آشنایی با خانه تاریخی مشیرالدوله پیرنیا- تهران
آشنایی با خانه تاریخی مشیرالدوله پیرنیا- تهران
خانه مشیرالدوله پیرنیا ، خانه پیرنیا خانه ای است که تاریخ ایران باستان در آن نگاشته شده ، خانه پیرنیا خانه ای است که
رضا خان در آن زانو زده ، خانه مشیر الدوله پیرنیا خانه ای است که در شربت خانه اش تست صدا از خوانندگان برنامه گلها گرفته می شد ، خانه ای که در آن نظامنامهٔ حق ویزا و سایر تصدیقات اتباع ایرانی خارج از کشور و حقوق بینالملل نگارش شده خانه مشیرالدوله پیرنیا ،خانه ای که ترجمهٔ قوانین ملل دیگر در تهیهٔ نظامنامهٔ انتخابات و قانون اساسی دوران مشروطه انجام شده است و …
خانه مشیرالدوله پیرنیا آدرس استان
تهران ، شهر
تهران ، خیابان
لاله زار (نو) ، خیابان پیرنیا ، شماره ۹ (قدیم ۴۲۳)
شماره ثبت در فهرست
آثار ملی ایران : ۱۸۹۹ تاریخ ثبت ۱۳۷۶/۰۵/۱۱ ه خورشیدی
مختصات جغرافیایی ، آب و هوا ، نقشه خانه مشیرالدوله پیرنیا و … :
ارتفاع از سطح دریا : ۱۱۸۱ متر
پیرامون نام (وجه تسمیه) : با توجه با اینکه در این خانه خاندان
حسن پیرنیا در آن اسکان داشته اند به آن پیرنیا گفته می شود و البته حسن پیرنیا ملقب به «مشیرالدوله» بوده و به همین شوند به آن مشیرالدوله نیز می گویند.
.
.
دوران و بانی اثر : دوران قاجار و به دستور حسن مشیرالدوله پیرنیا با معماری نیکلای مارکوف روسی (گرجی تبار) !
پلکان ورودی خانه مشیرالدوله پیرنیا که در بالا مزین شده است به تصاویر میرزا نصرالله خان پیرنیا پدر در چپ و حسن پیرنیا مشیرالدوله در راست
نکته اول: می گویند ؛
حسن پیرنیا دانش آموخته روسیه بود و مارکوف روسی را برای ساخت این بنا مامور کرد ، اما با توجه به سال ساخت بنای عمارت مشیرالدوله در سال ۱۲۸۵ و ورود مارکوف به ایران در سال ۱۳۰۰ موضوع معماری ایشان کمی غیر واقعی است و نکته دیگر آنکه مارکوف نیز از وابستگان
رضا خان بود و کدورت فی مابین مشیرالدوله حسن پیرنیا و رضاخان ، بعید است مارکوف از مشیرالدوله پیرنیا دستور بگیرد و نکته بعد آنکه ، فکر می کنم اشتباه به دلیل آن است که مدرسه ژاندارک در کنار خانه پیرنیا ، چون کار آقای مارکوف بوده ، به احتمال فراوان برخی اشتباها تصورشان بر این است که این خانه را هم مارکوف بنا کرده که صد درصد اشتباه است.
ساختمان الحاقی خانه مشیرالدوله پیرنیا در شمال شرقی عمارت
امکان بازدید :
به علت اینکه ساختمان در اختیار دانشگاه علوم پزشکی و به عنوان موسسه مطالعات تاریخ پزشکی ، طب اسلامی و مکمل قرار دارد ، امکان بازدید در صورت تایید وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی امکان پذیر است.
پیشینه و معماری خانه مشیرالدوله پیرنیا :
نقشه و پلان نمای جنوبی خانه مشیرالدوله پیرنیا
نقشه و پلان کلی خانه مشیرالدوله پیرنیا
نقشه و پلان زیرزمین خانه مشیرالدوله پیرنیا
نقشه و پلان طبقه همکف خانه مشیرالدوله پیرنیا
نقشه و پلان طبقه دوم خانه مشیرالدوله پیرنیا
نقشه و پلان خانه مشیرالدوله پیرنیا برش A_A
نقشه و پلان خانه مشیرالدوله پیرنیا برش B-b
نقشه و پلان غربی خانه مشیرالدوله پیرنیا
نقشه و پلان نمای ورودی و شمالی خانه مشیرالدوله پیرنیا
عمارت خانه مشیرالدوله پیرنیا با یک شیوة تلفیقى دلپذیر از معمارى ایرانى و فرنگى در دو طبقه و یک زیرزمین بنا شده است ، زیرزمین تقریبا یک متر و بیست سانتی متر از سطح زمین پایینتر است. در آنجا، سفرهخانه، چایخانه، کتابخانة قدیمى مرحوم مشیرالدوله، اتاق نشیمن مرحوم
داود پیرنیا، چند اتاق استراحت و انبار بزرگ وسایل خانه قرار داشت. قسمتی از زیرزمین خانه مشیرالدوله پیرنیا به نام چایخانه (شربت خانه ، شراب خانه) مزین به کاشی های خشتی بزرگی منقوش به شخصیتهای اساطیری و تاریخی است که تنها قسمت کاشی کاری شده ساختمان همین قسمت است.
نکته دوم: برنامه گلها و تست صدای خوانندگان در همین اتاق توسط
داوود پیرنیا و چایخانه اجرا شده است. البته بعدها داوود پیرنیا از این عمارت به خانه ای در باغ صبا و بعد میدان ارک نقل مکان کرد و عمارت در اختیار دیگر برادرانش مهدی و ولی الله پیرنیا قرار گرفت (اسناد خانه که به نام این دو برادر است هنوز موجود است) البته در حال حاضر این شراب خانه درمانگاه است.
نکته سوم: زیرزمین خانه مشیرالدوله پیرنیا جهت فصول گرم سال است و در خانه مشیرالدوله پیرنیا بالابر و یا آسانسوری تعبیه شده تا از زیرزمین و مطبخ ، غذاها و … به طبقات برسانند.
طبقه همکف و در شمال شرق آن ، آشپزخانه و اقامتگاه خدمه بود. دفتر کار مشیرالدوله در سمت راست ساختمان و در طبقة نخست قرار داشت. اتاقى بود وسیع که در دو سوى آن قفسههاى کتابهاى مرجع وى را چیده بودند و میز کارش در انتهاى سمت شمالى اتاق بود. بالاى سر او، عکس بزرگى از مرحوم میرزا نصرالله خان مشیرالدوله (پدر) محاط در قابى بسیار نفیس و در یکى از دیگر عکسهاى اتاق، عکس خود او به همراه نمایندگان ایران در صحن مجمع ملل متفق (ژنو) دیده مىشد. روى میز کار، چند قاب عکس خانوادگى بهویژه عکس پسر ارشدش داود خودنمایى مىکرد.
ووردی اصلی عمارت از شمال است ، پس از گذر از حوضی که روبروی درب قرار داشته و در حال حاضر در آن زرشک وحشی کشت شده !! وقتی از پله ها وارد می شوید به صحن اصلی که پلکانی دوطرفه در میان آن است را می بینید ، پلکانی بزرگ در صحنی ۱۰۰ متری (خوش آمدگویی به مهمان در این صحن انجام می شده است)
پلکان زیبای خانه مشیرالدوله پیرنیا
در جنوب صحن راهرویی طویل از شرق به غرب وجود دارد که از میان به حیاط و از دو طرف راه به زیرزمین دارد. کف پوش طبقه اول خانه مشیرالدوله پیرنیا از تیرریزی چوبی و تخته کوبی بنا شده .
راهرو طبقه همکف خانه مشیرالدوله پیرنیا
طبقه اول خانه مشیرالدوله پیرنیا مختص ساکنان خانه و طبقه دوم برای پذیرایی از مهمانان بوده ، در طبقه دوم تالار بزرگی به مساحت ۸۰ متر و به قرینه فضای راه پله در بخش جنوبی قرار گرفته و در طرفین این تالار در شرق و غرب اتاقها قرار دارند. در حایط جنوبی حوضی سنگی هنور پابرجاست و البته درب ورودی خانه مشیرالدوله پیرنیا در حال حاضر از همین قسمت جنوبی است.
تالار پلکان طبقه دوم خانه مشیرالدوله پیرنیا از نمای شمال
سقف طبقه دوم خانه مشیرالدوله پیرنیا به جهت وسعت دهانه و فضاها (پلکان وسیع) از خرپای چوبی استفاده شده ، این خرپا در نوع خود از اولین نمونه های ایجاد پوشش برای دهانه های باز در ایران با استفاده از مسالح سبک هستند.
تالار پلکان طبقه دوم خانه مشیرالدوله پیرنیا از نمای جنوب
مصالح بکار رفته در بنای خانه مشیرالدوله پیرنیا ، آجر با ملات گل و آهک و گچ بوده و دیوارهای باربر در تمامی طبقات بارهای فشاری ساختمان را متحمل می شوند. دربها از چوب راش و چوب سقفها از درختان سوزنی ساخته شده است.
نکته چهارم: در هر یک از اتاقها و تالارهای خانه مشیرالدوله پیرنیا شومینه های گچبری شده با فرنگی کاری زیبا که هر کدام شکل خاص خود را دارد ، قابل مشاهد است.
حسن مشیرالدوله پیرنیا درسال ۱۳۱۴ ه خورشیدی خانه وباغ هایش را به همسرش «شکوه عظمی» بخشید.
شکوه عظمی معروف به فاطمه خانوم به دو دلیل وصیت کرد که خانه مشیرالدوله پیرنیا پس از مرگش به بیمارستان یا زایشگاهی به نام فاطمه (ع) تغییر کاربری دهد ا؛ اول آنکه دخترش هما در سن ۱۸ سالگی به در زایمان مرحوم شد و دوم آنکه پسر آخرش
احمد ابوالقاسم پزشک بود و شکوه عظمی علاقه شدیدی به فرزند آخرش داشت به همین دلیل چنین وصیتی نمود اما …!
آجر کاری زیبای خانه مشیرالدوله پیرنیا
این خانه در سال ۱۳۵۰ تخلیه و متروک شد و سپس در ۱۳۵۸ توسط مهدی و ولی الله پیرنیا به وزارت بهداشت و بیمارستان فرح پهلوی (شهید اکبرآبادی فعلی) واگذار اما اسناد به نام پژوهشگاه علوم انسانی ثبت شد و سپس وزارت آموزش و در نهایت دانشگاه علوم پزشکی و قرار بر این شد بشود مرکز مطالعات تاریخ پزشکی که درنهایت شد «
موسسه مطالعات تاریخ پزشکی ، طب اسلامی و مکمل» به سرپرستی دکتر سید اشرف الدین گوشه گیر …
ساخت مجتمع تجاری در شمال خانه مشیرالدوله پیرنیا:
در سال ۱۳۸۶ گودبرداری بخش شمالی خانه مشیرالدوله پیرنیا شروع شد این گودبرداری باعث ترک بخشی از دیوار و سقف شد که متاسفانه هنوز هم این ترکها مرمت نشده است .
عکس هوایی خانه مشیرالدوله پیرنیا و گودبرداری غیر اصولی در سال ۱۳۸۶
نکته پنجم : ورودی خانه مشیرالدوله پیرنیا از شمال بود و با ساختن مجتمع تجاری حریم آن شکسته شد ، البته پس از ساخت ۳ متر کاهش ارتفاع برای مجمتع تجاری در نظر می گیرند.
نکته ششم : جرثقیل ساخت مجتمع در اسفند ماه سقوط کرد و یک نفر را کشت ، حال اگر این جرثقیل بر روی عمارت سقوط کرده بود …!
نکته هفتم : قسمتهای از سریال دایی جان ناپلئون ناصر تقوایی ، قسمتهایی از سریال هزاردستان مرحوم علی حاتمی ، فیلم کاسه های سفالی کمال تبریزی و چندین فیلم دیگر در این عمارت فیلم برداری شده است.
منبع :safarnevis.com