rezakashi
عضو جدید
در تعریف جامعه مدنی گفته شده که جامعه ای است براساس قانون مداری جامعه ولایی چه جامعه ای است ؟آیا بین جامعهء ولایی و مدنی تناقض وجود دارد؟
جامعهء مدنی دو اصطلاح عام و خاص دارد.(1)
اگر جامعه مدنی بدان معنا باشد که در آن باید حکومت تشکیل شود و قانون حاکمیت داشته و همهء شهروندان به حقوق خود برسند حق مشارکت و آزادی سیاسی داشته و عدالت اجرا شود، این جامعه ای است که همهء صاحبان اندیشه بر تشکیل آن اتفاق نظر دارند.
شاید این جامعه همان باشد که بزرگانی مانند افلاطون از آن به عنوان مدینهء فاضله یاد کرده اند.
در حوزه فلسفهء سیاسی اسلام چنین جامعه ای طرح و پذیرفته شده است که می توان از آن به جامعهء دینی یاجامعهء ولایی تعبیر نمود. در صدر اسلام پیامبر (ص) بهترین جامعهء قانون مند و ضابطه پذیر را تشکیل داد که در آن آزادی های معقول و منطقی و شرعی همهء مردم تأمین می شد.
اگر جامعهء مدنی بدین معنا باشد، با جامعهء ولایی منافات نداشته و ریشه در جامعهء النبی دارد. رهبر انقلاب حضرت آیت ا... خامنه ای فرمود:.(2)
در یکی از مجلات آمده است :در اصطلاحی دیگر و در معنایی عام ، بدون تردید، هر جامعهء دینی ، جامعه ای مدنی است . بنابراین ، اگر جامعهء مدنی را به مفهوم عام در نظر بگیریم و آن را به هر جامعهء متمدن ، قانونمدار وقانونگرا، دارای فرهنگ ، آداب ، رسوم ، هنجارها، ارزش ها و جامعه ای مردم سالار که در آن امکان مشارکت آزادانه ءشهروندان در تعیین سرنوشت و نحوهء ادارهء امور و شئونات زندگی اجتماعی و نیز امکان ، تشکیل انجمن ها، احزاب وتشکّل های سیاسی ، صنفی ، شغلی و فعالیت آزادانه و ضابطه مند آن در عرصهء فعالیت های سیاسی ، اجتماعی ،فرهنگی وجود دارد، تعریف کنیم ، البته جامعهء دینی هیچ تعارضی با جامعهء مدنی بدین معنا نخواهد داشت ، زیراجامعهء دینی جامعه ای است دارای فرهنگ ، آداب ، رسوم ، ارزش ها، هنجارها و ... و به طور کلی ، جامعه ای قانونمدارو قانونگرا که در آن گروه ها، احزاب ، انجمن ها و در مجموع ، تشکل های سیاسی در قالب قانون ، آزادانه فعالیت می کند> .(3)
یکی از ویژه گیهای جامعهء ولایی ، قانونگرایی است . در جامعهء ولایی همهء مردم در برابر قانون یکسان اند و بایدقانون اجرا شود. در جامعهء ولایی ، پیامبر، قانونمندترین انسان بود. با نمونهء زیر توجه شود4)
اما جامعهء مدنی به معنای خاص آن که در غرب به عنوان جامعهء آرمانی و ایده آل طرح شده و دارای برخی شاخصه ها و مؤلفه ها است که با جامعهء ولایی تفاوت دارد. یکی از شاخصه های آن آزادی فردی است آزادی فردی ،لذت گرایی وآزادی های جنسی از اصول مهم جامعهء مدنی غربی است . یکی از ویژه گیهای جامعهء مدنی به معنای غربی آن ، دین زدایی و معنویت ستیزی است . طبیعی است این اصول در جامعهء ولایی قابل قبول نیست در جامعه ءولایی ، آزادی فردی سیاسی وجود دارد، وی آزادی به معنای غربی آن در جامعهء دین پذیرفته نشده نیست . درجامعهء ولایی حکومت مردم سالاری دینی وجود دارد که در جامعه مدنی غربی مردم سالاری ، بدون دین وجوددارد. در جامعهء ولایی ، مشروعیت حاکمیت رهبر، از سوی شرع به وجود آمده و مقبولیت مردم مکمل آن است حال آن که در جامعهء مدنی غربی مشروعیت حکومت از سوی مردم به وجود می آید.
(پـاورقی 1- ر . ک :محمد هادی معرفت ، جامعه مدنی ، از ص 9به بعد.
(پـاورقی 2 له - ماهنامه کوثر، شماره 25 ص 33
(پـاورقی 3- مجله معرفت ، شماره ، شمارهء 28 ص 56 با تلخیص
(پـاورقی 4- جعفر سبحانی ، فروغ ولایت ، ص 328
جامعهء مدنی دو اصطلاح عام و خاص دارد.(1)
اگر جامعه مدنی بدان معنا باشد که در آن باید حکومت تشکیل شود و قانون حاکمیت داشته و همهء شهروندان به حقوق خود برسند حق مشارکت و آزادی سیاسی داشته و عدالت اجرا شود، این جامعه ای است که همهء صاحبان اندیشه بر تشکیل آن اتفاق نظر دارند.
شاید این جامعه همان باشد که بزرگانی مانند افلاطون از آن به عنوان مدینهء فاضله یاد کرده اند.
در حوزه فلسفهء سیاسی اسلام چنین جامعه ای طرح و پذیرفته شده است که می توان از آن به جامعهء دینی یاجامعهء ولایی تعبیر نمود. در صدر اسلام پیامبر (ص) بهترین جامعهء قانون مند و ضابطه پذیر را تشکیل داد که در آن آزادی های معقول و منطقی و شرعی همهء مردم تأمین می شد.
اگر جامعهء مدنی بدین معنا باشد، با جامعهء ولایی منافات نداشته و ریشه در جامعهء النبی دارد. رهبر انقلاب حضرت آیت ا... خامنه ای فرمود:.(2)
در یکی از مجلات آمده است :در اصطلاحی دیگر و در معنایی عام ، بدون تردید، هر جامعهء دینی ، جامعه ای مدنی است . بنابراین ، اگر جامعهء مدنی را به مفهوم عام در نظر بگیریم و آن را به هر جامعهء متمدن ، قانونمدار وقانونگرا، دارای فرهنگ ، آداب ، رسوم ، هنجارها، ارزش ها و جامعه ای مردم سالار که در آن امکان مشارکت آزادانه ءشهروندان در تعیین سرنوشت و نحوهء ادارهء امور و شئونات زندگی اجتماعی و نیز امکان ، تشکیل انجمن ها، احزاب وتشکّل های سیاسی ، صنفی ، شغلی و فعالیت آزادانه و ضابطه مند آن در عرصهء فعالیت های سیاسی ، اجتماعی ،فرهنگی وجود دارد، تعریف کنیم ، البته جامعهء دینی هیچ تعارضی با جامعهء مدنی بدین معنا نخواهد داشت ، زیراجامعهء دینی جامعه ای است دارای فرهنگ ، آداب ، رسوم ، ارزش ها، هنجارها و ... و به طور کلی ، جامعه ای قانونمدارو قانونگرا که در آن گروه ها، احزاب ، انجمن ها و در مجموع ، تشکل های سیاسی در قالب قانون ، آزادانه فعالیت می کند> .(3)
یکی از ویژه گیهای جامعهء ولایی ، قانونگرایی است . در جامعهء ولایی همهء مردم در برابر قانون یکسان اند و بایدقانون اجرا شود. در جامعهء ولایی ، پیامبر، قانونمندترین انسان بود. با نمونهء زیر توجه شود4)
اما جامعهء مدنی به معنای خاص آن که در غرب به عنوان جامعهء آرمانی و ایده آل طرح شده و دارای برخی شاخصه ها و مؤلفه ها است که با جامعهء ولایی تفاوت دارد. یکی از شاخصه های آن آزادی فردی است آزادی فردی ،لذت گرایی وآزادی های جنسی از اصول مهم جامعهء مدنی غربی است . یکی از ویژه گیهای جامعهء مدنی به معنای غربی آن ، دین زدایی و معنویت ستیزی است . طبیعی است این اصول در جامعهء ولایی قابل قبول نیست در جامعه ءولایی ، آزادی فردی سیاسی وجود دارد، وی آزادی به معنای غربی آن در جامعهء دین پذیرفته نشده نیست . درجامعهء ولایی حکومت مردم سالاری دینی وجود دارد که در جامعه مدنی غربی مردم سالاری ، بدون دین وجوددارد. در جامعهء ولایی ، مشروعیت حاکمیت رهبر، از سوی شرع به وجود آمده و مقبولیت مردم مکمل آن است حال آن که در جامعهء مدنی غربی مشروعیت حکومت از سوی مردم به وجود می آید.
(پـاورقی 1- ر . ک :محمد هادی معرفت ، جامعه مدنی ، از ص 9به بعد.
(پـاورقی 2 له - ماهنامه کوثر، شماره 25 ص 33
(پـاورقی 3- مجله معرفت ، شماره ، شمارهء 28 ص 56 با تلخیص
(پـاورقی 4- جعفر سبحانی ، فروغ ولایت ، ص 328