ترکیب احجام ، تداخل ، الگوی هندسی
ترکیب احجام ، تداخل ، الگوی هندسی
ارتباط فضایی
1. فضائی در درون یک فضا
2. فضاهاي متداخل
3. فضاهاي مجاور
4. فضاهایی که با یک فضاي مشترك بهم مربوط می شوند
فضاهاي متداخل
رابطه فضاهاي متداخل بدین ترتیب است که دو فضا محدوده هایشان با هم تداخل می کنند و ناحیه اي را تشکیل می دهند که فضاهاي مشترك هر دو است . وقتی احجام دو فضا با این شیوه با هم تداخل می نمایند ، هر یک هویت و تعریف خود را به عنوان یک فضا حفظ می کنند ، ولی ترکیب حاصل از تداخل دو فضا چند نوع تفسیر خواهد شد . قسمت تداخل کننده دو حجم می تواند در هر دو فضا به طور یکسان مشترك باشند . قسمت تداخل کننده می تواند با یکی از فضاها ترکیب شود به صورت جزء لاینفک حجم در آید .
؛ قسمت تداخل کننده می تواند به صورت فضایی مستقل که دو فضاي اصلی را بهم مرتبط می سازد ظاهر شود . (دي.کی.چینگ ، 1383 (198
ترکیب احجام
احجام در معماري به ندرت به صورت خالص و منفرد به کار می روند ، لذا در آثار معماري عموما با تعدادي از احجام مواجه می شویم . جهت دستیابی به خصوصیات مشترك و ترکیبی می توان احجام را چه از یک واحد و نوع و چه از چند نوع متفاوت ، با هم ترکیب کرد و یا اصطلاحا در یک ترکیب از آنها استفاده نمود . لازمه حضور عناصر در ترکیب ارتباط آنها با یکدیگر و نقش آنها در کل ترکیب می باشد .
معماري می تواند از یک شکل هندسی توسعه یابد ، شکلهاي پایه می توانند در به وجود آوردن بنا با هم ترکیب شوند .
احجام یا واحدهاي فضایی می توانند حالتهاي مختلفی نسبت به هم در یک ترکیب داشته باشند . دو حجم می توانند به طور مجزا و با فاصله از هم قرار داشته باشند ، یا با هم (روي هم ، کنار هم) ، داخل هم (هم پوشی) و یا در تداخل با هم باشند .
1) دو حجم متداخل که به صورت مرکزي سازماندهی شده اند .
2) کنار هم قرار گرفتن چند حجم با فاصله از هم و حجمی که وظیفه پیوند میان عناصر فرمی را بر عهده دارد.
3) احجام در یک ترکیب می توانند از یک نظام مشخص تبعیت کرده (نظام درونی یا بیرونی) و یا به صورت آزاد با هم در ترکیب قرار می گیرند.
4) ترکیب احجام می تواند حاصل از تکرار یک فرم مشابه و یا با خصوصیات مشابه باشد . (مانند مجموعه مسکونی سفدي)
5) ترکیب احجام بر مبناي نظام مدولار(شبکه فضایی)حاصل شده و مجموعه اي از احجام با قابلیت گسترش
در هر ترکیب ، مشخصه هاي هر فرم (نوع، اندازه و ...) تناسب احجام نسبت به هم و رابطه آنها با زمینه در نقش آنها تاثیر گذار می باشد . این ترکیب گاه به صورتی است که یک فرم در آن غالب بوده و داراي تفوق بصري می باشد و یا ترکیبی متعادل را ایجاد می نماید ، مانند ترکیب احجام افقی و قائم در خانه کافمن(آبشار) اثر فرانک لوید رایت .
احجام در ترکیب و تداخل با یکدیگر می توانند داراي استقلال بوده و شخصیت خود را حفظ نمایند و اینگونه قابل تشخیص و تمایز باشند و یا در تلاش در جهت حل شدن در همدیگر و ایجاد یکپارچگی باشند . در این راستا ، مشخصات احجام ، نوع تداخل و میزان نفوذ در هم در ترکیب نهایی بسیار تاثیرگذار می باشد.
احجام در ترکیب می توانند خصوصیات خود در فضا گسترش دهند و با اضافه شدن عناصر الحاقی (خط – سطح – حجم) در پیروي از (132-133 ؛ خصوصیات حجم اصلی ، تفکیک احجام را مشکل تر نمایند . ( اعرابی ، 1
الگوي هندسی
در معماري گذشته کشورهاي مختلف مانند ایران ، ژاپن ، هند ، رم و یونان الگوهی هندسی از اهمیت بسیار برخوردار بوده است .عناصر مختلف مبناي شکل گیري الگوهاي هندسی در معماري شده اند براي مثال در ژاپن ، ابعاد یک انسان خوابیده روي زمین مبناي شکل دهنده بسیاري از الگوهاي هندسی و تناسبات در معماري ساختمان منازل بوده است.
منظور از الگوي هندسی یعنی تعریف یک هندسه مشخص که شکل دهنده اجزاي دوبعدي و سه بعدي در معماري باشد . این هندسه می تواند ساده و یا پیچیده باشد . معماري ایران نیز بر اساس الگوهاي هندسی کاملا تعریف شده ، شکل گرفته که معمولا مبناي آن (14 ؛ الگوي مربع است . مانند میدان نقش جهان ، باغهاي مختلف ایران ، مساجد ایرانی و ... (طایفه ، 1390
هر یک از اشکال ساده هندسی ( مربع ،دایره و مثلث) داراي خصوصیات هندسی خاص خود هستند که بایستی در ترکیب آنها با یکدیگر مورد استفاده قرار بگیرد ؛
هندسه ویژگی کمی معماري است و به اشکال اشاره دارد ؛
در هندسه اقلیدسی عقیده بر این است که تمام اشکال دنیا ترکیبی از اشکال اصلی یعنی مربع ، مثلث و دایره هستند
هندسه در معماري
عنصر نظام دهنده معماري است و موجب سازماندهی سایر عناصر می گردد ، در واقع هندسه براي معماري به مثابه نخ براي دانه هاي تسبیح است که بدون آن هیچ سازماندهی و نظامی براي اتصال دانه ا به یکدیگر وجود ندارد . هندسه موجب هماهنگی و پیوستگی در اثر معماري می گردد .
همانطور که گفته شد در معماري ایران هندسه نقش و اهمیت فراوانی دارد ، در واقع می توان آنرا زبان معماري ایران خواند در معماري 0 و - سنتی ایران هندسه از نقوش تا ساختار کلی بنا قابل مشاهده است و تابع دو مربع با چرخش 45 درجه نسبت به هم می باشد .( 90 ( 45 ) (شکوهی، 1391 -135
الگوي هندسی ؛ استفاده از ترکیب (تداخل) هندسی مربع ها و فرآوري فرم (کاهش و افزایش)
الگوي هندسی ؛ دو نمونه از الگوهاي هندسی متعددي که می توان در طراحی به کار بست .
الگوي هشت ضلعی با زاویه 135
.................................................................... الگوي خطوط شعاعی و دوایر هم مرکز
مقدمات طراحی معماري و معماري داخلی / موسسه آموزش عالی مازیار / مدرس : پرهام شکوهی
منابع :
اعرابی ، جعفر ، " آفرینش فرم " ، تهران ، انتشارات حرفه هنرمند ، 1388
دي.کی.چینگ ، " معماري ؛ فرم،فضا،نظم " ، ترجمه : زهرا قره گوزلو ، تهران ، انتشارات دانشگاه تهران ، 1383
طایفه ، احسان ، " چگونه معمارانه طراحی کنیم " جلد دوم ، تهران ، موسسه علمی پژوهشی علم معمار ، 1390
شکوهی ، پرهام ، " مبانی معماري داخلی " ، آمل ، آموزشگاه باردو ، 13
در صورت دیده نشدن تصاویر فایل ضمیمه را دانلود کنید