اسفنج دریایی

[h=1]اسفنج دریایی[/h]

اِسفَنج‌های دریایی از جانوران آبزی هستند.
سه ویژگی مهم اسفنج‌ها اینست که وسیله حرکتی ندارند، همیشه به یک جا چسبیده‌اند و شکل معینی ندارند.
[h=2]محتویات[/h]

[h=2]مقدمه:[/h]اسفنج‌ها، موجوداتی بی‌مهره هستند که در دریا زندگی می‌کنند. تا قرن گذشته بعضی از مردم اسفنج‌ها را به اشتباه جزو گیاهان می‌دانستند، امّا در اصل اسفنج غذا سازی نمی‌کند و بنابراین اسفنج‌ها در دستهٔ جانوران محسوب می‌شوند. این جانوران از هر لحاظ ساده هستند. اسفنج‌ها به طور کلّی توانایی حرکت ندارند امّا در نمونه‌های نادر توانایی خزیدن دیده می‌شود. این جانوران نه اندامی برای بینایی دارند و نه اندامی برای شنوایی امّا باز هم در نمونه‌های نادر توانایی عکس العمل در برابر نور و روشنایی را دارند.
[h=2]نوع تغذیه:[/h]اسفنج‌ها، دستگاهی برای گوارش غذا وبه طور کلّی دستگاهی در بدن ندارند. بر روی پوست سخت بدن اسفنج سوراخ‌هایی وجود دارد که به طریق آن‌ها آب به داخل اسفنج وارد می‌شود. این سوراخ‌ها را سلّول‌هایی به نام اسپیکول ساخته‌است. درون سوراخ‌ها را سلّول‌هایی به نام یقه‌دار فرش کرده‌اند. این سلّول‌ها باعث جریان آب در سوراخ‌ها می‌شوند. آبی که به وسیله این سوراخ‌ها و جریان‌ها وارد بدن اسفنج می‌شود، حاوی مواد ریز غذایی و اکسیژن محلول درآب دریا است. وقتی سلّول‌های یقه‌دار غذا را جذب خود کردند، آن را به سلّول‌های آمیب شکل که سرگردان هستند تحویل می‌دهند. این سلّول‌های آمیبی شکل همانطور که گفتیم سرگردان هستند. وقتی مواد غذایی ریز را دریافت کردند به نقاطی از بدن اسفنج که نیاز به غذا دارند می‌رساند. مواد زائد این آب که استفاده غذایی ندارند، از سوراخ بزرگ بالای اسفنج خارج می‌شوند. این سوراخ بزرگ اسکولوم نام دارد.
[h=2]شکل خارجی بدن:[/h]اسکلت خارجی این جانوران به طور معمول از جنس آهک است. امّا رنگ‌های اسفنج‌ها رنگ‌های گوناگونی دارند و در یک یا دو رنگ منحصر نمی‌شوند. البتّه این رنگ‌ها بستگی به زیستگاهشان هم دارد. مثلاً اسفنج دریاهای مناطق گرمسیر رنگ‌های بسیار درخشانی دارند.
[h=2]نکاتی جالب دربارهٔ اسفنج‌ها:[/h]

• اکثر مردم اسفنج و مرجان را با هم اشتباه می‌گیرند. تفاوت عمده اسفنج با مرجان نرم بودن اسفنج و سفت و سخت بودن مرجان است.
• از اسفنج برای مصارف بهداشتی مثل لیف حمّام هم استفاده می‌شود. برای لیف حمّام اوّل صیّادان اسفنج را گرفته، سپس آن را آن قدر لِه می‌کنند تا همه سلّول‌هایش بمیرند تا فقط اسکلت خارجی آن بماند.
• اگر شما یک سلّول زندهٔ اسفنج را در آب بیندازید، هفته آینده‌اش شما به اندازهٔ یک نخود اسفنج خواهید داشت! این امر قدرت رشد و ترمیم‌پذیری اسفنج را نشان می‌دهد.

[h=2]طبقه‌بندی اسفنج‌ها:[/h]اسفنج‌ها، از روی ظاهرشان به سه دستهٔ شیشه‌ای، آهکی و شاخی تقسیم می‌شوند. اکثراً دستهٔ شاخی که به صورت شاخه شاخه‌است با مرجان‌های شاخه‌ای اشتباه گرفته می‌شوند.

[h=1]دید کلی[/h]اسفنجها (پوریفرا) از ساده‌ترین جانوران هستند. اندازه آنها از چند میلیمتر تا چندین متر تغییر می‌کند. رنگ این جانوران نیز گوناگون است و از خاکستری تا قرمز ، نارنجی ، آبی ، بنفش و سیاه تفاوت دارد. اسفنجها در آبهای شور و اعماق مختلف دریا یافت می‌شوند و تنها یک راسته از این جانوران در آب شیرین زندگی می‌کند.

اسفنجها معمولا خود را به سنگها و اجسام جامدی که در آب وجود دارد می‌چسبانند. تعیین هویت و انتساب اسفنجها به جانوران ، در اواسط قرن نوزدهم میلادی صورت گرفت. تعیین جایگاه اسفنجها در رده‌بندی جانوران دقیقا مشخص نیست. به علت هضم داخل سلولی ، اسفنجها از سایر جانوران پریاخته‌ای متمایزند و به این جهت به آنها پرآزیان نیز گفته می‌شود.




[h=1]مشخصات کلی[/h]

• تقارن در آنها شعاعی است و برخی نیز فاقد تقارن هستند. برخلاف جانوران عالیتر بدن آنها فاقد ساختار مشخصی است.
• تمامی یا قسمتی از پوشش داخلی این جانوران ، از کوانویست (سلولهای یقه‌دار) پوشیده شده است.
• بدن مجهز به سوراخها ، مجاری و دالانهای زیادی است که دائما آب در آنها گردش می‌کند و غذا و اکسیژن را به قسمتهای مختلف بدن می‌رساند.
• این جانوران فاقد اندامهای حرکتی هستند. هضم در آنها ، درون یاخته‌ای است.
• بدن از اسکلت داخلی که سوزنه (Spicule) نام دارد، تشکیل شده است.
• تولید مثل از راه جنسی و غیرجنسی است. تولید مثل غیرجنسی از راه جوانه زدن ، و تولید مثل جنسی از راه ترکیب تخمک و اسپرماتوزوئید صورت می‌گیرد.
• لارو این جانوران مژکدار و در آب شناور است.

[h=1]رده بندی اسفنجها[/h]اسفنجها را بر اساس ساختمان اسکلت درونی به 4 رده تقسیم می‌کنند.

• رده اسفنجهای آهکی با اسپیکولهایی از جنس کربنات کلسیم مانند لوکوسولینا.
• رده اسفنجهای شیشه‌ای با اسپیکولهای 6 محوری سیلیسی.
• رده دمواسپونژیا متشکل از تارهای اسپونژین یا اسپیکولهای سیلیسی و یا هر دو.
• رده اسکلرواسپونژیا با اسکلت داخلی آن مشابه با اسفنجهای معمولی.

[h=1]لوکوسولینا یک اسفنج ساده[/h]لوکوسولینا یکی از ساده‌ترین اسفنجهاست که به صخره‌های مناطق کم عمق ساحل دریا چسبیده است. لوکوسولینا از تعدادی تشکیلات لوله ‌مانند که بطور عمودی بر روی لوله‌های افقی دیگر قرار گرفته‌اند، تشکیل شده است. هر لوله عمودی ، درون حفره اسپونگوسل قرار دارد و از بالا از راه دهانچه با محیط بیرون در ارتباط است. جنس اسپیکولها در لوکوسولینها ، کربنات کلسیم است. شکل بیرونی روزنه‌ها با یکدیگر تفاوت دارد. برخی از آنها به صورت میله ساده و یا یک محوری هستند و پاره‌ای دیگر سه یا چهار محور دارند.

به اسپیکولهای بزرگتر که ساختار اصلی اسکلت جانور را تشکیل می‌دهند مگااسکلرو اسپیکولهای کوچکتر را میکرواسکلر می‌گویند. دیواره بدن جانور ، مجهز به سوراخهای ریز و متعددی به نام روزنک است که سطح بیرون بدن را به حفره درونی اسپونگوسل مربوط می‌سازد. مزانشیم از ماده کلوئیدی با غلظت ناچیز تشکیل یافته است. کوانوسیت‌ها که یاخته‌های لاله مانندی هستند، از سمت پایه ، بر روی مزانشیم قرار گرفته‌اند و تاژک آنها متوجه اسپنگوسل است.

تاژکها با حرکت خود جریانی از آب را بوجود می‌آورند و آب را از روزنکها به حفره درونی انتقال می‌دهند و در نهایت ، آب از دهانچه خارج می‌شود. تخمین زده شده که اسفنجی با حجمی حدود 8 سانتیمتر مکعب ، قادر است در روز بین 23 تا 28 لیتر آب را از خود عبور دهد. با گردش آب ، جانور، از اکسیژن و مواد غذایی موجود در آن به منظور تنفس ، تغذیه و انتقال مواد زاید بهره می‌گیرد. لوکوسولینها از پلانکتونها و ذرات آلی کوچک در آب ، تغذیه می‌کند. این جانور ، عصب و یاخته‌های حسی ندارد، از اینرو هر یاخته ، مستقلا نسبت به محرکهای محیطی از خود واکنش نشان می‌دهد.




[h=1]مجاری در اسفنجها[/h]ساختمان مجاری در اکثر اسفنجها ، بسیار پیچیده و دارای انشعابات زیادی است. مجاری با توجه به نوع انشعابات ، به سه گروه تقسیم می‌شوند.

• آسکون: که در لوکوسولینا از یک مجرای ساده به نام استیتوم تشکیل یافته و محیط پیرامون را مستقیما ، با حفره اسپونگوسل مربوط می‌کند.
• سیکون: از دو نوع مجرا تشکیل شده که از آن دو نوع ، تنها مجاری شعاعی ، از کوانوسیت پوشیده شده است.
• لوکون: دیواره بدن در این نوع از اسفنجها ضخیمتر بوده و دارای مزانشیم زیادتری است. مجاری از انشعابات پیچیده تشکیل می‌یابد و یاخته‌های کوانوسیت ، منحصر به بخشهای ویژه‌ای از این مجاری هستند.

[h=1]استخوان‌بندی[/h]بدن نرم اسفنجها بوسیله اجسام ریز متعددی به نام سوزنه (اسپیکول) که به صورت بلورهایی در درون مزانشیم جایگزین شده‌اند نگهداری می‌شود. ترکیب شیمیایی اسپیکولها ، در انواع مختلف اسفنجها تفاوت دارد. در لوکوسولیناوسیفا ، از جنس کربنات کلسیم و در اسفنجهای شیشه‌ای ، از جنس سیلیس است.

اسپیکولها از نظر اندازه و شکل خارجی متفاوت هستند. برخی از آنها پیچیده‌اند. اسفنجهای حمام و برخی دیگر از اسفنجها دارای الیاف اسفنجی هستند. ترکیب شیمیایی این ماده مانند ناخن و پشم ، از جنس اسکلروپروتئین و کاملا در برابر آنزیمها مقاوم است.
[h=1]تولید مثل در اسفنجها[/h]



[h=2]تولیدمثل غیرجنسی[/h]هرگاه قسمتی از اسفنج آسیب ببیند یا از بین رود، مجددا ترمیم می‌شود. قابلیت ترمیم در اسفنجها ، بسیار زیاد است. بطوری که هرگاه یاخته‌های بدن اسفنجی را کاملا از هم مجزا کنند و یاخته‌ها را مجاور هم قرار دهند، اسفنج دوباره به صورت اولیه خود در می‌آید. تکثیر بسیاری از اسفنجها از راه جوانه زدن است. جوانه ممکن است از تنه اصلی جدا شود و یا متصل باقی بماند که در این صورت به تدریج بر توده اسفنج افزوده می‌شود. اسفنجهایی که در آب شیرین زندگی می‌کنند، دارای جوانه‌های داخلی هستند.

تشکیل جوانه‌های داخلی ، اسفنجها را از شرایط نامناسب محیطی ، مانند سرما و خشکی مصون نگه می‌دارد. جوانه‌ها توسط ارکئوسیت‌ها که محتوی مواد غذایی هستند، احاطه می‌شوند و گاهی نیز غشایی مقاوم ومجهز روزنه ، را فرا می گیرد. در شرایط نامساعد که تنه اصلی اسفنج از بین می‌رود، جوانه‌ها آزاد می‌شوند. در شرایط مناسب برای رشد جوانه ، ارکئوسیت‌ها از میان میکروپیل دیواره مقاوم بیرون می‌آیند و تشکیل اسفنج جدیدی می‌دهند.
[h=2]تولید مثل جنسی در اسفنجها[/h]بعضی از اسفنجها مثل سیفا ، یک جنسی و برخی دیگر دو جنسی هستند. تخم و اسپرم ، از ارکئوسیتها مشتق می‌شوند. اندام تناسلی در اسفنج وجود ندارد. تخم درون مزانشیم باقی می‌ماند و بوسیله اسپرم ، اسفنج دیگری بارور می‌شود. ابتدا تخم بارور شده سه بار پی‌درپی تقسیم می‌شود و هشت یاخته جدید بوجود می‌آورد.

سطح تقسیم بعدی ، افقی است. هشت یاخته بزرگ ، اپیدرم را تشکیل می‌دهد و هشت یاخته کوچک ، کوانوسیتها را بوجود می‌آورد. این مرحله بلاستولاست و حفره داخلی بلاستوسیل نیز وجود دارد. پس از این مرحله لارو شناگر آزاد ، به نام آمفی بلاستولا بوجود می‌آید که به زودی ساکن می‌شود و پس از طی دوران رشد و نمو ، اسفنج بالغ را می‌سازد.




[h=1]اسفنجهای آب شیرین[/h]این اسفنجها به صورت توده‌های نامنظم رشد می‌کنند، بزرگی آنها به اندازه مشت گره کرده انسان است. پاره‌ای به رنگ زرد یا قهوه‌ای هستند و برخی دیگر ، چون در مجاورت نور آفتاب قرار گیرند، رنگ سبز به خود می‌گیرند. پیدایش رنگ سبز ، به علت وجود جلبک است که درون مزانشیم اسفنجهای آب شیرین زندگی می‌کنند.

اسفنج ها ساده ترين حيوانات پر سلولي هستند و به عبارت ديگر پست ترين و يا ابتدايي ترين جانوران پر سلولي اند. بطور کلي محيط زيست آنها آبي و غالبا دريايي بودند و به جسم خارجي متصل اند. بدن اسفنج ها شبيه يک کيسه تو خالي است که در قاعده به وسيله يک پايه يا بدون پايه به جسمي متصل شده است. ديواره آن پر از سوراخ هاي ريز است و از اين جهت به آنها " Porifera " مي گويند (داراي Fera + سوراخ Porous). حفره مياني را اسپونگوسل گويند که خود از بالا توسط منفذي به نام اسکولوم (دهانه) به خارج باز مي شود. اسپونوگوسل در برخي از اسفنج ها بزرگ و عميق و در بعضي ديگر کوچک و کم عميق است. از نظر شکل بسيار متفاوتند و ممکن است به اشکال مختلف ، استوانه اي، منشوري، کروي، مخروطي، گلداني شکل، ديسکي شکل و... ديده شوند. برخي از آنها داراي پايه کوتاه يا بلند هستند. شکل حيوا ن در برخي ثابت است و در عده اي ديگر ممکن است متغير باشد. ابعاد آن غالبا بين 1 ميلي متر تا 2 متر در قطر و ارتفاع تغيير مي کند. اسفنج هاي عهد حاضر اکثرا به رنگ خاکستري يا خرمايي کم رنگ ديده مي شوند اما گاهي به رنگ هاي قرمز روشن، آبي، بنفش و سياه نيز ديده شده اند.



اسفنج‌ها متازوآهايي هستند كه به حالت ثابت زيست نموده و داراي اسكلت داخلي كلسيتي يا سيليسي مي‌باشند. پديده هاي جانشيني مانند سيليسي شدن و كلسيتي شدن تا حدودي تشخيص انواع فسيل‌هاي آهكي اسفنج‌ها را از اسفنج‌هاي سيليسي مشكل مي‌نمايد.
بطور كلي اسفنج‌ها در درياها (آبهاي شور) و يا آب‌هاي شيرين زندگي مي كنند.در كف‌ درياهاي‌ كنوني‌ توده‌هاي‌ عظيمي‌ از اسفنج‌ها پراكنده‌ هستند. انواع مختلفي از اسفنج‌هاي آهكي در تمام مناظق كره زمين زندگي مي‌كنند.اسفنج‌ها چون ار جانوران ثابت هستند به اجسام سخت احتياج دارند. بنابراين تجمع آنها در حوضچه‌هايي كه كف آن از قلوه‌سنگ، تخته‌ سنگ، ريگ‌ و شن‌ و ماسه پوشيده‌ شده‌ باشد بيشتر است.
اسفنج‌ها در آب‌هاي نيم‌كره‌ي جنوبي گسترش بيشتري دارند. و در حقيقت در تمام آب‌هاي نيم‌كره‌ي جنوبي به عمق 100 تا 500 متري سكونت دارند و اين موضوع به علت حركت كوه‌هاي يخي است كه به طور دائم به اقيانوس وارد مي‌شوند و شرايط لازم را براي زيستن اسفنج‌ها فراهم مي‌سازند. اسفنج‌هاي آهكي در اعماق كم و اسفنج‌هاي سيليسي در اعماق زياد زندگي مي‌كنند. اسفنج‌هاي داراي اسپيكول‌هاي چهار محوري و شاخي سيليسي هم در اعماق كم و هم در اعماق زياد زندگي مي‌كنند. بررسي‌هاي كنوني نشان داده است كه بعضي از اسفنج‌ها تا عمق 6000 متري دريا مي‌توانند زندگي كنند. اين قبيل اسفنج‌ها داراي تيغه‌هاي درازي نظير خارداران هستند و شكل آنها نيز كشيده مي‌باشد. اصولا در آب‌هاي سرد مثل قطب‌ها اسفنج‌ها پراكندگي بيشتري دارند. اسفنج‌هاي شاخي اصولا در آب‌هاي استوايي تا عرض جغرافيايي 45 درجه پراكندگي دارند. از اسفنج‌هاي شاخي و اسپونژيني اثري خارج از اين حوزه نيست. در اسفنج‌هاي ديگر، هر قدر به طرف قطبين نزديك شويم سوزن‌ها درشت‌تر مي‌شوند. شوري آب تاثير زيادي در زندگي اسفنج‌ها دارد. اگر ميزان شوري تغيير يابد، تعداد آنها نيز كاسته خواهد شد. جريان آب نيز تاثير زيادي در زندگي اسفنج‌ها دارد. تكثير اسفنج‌ها در مناطقي كه آب جريان دارد بيشتر است.شكل اسفنج‌ها نسبت به محيط زيست‌شان متغير است.شكل اسفنج‌هاي داخل خليج‌ها بادبزني با صفحات چين‌خورده، در آب‌هاي متلاطم به شكل انگشتي و اسفنج‌هاي مناطق كم‌عمق، پوستي يا بالشي مي‌باشند.در زمان جزر و مد درياها موقعي‌كه اسفنج‌ها در خشكي قرار‌گيرند، دهان‌هايشان را مي‌بندند تا از خروج آب از بدن‌شان جلوگيري شود. به طور كلي اسفنج‌هاي امروزي در منطقه كرانه‌اي تا نسبتا عميق دريا زندگي مي‌كنند و هيچ‌وقت كلني حقيقي را تشكيل نمي‌دهند. مطالعه‌ي اسفنج‌ها در گذشته نشان مي‌دهد كه زندگي اسفنج‌ها در گذشته از نظر عمق‌سنجي با انواع كنوني فرق مي‌كند. مثلا در سنگ‌هاي دوره كرتاسه غالبا در رخساره‌هاي ساحلي پيدا مي‌شوند ولي در زمان‌هاي بعدي به‌تدريج به اعماق زيادتر مهاجرت نموده‌اند. بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت كه اسفنج‌ها در گذشته از اعماق كم به اعماق زيادتر مهاجرت داشته‌اند.از طرفي اسفنج‌هاي امروزي غالبا انفرادي هستند ولي در انواع گذشنه زندگي آنها به حالت كلني و آبسنگي بوده است و سنگواره‌هاي آنها با آبسنگ‌هاي مرجاني و بريوزآيي و غيره همراه مي‌باشند. در علم ديرينه‌شناسي از فسيل سوزن اسفنج‌ها در تشخيص نوع محيط رسوبي استفاده مي‌كنند. اسفنج ها ساده ترين حيوانات پر سلولى هستند و به عبارت ديگر پست ترين و يا ابتدايى ترين جانوران پر سلولى اند. بطور کلى محيط زيست آنها آبى و غالبا دريايى بودند و به جسم خارجى متصل اند. بدن اسفنج ها شبيه يک کيسه تو خالى است که در قاعده به وسيله يک پايه يا بدون پايه به جسمى متصل شده است. ديواره آن پر از سوراخ هاى ريز است و از اين جهت به آنها " Porifera " مى گويند (داراى Fera + سوراخ Porous).
شاخه اسفنج ها داراي اختصاصاتي به شرح زير است :
- پر سلولى
- آبزى
- سلول هاى بدون بافت
- داراى بدنى پر از منفذ و کانال
- داراى کانال ها يى که در ديواره بدن قرار گرفته و به حفره اى که در داخل کيسه يا بدنه است باز مى شوند. حفره مياني را اسپونگوسل گويند که خود از بالا توسط منفذى به نام اسکولوم (دهانه) به خارج باز مى شود. اسپونوگوسل در برخى از اسفنج ها بزرگ و عميق و در بعضى ديگر کوچک و کم عميق است. از نظر شکل بسيار متفاوتند و ممکن است به اشکال مختلف ، استوانه اى، منشورى، کروى، مخروطى، گلدانى شکل، ديسکى شکل و... ديده شوند.

◄ ساختمان ديواره اسفنج ها :
ديواره آنها از دو لايه سلول خيلى ظريف ساخته شده که توسط يک لايه پروتوپلاسم از هم جدا مى شوند. لايه خارجى را اکتودرم (Ectoderm) و لايه داخلى را آندودرم (Endoderm) گويند. وظيفه اکتودرم که اپيدرم (Epiderm)نيز گفته مى شود حفاظت از بدن موجوداست. لايه آندودرم روى اسپونگوسل و بخشى از کانال ها را مى پوشاند. سلول هاى اين لايه استوانه اى شکل و داراى مژک ها موجب جريان انداختن آب از خارج به داخل بدن موجود مى شود. سلول هاى آندودرم از آب، مواد غذايى را جذب مى نمايند و مواد زائد را به سمت حفره مرکزى و در نهايت اسکولوم(Osculum) هدايت مى کنند. لايه ما بين آندودرم و اکتودرم که مزوگله ناميده مى شود که از يک ماده ژلاتينى تشکيل شده است که در آن مواد آلى و مواد معدنى و تعدادى سلول آزاد مشاهده مى شود.
در ديواره اسفنج ها کانال هايى وجود دارد که آب از آنها عبور کرده و به اسپونگوسل مى رسد و از آنجا از طريق اسکولوم از بدن خارج مى شود. (موجود مى تواند يک تا چند اسکولوم داشته باشد).

ساختمان ديواره اسفنج ها :
ديواره آنها از دو لايه سلول خيلى ظريف ساخته شده که توسط يک لايه پروتوپلاسم از هم جدا مى شوند. لايه خارجى را اکتودرم (Ectoderm) و لايه داخلى را آندودرم (Endoderm) گويند. وظيفه اکتودرم که اپيدرم (Epiderm)نيز گفته مى شود حفاظت از بدن موجوداست. لايه آندودرم روى اسپونگوسل و بخشى از کانال ها را مى پوشاند. سلول هاى اين لايه استوانه اى شکل و داراى مژک ها موجب جريان انداختن آب از خارج به داخل بدن موجود مى شود. سلول هاى آندودرم از آب، مواد غذايى را جذب مى نمايند و مواد زائد را به سمت حفره مرکزى و در نهايت اسکولوم(Osculum) هدايت مى کنند. لايه ما بين آندودرم و اکتودرم که مزوگله ناميده مى شود که از يک ماده ژلاتينى تشکيل شده است که در آن مواد آلى و مواد معدنى و تعدادى سلول آزاد مشاهده مى شود.
در ديواره اسفنج ها کانال هايى وجود دارد که آب از آنها عبور کرده و به اسپونگوسل مى رسد و از آنجا از طريق اسکولوم از بدن خارج مى شود. (موجود مى تواند يک تا چند اسکولوم داشته باشد).

شاخه روزن داران porifera

صفات کلی اسفنج ها:
1. چند سلولی (سلول هایی با منشاً مزانشیمی )
2. بدن دارای حفرات ،روزنه ها ،کانال (برای عبور اب )
3. اغلب دریازی (همگی ابزی اند )
4. تقارن شعاعی (بعضی تقارن ندارند )
5. ساختمان اسکلت از کلاژن رشته ای و اسپیکولها از کلسیم و کریستال های سیلیس می باشد
6. هیچ اندام یا بافت واقعی ندارند
7. گوارش ،داخل سلولی
8. دفع و تنفس از طریق انتشار
9. واکنش نسبت به محرک موضعی و مستقل است (احتمالا سیستم عصبی ندارند )
10. بالغین به اجسام می چسبند و ساکن هستند
11. تولید مثل جنسی :از طریق ترکیب تخمک و اسپرماتوزوئید و ایجاد لارو مژه دار
12. تولید مثل غیر جنسی :جوانه زدن یا ژمول ها


انواع کانال در اسفنج ها:


1. اسکونوئید : (Asconoid)
· ساده ترین نوع اسفنج (از نظر سازماندهی کانال های اب )
· کوچک ،لوله ای شکل
· ورود اب از سوراخ های میکروسکوپیک به حفره ی اسپانگوسل(پوشیده شده از کوانوسیت)
· تاژک های کوانوسیت اب را به داخل کشیده ،از طریق اسکولوم منفرد و بزرگ دفع می کند
· فقط در اسفنج های کالکارا دیده می شود.
· کلنی منشعب تشکیل می دهد

2. سیکونوئید : (Syconoid)
· منشا ان اسکونوئید است
· دیواره بدن ضخیم تر و پیچیدگی بیشتری نسبت به اسکونوئید دارد
· کانالهای شعاعی منتهی به اسپانگوسل توسط سول های کوانوسیت پوشیده شده است
· اب از طریق سوراخ های استیاوارد کانال های ورودی می شود
· از طریق سوراخ های پروسپیل وارد سلول های کوانوسیتی می شود
· مواد غذایی در کوانوسیت هضم می شود
· نیروی تاژکی اب را از آپوپیل (منافذ داخلی ) به اسپانگوسل هدایت می کند
· خروج اب از طریق اسکولوم

3. لوکونوئید : (Leoconoid )
· پیچیده ترین نوع اسفنج ها (بهترین نوع از نظر سازگاری با افزایش اندازه اسفنج)
· تشکیل دهنده ی کلنی های بزرگ
· هر عضو این توده دارای اسکولوم مختص به خود است
· اب ابتدا به حفرات تاژک دار Incurrent سپس به excurrent و در نهایت از اسکولوم خارج می شود
· چون سطح سلول های تاژک دار در مقایسه با حجم ان افزایش می یابد لذا سلول های کوانوسیت غذای بیشتری به دام می اندازند و در نتیجه اندازه ی ان بزرگتر می شود


انواع سلول در اسفنج ها :

1. پیناکوسیت (pynacocyte )
· نزدیکترین سلول به بافت واقعی در اسفنج ها
· نازک ،مسطح،نزدیک به بافت پوششی (سطح خارجی برخی بافت های داخلی را می پوشاند)
· برخی به شکل Tهستند (جسم سلولی به سمت مزوهیل اتساع یافته ،کمک در تنظیم سطح اسفنج ها )
· گاهی این سلول ها به سلول های انقباضی (میوسیت )تغییر شکل داده در تنظیم میزان جریان اب دخالت می کند

1. کوانوسیت

· سلول های بیضوی شکل که یک انتهای ان در مزوهیل قرار دارد قسمت ازاد دارای تا/زک
· ضبربات تاژک اب را ااز یقه ی غربال مانند به بیرون می کشد ذرات غذایی در موکوس ترشح شده از یقه بدام می افتد از یقه به سمت سلول های ارکئوسیت سر می خورند
· توسط ارکئوسیت ها هضم می گردد

3.ارکئوسیت (Archaeocyte):

· سلول های امبوئیدی هستند که در مزوهیل حرکت می کنند
· ذرات غذایی موجود در پیناکودرم را فاگوسیتوز می کنند
· ذرات رسیده از کوانوسیت ها را هضم می کند
· قادر به تغییر به سلول های تخصصی تر
· برخی مانند اسکلروسیت قادرند اسپیکول ترشح کنند

اسفنج ها:
اسفنج ها ساده ترين جانورانند اين جانوران كه اغلب دريازي هستند به صورت كلوني زندگي مي كنند تا كنون حدود 5000 گونه آنها شناخته شده است اسكلت اسفنج ها از آهك، سيليس و يا نوعي پروتئين سخت تشكيل شده است . و بر اين اساس اسفنج ها به سه دسته آهكي، شيشه اي و شاخي طبقه بندي مي شوند.
بدن يك اسفنج بالغ از سه لايه سلول مختلف تشكيل شده است اين جانوران به طريقه جوانه زدن و يا قطعه قطعه شدن زياد مي شوند اين جانوران توليد مثل جنسي نيز دارند و با تشكيل تخم زياد مي شوند.

كيسه تنان:
اين گروه از جانوران نسبت به اسفنجها پيشرفته ترند. زيرا چندين نوع سلول اختصاصي كه كارهايي مانند گوارش حركت، حس كردن را بر عهده دارند در ساختمان آنها ديده مي شود.
نام علمي شاخه كيسه تنان كنيدارپا است كه از كلمه كنيدوست گرفته شده است.
كنيدوست سلولهاي زهرآگيني است كه بر روي بازوهاي اطراف دهان جانور وجود دارد
http://www.www.www.iran-eng.ir/pc00.gif
كيسه تنان به دو شكل اصلي پوليپ(ثابت) و مدوز(متحرك و شناور) ديده مي شوند اين جانوران هم به طريقه جنسي(توليد تخم) و هم به طريقه غير جنسي(جوانه زدن) زياد مي شوند.