. بنا دارای تذهیب در کمد اتاق‌ها و شومینه‌ها و گچبری در سقف طنبی‌های شمالی و شرقی است.
مصالح به‌کار رفته در بنا شامل سنگ و ساروج در پی‌ها است و دیواره‌های زیرزمین ترکیبی از سنگ و آجر (تفلیسی) و دیواره‌های همکف خشتی با روکش آجری است.
این اثر به شماره ۱۸۶۲ در تاریخ ۱۵/۰۲/۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌است.


 

claccik39

عضو جدید
خانه حیدرزاده-تبریز

عمارت تاریخی واقع در منطقه مقصودیه شهر تبریز است که در سمت جنوب ساختمان شهرداری تبریز قرار دارد. هیچ سند تاریخی مبنی بر زمان احداث این خانه در دست نیست اما تحقیقات نشان می‌دهند که این خانه در حدود سال ۱۸۷۰ توسط حاجی حبیب لک ساخته شده است. این خانه در سال ۱۳۷۸ در فهرست میراث ملی ایران با شماره ۲۵۲۴ به ثبت رسید. خانه حیدر زاده ۹۰۰ متر مساحت دارد و دارای دو طبقه می‌باشد. این خانه دو حیاط اندرونی و بیرونی دارد که بوسیله خانه از یکدیگر جدا شده‌اند.
در زیرزمین خانه حیدرزاده حوض خانه‌ای (اتاقی بزرگ با حوض فواره دار کوچکی در وسط آن) قرار دارد که بوسیله آجرها و طاق‌های رنگارنگ آراسته شده است. دیگر بخش‌های این خانه بواسطه سالن به یکدیگر متصل شده‌اند. این ساختمان با پنجره‌های چوبی حکاکی شده، شیشه‌های رنگارنگ، آثار آجری و نقاشی‌ها آراسته شده است. اتاق اصلی (شاه‌نشین) این خانه جذابترین اتاق آن است.
خانه حیدر زاده در سال ۱۳۸۰ بازسازی شد و هم‌اکنون به عنوان مرکز اطلاع‌رسانی گردشگری استان آذربایجان شرقی و تبریز استفاده می‌شود. خانه‌های تاریخی زیادی از جمله خانه سلماسی، خانه بهنام، خانه گنجه‌ای زاده و خانه قدکی در اطراف خانه حیدر زاده قرار دارند.

 

claccik39

عضو جدید
خانه دکتر صحتی -تبریز



مربوط به اواخر دوره قاجار- دوره پهلوی است و در تبریز، خیابان شهید مطهری، کوچه گوگانی واقع شده و این اثر در تاریخ ۸ خرداد ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۳۳۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
 

claccik39

عضو جدید
خانه تاریخی حبیب آبادی در خیابان ابن سینا در شهر اصفهانخانه تاریخی حبیب آبادی در خیابان ابن سینا در شهر اصفهان در مجاورت دو خانه تاریخی بدیع الصنایع و قادریان واقع شده است.


خانه حبیب آبادی بیانگر تغییراتی اساسی
در معماری ایران می باشد که این تغییرات را در اصول و مبانی و ویژگیهای
شکلی و هنری و مفاهیم معماری سنتی ایران به نمایش می گذارد. از نظر تاریخی،
در اواخر قاجار دوره ای بوده که گرایش به اروپا و کمرنگ شدن مفاهیم سنتی
در ایران بسیار چشمگیر بوده است. به
ویژه در زمان مشروطیت و پس از آن که گرایش به اروپایی شدن شتاب بسیاری می
گیرد. این گرایش در معماری آن زمان بسیار نمایان است. سرستونهای خانه حبیب
آبادی نماد اصلی این گرایش در معماری می باشد.



شکل سرستونها یک تقلید آشکار از
سرستونهای یونیک در اروپا با آرایه برگ می باشد. آرایه های بسیار شلوغ و در
عین حال طبیعی و غیرانتزاعی از ویژگیهایی هنر اروپایی می باشد. سرستونهای
ایرانی که در زمان صفوی در ایران و در بسیاری از بناهای اصفهان رایج بوده،
از مقرنسهایی بهره گرفته شده بود که نشان دهنده اصالت معماری ایرانی در
آنها بود. در حالیکه این سرستونهای جدید هیچ ارتباطی با شیوه سنتی ندارد.



ایوان ستوندار اگر چه در معماری
باستانی ایران چون تخت جمشید و یا پاسارگاد رایج بوده، اما این گونه ایوان
ستوندار بیشتر گرایشی آشکار به رواقهای ستوندار اروپایی دارد. اگرچه
گاه از آن با عنوان ایوان کردی یاد می شود که ایوان کردی عنصری بومی و
متناسب با اقلیم و معماری ایرانی و بر گرفته از سنت گذشته معماری ایرانی می
باشد در حالیکه اینگونه ایوانهای ستوندار، گرایشی غربی داشته و حالت
برونگرایی را بیشتر القا می کند. مانند بناهای کنار خیابان چهارباغ. اگرچه
خانه حبیب آبادی درونگرا می باشد، اما اینگونه ایوان ستوندار در دو طبقه،
تا اندازه ای از درونگرایی سنتی ایرانی می کاهد.



قدمت بنا را می توان از روی ویژگیهای معماری و تزیینات موجود در بنا فهمید. در خانه حبیب آبادی بسیاری از مشخصه های معماری ایرانی رنگ باخته و بیشتر گرایشهایی به معماری اروپایی در آن دیده می شود. در تزیینات آن گرایش به طبیعی تر جلوه دادن گیاهان و بخشهایی از بدن انسان (دست) همگی گویای تمایل به هنر غربی می باشد.
سرستونها با معماری ایرانی بسیار بیگانه بوده و از معماری اروپایی گرفته
شده است. همه ی این ویژگیها نشان دهنده گرایشهای اروپایی در اواخر قاجار می
باشد ، به ویژه پس از مشروطیت که این گرایشها افزایش می یابد.



در خانه یک تاریخ بر روی کاشیکاری معرق
در حوضخانه دیده می شود که سال 1332 را نشان می دهد که بی شک سال قمری می
باشد و با توجه به بسیاری از ویژگیهای معمارانه در بسیاری از بخشهای بنا به
نظر می رسد که سال ساخت بنا نیز مربوط به همان زمان باشد و یا اینکه در آن
تاریخ تغییرات بسیاری در خانه پدید آمده است. سال 1332 قمری مربوط به
اوایل سلطنت احمد شاه قاجار و پس از مشروطیت می باشد.



رنگ زرد یکی از ویژگیهای تزیینات
معماری و کاشیکاری دوران قاجار است که اینگونه کاشیکاری و رنگ بندی را در
بیشتر بناهای قاجاری اصفهان می توان یافت. یکی
از نمونه های آن سر در مدرسه صدر در بازار است که کاسه سازی روبروی آن
معروف می باشد. نکته قابل توجه نوع کاشیکاری آن است که از نظر گره، اندازه و
رنگ بندی با کاشیکاری حوضخانه حبیب آبادی بسیار شبیه است.



نام کاشیکار در خانه حبیب آبادی بر روی
بخشی از کاشیکاری به صورت عمل غفار و به سال 1332 ثبت گردیده است و در
سردر مدرسه صدر با نام تراش غفار و به سال 1341 آمده است. گره کار شده از
گره های ده تند بوده که سه رنگ زرد، سقید و سبز در آنها مشترک است



دلایل ثبت اثر در فهرست آثار ملی :
با
توجه به ارزش های معماری و تاریخی بنا و با توجه به قرارگیری خانه در محله
تاریخی دردشت و همجواری با خانه های کد خدایی و بدیع الصنایع و قادریان به
صورت مجموعه ای ارزشمند در این محله به انضمام ارزشهای معماری و تاریخی
اثر و نمونه ای بارز از معماری اواخر قاجار ، بنا در اولویت ثبت فهرست آثار
ملی قرار گرفت . این
بنا در سال 1354 خورشیدی در تملک شخصی به نام سلطانی بوده که توسط سازمان
نوسازی و بهسازی شهرداری منطقه 3 از مالک خریداری می شود.

اتفاقات تاریخی بنا :



از آنجایی که بنا تنها کاربری مسکونی
داشته، اتفاقات تاریخی بخصوصی درباره آن وجود ندارد جز اینکه در زمان جنگ
تحمیلی این محله بسیار مورد حمله هوایی قرار می گرفت که حتی بمب در خانه
های همسایه چون بدیع الصنایع و قادریان اصابت کرده است.


الحاقات تاریخی بنا :


در گذشته تعمیرات و تغییراتی در بنا
انجام گرفته است. تاق یکی از اتاقهای جبهه غربی که به صورت تویزه و کژاوه
بوده به تیرپوش تغییر یافته است که هنوز پاتاقهای آن مشخص است.
همچنینالحاقاتی در جبهه جنوبی در جهت کاربردی کردن بیشتر بنا صورت گرفته
است. الحاقات خاص دیگری درسالهای اخیر صورت نگرفته است و بازسازی ها و
استحکام بخشی هایی به صورت ناتمام توسط سازمان نوسازی و بهسازی اصفهان
درسال 1385 و استحکام بخشی ها و سبک سازی های سقف توسط سازمان میراث فرهنگی
و گردشگری در سال 1388 - 1389 انجام گرفته است و در قسمت باربند خانه
دیوارها به علت عریض کردن کوچه تخریب شده اند.



در ایوان ورودی به جبهه غربی پاتاقی
دیده می شود که نشان دهنده این است که در گذشته پوششی منحنی در این بخش
بوده که در دوره ای تبدیل به تیرپوش می گردد.خانه
حبیب آبادی با مساحتی در حدود 1800 متر مربع به صورت حیاط مرکزی بنا شده
است. ورودی اصلی به راه روی طویلی منتهی می شود که حیاط اصلی و باربند خانه
در دو قسمت آن جای دارد. در انتهای راه رو توسط هشتی با خانه های بدیع
الصنایع و قادریان ارتباط دارد .




باربند خانه:







فضای اصلی خانه در ضلع شمالی مشتمل بر
دو اشکوب است ، اشکوب همکف شامل تالار حوض خانه که توسط دو ایوان کوچک به
دو اتاق سه دری مرتبط می شود و در اشکوب فوقانی به صورت گوشوار با دو اتاق
سه دری ارتباط دارد.







تالارحوض خانه :
ستون
های گچ بری در وسط تالار که بدنه آنها با پیچ هایی با نقوش گیاهان توام و
با نقوش اسلیمی و سر ستون هایی با نقوش گیاهی تزئین شده اند و دوال تالار
با کاشی کاری های معرق با رنگ های لاجوردی ، سفید، زرد، فیروزه ای و مشکی
بخش نمای اصلی خانه می باشد. حوض هشت گوش میانه تالار و ارسی ضلع جنوبی
جلوه خاصی به آن داده است.









اتاق اشکوب اول دارای بخاری دیواری با
گچبری های زیبا است. دیوارها دارای تزئینات شیر و شکری بوده و سقف اتاق ها
دارای تزئینات گره چینی با رنگ های سبز و زرد خردلی می باشد.









اتاق های طبقه همکف دارای تزئینات خاصی نمی باشند.سه اتاق متوالی با ابعاد سه دری فضاهای ضلع غربی را تشکیل می دهندکه رواق ستون داری در جلوی اتاق ها قرار دارد.



ضلع غربی بنا :
سه اتاق متوالی با ابعاد سه دری فضاهای ضلع غربی را تشکیل می دهندکه رواق ستون داری در جلوی اتاق ها قرار دارد.







ضلع جنوبی بنا

بخش سرویس دهی را شامل می شود که مطبخ ، منبع و چاه آب و گاورو خانه می باشد.




 

claccik39

عضو جدید
خانه تیمور تاش - تهران




.

.



خانه تیمورتاش از جمله آثار دوره پهلوی اول است و در تهران، شمال‌غرب
پادگان باغشاه سابق، داخل محوطه دانشگاه فرماندهی و ستاد قرار دارد.

این خانه در حدود سال 1310 ساخته شد و به عبدالحسین تیمورتاش، وزیر دربار رضا پهلوی تعلق داشت.

خانه تیمورتاش در 2 طبقه ساخته شد و دارای زیرزمین است. ارتفاع در طبقات این ساختمان متفاوت است.



.

.







.

.



تزئینات بنا شامل نمای آجری است که به شکلی استادانه از آجر استفاده شده
است. همچنین آئینه‌کاری‌های نفیس که در گیلویی‌ها و سقف تالار اصلی کار
شده‌اند، قابل توجه می‌باشد.

گچبری‌های ظریف و زیبایی نیز در سرستون‌ها و سایر بخش‌های بنا وجود دارد.
درها و پنجره‌های چوبی نیز با وجود فرم‌های و اشکال خاص خود، جلوه زیبایی
به این بنا داده‌اند.

خانه تیمورتاش در سال 1383 توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با شماره 11197 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.



_____________________________________



نمایی از راه پله های خانه تیمور تاش





.

.

.

بخشی از تزئنات خانه تیمورتاش







 

claccik39

عضو جدید
خانه پیرنیا را ببینید
به نظرتان ممكن است یک ایرانی ادعا كند به معماری
سنتی ایران علاقه‌مند است، اما خانه پیرنیا را در نائین ندیده باشد؟ نه!
ممكن نیست اما این خانه فقط برای آنها كه به معماری ایرانی مشتاق هستند
جذاب نیست و حتی آنها كه سر از معماری در نمی‌آورند هم مسحورش می‌شوند.



خانه پیرنیا را باید در نزدیکی مسجد جامع نائین، خیابان 25 شهریور ببینید؛
اثری که در شهریورماه 1356 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید و
کم کم شهرت جهانی پیدا کرد. این خانه تاریخی به علت نوع معماری اش به صورت
الگوی خانه های سنتی کویر مرکزی ایران شناخته شده و در حال حاضر موزه
مردمشناسی شهر نائین در آن برقرار است.

قدمت این خانه به دوره صفویه برمی گردد و گویا ابتدا منزل قاضی نورالهدی
معروف به قاضی نور، جد خانواده دکتر حسین فاطمی بوده و در دوره قاجار به
خاندان پیرنیا رسیده است.



مهمترین ویژگی هنری خانه تاریخی پیرنیا نقاشی های دیواری و گچبری های بسیار
زیبای آن در ایوان شاه نشین، اتاق تشریفات و اتاق مخصوص حاكم است. این
گچبری ها شامل قاب های متعددی بوده و داستان های هفت پیكر نظامی شامل:
داستان های خسرو و شیرین، یوسف و زلیخا،‌ صحنه های شكارگاه، داستان های
عاشقانه و خیال را به نمایش گذاشته است.

در نقاشی های قسمت های دیگر بنا هم می توانید نقوش گیاهی هنری، گل و مرغ، اژدها و حیوانات مختلف زیبایی را ببینید.



اما جدا از همه اینها، می‌دانید چه چیز در خانه پیرنیا، آدم را عاشق
می‌كند؟ شاید فكر كنید موزه مردم‌شناسی خانه پیرنیا می‌تواند بهانه‌ای برای
دل‌بسته‌شدن به این خانه باشد. خانه از مجسمه‌هایی پر شده است كه زندگی
بومیان منطقه را بخوبی نمایش می‌دهد. البته درست حدس زده‌اید، موزه پیرنیا
یكی از موزه‌های دیدنی مردم‌شناسی در كشورمان است، اما دلیل دل‌بستن‌مان به
خانه پیرنیا فقط این نیست.

گردشگری وجود ندارد كه وارد خانه پیرنیا شود و نگاهش سقف و دیوارهای خانه را طواف نكند و لب به تحسین نگشاید





شاید با خودتان بگویید دلیل این علاقه، احتمالا معماری خاص سنتی خانه است.
اتاق‌ها، شاه‌نشین، ایوان‌ها، پله‌ها و... همه به شكلی با هم تركیب شده‌اند
كه انگار هیچ‌كدام را نمی‌شود از مجموعه كلی خانه جدا كرد یا نادیده گرفت
البته درست حدس زده‌اید، زیبایی خانه پیرنیا در حد كمال است؛ شاهكار هنر
معماران صفوی است و یكی از بهترین نمونه‌های معماری سنتی در خانه‌های كویری
ایران به حساب می‌آید، اما دلیل دل‌بستن‌مان به خانه پیرنیا فقط این نیست.


شاید از ذهن‌تان بگذرد كه ما احتمالا عاشق نقاشی‌ها و گچ‌كاری‌های روی سقف و
دیوارهای خانه شده‌ایم؛ منظورم همان نقاشی‌هایی است كه داستان هفت‌پیكر
نظامی ‌را روایت می‌كنند.

البته درست حدس زده‌اید، گردشگری وجود ندارد كه وارد خانه پیرنیا شود و
نگاهش سقف و دیوارهای خانه را طواف نكند و لب به تحسین نگشاید، اما دلیل
دل‌بستن‌مان به خانه پیرنیا فقط این نیست. می‌دانید ما از كی عاشق این خانه
شدیم؟ از وقتی”‹ از هشتی‌اش عبور كردیم و وارد حیاط بخش اندرونی شدیم.



این حیاط دلیل دلبستگی ما به خانه پیرنیاست؛ حیاط، طوری طراحی شده است كه
پایین‌تر از سطح خانه قرار بگیرد و همیشه هوایی مطبوع و خنك داشته باشد و
با حوضی بزرگ و باغچه‌ای سبز از درختان انگور و پسته و انجیر، تابستان نشین
اهالی خانه شود.

نمی‌شود همه زیبایی‌های خانه پیرنیا را در قالب كلمات توصیف كرد و به همین
خاطر باید خودتان بروید و ببینید. یادتان باشد برای بازدید از خانه پیرنیا و
موزه مردم‌شناسی‌اش اول باید به نائین سفر كنید و آن‌وقت هیچ نائینی”‹ای
نیست كه از او بپرسید خانه پیرنیا كجاست و او نشانی را بلد نباشد!
 

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
خانه کلبادی - در ساری

خانه کلبادی - در ساری



تاریخچه خانه کلبادی


عمارت منوچهرخان کلبادی واقع در محله ی آب انبار نو حدود یکصدوسی سال پیش بدستور سردار جلیل از امراء ارتش وقت ساخته شد و بنام فرزند بزرگش امیر نصرت شکوه نظام به امیریه معروف شد.امیر نصرت در جوانی فوت شد و سردار بنا را به فرزند وی منوچهرخان بخشید.

منوچهرخان کلبادی که بعدها از ملاکین منطقه و زمانی نیز نماینده مردم ساری در مجلس شورای ملی بود در سال ۱۳۶۲ دار فانی را وداع گفت و این بنا در سال ۱۳۷۰ در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت.

سبک معماری این ساختمان از تکایای دوره ی قاجاری برگرفته شده و دو بخش اندرونی و بیرونی دارد.بنای اصلی این عمارت در بخش اندرونی در دو طبقه و یک زیرزمین احداث شده و هر طبقه دارای یک شاه نشین و اتاقهای دو طرفه است.

شاه نشین طبقه دوم از زیباترین اتاقهای این عمارت است و جای جای آن یادآمد شیوه های هنرهای تزئینی دوره قاجاری است.مصالح ساختمانی این بنا شامل چوب و آجر و بام آن بصورت شیروانی و سفال پوش میباشد.

موقعیت پیرامونی





عمارت منوچهرخان کلبادی در محل آب انبار نو قرار دارد که جزو محله های قدیمی شهر ساری میباشد.اکثر بناهای تاریخی این شهر در محدوده ی این محله قرار دارند.فعالیتهای عمده تجاری ـ اداری شهر حول خیابانهای این منطقه و باز نرگسیه صورت میگیرد.مساحت منطقه ۴/۵ % مساحت کل شهر و جمعیت آن ۷ % جمعیت کل شهر است.این منطقه از مناطق شلوغ و پر رفت و آمد شهر ساری میباشد،ساکنان این منطقه بیشتر شامل کسبه،بازاریان و کارمندان میباشند که اقشار میانی جامعه هستند.ساختمانهای قدیمی و تا دو طبقه بیشتر در این منطقه وجود دارند.

بناهای تاریخی موجود در منططقه قدیمیب ساری،آب انبار نو ـ خانه کلبادیب ـ مدرسه علمیه مصطفی خان ـ منزل اخوتیان ـ خانه فاضلی ـ آب انبار میراز مهدی ـ امامزاده یحیی (ع) ـ امامزاده زین العابدین (ع) ـ منزل سردار جلیل ـ مسجد جامع و ساختمان دارایی می باشند.محله ی آب انبار نو که از محله های قدیمی ساری میباشد در این منطقه از شهر ساری قرار دارد که دارای کوچه های باریک است و مصالح ساختمان های قدیمی در آن بیشتر از آجر،سیمان و چوب میباشد.عمارت کلبادی نیز در این محله از شهر قرار داد که جزو خانه های اشرافی در آن دوران بوده است و از نظر ساخت و فضاهای درون خود حتی از خانه های بزرگان هم عصر خود مجلل تر و مهم تر بوده است و این به دلیل کاربری صاحبان آن که نظامی و از سران سیاسی بوده اند.

بنای معروف آب انبار نو ـ خانه ی فاضلی ،خانه و میدان و مدرسه علمیه مصطفی خان از جمله بناهای تاریخی هستند که در این محله و در ارتباط با خانه کلبادی بوده اند.همچنین حمام باستانی وزیری در مجاورت این بنا قرار دارد.

موقعیت این خانه در محله درعکس نشان داده می شود:






خصوصیات کلی بافت شهری و روستایی در این منطقه _که اقلیم معتدل و مرطوب دارد_به قرار زیر است :

الف ـ بافت شهری و روستایی بصورت باز و گسترده

ب ـ فضاهای شهری نسبتاً وسیع

ج ـ محوطه ها با دیوارهای کوتاه

د ـ کوچه ها نسبتاً عریض

هه ـ ساختمانها جدا از هم در مراکز شهری متصل به هم

خصوصیات کلی فرم ابنیه سنتی منطقه شامل شش مورد زیر است :


الف- بام ساختمان ها بصورت شیبدار

ب- ایوان و یا غلام گرد در اطراف ساختمان

ج – شکل ساختمانها بصورت برون گرا

د – عدم وجود زیرزمین

ه ـ کف طبقه ی همکف بالاتر از سطح طبیعی زمین


اجزا و عناصر خانه کلبادی


خانه ی کلبادی واقع در محله ی آب انبار نو که از محله های قدیمی شهر ساری ساخته شده در دوران قاجار می باشد و مانند بیشتر خانه های قاجاری عصر خود در این اقلیم دارای زیر زمین و طبقه اول و طبقه دوم است. گرچه این خانه به لحاظ معماری شبیه خانه های دیگر عصر خود است اما به علت موقعیت اجتماعی مالک که از طبقه ی اشراف بوده و نقش سیاسی در کشور دارا بوده است به لحاظ کاربری و ریزه کاری های ساخت برتری های اساسی نسبت به دیگر خانه ها دارد که به شکوه آن افزوده و آن را متمایز ساخته است.

در این بخش به توضیحاتی در باره ی اجزای این عمارت می پردازیم:




ورودی


ورودی اصلی این خانه دری است که رو به کوچه آب انبار نو باز می شود. این در از جنس چوب و با تزیینات چوبی و ارتفاع زیاد می باشد که سر دری از جنس آجر اطراف آن را پوشانده است. در بیشتر خانه های سنتی درهای ورودی دو لنگه هستند و هر لنگه کوبه ای دارد . زن ها حلقه ی لنگه ی سمت چپی را که تن صدای زیری داشت به صدا در می آوردند و مردها کوبه لنگه ی راستی را که به شکل چکش بود و تن صدای بمی داشت.

در این خانه بعد از در ورودی ورودی یک راهروی نسبتا باریکی وجود دارد تا به ورودی حیاط برسد از آنجا نیز با دو ردیف پله در چپ و راست به حیاط که در سطح پایین تری قرار دارد منتهی می شود.


اندرونی و بیرونی


عمارت کلبادی که سبک معماری آن با سبک معمــاری بومی مسکونی و همچنین تکایای دوران قاجار مطابقت دارد دارای دو بخش اندرونی و بیرونی است . بنــــای اصلی واقع در بخش اندرونی با پلان مستطیل شکـل در دو طبقه و یــک سردابه در زیر زمیــن احداث شــده است . هر طبقه دارای یک شاه نشیـن و اتاق هایی در دو طرف به صورت قرینه است.

بخش بیرونی که در سمت چپ ورودی اصلی قرار داشته شامل حیاطی است کوچک و اتاقی برای رسیدگی به امور متفرقه و راهی نیز به حیاط بزرگ اندرونی دارد.


حیاط


حیاط اصلی این خانه به صورت مربع با یک حوض چند ضلعی در وسط و باغچه هایی برای تزیین در اطراف می باشد.این خانه دارای یک حیاط کوچک در سمت چپ ورودی اصلی است که اتاقی برای رسیدگی به امور متفرقه و راهی به حیاط بزرگ اندرونی دارد.




پی


برای برپا کردن ساختمان از مصالحی مانند قلوه سنگ.آهک. آجر و… در زیر ساختمان به عنوان پی استفاده می کردند. استفاده از آهک در پی ساختمان ضمن دفع رطوبت،ضد خزه و ریشه های درخت میباشد.


مصالح


همانند اکثر ساختمانهای دوره ی قاجار از مصالح گل،آهک،لویی،سنگ،شیشه و سفال و چوب و … ساخته شده است . با بام سفال و طاق نما،شیر سر کاری ها و پنجره های ارسی و نمای آجری اجرا شده است.

سقف و سر بندی


به طور کلی سقف خانه های قاجاری بومی از جمله عمارت کلبادی از سفال ساخته شده است. اندازه ی سفال ها ۱۲×۳۰ می باشد که برای مقابله با باد و باران به صورت شیبدار است. سفال ها را بدون استفاده از ملات به صورت خشکه چین روی هم قرار می دادند و فقط جلوی کار را با آهک و گل محکم می کردند. در سقف داخلی اتاق ها از تیرهای چوبی و تزیینات چوب استفاده شده است.
سر بندی از عمارت به شکل شیبدار چهار طرفه است.


شاه نشین


زیبا ترین و بزرگترین اتاق هر طبقه است که دارای تزیینات زیبایی از قبیل طاقچه ها و پنجره های ارسی و سقف چوبی زیبا و … که همگی جز تزیینات دوران قاجار می باشند. این اتاق بیشتر برای پذیرایی از بزرگان و میهمانان ویژه استفاده می شده است.


اتاق ها


اتاق ها در هر طبقه به صورت قرینه در دو طرف شاه نشین قرار دارند و اکثرأ دارای پلان مستطیل می باشند با پنچره های ارسی و در هایی که همگی به ایوان راه دارند.



سردابه


محلی است که در عمق زیاد در زیر زمین تعبیه شده و به علت دمای هوای کمتر نسبت به دیگر طبقات خانه به عنوان یخچال یعنی محلی برای نگه داری و انبار کردن مواد غذایی فاسد شدنی مورد استفاده قرار می گرفت .



اصطبل

محلی برای نگه داشتن اسب ها بوده است.

طاقچه


فضایی برای گذاشتن وسایل که در داخل دیوار تعبیه می شده است.در خانه کلبادی دو ردیف طاقچه وجود دارد که ردیف بالایی را برای گذاشتن وسایل تزیینی و ردیف پایینی را جهت دسترسی راحت تر برای گذاشتن وسایل کاربردیشان استفاده می کردند.


تزیینات


از هنرهای تزیینی دوره قاجار که در این خانه بکار رفته است استفاده از پنجره های ارسی سقف های چوبی. طاقچه ها. درهای ورودی. کتیبه و نورگیر مشبک بالای آن. شیر سرها و…می باشد.طبقه دوم این خانه تمامأ با پنجره های ارسی آراسته شده که جلوه اصلی این خانه است.

ارسی

نوعی پنجره که باز شدن آن در راستای محور عمودی می باشد و به عنوان یک عنصر تزییناتی مورد استفاده قرار می گرفت.


حمام


خانه کلبادی علاوه بر یک حمام در درون خود حمامی دیگر نیز در ضلع شمالی دارد که در گذشته دارای دو ورودی از طریق کوچه آب انبار نو و خیابان ۱۸ دی فعلی بوده ولی هم اکنون هر دو مسیر بسته شده و دسترسی به آن تنها از طریق حیاط شمالی خانه امکان پذیر است.این حمام به دلیل مجاورت با خانه وزیری معروف به حمام وزیری است .

اجزای تشکیل دهنده این حمام


ورودی، سربینه، راهروی انتقال هوا، گرمخانه، خزینه های آب گرم و سرد و سرویس بهداشتی می باشد.

منبع : کتابخانه و مرکز اسناد میراث فرهنگی
برگرفته از سایت daneshju.ir
 

Seti.Star

عضو جدید
کاربر ممتاز
خانه آوادیس در گیلان

خانه آوادیس در گیلان

(پرونده اي جهت نگهداري و احيا يك خانه تاريخ در گيلان – خانه آوادیس)
مسعود حقاني پاشاكي*
تصوير 1- نماي جنوبي خانه آوانسيان​
مقدمه:تمدن گيلان دارای پیشینه بسیار طولانی و پر افتخار است و شاید بتوان گفت که سند این پیشینه میراث به جا مانده از نیاکان ماست که گویای تمام حوادث گذشته است. از آن جمله می‌توان به وقایع و اتفاقات گذشته نظیر نهضت مشروطه و انقلاب جنگل- وجود مشاهير بزرگ و همچنین وجود اقوام گوناگون و زندگانی برادرانه در کنار هم اشاره نمود. از جمله این اقوام گیلکان، تالشان، فارس‌ها، ترک‌ها، ارمنی‌ها و… این سرزمین را ایرانی کوچک نموده است. اما تمام این موارد شاید نتواند به صورت تمام و کمال تصویرگر گذشته ما باشد و این بناها و ساختمانها به جا مانده‌اند که یک سیمای تاریخی را به ما نشان دهند و این کمال بی‌رحمی است که ما در حفظ این میراث ارزشمند کم کاری نماییم از آن گذشته جامعه مدرن امروزی و زندگی با سبک جدید موجب شده است که افراد جامعه تا حدی از زندگی ساده و بی‌آلایش اجداد خود دور شوند.“خانه خواجه آوادیس” داراي چنين ارزش تاريخي مي‌باشد. كمتر نظير چنين خانه‌اي در گيلان- با اين همه زيبايي و قدمت- يافته مي‌شود و چون محل زندگي چند چهره تاريخي در ايران بوده است مي‌تواند با حفظ معماري با ارزش خود كاربري جديدي در جهت فرهنگ و توسعه فرهنگي اين استان بدارد. كاربريهايي همچون موزه، گالري هنرهاي تجسمي، خانه فرهنگ ارامنه گيلان و… باشد. اين خانه در ابتداي خيابان سعدي، محله استادسرا جنب ساختمان خاتم‌الانبيا و در كوچه نشاط واقع است. گفتني ست در سالهاي نه چندان دور، محله استادسرا و خيابان سعدي، محله ارامنه رشت محسوب مي‌شده است.
معماري خانه هاي شهر رشت:در بررسی اولیه خانه‌های شهری می‌توان ترکیب سه‌گانه‌ای را بصورت یک بخش اصلی در وسط و دو بال جانبی در تمامی پلان‌ها مشاهده کرد، که با تأثیرپذیری از معماری سایر نقاط ایران رنگ و بوی خاصی گرفته‌اند. بدین ترتیب که در قسمت میانی، تالار یا سه دری و در مواردی ایوان قرار گرفته است. این صورت اولیه ترتیب فضاها در مواردی تغییرات جالبی نیز پیدا کرده‌اند. برای مثال در خانه اسدیان ایوان تبدیل به راهرویی نسبتاً سراسری گشته که دیگر حالت مرکزیت معمول را ندارد. اما همان عملکردهای همیشگی با ترکیبی تکرار شونده در پشت ایوان دیده می‌شوند که می‌توان نمونه‌های آن را در معماری آذربایجان (شوروی) نیز مشاهده کرد.در حقیقت این خانه همچون بعضی از خانه‌های بومی دارای دو لایه متفاوت، شامل لایه سرتاسری ایوان و لایه اطاق‌ها می‌باشد؛ چیزی که بندرت در معماری شهری سایر مناطق دیده می‌شود، بویژه در خانه ابریشمی، همان ایوان سراسری با چوب و شیشه بسته شده و تمام سطوح فوقانی را همشکل ساخته است.بطور کلی با توجه به حالت متقارن بناها، مرکزیت و سه‌گانگی موجود پلان‌های منازل شهری، دارای نظم و هندسه پیوسته‌ای می‌باشند. اما همین نظم در مواردی با سطوح بیرون زده شکسته می‌شود و بنا، بسوی نوعی ساخت ارگانیک تمایل می‌یابد.از نکات بارز دیگر این ساختمان، حالت سقف و پوشش سفالی و یا شیرواني دربرگیرنده تمام حجم بنا می‌باشد، پیش آمدگی سقف نیز سبب شده است تا این اتصال با جزئیات بیشتری مطرح شود.اغلب خانه‌های شهری گیلان 1 طبقه است. در این نوع خانه‌ها ساختار بنا با خانه‌های روستایی بی‌شباهت نیست، تعداد اطاق‌ها از 2 تا 3 اطاق تجاوز نمی‌کند که در یک ردیف مجاور هم ساخته می‌شوند. بطور کلی در این خانه‌ها با توجه به شرایط اقلیمی و محیطی، کمتر به تزئینات معماری در بدنه‌ها توجه شده و بیشترین تزئینات در داخل معماری بکار گرفته شده است.
تصوير 2- كتيبه موجود در بنا​
تاریخچه بنا:“خانه خواجه آوادیس” سال 1895 میلادی (بنا بر کتیبه موجود) حدود 116 سال پیش و در زمان ناصرالدین شاه قاجار توسط “آواديس هوردانانیان” بنیانگذار مدرسه- کلیسا “مگردیچ. آ. هوردانانیان” واقع در خیابان سعدی خریداری شده و در همین سال ساخته شده است ولی مالک و یا سازنده اولیه آن معلوم نمی‌باشد. آوادیس بناهای زیادی را در رشت می‌سازد از جمله خانه آوادیس که در چند کوچه بالاتر از این بنا و تا سالهای اخیر موجود بوده است. خواجه آوادیس این خانه و بسیاری از املاک دیگر خود را در زمان حیاتش وقف می‌کند، ولی بعدها این خانه به دلایلی فروخته می‌شود.در سال 1905 میلادی این خانه توسط دختران و دامادهای مرحوم آواديس به شخصی به نام “آوانِس آوانسیان” ارابه‌چی (که در اصل صاحب شرکت ارابه‌رانی بوده و بین رشت و تهران و دیگر شهرهای ایران ارابه‌رانی می‌کردند) فروخته می‌شود. وی دارای چهار پسر (که یک پسر در جوانی فوت می‌کند) و دو دختر بوده است. سه پسر وي بنامهای “آرادشس” و “هراند” و “موشق” بوده‌اند.“آرداشس آوانسیان” (اردشیر آوانسیان) در سال 1284 شمسی* در رشت متولد می‌شود. در جوانی وارد نهضت جنگل می‌شود و در همان سالها از بنیانگذاران حزب کمونیست ایران می‌گردد. سپس در شوروی تحصیل کرده و وارد ایران می‌شود. وی از بنیان‌گذاران حزب توده در ایران بوده و مدتی رهبری شاخه‌ی جوانان حزب و نيز شاخه حزب در گيلان را بر عهده داشته است. در زمان قائله آذربايجان دبيركل خلق آذربايجان مي‌بود. هِراند از بنیانگذار روزنامه “آلیک” (معتبرترین روزنامه ارامنه در ایران) مي‌گردد. موشق کارمند وزارت بهداری می‌شود و وکالت کامل را برای فروش این خانه به عهده می‌گیرد.در سالهای 20 شمسی این خانه به “طاطاووس ینوک آوانسیان” که از ناحیه قره‌داغ ارس باران به رشت مهاجرت می‌کنند فروخته می‌شود. طاطاووس این ملک را به اسم دو پسر خود به نامهای “هاراتبون” (آرتوش) و “روبیک” می‌کند. آرتوش در 10 سالگی به همراه خانواده و در این خانه ساکن می‌گردند. طاطاووس در ابتدا به تجارت ابریشم در ایران می‌پردازد. بعدها به علت فعالیت در تجارت چوب، نمایندگی صنایع چوب اسالم در رشت را می‌گیرد. آرتدوش به علت فعالیت‌های خیرخواهانه به همراه مرحوم “میناسیان” جز هیأت امناي ارامنه رشت در دور سوم و مسئول روابط عمومی خليفه‌گري ارامنه- در رشت- انتخاب می‌شود.وی در سال 85 خانه مذکور را به مجتمع خاتم‌الانبیا رشت می‌فروشد و ساکن تهران می‌گردد. در همان سال به علت ریزش برف- که از روی سقف مجتمع خاتم‌الانبیا به روی سقف این بنا وارد می‌آید- بخشي از اين ساختمان آسيب مي‌بيند که همین امر باعث می‌شود اداره فرهنگ و ارشاد رشت تصمیم به تخریب کامل این بنا و ساختن پارکینگ در محل مذکور را بگیرد. این موضوع با پیگیری بعضی از مردم و فرهیختگان شهر و جمع‌آوری طوماری درسال 87 منتفی شده و با دخالت سازمان میراث فرهنگی مقداری از سقف این بنا باز سازی می‌شود. در حال حاضر این بنا در تملک میراث فرهنگی استان قرار دارد.
وجه تسمیه بنا:متأسفانه در برخی از جراید و متون امروزی، به علت ناآشنایی با منابع تاریخی، از این بنا به نام “خانه آوانسیان” یاد کرده‌اند. این بنا نام خود را از اسم “خواجه آوادیس هوردانانیان” گرفته است. وی تاجر ابریشم و از ارامنه اصفهان بوده و در دهه 1870 میلادی ساکن رشت می‌گردد. اشکوب زیرین خانه محل نگهداری نوغان بوده است. ارامنه اصفهان به مردی که متشخص و دارای اعتبار بوده لقب “خواجه” به معنای “بزرگ”، “آقا” و یا “ارباب” می‌دادند. بعد از وی دو خاندان “آوانسیان” ساکن بوده‌اند. اتفاقاً هر دو مهاجر از ناحیه ارس باران می‌باشند ولی دو خانواده هیچ نسبت فامیلی نداشته‌اند و صرفاً تشابه اسمی دارند. و تا امروز نزد ارامنه گیلان به اسم “خانه آوادیس” معروف می‌باشد.
بررسی کتیبه:با بررسي و قرائت كتيبه كه توسط بانو ژانت انجام گرفت مشخص گرديد كه بر روي كتيبه فقط چند حرف از الفباي ارمني و تاريخ ساخت بنا حك شده است. اين حرفها، با آوانوشت لاتين، در زير چنين بيان شده است:
Թ.Թ.Փ. ԾՔ.Ի1895t .t .p.tsk.e.1895​
به گفته بانو ژانت و همچنين شخص مهندس ادوارد هوسپانيان اين چند حرف به طور مستقيم و با هم معناي خاصي ندارند و كلمه‌اي را ايجاد نمي‌كنند و شايد حروف اول اسامي گچكاران و معماران سازنده بنا باشد.
مشخصات تیپ پلان:ساختمان داراي دو طبقه مي‌باشد. طبقه همكف كه مانند زير زمين است در سابق محل پرورش نوغان و بعدها كارگاه مبل‌سازي بوده است. در طبقه بعدي آن كه به وسيله چند پله به ايوان بالا متصل مي‌شود محل استقرار ساكنان خانه بوده است. اين طبقه نيز دارای 3 پله بوده كه سه اتاق را در نيم طبقه‌اي قرار می‌دهد.- کوران شمالی جنوبی در پلان قابل مشاهده است.- پلان دارای طرح هندسی منظم هستند، پلان ها گسترده و باز هستند و طویل و باریک (به منظور حداکثر استفاده از وزش باد در ایجاد تهویه طبیعی و دفع رطوبت).- ارتباط فضای باز و بسته معمولاً بوسیله ایوان می‌باشد.- معمولاً اکثر پلان دارای ایوان و یا تالار می‌باشند.- با توجه به اقلیم، کشیدگی در جهت شرقی- غربی می‌باشد.- تمام اجزای بخش بسته مسکونی با همدیگر به نحوی ارتباط دارند.- پلان دارای محور تقارن هستند و بصورت کامل قرینه و یا تفاوت های کمی نسبت به این محور دارند.
تصوير3- نقشه پلان طبقه اول​
مشخصات تیپ نماها:از آنجایی که رشت، شهری بزرگ با هویت قوی تجاری بوده و با اروپا ارتباط داشته است و به عبارتی دروازه اروپا به حساب می‌آمده است، به همین دلیل تأثیرات ناشی از این پدیده در کالبد بناهای مسکونی و غیرمسکونی نیز انعکاس یافته است. البته این تأثیرات در بخش مسکونی، بیشتر روی ظاهر بنا و جزئیات آن اثر گذاشته است. در نماها، گاهاً تلفیقی از معماری بومی و اروپایی نیز مشاهده می‌گردد.روی هم رفته سه تیپ نما را می‌توان تشخیص داد:یک) الهام گرفته از معماری سنتی ایراندو) الهام گرفته از معماری اروپاسه) تلفیقی از معماری سنتی و اروپایی، که روی هم رفته می‌توان اشتراکات آنها را بدین شکل توضیح داد:1.استفاده از بازشوهای فراوان در نما. 2- استفاده از شیشه‌بندها در ایوان‌ها، بویژه در سمتی که باران‌خور است. 3- درنظر گرفتن اصل تقارن و ترجیح محور و تأکید به آن و تکرار ریتم‌های معین 4- وجود ایوان‌های سراسری در گرداگرد بنا و یا بخشی از آن.
تصوير 4- نقشه نماي جنوبي​
تصوير 5- پرسپكتيو خارجي بنا​
بررسي درها و پنجره ها و مصالح به كار رفته:مصالح به كار رفته در اين خانه- به مانند اغلب خانه‌هاي قديمي- بيشتر چوب، خشت و آجر مي‌باشد. بيشتر خانه با گچ بري فراوان آراسته شده و حتیٰ تمامي اجزا چوبي آن به زيبايي طراحي گرديده است. تماي گچ بري ساختمان داراي نقوشي از گل و گلدان و پرندگان تزيين گشته است. در قسمت شاه‌نشين آن داراي يك شومينه و پنجره ارسي شكل دارد كه با شيشه‌هاي رنگي شماي خاصي به معماري خانه مي‌دهد. تمامي كفپوش آن تخته كوبي مي‌باشد. و نيز در قسمت ايوان داراي نرده و ستون‌هايي چوبي است. انتهاي ستون‌ها به كله شيري متصل شده‌اند كه همگي به زيبايي با رنگ آبي طراحي گشته‌اند. داراي 7 تيپ در و 3 تيپ پنجره مي‌باشد. درون اتاق‌ها طاقچه‌هايي موجود مي‌باشد كه بالاي همگي تزيينات گچبري‌اي دارد. سقف ساختمان نيز سفالپوش به رنگ قرمز است.در قسمت پايين آن ديواره‌هايي قرار دارد كه داراي گربه‌روهايي است. اين گربه‌روها خود نيز داراي تزيينات است كه متأثر از كل گچبري‌هاي ساختمان مي‌باشد.
تصوير 6- پنجره ارسي شاهنشين بنا​
حفظ و احيای بنا: بناهاي تاريخي ميراث گذشتگان و بيانگر هويت زندگي آنان است كه حفظ اين بناها براي هر كسي كه علاقمند و كنجكاو به هويت سرزمينش مي‌باشد واجب است. و اين مهم ما را به اين امر وامي‌دارد كه با مورد استفاده قرار دادن اين بناها البته نه به همان روال گذشته بلكه با يك كاربري جديد كه آن نيز مشمول تحقيقات فراوان است ضمن دادن جاني تازه به بنا از آن به عنوان گنجينه‌اي ارزشمند حفاظت كنيم. به جاي تخريب اينگونه آثار و پرداخت هزينه و صرف كردن بودجه‌هاي دولتي براي ساختن مجتمع‌هاي فرهنگي (كه معماري بي‌هويت و ناهمخواني با محيط شهري خود دارا مي‌باشند) به جاست كه اين آثار را مرمت و نگهداري كنيم. اين امر نه تنها بر عهده معماران و شهرسازان شهرمان است بلكه همه‌ي جامعه هنري شهرمان اعم از نقاشان، نويسندگان و شاعران و هنرمندان ديگر عرصه‌هاي هنري را دربرمي‌گيرد تا ضمن حفظ اين اثر هنري، آن را احيا نموده و براي آيندگان بر جاي بگذارند.

منابع و مأخذ:
1) نامها و نامداران گيلان، تأليف جهانگير سرتيپ پور، نشر گيلكان
2) رشت شهر باران، تأليف محمود نيكويه، نشر ايليا
3) مهندسين مشاور طرح و بنا، 1379
4) كتاب دوازده درس مرمت، تأليف محمد حسين محبعلي، دكتر اصغر مرادي، انتشارات مركز تحقيقات و مطالعات معماري و شهر سازي ايران، 1374
5) آقاي محمد تقي پوراحمد جكتاجي، مدير مسئول نشريه گيله‌وا
6) مهندس ادوارد هوسپيان، آرشيتكت
7) ” روبرت واهانیان، ”
8 ) آقاي آرتدوش آوانسيان
9) بانو ژانت هوسپيان، مسئول روابط عمومي شوراي خليفه گري ارامنه گيلان
10) كليه عكسها و نقشه‌هاي موجود برداشت ميداني نگارنده مي‌باشد.




http://guilan-e-ma.ir/2012/04/يك-خانه،-يك-هويت/
 

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
خانه مغنی اصفهان

این بنا در خیابان ابن سینا و کوی دو منار دردشت واقع شده و از آثار دوره قاجاریه است که در دوره پهلوی الحاقاتی به آن صورت گرفته است. خانه مغنی در یک طبقه و پیرامون حیاطی مستطیل شکل ساخته شده و ورودی آن در جبهه جنوبی واقع است . فضاهای اصلی خانه در دو ضلع شرقی و غربی جای گرفته اند . ضلع غربی شامل تالار و اتاق های سه دری است . این ترکیب با تفاوت هایی در ضلع مقابل تکرار شده است . جبهه شمالی شامل سه اتاق در ابعاد متفاوت است که با طاق و تویزه مسقف شده اند . ستون های جلوی اتاق ها از الحاقات دوره ی پهلوی می باشند . زیر زمین خانه در زیر ضلع شمالی جای گرفته است .

کلیک کنید..



بررسی خانه های سنتی ایران-نمونه موردی خانه های تبریز


خانه اربابی
خانه اربابی یکی از خانه هایی که مربوط به دوره قاجار است و در روستای چهاربرج در نزدیکی توس در مشهد است که الان در حال ویران شدن است.
کلیک کنید..
 
آخرین ویرایش:

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
خانه آل یاسین، کاشان

خانه آل یاسین، کاشان

خانه آل یاسین موقعیت: پشت مشهد، زیر محله گذر آقا بنای این خانه در اواسط قرن سیزدهم هجری قمری به دستور محمد شاه قاجار برای مرحوم سید پشت مشهدی یعنی محمد تقی حسینی کاشانی عالم و مرجع معروف اواسط قرن سیزدهم ساخته شده است. این بنا دارای بخشهای اصلی حوضخانه، تالار و اتاق های اطراف حیاط میباشد. هنر مقرنس، گچ بری، نقاشی و گره چینی در نهایت زیبایی در این خانه مشهود است. سطوح کاهگلی این بنا از ویژگی آن میباشد. از فضا های مهم معماری این خانه میتوان از سرداب های آن، شاه نشین، مهتابی، هشتی ورودی، ایوان تابستانی، سر پوشیده و بادگیر نام برد. تزئینات نما در ایوان تابستانی به صورت یزدی بندی ساخته شده است. این بنا در تاریخ 25/12/1379 با شماره 3250 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و چهار صفحه نقشهْ آن در میراث فرهنگی موجود است. این خانه متعلق به مرحوم حاج سید محمد تقی پشت مشهدی است و بعدها به صورت موروثی در اختیار آقا نظام الدین مجتهد کاشانی(آل یاسین) قرار گرفت. سیستم مرکزی حوضخانه و حیاط خلوت در عین سادگی از ظرافت و لطافت خاصی برخوردار بوده و بسیار زیبا طراحی شده است.فضای خانه متشکل از یک بخش اصلی شامل حوض‌خانه، تالارها و اتاق‌های پیرامون آن در جبهۀ شمالی و دو بخش قرینۀ یکدیگر در دو جبهۀ شرقی و غربی است. بنا از جهات شمال، شرق و جنوب چند ورودی دارد که جدارۀ مجاور سردر ورودی خانه در جبهۀ شمالی نماسازی شده است . خانه از دو قمست کلی اندرونی و بیرونی تشکیل شده است. در کنار در ورودی خانه دو سکو وجود دارد که نام آن «شیخ نشین» یا «پیر نشین» است. پس از گذشتن از مدخل خانه که هشتی ورودی نام دارد به فضایی سر پوشیده با اتاق‌هایی در پیرامون و دو طبقه می‌رسیم که در وسط آن حوض آبی وجود دارد.کل این قسمت از ساختمان به بیرونی مشهور است. بیرونی خانه مخصوص مراجعات روزمره، پذیرایی از مهمان ها و اقامت مسافرین بوده است.قسمت اندرونی خانه دارای حیاطی بزرگ است که در دو طرف آن قسمت های زمستانی و تابستانی نشین وجود دارد. قسمت راست حیاط که آفتابگیر است، زمستانی نشین بنا بوده است. فضاهای این مکان، پوشیده است و دارای اتاقی است به نام کرسی خانه. سمت چپ حیاط، قسمت تابستانی نشین بنا است. فضاهای این قسمت بازتر بوده و دارای یک ایوان زیبا به نام شاه نشین است.
زیر شاه نشین سرداب اصلی خانه است.خانه دارای چندین سرداب می‌باشد. در گوشة سرداب اصلی پنجره‌های مشبکی وجود دارد که به بادگیرهای خانه متصل‌اند. خانه آل یاسین تا سال 1365 مسکونی بود اما در سال 1370 توسط نسل چهارم به شهرداری کاشان فروخته شد. در سال 75 تا 76 این خانه بازسازی می‌شود و بعدها به محل معاونت عمرانی شهرداری کاشان تغییر کاربری می‌یابد.






منبع:irandeserts
 

raha pania

کاربر بیش فعال
خانه فاضلی ساری

خانه فاضلی ساری

خانه قدیمی فاضلی یکی از مجموعه بناهای ارزشمند واقع در محور تاریخی- فرهنگی آب انبارنو شهر ساری می باشد. این بنا از ساخته های دوران قاجار بوده و در دوران پهلوی اول نیز قسمتی دیگر به آن الحاق شده است.
از دیگر بناهای مهم و ارزشمند واقع در این محور می توان از تکیه آب انبارنو، خانه خانم اخوان، آب انبارنو، بنای ارزشمند با ورودی شاخص، خانه کلبادی 1، مجموعه کلبادی 2، مجموعه همجوار با فاضلی، خانه میرگتی، تکیه عباس خانی و مسجد و حوزه علمیه حاج مصطفی خان نام برد. عمده ترین مصالح به کار گرفته شده در خانه فاضلی و سایر مجموعه ها چوب،آجر، سفال و خشت می باشد.این بنا که جزو معدود منازل 3 طبقه در زمان خود می باشد، دارای 3 حیاط، یکی در ضلع غرب و دیگری در ضلع شرق و آخری در سمت شمالی بنا است و به صورت مجموعه بنایی دارای حیاط بیرونی و اندرونی جلب توجه می نماید. قسمت اندرونی ( حیاط غربی ) شامل حیاط چهارگوش در وسط و مجموعه اتاق های مسکونی، آشپزخانه، حمام و سرویسهای بهداشتی و غیره در اطراف آن می باشد.
بخش مسکونی در قسمت شرقی و شمالی در یک طبقه و در قسمت غربی در دو طبقه احداث شده که سقف آن با سفال پوشش داده شده است. شاه نشین این مجموعه در قسمت شرقی و در وسط آن است که از امتداد اتاق هایی که در کنار آن قرار گرفته اند بیرون زده است و شاه نشین به وسیله پلکانهایی که در جانبین آن تعبیه شده، بدان منتهی می شود.همچنین در حیاط اندرونی در قسمت جنوبی آن، دیوار دارای هشت طاقنمای هلالی شکل می باشد که این طاقنماهای هلالی به وسیله قاب مستطیل شکلی محصور شده اند. مجموعه بنای قدیمی فاضلی از نظر دارا بودن شیوه های تزیینی آجری در نمای داخلی حیاط، درها و پنجره ها و ویژگی های معماری دارای ارزش تاریخی، هنری و فرهنگی شایان توجه می باشد.تزیینات بنا شامل آجرکاری به صورت قواره بری در کلیه دیوارهای حیاط و نقوش سنتی ساخته شده به وسیله آجر در نمای ساختمان دوره قاجار می باشد. نمای ساختمان پهلوی پنجره ای سرتاسری به صورت پیش آمده دارد .فرم پنجره های این ساختمان، بنا به مقتضیات سبک معماری آن دوره با قاب های مستطیلی و حالتی خشک و نظامی وار است که بی شباهت به ساختمان های اداری ساخته شده در این دوران نمی باشد.
خانه فاضلی از سال 1375 در مالکیت شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری قرار گرفته است و طرح مرمت آن در سال 1386 توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهیه شده است. همچنین برایر توافق نامه ای که در سال 1388 میان شرکت عمران و مسکن سازان استان به نمایندگی از شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مبادله شده، عملیات مرمت این بنا در دستور کار شرکت عمران و مسکن سازان استان قرار گرفته است. منبع : وبلاگ مازرون ،آقای عسکر صادقی زرندینی
 

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
خانه شیخ هرندی

خانه شیخ هرندی


خانه شیخ هرندی در میدان قیام، خیابان هارونیه شهر اصفهان قرار دارد.
این خانه از فضاهایی یک طبقه تشکیل شده است که در سه جبهه شمالی، جنوبی وغربی حیاطی مستطیل شکل قرار گرفته اند و حوضخانه ای درگوشه شمال شرقی مجموعه واقع شده است. جبهه شمالی خانه متشکل از دو اتاق سه دری در دو سو و اتاق دیگری در میانه است. اتاق های سه دری عمق هایی متفاوت دارند ولی در نما کاملا مشابه یکدیگرند و بوسیله ایوانچه هایی با حیاط ارتباط می یابند اتاق میانه این جبهه به وسیله یک پنجره چوبی وسیع از حیاط نور می گیرد. جبهه جنوبی حیاط شامل یک تالار پنج دری در میانه و دو اتاق درطرفین است. نماهای حیاط پوشیده از اندود ساده گچ است و تنها جان پناه پشت بام در جبهه جنوبی تزئیاتی از کاشی مشبک دارد. در جبهه غربی امروزه فضاهای جدیدی به جای فضاهای قبلی که تخریب شده اند ساخته شده است. بخش عمده جبهه شرقی، دیواری نماسازی شده است و تنها یک اتاق سه دری و یک راهرو در آن وجود دارد که مسیر دسترسی به حوضخانه گوشه شمال شرقی خانه می باشد. حوضخانه فضائی مربع شکل با ارتفاعی معادل دو طبقه است که غرفه هایی پیرامون آن قرار گرفته اند. تنها در طبقه دوم بخش های شرقی و غربی حوضخانه دو اتاق وجود دارد که با پنجره های ارسی گره سازی شده به فضای حوضخانه اشراف دارند. در بخش جنوبی حوضخانه یک منبع آب قرار دارد و در غرفه طبقه دوم این بخش حوضی دیده می شود. دیوارهای حوضخانه با تزئیات طلاکاری و قطاربندی های زیرسقف آراسته شده و ستون های چوبی آن نیز سرستون های مقرنس دارند. یک نورگیر هشت ضلعی در سقف، روشنایی این فضا را تامین می کند.













منبع:arthut.co
 

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
خانه حاج کاظم رسولیان

خانه حاج کاظم رسولیان

این خانه که بیش از یک قرن از عمر آن می گذرد، در محله سهل بن علی یزد واقع شده است که شامل دو بخش متمایز به صورت بیرونی و اندرونی است. حیاط بیرونی محل پذیرایی از میهمانان و برگزاری مراسم روضه خوانی امام حسین (ع) بوده است، اتاق بزرگ ارسی با شیشه های رنگی، حوض خانه، تالار زیر زمین و بادگیر فضای اصلی بیرونی را تشکیل می دهد.
آرامگاه پدر معماری ایران دکتر پیر نیا در این خانه که اکنون دانشگاه معماری یزد می باشد قرار دارد .
حیاط اندرونی بخش که کاملاً خصوصی خانه است شامل اتاقهای سه دری ارسی تالار، کلاه فرنگی و باد گیر است که پیرامون حیاطی بزرگ و مشجر با حوضی وسیع در میان آن قرار گرفته است. این خانه یکی از خانه های ارزشمند یزدی است.























منابع:
seeiran.ir
mode.m93.ir
 

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
خانه تهرانی ها

خانه تهرانی ها


خانه تهرانی های یزد در محله فهادان، جنب میدانچه فهادان قرار گرفته است. گفته می شود که این خانه را در حدود صد تا صد و پنجاه سال پیش آقا شیخ مهدی عرب بنیان گذاشته است. خانواده او بعدها لقب "تهرانی" گرفتند و از آن زمان، این خانه به "خانه تهرانی ها" شهرت یافت.
بنا از یک بخش اصلی و یک بخش خدماتی تشکیل شده. بخش اصلی آن عبارت است از حیاطی مستطیل شکل که با فضاهایی بسته با ارتفاع معادل دو طبقه محصور شده است. حیاط تقریبا در امتداد شمال-جنوب قرار گرفته است؛ و دستگاه ورودی، متشکل از سردر و هشتی و دالان، در گوشه شمال غربی بنا قرار دارد. بخش خدماتی واقع در جنوب خانه ورودی مجزا دارد. این بخش در پس فضاهای مجموعه به کنار است. در انتظام فضایی بنا، ایوان و تالار و سه دریها، که همگی فضاهای اصلی بسته و نیم باز بنایند، در میانه جبهه های حیاط قرار گرفته و با آن پیوند محکمی برقرار کرده اند؛ در مرتبه بعد، اتاقهای کوچکتر در کناره های هر جبهه از حیاط واقع اند و از منظر آن بهره می برند؛ فضاهای گوشه های حیاط نیز مکان هایی سرپوشیده و مستقل اند که فقط از نور سقف استفاده می کنند و از طریق راهروها، به حیاط خانه مرتبط می شوند. به این ترتیب، روشن است که فضاهای مجموعه به میزان ارتباط و پیوندشان با حیاط اعتبار می یابند و فضاهای دور از منظر حیاط کم اهمیت ترند. در هر جبهه از حیاط، فضاهای میانی ارتفاعی به اندازه دو طبقه پیدا کرده و به همراه فضاهای طرفین خود، که دو طبقه اند، حصاری یک اندازه به گرد حیاط پدید آورده اند. در این میان، فقط جبهه جنوبی حیاط اندکی مرتفع تر شده و این، بعلاوه وجود بادگیری بر فراز ایوان این جبهه، آن را از دیگر جبهه های حیاط تا حدی متمایز کرده است. دو نمای شمالی و جنوبی حیاط با یکدیگر تفاوت دارند، اما در تقسیمات کلی مشابه اند: هر یک عنصری در میانه و دو قاب بلند در طرفین دارند؛ اما تفاوت آنها در استقرار ایوان (فضای نیم باز) در میانه یکی و سه دری (فضای بسته) در مرکز دیگری است. تشابه دو نمای شرقی و غربی نیز تفاوت دو نمای مذکور را برجسته ساخته است. نکته قابل توجه در نماهای شرقی و غربی این است که این دو، علی رغم نماهای کاملا مشابهشان، در انتظام افقی متفاوت اند: در جبهه شرقی، اتاقی سه دری در مرکز واقع شده و دو کفش کن در دو جانب آن قرار گرفته است؛ اما در مرکز جبهه غربی، یک تالار چلیپا شکل نشسته که در دو سوی خود دو ورودی- متقارن با راهروهای نمای روبه رو- دارد. بعلاوه، جبهه غربی عمیق تر از جبهه شرقی است و بخشی از آن از دو لایه فضا تشکیل شده است. در بررسی نماهای حیاط، تفاوت بخش مرکزی هر نما با عناصر طرفین آن شایسته تامل است: عناصر مرکزی نماها قابی بلند به ارتفاعی معادل دو طبقه دارند؛ اما نمای راهروهای طرفین و سه دری های کناری آنها به دو بخش بالا و پایین تقسیم شده و خبر از دو طبقه مجزا می دهد که با انتظام فضایی پس این نماها کاملا مطابقت دارد. علاوه بر نماهای حیاط، آرایش آن نیز جالب توجه است: آب نما، به جای مرکز، در مقابل ایوان نشسته و در عوض، فضای سبز در مرکز قرار گرفته است. حجم سبز و بی شکل درختان و بوته ها در مرکز این حیاط منظم و باقاعده فضای آن را تقسیم کرده و به آن تنوع خاصی بخشیده است. این تفاوت (در میان حجم سبز و هندسه نما) در عین حال کیفیت نماهای حیاط را نمودار ساخته و به نظم و هندسه و تقارن آن وضوح بخشیده است. چنانکه گذشت، آب نما در مقابل ایوان قرار گرفته است یا به تعبیر دیگر، ایوان در پای آب نما نشسته و به آن می نگرد. در این ترکیب، ایوان و آب نما با یکدیگر پیوند یافته اند و گفتگوی آنها به حکایت اصلی حیاط بدل شده است. این حالت ایوان را از دیگر عناصر متمایزتر کرده است تا آنجا که به اعتباری می توان حیاط این خانه را حاصل تجمعه ایوان و آب نما(بازیگران اصلی) در یک سو و سه نمای دیگر، در سوی مخالف، دانست. بخش دیگر فضاهای خانه سرداب هایی است که در مرکز جبهه های شرقی و جنوبی و گوشه جنوبی جبهه غربی واقع است. سرداب شرقی با پلکان به فضایی راه دارد که نهر آب زیرزمینی در آن جاری است و سرداب جنوبی در انتها به اتاق بادگیر باز می شود. این فضاها همگی اشکال کامل و منظم دارند؛ و این حاکی از اعتبار و اهمیت آنها در چشم طراح خانه است.



















منبع:arthut.co
 

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
خانه لاری ها

خانه لاری ها


خانه لاریها و بادگیر آن مربوط به دوره قاجار می باشد که در تاریخ 24 بهمن 1375 با شماره ثبت 1837 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. خانه لاریها در محله فهادان، گذر یوزداران، شهر یزد قرار گرفته است.

خانه لاریها شامل شش باب خانه، با معماری ویژه خانه های کویری می باشد. خانه لاریها را حاج غلامحسین ملازینل، جد لاریهای یزد، در حدود صد و سی سال پیش بنیان نهاده است. فرزندان او چندین نسل در این خانه زندگی کرده اند. در سال 1363 شمسی، سازمان میراث فرهنگی آن را خرید و محل اداره خود در شهر یزد نمود. در گذشته از این خانه به عنوان خانقاه نعمت اللهی استفاده می شده است. مساحت این خانه حدود 1700 متر و زیر بنایی معادل 1200 مترمربع دارد. درها، پنجره ها، ارسی ها و اتاق های آئینه کاری و نقاشی شده آن یکی از نمونه های زیبا و عالی خانه های اعیانی قرن سیزدهم است. این مجموعه همجوار بناهای تاریخی چون مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر، بقعه سید گلسرخ و برج و با روی یزد است که جمعاً شش هزار مترمربع وسعت دارد.
اجزای اصلی این خانه دو حیاط بزرگ و کوچک با مجموعه ای از ایوانها و تالارها و اتاقها و نیز یک سردر و هشتی است.
هشتی در حد فاصل دو حیاط قرار گرفته است و به هر دو دسترس یکسان دارد. برخی فضاهای خدماتی مانند اسطبل و مطبخ و انبار، با درهایی دیگر با بیرون ارتباط جدا دارند. بنا، علاوه بر اجزای یاد شده، در گوشه شمال شرقی بخش مجزایی دارد که شامل یک اتاق و حیاطی کوچک است. این حیاط نیز با ورودی مستقلی با بیرون بنا ارتباط دارد. حیاط اصلی بزرگ و مفصل است. ایوانها و تالارها و اتاقها جملگی در اطراف آن نشسته اند و به آن می نگرند؛ اما فضاهای خدماتی بیشتر در کنجها و در پس اتاقهای رو به حیاط واقع شده و از خوان گسترده حیاط بی بهره اند؛ و همین آنها را فضاهایی کم اهمیت کرده است. حیاط اصلی مستطیل شکل و کشیدگی آن تقریبا در امتداد شمال شرقی- جنوب غربی است. جبهه جنوب غربی این حیاط از دیگر جبهه ها بلندتر و مهم تر است. در میانه این جبهه، ایوانی رفیع و بلند قرار دارد. قرارگیری این فضای نیم باز، یعنی مهم ترین و بزرگ ترین فضای خانه، در رأس حیاط اثر فراوانی در کیفیت فضایی حیاط گذاشته است. برخلاف جبهه جنوب غربی، بخش اعظم جبهه شمال شرقی حیاط را به جز ایوان کوچک و کوتاه در مرکز آن، مجموعه ای از فضاهای بسته تشکیل می دهد و همین بر اهمیت ایوان اصلی می افزاید. دو جبهه جنوب شرقی و شمال غربی نیز با یکدیگر متفاوت است: در جبهه شمال غربی، سه ایوان کوچک در مرکز و دو سه دری در طرفین آنها و دو راهرو در دو انتهای جبهه واقع است؛ اما بر عکس، در میانه جبهه جنوب شرقی، فضاهای بسته نشسته اند: یک پنج دری در مرکز و در هر سمت آن، ابتدا ایوانچه ای باریک و سپس سه دری و دوباره ایوانچه ای دیگر. لذا در یکی از دو جبهه مقابل تفوق با فضای نیم باز و در دیگری با فضای بسته است. در جبهه جنوب شرقی، راهروها (فضاهای نیم باز) در حد فاصل فضاهای بسته قرار دارد؛ و در جبهه مقابل آن، فضاهای بسته چون حامیان فضای نیم باز جلوه کرده اند. این دو جبهه رو به هم عمق یکسانی دارند.
جبهه جنوب شرقی از دو لایه فضایی تشکیل شده است، لایه اول آن اتاقهایی است در کنار حیاط و رو به آن؛ و لایه دیگر در پس این اتاقهاست و مختص فضاهای خدماتی می باشد. جبهه شمال غربی نیز از دو لایه فضایی تشکیل شده است، لیکن دو لایه به هم متصل است. بر اثر بلندی ایوان حیاط اصلی و دهانه وسیع آن، گویی حیاط به داخل آن گسترش یافته و در میان این دو، پیوندی محکم برقرار گشته است. بعلاوه، پر تراشی بدنه های داخل ایوان آن را بخشی از دیوارهای پرکار حیاط جلوه می دهد که در ایوان ادامه یافته است. این همه ایوان را بخشی معتبر از حیاط نشان می دهد که مشرف بر باقی آن است و در پناه دیوارها و سقف، امن تر شده است. علت دیگری که بر ارج و منزلت ایوان بزرگ خانه می افزاید اتاقها و گوشوارهایی است که در دو طبقه در اطراف آن قرار گرفته اند و درها و پنجره های خود را به آن گشوده اند. در این ترکیب، ایوان بستگانی یافته که در اطراف آن نشسته اند. در پشت ایوان، بادگیر رفیعی وجود دارد که از داخل حیاط به خوبی دیده می شود؛ اما برخلاف معمول، این بادگیر نه بر محور اصلی حیاط، بلکه در گوشه ایوان واقع شده است.
در حیاط کوچک تر، ایوانی با نمایی بلندتر از دیگر نماها و دهانه ای وسیع در مرکز جبهه جنوب غربی نشسته و در مقابل آن، یعنی در جبهه شمال شرقی، یک پنج دری قرار دارد. به این ترتیب، باز تقابل دو نما پدیدار شده است. جبهه شمال غربی این حیاط نیز قابل توجه است؛ سراسر این جبهه از یک هفت دری تشکیل شده و لذا نمایی ساده اما زیبا یافته است. در جبهه مجاور آن (شمال شرقی)، تکرار و تجمع طاق نماها را در قالب یک پنج دری و یک سه دری می توان دید. در جبهه چهارم حیاط، دیواری تراش خورده با قابهایی معادل با هفت دری ضلع مقابل وجود دارد. بدین ترتیب، در میان این همه تقسیمات مشابه و مکرر در نمای سه جبهه حیاط، ایوان جبهه جنوب غربی تمایز و تشخص یافته است. حیاط سوم بنا یک طبقه بلندتر از حیاط دوم است و فضاهای اطراف آن ارتباط کمی با دیگر بخشهای خانه دارد. به این ترتیب، این حیاط بخشی کاملا مستقل از خانه است. در زیر حیاط سوم، فضایی چلیپا شکل قرار دارد که نورگیر میان سقف آن در وسط حیاط باز شده است. این فضا را هم می توان فضایی باز شمرد -زیرا سقف آن در مرکز روزنه ای بزرگ دارد- و هم می توان فضایی بسته تلقی کرد که روزنه ای به آسمان دارد. به هرحال، استقرار این فضا در زیر حیاط ترکیب فضایی قابل توجهی پدید آورده است. ترکیبی با دو عرصه مجزا، اما مرتبط به هم. سرداب ها یا انبارهای خانه با پلکان هایی به سطح حیاطها یا راهروهای متصل به حیاط ها مرتبط می شوند. نکته قابل توجه اینکه فضاهای زیرزمین خانه بسیار پراکنده و جدا از هم اند و به ندرت دو فضای قابل اعتنای آن با یکدیگر مرتبط اند. به این ترتیب شاید این فضاها را نتوان طبقه ای مشخص دانست؛ و شاید درست تر آن باشد که آنها را بخشی از عرصه ها و فضاهای فوقانی شان به حساب آورد که به زیرزمین گسترش یافته اند.

















منبع:arthut.co
 

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
خانه دستمالچی

خانه دستمالچی


خانه دستمالچی مربوط به دوره پهلوی اول می باشد که در استان اصفهان، شهر کاشان، خیابان محتشم، کوچه درب گلدان واقع شده. این اثر در تاریخ 10 خرداد 1382 با شماره ثبت 9027 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
بنای خانه دستمالچی از جمله خانه های قدیم کاشان است که فاقد بخش های اندرونی و بیرونی می باشد. معماری بنا به صورت چهار طرف ساخت بوده و از فضاهای مهم معماری این خانه می توان به؛ سرداب، شاه نشین، ایوان تابستانی و حوض‌خانه اشاره نمود. این خانه دارای تزئینات رسمی بندی ساده گچی در ایوان و طاقچه ها می باشد. بنای خانه دارای یک حیاط بزرگ است که سه مجموعه فضایی مهم در سه جبهه جنوب غربی، جنوب شرقی و شمال غربی آن قرار گرفته اند. جبهه شمال غربی که مهم تر از بقیه جبهه ها به نظر می رسد دارای ارتفاع معادل دو طبقه و از دیگر جبهه های حیاط بلندتر است. این مجموعه دارای یک ایوان وسیع با شاه نشین می باشد که از طریق دو کفش کن با دو اتاق در طرفین خود در ارتباط است. در طبقه دوم این اتاق ها، دو اتاق دیگر وجود دارد که مثل دو اتاق پایین از یک سو به حیاط و از سوی دیگر به کفش کن های مجاور ایوان باز می شوند. ایوان به فضاهای کفش کن طرفین خود کاملا متصل است به طوری که مجموعه ایوان و دو فضای کفش کن و شاه نشین را می توان فضای نیمه باز صلیبی شکلی تصور کرد. سقف ایوان تزیینات یزدی بندی زیبائی دارد و نمای آن از خط آسمان نمای این جبهه ساختمان به شکل قوس بیرون زده و به این ترتیب ایوان شخصیت ویژه ای در کل نما یافته است. در جبهه مقابل، یک تالار با دو اتاق در طرفین آن واقع است که هر سه این فضاها به یکدیگر باز می شوند وفضای یکپارچه و طویلی را بوجود می آورند که البته تالار از فضاهای طرفین خود مرتفع تر است. به نظر می رسد این جبهه نوسازی شده است. در میانه جبهه جنوب غربی، ایوان ستون دار با نمایی متفاوت دیده می شود که با تالارهایی در دو طرف خود مرتبط است و وجود دو ستون در انتهای آن شاه نشین زیبایی را پدید آورده است. هر یک از تالارها نیز به نوبه خود دارای شاه نشین می باشند. ترکیب دو تالار با یک ایوان در میانه از ترکیبات نادر در خانه های سنتی است. در جبهه چهارم بنا (جبهه شمال شرقی) ایوان کم عمق ستون داری در میانه و طاق نماهایی در طرفین آن با تقسیماتی مشابه نمای روبرو قرار گرفته اند و خطوط آسمان دو نمای شرقی و غربی یکنواخت و هم ارتفاع می باشند. سرداب های وسیعی در زیر جبهه های جنوب شرقی، جنوب غربی و شمال غربی حیاط قرار دارند که از ممیزات این خانه محسوب می شوند و دسترسی به همه آنها از داخل حیاط صورت می گیرد. سرداب جبهه شمال غربی شامل تالاری بسیار وسیع با دو اتاق در طرفین آن است و سرداب جبهه جنوب غربی از دو تالار تشکیل شده که دالانی آنها را به یکدیگر مرتبط می سازد. در زیرزمین جبهه جنوب شرقی نیز سه فضای متصل به هم قرار دارند. در میانه حیاط یک حوض به شکل هشت و نیم هشت و دو باغچه وسیع در دو سوی آن دیده می شوند که ترکیبی خاص در امتداد محور اصلی حیاط بوجود آورده اند. تنها ورودی خانه در گوشه شرقی آن قرار دارد.












منبع:arthut.co
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
خانه قوام الدوله – تهران+عکس

خانه قوام الدوله – تهران+عکس

خانه قوام الدوله در تهران خیابان امیرکبیر، حد فاصل چهارراه سرچشمه و سه راه امین حضور، کوچه میرزا محمد وزیر قرار دارد.

این بنای زیبا که در سال ۱۲۵۳ قمری در زمان محمدشاه ساخته شد، متعلق به یکی از صاحب منصبان دوره قاجار به نام میرزا محمد قوام الدوله آشتیانی می‌باشد.
این خانه تاریخی از جاذبه‌های شهر تهران است که در سال‌های قبل از انقلاب توسط انجمن آثار ملی خریداری و به سازمان ملی حفاظت آثار باستانی واگذار شد و این سازمان آن را مرمت کرد.
قسمتی از بنا در تعریض کوچه میرزا محمود وزیر از بین‌رفته که به احتمال زیاد متصل‌کننده اندرونی و بیرونی به یکدیگر بوده است‌.
همچنین‌، تبدیل ایوان تابستانی به تالار آینه کاری از دیگر تغییرات بنا است که پس از توسعه ارتباط ایرانیان با کشورهای اروپایی صورت گرفته است‌.
از خصوصیات این بنا باید به نظم و تقارنی اشاره کرد که با آجر و چوب در نمای ساختمان به وجود آمده است‌. وجود ۷ دری در این بنا از جمله مهم‌ترین عوامل زیبایی آن محسوب می‌شود. ۷ دری جزو عنصرهای معماری ایرانی‌اسلامی است‌. در حیاط بیرونی یک حوض و چند باغچه تعبیه شده است.
قرینه این حیاط نیز حیاط دیگری است که حیاط اندرونی محسوب می‌شود و دارای باغچه و حوض است‌. این دو حیاط با چند راهرو به هم‌دیگر مرتبط می‌شوند. از ویژگی‌های دیگر وجود دو بادگیر و یک شیروانی در بام بنا است که انسان را برای رفتن به طبقات بالا بر می‌انگیزد. این دو بادگیر قرینه هم هستند.
در این بنا نمای بادگیر از آجر تهیه شده است و تزیینات قسمت فوقانی هر شیار دارای ارسی و آینه است که این عامل هماهنگی کامل بین تزیینات نقاط مختلف بنا را نشان می‌دهد. این هماهنگی در کار معماری و هنر ایران از بزرگ‌ترین تا ظریف‌ترین عناصر را شامل می‌شود.
ورود به قسمت داخل بنا از حیاط بیرونی و درونی و از طریق دو راه پله انجام می‌شود. طبقه‌اول متشکل از ۲ تالار بزرگ به نام‌های آینه و تبنی یا سفره‌خانه و ۲ راهرو و ۳ اتاق کوچک است‌. طبقه دوم نیز متشکل از ۲ راهرو و ۶ اتاق است که یک راهرو و ۳ اتاق در ضلع غربی و یک راهرو و ۳ اتاق دیگر در ضلع شرقی بنا شده است‌. زیر زمین ساختمان در قسمت زیرین تالار آینه و تبنی قرار گرفته که تنها از حیاط اندرونی می‌توان به آن وارد شد.
اتاق یا تالار آینه این مجموعه که در طبقه هم‌کف و در قسمت شمالی خانه قرار دارد و از دیگر اتاق‌های جانبی بزرگ‌تر است‌، مخصوص پذیرایی از میهمانان و سیاست‌مداران وقت بوده است‌، و از بخش اندرونی خانه مجزا است‌. تزیینات این تالار به دلیل رفت و آمد رجال کشورهای غربی‌، از الگوهای غربی پیروی کرده‌است‌. تصاویر زنان فرنگی به‌صورت کارت پستال در میان آینه‌کاری‌ها و موتیف‌های گچ‌بری نشان‌دهنده این مطلب است.
در این اتاق سه ارسی‌، ۷ پنجره ارسی‌، ۳ در چوبی و ۴ طاقچه وجود دارد. ارسی‌های اتاق دارای گره‌های کنده‌کاری شده و تزیینات چوبی ظریف و شیشه‌های رنگی است که روی آن‌ها توسط هنرمندان نقاشی شده‌است‌.
تالار دیگر بنا تالار تبنی یا سفره‌خانه است که در ضلع جنوبی واقع است و به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و آفتاب‌گیر بودن آن‌، به زمستان‌نشین موسوم است‌. در قسمت شمالی تالار تبنی یک فرو رفتگی وجود دارد که شاه‌نشین اتاق محسوب می‌شود.
در تالار آینه و تالار سفره‌خانه‌، ۷ ارسی جنوبی و ۷ ارسی شمالی به صورت پنجره هستند و ۳ ارسی میان تالار به صورت در کاربرد دارند.

در طبقه اول و دوم‌، در دو طرف تالار آینه و سفره‌خانه در طرف شمال دو اتاق و یک دهلیز قرار دارد. اتاق‌های جانبی واقع در طبقه هم‌کف‌، در ضلع شمالی کوچک‌تر از اتاق‌های مشابه در طبقه فوقانی است.
اتاق‌ها دارای درهایی به عرض ۶۰ سانتی‌متر است که یکی از این درها به راهرو و دیگری به دهلیز میان دو اتاق باز می‌شود. این دهلیز تنها وسیله ارتباطی بین دو اتاق شمالی و جنوبی محسوب می‌شود.
مجموع اتاق‌ها در کل ساختمان ۸ عدد و ۴ دهلیز است که همگی تنها به راهروهای کنار خود راه دارند. تزیینات این اتاق‌ها به طور کامل مشابه یک‌دیگر و همه اتاق‌ها دارای پنجره‌های ارسی هستند.
دیوارها دارای گچ‌بری و نقاشی از گیاهان تزیینی و اسلیمی است. بیش‌تر قسمت‌های این اتاق را فرورفتگی‌هایی در دیوار تشکیل داده است که به مانند طاقچه عمل می‌کنند.
وقتی این ساختمان تحت نظر سازمان حفاظت آثار باستانی درآمد، چند اتاق‌، آشپزخانه و سرویس‌های بهداشتی در ضلع شرقی حیاط بیرونی به آن‌ها افزوده شد که البته قسمت نوساز با بافت قدیمی خانه‌، از قبیل در و پنجره‌، تزیینات شومینه و گچ‌بری و نمای خارجی به طورکلی مطابقت می‌کند، به طوری‌که تشخیص آن دشوار است.
خانه قوام الدوله در سال ۱۳۷۷ با شماره ۲۰۲۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.



لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/6229/خانه-قوام-الدوله-تهران/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
خانه تیمورتاش – تهران+عکس

خانه تیمورتاش – تهران+عکس

خانه تیمورتاش از جمله آثار دوره پهلوی اول است و در تهران، شمال‌غرب پادگان باغشاه سابق، داخل محوطه دانشگاه فرماندهی و ستاد قرار دارد.

این خانه در حدود سال ۱۳۱۰ ساخته شد و به عبدالحسین تیمورتاش، وزیر دربار رضا پهلوی تعلق داشت.
خانه تیمورتاش در ۲ طبقه ساخته شد و دارای زیرزمین است. ارتفاع در طبقات این ساختمان متفاوت است.

تزئینات بنا شامل نمای آجری است که به شکلی استادانه از آجر استفاده شده است. همچنین آئینه‌کاری‌های نفیس که در گیلویی‌ها و سقف تالار اصلی کار شده‌اند، قابل توجه می‌باشد.

گچبری‌های ظریف و زیبایی نیز در سرستون‌ها و سایر بخش‌های بنا وجود دارد. درها و پنجره‌های چوبی نیز با وجود فرم‌های و اشکال خاص خود، جلوه زیبایی به این بنا داده‌اند.
خانه تیمورتاش در سال ۱۳۸۳ توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با شماره ۱۱۱۹۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.



لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/6238/خانه-تیمورتاش-تهران/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
خانه مقدم – تهران+عکس

خانه مقدم – تهران+عکس

خانه مقدم در تهران، خیابان امام خمینی، بین خیابان شیخ هادی و خیابان ولیعصر، جنب بانک ملت ، پلاک ۲۴۹ واقع است.

این خانه که به واسطه داشتن اشیای تاریخی و گرانبها به گرانترین خانه جهان مشهور شده، متعلق به استاد محسن مقدم پسر کوچکتر احتساب الملک شهردار دوره ناصر الدین شاه قاجار است.
زنده‌یاد استاد مقدم جزو اولین باستان شناسان ایرانی بود که به همراه اساتید باستان شناسی در محوطه‌های تاریخی فعالیت می‌کرد.
وی همچنین از شاگردان استاد کمال الملک، باستان شناس و مؤسس دانشگاه هنرهای زیبا و استاد دانشگاه تهران بود که با همسر فرانسوی زبانش تصمیم گرفتند همه هم و غم خود را برای برپا کردن یک موزه از اشیای گران‌بهایی که در حال از بین رفتن است بگذارند.
استاد مقدم در آبان ماه ۱۳۵۱، خانۀ پدری خود را به همراه تمامی آثار موجود در آن به دانشجویان دانشکده هنرهای زیبا و گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران برای آموزش و پژوهش در فرهنگ گذشته و سپس عموم مردم وقف نمود.
این خانه که به موزه مقدم تغییر نام یافته، با مساحتی حدود ۲۱۱۷ متر مربع شامل سه حیاط بیرونی، اندرونی و سرایداری است و هر حیاط از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است.
اتاق پذیرایی یا سالن گاه نگاری در ضلع جنوبی بنا، محل کار، فعالیت‌های علمی و پذیرایی از میهمانان بوده است.
حوض‌خانه این بنا در دوره مظفری (۱۲۲۴- ۱۲۱۳ قمری) هم‌زمان با احداث خانه توسط احتساب الملک بنا شده است و تزئینات دیوارهای آن توسط دکتر محسن مقدم از کاشی و قطعات ظروف سفالین برگرفته از آثاری نفیس متعلق به سده‌های چهارم تا سیزدهم قمری است که سیر و تحول صنعت سفال و کاشی ایران را به نمایش می‌گذارد.
اتاق قاجار یا سالن زمستانی بنا با آثار ارزنده‌ای از دوران زندیه و قاجاریه چون طاقچه گچبری زندیه از اصفهان، شومینه‌ای از قصر فیروزه، کاخ «فیروزه خانم» سوگلی ناصرالدین شاه و… تزیین شده است و به همین دلیل آن را اتاق قاجار نامیده‌اند.
ایوان‌های بسیار زیبایی نیز در ساختمان بنا مشهود هستند، یکی از آن‌ها با نمای بیرونی به شکل دو سنتوری با گچبری ایرانی و روی چهار ستون با گچ بری کرنتی بر پا شده است.
این ایوان با دو رشته پلکان مارپیچ از حیاط قابل دسترسی است و هنوز شکل قدیم خود را حفظ کرده است. تزیینات این محل توسط دکتر مقدم و با استفاده از کاشی‌های کوپاچه (چند رنگ) صفوی، آینه‌کاری زندیه و قاجار و کاشی‌های معرق و خشتی قاجار و پهلوی اول صورت گرفته است.
ایوان دیگر با استفاده از کاشی‌های دوران زندیه و قاجار مزین شده و در وسط آن حوضچه مرمری کوچکی متعلق به حمام فتح علی شاه کار گذاشته شده است که آب از آن فوران کرده و از طریق یک جوی باریک به داخل استخر می‌ریزد.

استخر مذکور که در حاشیه شمالی حیاط بیرونی واقع شده است در سال ۱۳۳۵ در جریان سفر زنده یاد دکتر مقدم به اسپانیا، از روی استخر و آب نماهای باغ الحمراء (باغی از دوران صدر اسلام اسپانیا) الگوبرداری و با استفاده از حوض یاد شده و تعدادی فواره قدیمی اجرا شد.
این خانه در سال‌های دهه ۳۰ و ۴۰ توسط پروفسور پوپ مورخ آمریکایی که مقاله‌ای با عنوان بررسی هنرهای ایران در مجله «سپید و سیاه» نوشته بود، به گران‌ترین خانه جهان معروف شد و هنوز هم جزو یکی از منحصر به فردترین خانه‌های ایران و جهان به شمار می‌آید.
در کنار تمام در و دیوارهای کاشی کاری شده و زیبای عمارت مقدم، اتاق کوچکی راه ورودی به زیرزمین خانه است که تمام در و دیوار آن با سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی و صدف و مرجان های زیبا نقش داده شده است.
مقدم در سال ۱۳۵۱ خانه پدری خود را با تمام آثار ارزشمندش وقف دانشگاه تهران کرد و در سال ۱۳۶۶ دار فانی را وداع گفت.
پس از مرگش نیز همسرش در سال ۶۹ تولیت موزه را در اختیار مستقیم دانشگاه تهران قرار داد و سرانجام پس از چند سال عملیات مرمت، در مرداد ماه سال ۸۸ در این خانه به روی بازدیدکنندگان گشوده شد.
خانه یا موزه مقدم در سال ۱۳۷۹ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۲۹۲۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.







لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/6246/خانه-مقدم-تهران/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
خانه زینت‌الملک قوامی – فارس+عکس

خانه زینت‌الملک قوامی – فارس+عکس

خانه زینت‌الملک قوامی با قدمت دوره قاجار در استان فارس و در شهر شیراز قرار دارد.

بنای اندرونی زینت الملک مربوط به دوره قاجار است و در شیراز، خیابان لطفعلیخان زند واقع شده است.
در ضلع غربی نارنجستان قوام، عمارتی زیبا قرار دارد که به دلیل سکونت خانم زینت‌الملک قوامی، دختر قوام‌الملک چهارم، به این نام معروف است.
این عمارت که به فاصله یک کوچه با خانه قوام قرار دارد و به وسیله یک راه زیرزمینی با آن در ارتباط است، در حقیقت اندرونی خانه قوام و محل رفت و آمد محارم بود.
ساخت این خانه قدیمی در حدود سال ۱۲۹۰ قمری توسط علی محمد خان قوام الملک دوم آغاز و در سال ۱۳۰۲ قمری به پایان رسید.
پس از درب ورودی این خانه، یک هشتی وجود دارد. در سمت چپ این هشتی درگاه ورودی به حیات خانه قرار دارد.
در حیات این بنا افزون بر ازاره‌های سنگی حجاری شده و مشبک کاری شده، دو باغچه زیبا روبروی هم و قرینه، که از ویژه گی های باغ های ایرانی است، یک حوض بزرگ از شش قطعه سنگ یک پارچه و یک حوض کوچک، بازهم روبه روی هم، تشکیل شده است.
به جز ایوان بدون سقف در شرق حیاط، در اطراف حیاط ۲۰ اتاق وجود دارد که به یکدیگر راه دارند. ساختمان غربی بنا دارای تالار شاه‌نشین آینه‌کاری و گچ‌بری با تصاویر اروپایی است.
این ساختمان در سه ضلع دارای زیرزمین بسیار وسیع و گسترده‌ای است که امروزه از آن به عنوان موزه استفاده می‌شود.
کاشی کاری های هفت رنگ هلالی شکل که در پیشانی بالای ساختمان قرار گرفته است، از زیبایی ویژه ای برخوردار است. در این کاشی کاری نگاره ای از دو خورشید در پشت سر دو شیر شمشیر به دست، دو فرشته بر بالای سر آن ها و آیه “نصرمن لله و فتح قریب” میان دو شیر دیده می شود.
در اطراف این حیات، ازاره دیوارها که از سنگ گندمک و به گونه پنجره های مشبک ساخته شده اند، برای تهویه هوا و روشنایی زیرزمین مورد استفاده واقع می شده اند.
این بنا دارای اتاق‌های زیادی است که این اتاق ها افزون بر گچ بری، نقاشی و آینه‌کاری‌های بسیار زیبا و نفیس، در طبقه نخست به یک دیگر نیز راه دارند، به گونه‌ای که می توان بدون وارد شدن به حیات، از جنوبی ترین اتاق به شمالی ترین آن ها راه پیدا کرد.

سقف چوبی اتاق ها با نقاشی نگاره های گوناگونی از جانوران، پرندگان و گل و بوته آراسته شده است. تالار اصلی ساختمان در ضلع غربی آن واقع شده است.
این تالار دارای نقاشی ها و آینه کاری های زیبایی است. در بخش هایی ازآن و نیز در برخی از اتاق های این بنا، نگاره هایی از زنان و کودکانی دیده می شود که نشان دهنده ی تلفیق هنرایران و اروپا و تاثیرپذیری معماری قاجاری معماری و هنر اروپایی است هر چند که سبک ایرانی آن حفظ شده است.
زیرزمین خانه زینت الملوک سرتا سر بنا را پوشانده است و این زیرزمین به شکل زیبایی آجرکاری شده است. این قسمت از خانه در گذشته به عنوان مکانی برای نگه داری مواد خوراکی و دیگر وسایل مورد استفاده قرار می گرفته است که در زمان بانو زینت الملک از این جایگاه برای کمک به تهی دستان و بینوایان و امورخیریه ویژه بانوان سود برده می شده است و به دلیل همین رفتارهای نیکوی بانو زینت الملک این خانه پس از درگذشتش به خانه زینت الملک نام‌ور می شود.
این خانه از سال ۱۳۷۳ در اختیار بنیاد فارس شناسی قرار گرفت و با همکاری سازمان میراث فرهنگی و اعتبارات استانی و کمک‌های مردمی بهسازی آن آغاز شد.
زیرزمین زیبای این خانه در سال ۷۴ با بهسازی و تجهیزات لازم به نگارخانه پارس تبدیل شد که به طورمرتب آثار هنرمندان شیراز و پارس و ایران در آن به نمایش گذاشته می شد.
سرانجام این زیرزمین با همکاری سازمان ایران‌گردی و جهان‌گردی پارس و بنیادفارس شناسی طی ۲ سال به موزه گنجینه تاریخ پارس تبدیل شد.
خانه زینت ‌الملک قوامی در سال ۱۳۵۴ با شماره ۹۳۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.



لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/6263/خانه-زینت‌الملک-قوامی-فارس/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
خانه پروفسور عدل- تهران+عکس

خانه پروفسور عدل- تهران+عکس

خانه پروفسور عدل در سال ۱۳۱۰ در تهران، خیابان ولی‌عصر (عج) رو به روی کاخ مرمر ساخته شد.

بر اساس گفته‌های وکیل مالک و همچنین نوع معماری، این خانه توسط یک معمار روسی ساخته شده است.

خانه پروفسور عدل دارای ۲۷۰۰ متر مربع عرصه و حدود ۱۰۰۰ متر مربع زیربنا، شامل یک طبقه ساختمان اعیانی با زیرزمین همراه با آپارتمان سرایدار و سینمای خانگی است.
پلان این خانه از نوع روسی شامل بخش‌های خصوصی، پذیرایی، محل بیتوته مهمان، مطب، منزل سرایدار، راننده، خدمه، همراه با ۳ ورودی است.
سطوح داخلی بنا با اندود گچ ساده است ولی در سقف از گچبری استفاده شده است. همچنین در بخش شرقی بنا از کاشی‌های خشتی منقوش در ازاره دیوار استفاده شده است.
نماهای خارجی این خانه ترکیبی از آجر و گچ سفید بوده و در قسمت رخ بام با گچبری تزئین شده است. این خانه به تملک دولت درآمد و تبدیل به دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام شد.
خانه پروفسور عدل در سال ۱۳۷۷ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۲۰۸۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.




لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/6272/خانه-پروفسور-عدل-تهران/
 

Ashkan-kamrani

عضو جدید
خانه جلال‌الدین تهرانی – تهران+عکس

خانه جلال‌الدین تهرانی – تهران+عکس

خانه جلال‌الدین تهرانی در ضلع غربی خیابان ری، نرسیده به سه راه امین حضور شهر تهران قرار دارد.

سید جلال الدین تهرانی با رفتن محمد رضا پهلوی از ایران در سال ۱۳۵۷ رئیس شورای سلطنت شد و طی ملاقاتی که با حضرت امام خمینی (ره) در پاریس داشت از مقام خود استعفاء داد.
خانه سید جلال‌الدین تهرانی از آثار دوره قاجاریه است و پس از تملک آن اوسط آستان قدس رضوی، به دفتر نمایندگی این آستان تبدیل شد.
مصالح به کار رفته در این بنا عمدتا، شامل آجر، خشت، چوب، سنگ، گچ و … است.
تزئینات این بنا قبل از تخریب نیز شامل، گره چینی آجری، آئینه‌کاری، حجاری روی سنگ، گچ‌بری، نقاشی روی دیوار و کاشیکاری است.
خانه جلال‌الدین تهرانی در سال ۱۳۸۰ توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با شماره ۴۵۶۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.




لینک منبع: http://www.shahrsazionline.com/6282/خانه-جلال‌الدین-تهرانی-تهران/
 

Similar threads

بالا