حقوق مالکیت فکری

sajad 3000

کاربر فعال تالار اقتصاد ,
کاربر ممتاز
حقوق مالکیت فکری


حقوق مالکيت فکري
مالكيت فكري (Intellectual Property=IP) در معناي عام خود عبارت است از حقوق قانوني منتج از فعاليت ذهني و فكري در زمينه هاي صنعتي، علمي، ادبي و هنري.
حقـــوق مالکيت فکري به دو بخش مالکــــيت صنعتي و حق انحصاري اثر تقسيم ي شود.

مالکيت صنعتي (Industrial Property) خــود در برگيرنده حقــوق قانوني مربوط به دارايي هاي فکــري نظير موارد ذيل است:



حق انحصاري اثر (Copyright) نيز مربوط است به حقوق پديدآورندگان آثار ادبي و هنري.

كشورها به دو دليل اصلي قوانيني را جهت حمايت از مالكيت فكري وضع مي كنند. اول بيان قانوني حقوق معنوي و اقتصادي افراد خلاق در ارتباط با آنچه كه خلق مي كنند و حقوق عموم براي دسترسي به دستاورد اين افراد. دوم توسعه و ترويج خلاقيت ها و گسترش و كاربردي كردن نتايج آنها و نيز تشويق تجارت منصفانه كه در رشد اقتصادي و اجتماعي مؤثر خواهد بود.

حمايت قوى و مؤثر از حقوق مالکيت فکري سنگ بنايى است براي ايجاد سرمايه گذارى سالم در تحقيقات، علم و فنآوري که يک رشته مزاياى بلند مدت اقتصادى به دنبال دارد. برخى از پي آمدهاي اين حمايتها به قرار ذيل است:


  • پديد آمدن انگيزه براى نوآورى و در نتيجه ايجاد محيطى که در آن به نوآورى پاداش داده مى شود.
  • تشويق کشف روش هايى براى توليد و توزيع فرآورده هاى موجود با هزينه کمتر.
  • دعوت به عرضه محصولات؛ دانش فنى و خدمات جديد، کم خطر و مؤثر.
  • ايجاد انگيزه براى بازارهاى داخلى از طريق پذيرش و بهبود محصولات و فن آورى هاى موجود. تشويق انتقال دانش فنى.
  • کارآفرينى چه درصنايع پايه و چه در صنايع پشتيبان در تمامى سطوح اقتصاد.
  • ايجاد نيروى کار باکيفيت بالا تر و با فن آشناتر از طريق آموزش ضمن کار، در ارتباط با انتقال دانش فنى.
  • افزايش سرمايه هاى جديد که مى توان آن ها را به منظور توسعه اقتصادى به کار انداخت.
  • تحقق پيشرفت هايى که به ارتقاء سطح تکنولو ژى درسرتاسر جهان مدد خواهند رساند.
قراردادهاي مهم بين المللي مربوط به مالکيت فکري
ابتدا در دو معاهده بين المللي اهميت مالکيت فکري به رسميت شناخته شد:
معاهده پاريس(1883) براي محافظت از مالکيت صنعتي و معاهده برن (1886) براي محافظت از حق انحصاري اثر.


سازمان جهاني مالکيت فکري نظارت بر اجراي اين دو معاهده را بر عهده دارد.

در سالهاي اخير نيز موافقتنامه تريپسبراي جنبه هاي تجاري مالکيت فکري مطرح شد که سازمان تجارت جهاني بر اجراي آن نظارت دارد.
حقوق تملک دارايي هاي فکري (Ownership Rights)
در بحث مالکيت دارايي هاي فکري به دو نوع تملک يا مالکيت بايد توجه نمود که عبارت است از تملک معنوي و تملک مادي.

به عبارت ديگر هر نوع دارايي فکري اعم از پتنت، طرح صنعتي، علامت تجاري، حق مؤلف و . . . داراي پديده آورنده يا پديد آورندگاني است که مالک معنوي آن دارايي مي باشند و هميشه و همه جا بايد نام آنان به عنوان پديد آورنده (مخترع، طراح، نويسنده و . . .) ذکر شود.

از سوي ديگر، اختراع يا اثر مي تواند از لحاظ مادي به هر يک از پديد آورنده(گان)، حاميان(سرمايه گذاران) و يا هر دو متعلق باشد. معمولاً اين مالک مادي است که براي ثبت اقدام مي کند و هزينه هاي آن را مي پردازد و او مي تواند در مورد نحوه واگذاري، فروش و اجاره داراييهاي فکري و يا اعطاي مجوز بهره برداري تصميم گيري نمايد.
در مواردي که پديد آورنده کارمند کسي يا سازماني بوده و براي نوآوري خود از وقت، بودجه و امکانات کارفرما استفاده کرده باشد، مالک مادي اختراع يا اثر کارفرما است. در بيشتر قوانين کشورها مالک مادي مثل دانشگاه يا مؤسسه تحقيقاتي ملزم است هنگام بهره برداري اقتصادي از اثر حداقل سهمي را به پديدآورنده اختصاص دهد که ميزان دقيق آن را توافق طرفين يا قانون تعيين مي نمايد. به عنوان مثال در قانون فعلي کشور فرانسه اين سهم حداقل پنجاه درصد از درآمد خالص حاصل از اختراع است.
بعضي ار تعاريف مربوط به موضوع مالكيت فكري
- اختراع (Invention)
محصول يا فرآيندي است كه راه نويني را جهت انجام کاري ارائه مي دهد يا راه حل فني جديدي را براي حل مشكلي پيشنهاد مي كند (وايپو).


- اختراع کوچک (Utility Models)اختراع کوچک اختراعي است که تمام الزامات قابليت ثبت اختراع را ندارد ولي داراي استفاده صنعتي است.

- تحقيق بنيادي (Fundamental research) عبارت است از تحقيق طراحي شده براي ايجاد درک نويني از اصول و فرايندهاي اساسي و اصلي (يونسکو).
- تحقيق کاربردي (Applied research) عبارت است از تحقيقي که طراحي مي شود براي ايجاد (خلق) فناوري جديد (يونسکو).

- حق انحصاري اثر (Copyright)حق انحصاري اثر عبارت است از حقوق اعطا شده به پديدآورندگان آثار و كارهاي ادبي و هنري (وايپو).

- حق ثبت اختراع (Patent)
پتنـت حــق انحصاري اسـت كـه در قبـال اختـراع ثبت شده به مختـــرع يا نمـايندة قانوني او اعــطا (grant) مي‌شود (وايپو).



- علائم تجاري (Trademarks)
علامت تجاري نشانه شاخصي است كه معرف كالاها يا خدمات معين ايجاد شده توسط شخص يا شركت خاصي مي باشد (وايپو).


- علائم جغرافيايي (Geographical Indications)
علامت جغرافيايي نشانه اي است براي كالاهايي كه مبدا جغرافيايي ويژه اي دارند و داراي كيفيت يا اعتباري مي باشند كه ناشي از خاستگاه آنهاست (وايپو).


- طرح هاي صنعتي (Industrial Designs)
طرح صنعتي جنبه تزئيني يا زيبايي شناسي كالا را نشان مي دهد. طرح مي تواند شامل خصوصيات سه بعدي مثل شكل كالا يا خصوصيات دوبعدي مانند الگوها، خطوط و رنگ باشد (وايپو).



- مالكيت صنعتي (Industrial Property)
مالكيت صنعتي دربرگيرنده اختراعات، طرحهاي صنعتي، علائم تجاري و خدماتي، نامهاي تجاري،‌ نشانه هاي جغرافيايي مبدأ‌ كالا و حمايت عليه رقابت غير منصفانه است (وايپو).

- نوآوري (Innovation) نوآوري يعني تبديل اختراع به محصول يا فرآيند بازار پسند (وايپو). به عبارت ديگر نواوري بهره برداري موفقيت آميز از ايده هاي نو اس
 

Similar threads

بالا