کنکوری ها ، توجه توجه !!!

هدیه.

مدیر تالار مهندسی شهرسازی
مدیر تالار
اعتماد به نفس

اعتماد به نفس عامل اكتسابي است كه از بدو تولد پايه هاي آن در ذهن هر يك از انسانها گذاشته و با مرور زمان اين امر گسترده تر و عميق تر مي شود. گرچه ایجاد اعتماد به نفس از کودکی شکل می گیرد اما بديهي است چون انسان موجودي قابل تغيير و تكامل پذير است در بزرگسالي نيز مي تواند اين نقيصه خود را شناخته و آن را برطرف سازد و صاحب اعتماد به نفس قوي و پايدار شود. اعتماد به نفس عاملي قابل تغيير يعني قابل افزايش يا كاهش ميباشد كه هر عاملي كه بتواند به توانائي بيشتر ما كمك كند و ما را به خود باوري برساند، به خصوص ما را به احساس شايستگي و لياقت در زمينه هاي مختلف زندگي برساند به افزايش اعتماد به نفس ما كمك ميكند و به عكس هر موضوعي كه ما را از نظر جسمي يا فكري ضعيف كرده و حتي موقعيت اقتصادي و اجتماعي ما را تضعيف نمايد، بر كاهش اعتماد به نفس ما مي انجامد. اعتماد به نفس واقعي از شناخت عميق و همه جانبه ما نسبت به خود ، محيط و ديگران ريشه ميگيرد و هر چه اين شناخت بيشتر باشد بر روي اعتماد به نفس واقعي ما اثرات مثبت بيشتري مي گذارد. براي افزايش اعتماد به نفس روشهاي مختلفي وجود دارد كه می توان به راهکارهای ذيل اشاره کرد:

1.از افرادی که اعتمادبه‌نفس ندارند دوری کنید.

2.از همنشینی با افرادی که عادت دارند دیگران را به باد انتقاد بگیرند دوری کنید.

3.از همنشینی با افرادی که دائم ادعای انجام کارهای بزرگ را دارند دوری نمایید، اینجور افراد با حرف زدن ضعف‌های خود را جبران می‌کنند.

4.از مقايسه كردن خود با ديگران بپرهيزيد و تنها خود را با گذشته هاي خود مقايسه كنيد و اگر عقب افتادگي يا ايستايي در شما بوجود آمده، در رفع آنها گام برداريد و هميشه ميل به پيشرفت و رشد را مد نظر خود قرار دهيد.

5.رؤیاها و آرزوهایتان را محدود نکنید.

6.از غرور دوری کنید.

7.ترس را بهانه توقف کاری نکنید.

8.اولین گام را بردارید، ترس شما از بین خواهد رفت.

9.انجام پی‌درپی کارهای ساده اعتمادبه‌نفس را کم می‌کند.

10.دائم معنای اعتمادبه‌نفس را برای خود زمزمه کنید.

11.ایمان به اینکه اعتمادبه‌نفس واقعی زاده باورهای شماست، باور توانایی‌های درونیتان به اینکه هر کاری که بخواهید می‌توانید انجام دهید.

12.ایمان به اینکه دست به کار زندگی شدن اعتمادبه‌نفس ما را شکل می‌دهد نه برعکس.

13.پیش از رسیدن به موفقیت حقیقی باید مزه شکست و سختی را هم چشید.

14.با انتظارات بیجا از خود، اعتمادبه‌نفس را در خود نکشید.

15.برای دوست داشتن خود قید و شرط نگذارید.

16.دام‌های بی‌اعتمادی را در خود شناسایی کنید.

17.ریشه بسیاری از بی‌اعتمادبه‌نفسی‌ها در تنبلی و اهمال کاری است.

18.دنیای احساسی خود را تحت کنترل بگیرید.

19.باور و ایمان به اینکه هر وقت لازم باشد می‌توانید از دیگران کمک بگیرید.

20.اگر منتظرید اول احساس اعتمادبه‌نفس کنید بعد اقدام، بدانید تا ابد باید منتظر بمانید.

21.انتظار بس است اولین گام را همین الآن بردارید.



 

هدیه.

مدیر تالار مهندسی شهرسازی
مدیر تالار
چگونه بر استرس غلبه کنیم؟


مهم­ترین نکته این است که اگر استرس شما را در وضعیتی قرار دهد که نتوانید بر آن غلبه نمایید یا بر مطالعه و تحصیلتان یا شغل یا زندگی اجتماعیتان اثر منفی بگذارد،

ابتدا، استرس را تشخیص دهید. علائم استرس به صورت ذهنی، فیزیکی و ظاهری بروز می­کنند؛ که شامل خستگی، کاهش یا افزایش اشتها، سردرد، گریه، خواب­ آلودگی و خوابیدن بیش از حد است. روی آوردن به الکل یا سایر داروهای انرژی زا یا رفتارهای مشابه از علائم وجود استرس است.

احساس ناامیدی، هراس یا بی­ علاقگی نیز می­تواند با استرس ایجاد شود.


کنترل استرس
توانایی کنترل در مواجهه با موقعیت­ها، افراد یا رویدادها یا تقاضاهای مفرط است.
چگونه می­توانید اضطراب خود را کنترل کنید؟ چه استراتژی­ هایی را می­توان به کار گرفت؟
به اطراف نگاه کنید. ببینید آیا واقعاً چیزی وجود دارد که بتوانید تغییرش دهید یا کنترلش کنید.
خود را از موقعیت استرس­ زا دور کنید.

هر روز، استراحتی ولو کوتاه و به مدت چند دقیقه به خود بدهید.


مکرراً طرز رفتار و واکنشتان را تغییر دهید.
ولی این کار را بیش از اندازه تکرار نکنید.

روی یک موضوع استرس ­زا تمرکز کنید و واکنش­های خود را نسبت به آن کنترل کنید.


از واکنش­های بیش از حد بپرهیزید.
وقتی اندکی بی علاقگی کافیست، چرا متنفر باشیم؟ چرا آشفتگی و تشویش ایجاد کنیم، در حالی که می­توانیم عصبی باشیم؟ چرا خشمگین شویم؟ عصبانیت هم کافیست! چرا افسرده شویم، درحالی که می­توانیم ناراحت باشیم؟

به میزان کافی بخوابید.
کم خوابی یا بی­خوابی بر میزان استرس می­افزاید.

از خود درمانی یا فرار از مشکلات بپرهیزید.
الکل و داروها نیز می­توانند استرس­زا باشند و هیچ کمکی به حل مشکل نمی­کنند.

بهترین راه تمدد اعصاب را بیاموزید.
اثبات شده است که مدیتیشن و تمارین نفس کشیدن می­توانند در کنترل استرس بسیار مفید باشند.

بکوشید تا ذهن خود را از افکار مخرب و اضطراب­ آور دور کنید.


اهداف واقع­گرایانه برای خود تعیین کنید.


تعداد رویدادهای موجود در زندگی را بکاهید تا فشار بیش از حد کاهش یابد.

بر روی یک هدف دستیافتنی و کوتاه مدت و عینی تمرکز کنید.
منظور از عینی بودن، پرهیز از اهداف کلی و معنایی مثل خوشبختی و ... است. یک هدف عینی می تواند قبولی در آزمون باشد که با داشتن برنامه آن را به اهداف کوچکتر تقسیم می کنید. مثل خواندن یک کتاب مشخص در یک زمان مشخص.


خود را غرق افکارتان نسازید.


از نالیدن و شکایت درباره فشار کاری و حجم مطالعات بپرهیزید. هر کار را به تدریج انجام دهید، یا به طور انتخابی کارهای مهم­تر و با اولویت را انجام دهید.

برای کارهایتان برنامه ریزی کنید
و هر قسمت را در زمان خودش انجام دهید.


نگرشتان را نسبت به مسایل تغییر دهید.


تشخیص دلیل ایجاد استرس را بیاموزید. بازخورد بدنتان را افزایش دهید و استرس را خود به خود تنظیم کنید.


کاری برای دیگران انجام دهید.
تا ذهنتان از افکار خودتان دور بماند.

به تدریج استرس را از بین ببرید.
با فعالیت فیزیکی نظیر پیاده­روی، نرمش یا حتی باغبانی یا آشپزی تدریجاً استرس را از بین ببرید.

بی­ احساسی و پوست کلفتی را در خود ایجاد کنید!
کنترل استرس نهایتاً چنین است: "من خودم را ناراحت می­کنم."

بکوشید تا از استرس "استفاده" کنید.
اگر نمی­توانید با عاملی که موجب ایجاد استرس می­شود مقابله کنید، با آن پیش بروید و از آن در جهت مثبت استفاده کنید.

مثبت­ اندیشی را در خود تقویت کنید.


به جای این­که بگویید همه چیز خیلی وحشتناک پیش می­رود، مکرراً به خود بگویید که خیلی خوب می­توانید با مشکلات مواجه شوید.

"استرس در صورت کوتاه مدت بودن و با شدت کم، می­تواند به حافظه کمک کند. استرس موجب افزایش گلوکز رسیده به مغز می­شود و این کار باعث افزایش انرژی نورون­ها می­شود و درنتیجه حافظه بهینه می­گردد. از طرف دیگر، اگر استرس طولانی باشد، می­تواند مانع از رسیدن گلوکز به مغز شود و اثری مخرب روی حافظه داشته ­باشد."

منبع سه گام
 
آخرین ویرایش:

هدیه.

مدیر تالار مهندسی شهرسازی
مدیر تالار
چگونه حواسمان را متمرکز نماییم


«عدم تمرکز حواس»، موضوعی است که بسیاری از جوانان از آن رنج می‏برند و دلایل مختلف و متعددی دارد.
همان طور که خود می‏دانید، تمرکز حواس در هر کاری از جمله مطالعه و درس خواندن - از ضروریات قطعی است. تمرکز حواس، حالتی ذهنی و روانی است که در آن حالت، تمام قوای حسی، روانی و فکری انسان روی موضوع خاصی متمرکز می‏شود و تضمین کننده امر یادگیری و انجام صحیح کارها و رهایی از خطرات احتمالی است.

به هر حال در یک جمع‏بندی کلی، می‏توان گفت: بیشتر افراد به دلایل عمده زیر، با عدم تمرکز فکر و حواس مواجه می‏شوند:

1.کسانی که خود را به انجام دادن کار یا مطالعه درسی مجبور می‏کنند؛ در حالی که تمایل درونی چندانی به آن ندارند. در این صورت تمام قوای ذهنی و روانی‏شان به طور خودکار از آن موضوع پرت می‏شود و دچار حواس‏پرتی می‏گردند. چنین افرادی ممکن است مدت‏ها با بی‏علاقگی کارهایی انجام می‏دهند یا به دنبال درس یا رشته تحصیلی خاصی، تلاش‏هایی کنند و به عبارت دیگر خود را مجبور به انجام دادن آن کار یا مطالعه می‏بینند.



2.فشارهای روانی نیز از عوامل عمده تشتت فکری است. بیشتر افراد زمانی که با مسأله‏ای مواجه می‏شوند، اگر معتقد باشند زمان کافی برای حل آن ندارند و یا توانایی حل مسأله و کسب توفیق را در خود نبینند، دچار نگرانی و اضطراب می‏شوند و در نتیجه این نگرانی‏ها، ترس از شکست، افکار منفی عدم اعتماد به نفس و خیال‏بافی‏های منفی‏گرایانه، توان عمل و ابتکار و خلاقیت را از آنان سلب می‏کند و به جای اینکه روی موضوع خاص تمرکز کنند، بر ترس و احتمال شکست خود تمرکز می‏کنند و یأس و ناامیدی بر آنها چیره شده و موجب حواس‏پرتی می‏شود.



3.گاهی برخی حوادث و اتفاقات، فضای روانی فرد را دچار اختلال می‏کند (نظیر آنچه در زندگی شخصی، تحصیلی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی و... رخ می‏دهد)، امکان تمرکز حواس را از بین می‏برد.



4.گاهی عدم رعایت بهداشت مطالعه و اصول و قوانین آن و بهره نگرفتن از روش مناسب مطالعه، باعث خستگی جسمی و روانی شده و آمادگی روانی لازم برای مطالعه و درس خواندن از بین می‏برد. در نتیجه احساس بی‏علاقگی و به دنبال آن عدم تمرکز حواس بر او مستولی می‏شود.



5.تکثر و تعدد فعالیت‏های فرد مخصوصا اگر در توان انسان نباشد، باعث عدم تمرکز حواس می‏شود.



راه‏های مقابله با عوامل حواس‏ پرتی
:
برای مقابله با هر یک از عوامل فوق که هر کدام به گونه‏ای مانع تمرکز حواس می‏شود - باید به راه‏کار خاص و مناسب با آن توجه نمود. در عین حال نکات زیر می‏تواند به عنوان راه‏کارهای کلی، مؤثر واقع شود:

1
.در ابتدا و قبل از هر چیز، برای تمام فعالیت‏های درسی و غیردرسی برنامه‏ ریزی کنید. اوقات شبانه‏ روز را در یک جدول زمان‏بندی شده از هنگام بیداری تا موقع خواب، یادداشت نموده و برای هر کاری، زمان خاصی و مناسب آن را معین نمایید، سعی کنید طبق همان برنامه تنظیم شده به انجام دادن همان فعالیت مشخص (کلاس، مطالعه، استراحت، عبادت، ورزش و...) بپردازید. حتی زمان معین و مشخصی را در طول روز، برای اندیشیدن درباره موضوعات مختلف با تخیلات و افکار مزاحم، اختصاص دهید. این کار حداقل دو فایده مهم دارد:


الف. نظم و انضباط در تمام فعالیت‏ها حتی در اندیشه ‏ها و افکارتان - راه پیدا می‏کند که خود بسیار ارزشمند است. ب. اگر افکار مزاحم در غیر زمان معین، به سراغتان آمد و باعث حواس‏پرتی شما شد، می‏توانید به خود وعده بدهید که زمان اندیشیدن در این باره، فلان زمان خاص و معین است. تأکید می‏کنیم برای هر کار و فعالیتی وقت مشخص معین کنید و در آن وقت به هیچ امری غیر از آن کار نپردازید.


2.اصول و قوانین لازم برای یک مطالعه سودمند را بشناسید و آن را به دقت رعایت فرمایید. ما نیز در اینجا به چند مورد اشاره می‏کنیم:


الف. با مد نظر قرار دادن هدف خویش از مطالعه و درس خواندن، احساس نیاز به مطالعه را در خودتان شعله‏ ور سازید.
ب. به هنگام مطالعه یا حضور در کلاس، از افکار ناامیدکننده، کسل کننده و غیرمنطقی بپرهیزید و همواره امید، قدرت و توانایی را در ذهن خود حفظ کنید.
ج. همیشه برای مطالعه یا سر کلاس، کاغذ و قلمی داشته باشید و نت‏ برداری کنید یا خلاصه‏ ای از مطالب را یادداشت کنید تا در فضای روانی درس و مطالعه قرار داشته باشید، نه اینکه به دنبال افکار و ذهنیات خود باشید.
د. با پیش‏ مطالعه وارد کلاس شوید و پرسش‏هایی که درباره درس به ذهنتان می‏رسد، بلافاصله از استاد بپرسید و به خود اجازه ندهید سؤال مطرح شده، ذهنتان را به خود مشغول دارد و به تدریج از فضای روانی کلاس خارج شوید. با این روش ساده، می‏توانید فرایند تدریجی و محتوای درسی کلاس را پی‏گیری کنید و خود را در فضای درسی یا مطالعه قرار دهید.
ه. زمان و مکان مطالعه، باید از نظر فیزیکی و روانی از شرایط مناسب برخوردار باشد و هرگونه عاملی را که می‏تواند باعث حواس‏ پرتی شود (نظیر سر و صداها، سرما و گرما، نور کم یا خیلی شدید و...) از محیط مطالعه خود حذف کنید.


3.در صورتی که تعدد کارها و فعالیت‏های غیردرسی، باعث عدم تمرکز می‏شود، آنها را به حداقل ممکن برسانید و به خود بگویید: در این دوره و زمان، مهم‏ترین وظیفه و کار من مطالعه و درس‏ خواندن و ارتقای سطح علمی است و فعالیت‏های جانبی متعدد، مزاحم وظیفه اصلی من است.



4.اگر مشکلات شخصی، اجتماعی، خانوادگی و... باعث عدم تمرکز حواستان می‏شود؛ بدانید که:
الف. زندگی فردی هیچ‏کس، خالی از مشکل نیست و ذهن هیچ فردی خالی محض نیست. از طرف دیگر با صرف فکر کردن و مشغولیت ذهنی درباره چنین مشکلاتی، هیچ دردی دوا نخواهد شد. پس به خود تلقین کنید که هنگام درس یا مطالعه، ذهن خود را از آن مسائل برهانید.


ب. به هنگام مزاحمت آن افکار، به خود قول بدهید در این باره خواهم اندیشید (و زمانی را برای این کار در شبانه‏روز اختصاص دهید). ج. در صورت امکان به اتفاق یکی از دوستان خود، مطالعه یا مباحثه کنید.

5.در صورتی که موضوع یا موضوعات خاص و محدودی، باعث حواس‏پرتی شما می‏شود، به دنبال راه حل مناسب آن باشید؛ چرا که آن موضوع خاص، در حکم علت عدم تمرکز حواس شما است. پس برای مقابله با آن باید ابتدا علت و عامل اصلی را شناسایی کنید و در پی حذف یا تقلیل آن برآیید، ولی اگر موضوعات متعدد مختلف باعث حواس‏پرتی می‏شود. به نکات چهارگانه بالا توجه نمایید.



راهکارها و نکات زیر می تواند در تقویت حافظه مؤثر باشد:
أ‌. با قصد و نیت قبلی اقدام به یادگیری کنید. همه آزمایش ها نشان می دهد که یادگیری ارادی مؤثرتر از یادگیری اتفاقی است. منظور از یادگیری اتفاقی این است که شما بدون انگیزه و بدون نیت قبلی چیزی را یاد بگیرید پس باید با انگیزه قوی و نیت یادگیری مطالعه کنید یا در کلاس درس حاضر شوید.

ب‌. به هنگام مطالعه و خواندن یک مطلب، سعی کنید تمرکز حواس داشته باشید اگر در کلاس یا هنگام مطالعه حواس خود را جمع کنید و به مطالب کتاب یا گفته های استاد خوب گوش دهید یادگیری شما بهتر خواهد شد. هرگز چیزی را همراه با چرت زدن و به خواب رفتن مطالعه نکنید یا چند کار را با هم انجام ندهید. همچنین مکانی را انتخاب کنید که کمترین محرک مزاحم را برای شما داشته باشد.

ت‌. سعی کنید از آنچه می خوانید یک تصویر ذهنی برای خود بسازید. ث‌. بین آموخته های خود ارتباط برقرار کنید.

ج‌. هرگاه چیز تازه ای را می آموزید آن را با آموخته های پیشین خود مرتبط نمایید با انجام این کار، شما اطلاعات تازه را چنان دسته بندی خواهید کرد که به سادگی می توانید آنها را بازیابی کنید.

ح‌. مطالب را با فاصله زمانی یاد بگیرید تا از پراکندگی وقت شما در اثر خستگی جلوگیری شود. آزمایش ها نشان می دهد که یادیگری با فاصله زمانی بهتر از یادگیری بدون فاصله زمانی است.

خ‌. پس از آن که مطلبی را یاد گرفتید سعی کنید در فرصت های مناسب آن را برای خود تکرار کنید.

د‌. آموخته های خود را به همکلاسی های خود منتقل کنید و برای آنها بازگو نمایید.

ذ‌. مطالب یاد گرفته شده را در قالب پرسش از هم کلاسی های خود یا دیگران مطرح کرده و از آنها بپرسید.

ر‌. ذهن خود را با مطالب غیر ضروری انباشته نکنید.

ز‌. هنگام مطالعه یک فصل یا یک کتاب اول به کل آن نظر بیاندازید و سپس به مطالعه جزئیات و زیر عنوان ها بپردازید نه آن که از همان آغاز فصل، پاراگراف به پاراگراف و بدون یک نگاهی کلی به تمام فصل یا کتاب مطالعه را شروع کنید.

س‌. پس از مطالعه هر فصلی، خلاصه فصل را به دقت بخوانید، عنوان های درشت را از نظر بگذرانید آنها را روی یک صفحه کاغذ بنویسید.

ش‌. به مقدار کافی بخوابید زیرا در هنگام خواب است که اطلاعات جدید پردازش و اندوزش می شوند.

ص‌. معنادار کردن: این روش بهتر از هر شیوه دیگر به حافظه کمک می‏کند و هر چه معنا عمیق‏تر یا با جزئیات بیش‏تری رمزگردانی شود، مطلب بهتر به یاد می‏ماند. بنابراین، وقتی می‏خواهید نکته‏ای را از کتابی به خاطر بسپارید، احتمال یادآوری آن در صورتی بیش‏تر است که توجه خود را بیش‏تر بر معنای آن متمرکز کنید. هر چه عمیق‏ تر و کامل‏تر به معنا توجه کنید، بهتر آن را به یاد می‏ آورید.

ض‌. سازماندهی: با سازماندهی مطالب می‏توان به راحتی آن‏ها را یاد گرفت، حفظ کرد و سپس به یاد آورد؛ برای یادگیری و حفظ موضوع و مطلبی که دارای زیر مجموعه و زیرشاخه‏ های متعدد و متکثر است، آن را در سلسله مراتبی منطقی قرار دهید و از کل به جزء و از بالا به پایین به زیرشاخه‏ های جزئی‏تر تقسیم کرده، به خاطر بسپارید.

ط‌. بافت: ما معمولاً مطالب را در شرایط زمانی، مکانی و... خاص یاد می‏گیریم. مجموعه شرایط حاکم بر فضای یادگیری بافت نام دارد. ما وقتی می‏توانیم به آسانی مطالب را بازیافت کنیم که بافت حاکم بر بازیابی همان بافت زمان وقوع یادگیری باشد؛ مثلاً اگر قرار باشد شما نام همکلاسی‏های دوران راهنمایی خود را به یاد آورید، گردش در راهروهای مدرسه‏ای که دوره راهنمایی را در آن گذرانیده‏اید بازیابی اسامی دوستان همکلاسی را آسان‏تر می‏سازد.

ظ‌. روش پس ختام: نام این روش متشکل از حروف اول شش مرحله آن است: پیش‏خوانی، سؤال کردن، خواندن، تفکر، حفظ کردن و مرور کردن. فرض کنید می‏خواهید بخشی از یک کتاب را به خاطر بسپارید و سپس بازیابی کنید. ابتدا باید با پیش‏خوانی برداشت کلی از موضوعات مهم انجام دهید. این نوع پیش‏خوانی سبب می‏شود مطالب مهم فصل را سازماندهی کنید.
در مرحله دوم، باید درباره هر بخشی پرسش‏هایی طرح کنید.
در مرحله سوم، باید هر بخش را باهدف پاسخ دادن به پرسش‏های طرح شده بخوانید.
در مرحله چهارم، باید هنگام خواندن، ساختن پرسش و ایجاد ارتباط بین دانسته‏ های خود درباره مطلب بیندیشید و به مطالب خوانده شده معنا دهید.
سپس در مرحله پنجم و ششم، یعنی مراحل از حفظ گفتن و مرور کردن، باید بکوشید واقعیت‏های اصلی مطالب خوانده شده را به یاد آورید و به پرسش‏هایی که خود طرح کرده ‏اید، پاسخ دهید.

ع‌. اگر می خواهید اعداد را به حافظه خود بسپارید از روش تقطیع استفاده کنید به این گونه که اعداد و ارقام را به اعداد معنادار تبدیل کنید مثلا زنجیره عددی 83، 619، 2177، 149 را به زنجیره 1492، 1776، 1983 که سال های میلادی است تبدیل کنید.

غ‌. از مواد حاوی گلوکز (خرما، عسل و شیرینی‏جات طبیعی)، مواد دارای کلسیم و فسفر و ویتامین‏های D، C،B و A؛ مانند لبنیات، روغن ماهی، پرتقال، گوجه فرنگی، سبوس گندم، سبزیجات تازه، هویج و جگر به مقدار کافی استفاده کنید.
 

هدیه.

مدیر تالار مهندسی شهرسازی
مدیر تالار
شش روش برای مطالعه اثر بخش


خواندن بدون نوشتن، خط کشیدن زیرنکات مهم ، حاشیه نویسی ،خلاصه نویسی، کلید برداری ، خلاقیت و طرح شبکه ای مغز 1

1- خواندن بدون نوشتن: روش نادرست مطالعه است . مطالعه فرآیندی فعال و پویا است وبرای نیل به این هدف باید از تمام حواس خود برای درک صحیح مطالب استفاده کرد. باید با چشمان خود مطالب را خواند، باید در زمان مورد نیاز مطالب را بلند بلند ادا کرد و نکات مهم را یادداشت کرد تا هم با مطالب مورد مطالعه درگیر شده و حضوری فعال و همه جانبه در یادگیری داشت و هم در هنگام مورد نیاز ، خصوصا" قبل از امتحان ، بتوان از روی نوشته ها مرور کرد و خیلی سریع مطالب مهم را مجددا" به خاطر سپرد
.

2- خط کشیدن زیر نکات مهم :این روش شاید نسبت به روش قبلی بهتر است ولی روش کاملی برای مطالعه نیست چرا که در این روش بعضی از افراد بجای آنکه تمرکز و توجه بروی یادگیری و درک مطالب داشته باشند ذهنشان معطوف به خط کشیدن زیر نکات مهم می گردد .حداقل روش صحیح خط کشیدن زیر نکات مهم به این صورت است که ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را کاملا" درک کنند و سپس زیر نکات مهم خط بکشند نه آنکه در کتاب بدنبال نکات مهم بگردند تا زیر آن را خط بکشند .

3- حاشیه نویسی :این روش نسبت بدو روش قبلی بهتر است ولی بازهم روشی کامل برای درک عمیق مطالب و خواندن کتب درسی نیست ولی می تواند برای یادگیری مطالبی که از اهمیتی چندان برخوردار نیستند مورد استفاده قرار گیرد. 4

4 - خلاصه نویسی : در این روش شما مطالب را میخوانید و آنچه را که درک کرده اید بصورت خلاصه بروی دفتری یادداشت می کنید که این روش برای مطالعه مناسب است و از روشهای قبلی بهتر می باشد چرا که در این روش ابتدا مطالب را درک کرده سپس آنها را یادداشت می کنید اما بازهم بهترین روش برای خواندن نیست
.

5- کلید برداری :کلید برداری روشی بسیار مناسب برای خواندن و نوشتن نکات مهم است . در این روش شما بعد از درک مطالب ، بصورت کلیدی نکات مهم را یادداشت می کنید و در واقع کلمه کلیدی کوتاهترین، راحتترین ،بهترین وپرمعنی ترین کلمه ای است که با دیدن آن، مفهوم جمله تداعی شده و به خاطر آورده می شود .

6- خلاقیت و طرح شبکه ای مغز: این روش بهترین شیوه برای یادگیری خصوصا" فراگیری مطالب درسی است .در این روش شما مطالب را میخوانید بعد از درک حقیقی آنها نکات مهم را به زبان خودتان و بصورت کلیدی یادداشت می کنید و سپس کلمات کلیدی را بروی طرح شبکه ای مغز می نویسد ( در واقع نوشته های خود را به بهترین شکل ممکن سازماندهی می کنید و نکات اصلی و فرعی را مشخص می کنید)تا در دفعات بعد به جای دوباره خوانی کتاب ، فقط به طرح شبکه ای مراجعه کرده وبا دیدن کلمات کلیدی نوشته شده بروی طرح شبکه ای مغز ، آنها را خیلی سریع مرور کنید .

این روش درصد موفقیت تحصیلی شما را تا حدود بسیار زیادی افزایش میدهد و درس خواندن را بسیار آسان می کند. و بازده مطالعه را افزایش میدهد



منبع سه گام
 
آخرین ویرایش:

هدیه.

مدیر تالار مهندسی شهرسازی
مدیر تالار
طرح شبکه ای مغز چیست؟

طرح درس خواندن به صورت شبکه ای(تاکید بر خواندن نکات مهم و بازیابی سریع مطلب)
طرح شبکه‌ای امکان کسب بیشترین بازدهی را از مطالعه فراهم می‌سازد. این فرآیند به گونه‌ای به مغز و ساختار کارکردی آن تطابق دارد که امکان یادگیری و به خاطرسپاری کامل مطالب را با یکبار یادگیری فراهم می‌سازد.
فرد پس از مدتی مطالعه به شیوه‏ی شبکه‌ای با آگاهی به توانایی‌های بی شمار خویش به خلاقیتی نامحدود دست می‌یابد.
الگوی تدریس طرح شبکه‌ای، فرصت فعالیت بیشتر نیمکره‏‎ی راست مغز را به یادگیرنده می‌دهد و سبب افزایش یادگیری و کسب بازدهی بیشتر می‏شود.
با استفاده از نقشه مفهومی، مطالب به صورت کدگذاری و رمزبندی شده در اختیار مغز گذاشته می‏شود. در نتیجه مغز فرصت و نیروی کافی برای ذخیره‏سازی مطالب را به دست می‌آورد.
هنگام یادگیری، نیمکره‌ی چپ مغز بیش‌تر فعالیت دارد و نیمکره‌ی راست فعالیت چندانی ندارد. در صورت فراهم نمودن شرایط مناسب برای نیمکره‌ی راست، بازدهی به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد و یادگیری معنادار می‌شود. فعالیت‌های مانند تجسم، شناخت رنگ و زمینه‌های هنری ، بیش‌تر مربوط به نیمکره‌ی راست مغز می‌باشد. بنابراین با استفاده از روشی به نام طرح شبکه‌ای می‌توان، نیمکر‌ی راست مغز را نیز فعال نمود.

روش کار در این مورد:
ابتدا نکات مفهومی و کلیدی استخراج میشود که در شاخه های اصلی قرار می گیرد و سپس توضیحاتی که به صورت تکمیل کننده هستند در شاخه های فرعی و فرعیتر...قرار می گیرند.
تاکید مهم بر نکته برداری به صورت شبکه ای هنگام مطالعه:
افرادی که به هنگام مطالعه از شیوه‌های یادداشت برداری استفاده نمی‌کنند، میزان بهره‌وری مطالعه آنان تنها حدود 20درصد است. اگر فرد در زمان مطالعه زیر عبارت‌های مهم کتاب یا هر نوشته دیگر خط بکشد؛ یعنی به عمل برجسته سازی که از عوامل موثر در یادآوری است، اقدام ورزد، میزان بهره‌وری او در مطالعه به 30 درصد افزایش می‌یابد. اگر در حین مطالعه، یادداشت برداری از نوع خلاصه نویسی صورت گیرد، بازدهی به 40درصد می‌رسد. یادداشت برداری به شیوه استخراج عباراتی که حاوی نکات مهم است بهره‌وری را به 50درصد افزایش می‌دهد و اگر یادداشت برداری بر اساس استخراج نکته‌های کلیدی باشد، بازدهی بیشتری دارد که میزان آن بسته به چگونگی تنظیم نکته‌های کلیدی است. تنظیم نکته‌های کلیدی به صورت خطی، می‌تواند بازدهی را به 60درصد افزایش دهد و اگر تنظیم نکته‌های کلیدی به صورت شبکه‌ای صورت گیرد، حتی ممکن است افزایش بهره‌وری تا 100درصد هم برسد.

مفهوم نکته‌های کلیدی

گاهی در هنگام مطالعه متن، کلمات و نکاتی را می‌یابیم که اصلی ترین جایگاه را در عبارت دارند و حتی سایر واژه‌ها برای تبیین آنها به کار گرفته می‌شود. در حقیقت، خواننده بادیدن این نکات تمام مطالب مرتبط با آن‌ها را در ذهن تداعی می‌کند. نکته‌های کلیدی حاوی یک یا چند کلمه اصلی یا فرعی است و علت گزینش آنها به عنوان نکته کلیدی آن است که با دیدن آنها می‌توان تمام مطالب مربوط به آنها را در ذهن تداعی کرد. بر این اساس می‌توان آن کلمه یا کلماتی را که خارج از متن هستند ولی می‌توانند امر تداعی مطالب را انجام دهند، به عنوان نکته‌های کلیدی برگزید. هر چه در زمان مطالعه برای تشخیص و استخراج نکته‌های کلیدی بیشتر دقت می‌شود یادگیری بهتر و آسان تر صورت می‌گیرد.
مغز در رویارویی با مطالب، نخست به کدگذاری آنها می‌پردازد و سپس مطالب را ذخیره می‌کند و در سومین مرحله، مغز به بازیابی مطالب به هنگام نیاز اقدام می‌کند.

روش‌های ثبت نکته‌های کلیدی

. روش خطی: در این روش نکته‌های کلیدی در پی یک دیگر به صورت افقی یا عمودی ثبت می‌شود و بازیابی متن با به خاطرآوردن این نکته‌ها انجام می‌گیرد.
. روش شبکه‌ای: نکته‌های کلیدی بر حسب موضوع به شاخه‌های اصلی، فرعی و فرعی تر، طبقه‌بندی و ثبت می‌گردد. جایگاه هر نکته در ارتباط با سایر مفاهیم، مشخص است. در طرح شبکه‌ای تمام شاخه‌های اصلی، باید به عنوان سلسله مطالب کتاب به هم متصل شوند و در صورت تعدد شاخه‌های اصلی، باید با یافتن وجوه مشترک میان آنها، تعدادشان را به سه تا پنج شاخه اصلی تقلیل داده و شاخه‌های دیگر را به آنها ربط داد. این شیوه را می‌توان در باره شاخه‌های رده‌های بعدی نیز به کار گرفت. بهترین زمان برای استخراج نکته‌های کلیدی و اجرای طرح شبکه‌ای، به هنگام مطالعه اصلی است.

اصول اجرای طرح شبکه ای:

مشخص کردن عنوان مطلب: باید عنوان را
به گونه‌ای برجسته کرد که چشم در نخستین نگاه متوجه آن شود. (داخل کادر یا با رنگی غیر از رنگ زمینه)

تمایز شاخه‌های اصلی از شاخه‌های فرعی: برای این کار می‌توان از کادرها و خطوط و رنگ‌ها استفاده کرد. اختصاص جایگاه مشخصی به شاخه‌های اصلی در کنار عنوان مطلب، یادگیری و بازیابی مطالب را آسان می‌کند.

محدودیت شاخه‌های اصلی: شاخه‌های اصلی باید تعدادشان کم باشد. اگر شاخه‌های اصلی بیشتر از حد متعارف باشد باید با یافتن وجوه مشترک میان شاخه ها، هر چند شاخه را در یک گروه طبقه‌بندی کنیم: مثلاً اگر شش شاخه بود به دو شاخه و هر شاخه را به سه شاخه کوچک‌تر تقسیم کنیم.

به کارگیری علایم و قراردادها: خوب است از علایم اختصاری در طرح‌ها استفاده شود. مثلاً به جای حرف مهم (م) و به جای بزرگ (ب)و...

انواع طرح‌های شبکه ای


1. مدل شعاعی: عنوان مطالب در وسط صفحه و در داخل کادر، و شاخه‌های اصلی که از سایر نکات فرعی و مرتبط با هر شاخه متمایز شده است در پیرامون عنوان مطالب واقع می‌شود.

2. مدل سازمانی:

الف) عنوان مطلب در بالای طرح شبکه‌ای و شاخه‌های اصلی در پایین عنوان مطلب و متصل به آن قرار می‌گیرد و مطالب فرعی هر شاخه نیز در پایین هر شاخه اصلی به ترتیب در زیر آن واقع می‌شوند
ب) می‌توان آن را به صورت آکولادی از کنار صفحه اجرا کرد. در این شیوه عنوان مطلب در سمت راست صفحه قرار می‌گیرد و شاخه‌های اصلی از طریق یک آکولاد به آن متصل می‌گردد. مطالب فرعی نیز به همین شکل به هر شاخه اصلی متصل می‌شود.


بهترین زمان برای رسم طرح شبکه ای:
طبق آموزش روش مطالعهPQRST بهترین زمان برای رسم طرح شبکه ای زمانی است که مطالعه عمیق متن را شروع کرده ایم قادر به مشخص کردن نکات اصلی باشیم و در حالت درک مطلب و بازگو کردن آن
می باشد.پاراگراف به پاراگراف که متن خوانده می شود نکات اصلی و فرعی هم مشخص شده و شروع به ترسیم ساختار شبکه ای در دفتر نکات کنیم.
دوستان عزیز زمانی مطالعه ما مفید خواهد بود که بتوایم متن خوانده شده را به حافظه بلند مدت منتقل کنیم و این انتقال بر اساس روش صحیح مطالعه و روش صحیح نکته برداری کردن و روش صحیح مرور کردن امکان پذیر است...
 

هدیه.

مدیر تالار مهندسی شهرسازی
مدیر تالار
به موارد زیر در كشیدن طرح شبكه‌ای مغز توجه كنید:

ـ طرح‌های‌تان را منظم بكشید. همیشه اولین نكته را از یك‌جا شروع كنید و نكات اصلی را در كادر قرار دهید. منظم بودن طرح‌ها، مرور آنها را ساده‌تر می‌كند.

ـ از رنگ‌های مختلف در نوشتن نكات بااهمیت و یا نكاتی كه بیشتر احتمال فراموش شدن‌شان را می‌دهید، استفاده كنید.

ـ طرح‌های‌تان را خیلی شلوغ نكنید. اگر مطلبی كه مطالعه می‌كنید، نكات اصلی و فرعی زیادی دارد، آن را بر روی دو طرح شبكه‌ای جای دهید.

ـ مطالب را آن‌گونه روی طرح‌ها سازمان‌دهی كنید كه خودتان فهمیده‌اید. درواقع درك خود را از مطلب روی طرح شبكه‌ای مغز منتقل كنید. چنانچه نكته‌های یادداشت شده با هم ارتباط دارند، مثلاًً اگر از دو نكته، نتیجه‌ای خاص حاصل شود و یا یك نكته وابسته به نكته دیگری باشد، این ارتباط و وابستگی را حتماً روی طرح نشان دهید. (به راحتی می‌توانید دو نكته را با یك خط به هم وصل كنید و ارتباط آنها را نشان دهید.)

ـ تعداد نكات اصلی وصل شده به مركز طرح و تعداد نكات فرعی متصل به آنها، محدود نیست و كاملاً‌ وابسته به نوع مطلب است. مثلاً اگر از یك كتاب زیست‌شناسی یادداشت‌برداری می‌كنید، تعداد نكات اصلی و فرعی نسبت به یادداشتی كه از یك كتاب بینش اسلامی تهیه می‌كنید، خیلی بیشتر خواهند بود.

ـ در آخر، یكبار دیگر یادداشت‌های‌تان را بررسی كنید و چنانچه نیاز به اصلاح دارند و یا باید تكمیل شوند، این كار را انجام دهید.

در این مرحله، بعد از آنكه تفكری، عمیق بر نكات كلیدی داشتید، قسمت‌های مبهم را دوباره خواندید و به خوبی فرا گرفتید و همچنین طرح شبكه‌ای را سازماندهی كردید، باید مطالب را با صدای بلند برای خود تعریف كنید. به این منظور، از یادداشت‌های‌تان كمك بگیرید. به آنها نگاه كنید و با توجه به كلمات كلیدی یادداشت شده و ارتباط بین آنها، مطلب را تعریف كنید.

در این مرحله، تعریفی كه از مطلب دارید باید كامل و با ذكر همه جزئیات باشد. همان‌طور كه یك معلم، مطلبی را برای دانش‌آموزان توضیح می‌دهد و یا همان‌طور كه یك دانش‌آموز مطلبی را برای دوست خود كه جلسه قبل از كلاس، غایب بوده است، توضیح می‌دهد.

به هنگام تعریف، به هیچ‌وجه به كتاب مراجعه نكنید، مگر آنكه بخشی از یادداشت‌های‌تان گنگ باشد و به كمك آن نتوانید مطلب را تعریف كنید. در این صورت، به كتاب مراجعه كنید و یادداشت‌های‌تان را تكمیل یا اصلاح كنید.

جدول‌ها و نمودارهای موجود در كتاب را به دقت بررسی كنید و چنانچه نكته‌ای از آنها گرفته می‌شود كه باید روی طرح‌ها بیاید، آن را یادداشت كنید و یا آدرس جدول و نمودار را در زیر طرح بنویسید.
 

هدیه.

مدیر تالار مهندسی شهرسازی
مدیر تالار
روش مطالعه با سیستم PQRSTC


پیش‌مطالعه (preview. P)
هدف از انجام مرحلة پیش‌مطالعه، آشنا شدن با كتابی است كه می‌خواهید مطالعه كنید. اگر كتاب مورد نظر، جدید باشد و برای اولین بار، قصد مطالعه آن را داشته باشید، لازم است كه ابتدا با مشخصات كتاب و موضوع آن، تا حدودی آشنا شوید.

منظور از مشخصات كتاب، نام آن، نام نویسنده و مترجم، تاریخ نشر، نوبت چاپ و مانند اینهاست. كسب چنین اطلاعاتی شاید در مورد یك كتاب درسی دبیرستان، چندان مهم نباشد (زیرا كتاب‌های درسی مدرسه، توسط دانش‌آموزان انتخاب نمی‌شود). اما برای یك دانشجو و یا كسی كه مطالعة آزاد دارد، دانستن چنین اطلاعاتی بسیار ضروری و بااهمیت است.

در این مرحله، لازم است كه هدف خود را از مطالعه، كتاب بدانید. هدف از مطالعه می‌تواند كسب یك سری اطلاعات عمومی، آماده شدن برای یك امتحان پایان‌ دوره تحصیلی، آمادگی برای كنكور و اهداف مشابه باشد. كه به‌طور طبیعی آماده شدن برای هر نوع از این امتحان‌ها و مطالعه در جهت هر یك از این اهداف، سرعت‌های مطالعة متفاوت و تأكید بر روی قسمت‌های مختلف موضوع را می‌طلبد.


تعیین هدف از مطالعه:

به شما كمك می‌كند تا مطالعة خود را با سرعت مناسب انجام دهید و با توجه به هدف، به نكاتی خاص در حین مطالعه توجه داشته باشید (به عنوان مثال، یك داوطلب كنكور باید به همه جزئیات توجه داشته باشد، ولی مطالعه با هدف افزایش اطلاعات عمومی، نیاز به حفظ كردن همه جزئیات ندارد).

علاوه بر دو مورد قبل، در مرحلة پیش از مطالعه باید با سبك نگارش كتاب نیز آشنا شوید. ممكن است كتابی كه قصد مطالعه آن را دارید، موضوع بسیار ساده‌ای را با زبانی بسیار پیچیده و سنگین شرح دهد و یا یك موضوع خیلی پیچیده را خیلی ساده بیان كند. به علاوه بسیاری از كتاب‌ها، برای تفهیم بهتر مطالب و جلب‌ توجه مطالعه كننده به بعضی نكات خاص، از شكل و تصویر، جدول و نمودار، پرسش، تمرین، خلاصه، جملاتی از بزرگان، آیات و احادیث (بسته به نوع كتاب) استفاده می‌كنند كه توجه به این بخش‌های كتاب در مرحلة پیش‌مطالعه، ضروری است، زیرا چنین مواردی، كار مطالعه را آسان‌تر می‌كنند.
بنابراین در مرحلة پیش مطالعه كتاب را بررسی كنید و ببینید كه آیا كتاب شما، از چنین تدابیری برای ساده‌تر كردن مطلب استفاده كرده است یا خیر؟ سپس با بررسی فهرست كتاب مشخص كنید كه كتاب مورد‌ نظر از چند بخش تشكیل شده، چند صفحه دارد. عناوین بخش‌ها را بخوانید و به این موضوع فكر كنید كه نویسنده كتاب در مجموع قصد دارد چه موضوعاتی را به شما معرفی كند. برای مثال اگر كتاب شما یك كتاب زیست‌شناسی است، انجام مرحلة پیش‌مطالعه به شما كمك خواهد كرد كه بدانید موضوع كتاب چیست و این موضوع، در چند بخش و تحت چه عناوینی بررسی می‌شود (مثلاً‌ دستگاه‌های بدن انسان، موضوع كتاب است و در 5 بخش بررسی می‌شود. این 5، بخش عبارتند از: دستگاه عصبی، دستگاه گوارش و...) ببینید كل كتاب، چند صفحه دارد و آیا تصاویر و شكل‌های متعددی در آن گنجانده شده است؟


پس از دریافت چنین اطلاعاتی یك فصل از كتاب را برای مطالعه انتخاب كنید (این انتخاب، قاعدتاً باید فصل اول كتاب باشد، مگر آنكه تنها قصد مطالعه یك فصل خاص را داشته باشید).

فصل مورد نظر را بررسی كنید و ببینید كه چند صفحه دارد (برای تخمین زمان مورد نیاز مطالعه) و عنوان‌های كوچك‌تر آن چیست؟

اگر مقدمه یا خلاصه‌ای در ابتدا یا انتهای فصل وجود دارد آن را حتماً بخوانید. مقدمه یا خلاصه، شما را با موضوع فصل آشنا می‌كند. همچنین صورت پرسشنامه و تمرین‌ها را هم مطالعه كنید (هدف جواب دادن آنها نیست. وقتی هنوز خود مطلب را مطالعه نكرده‌اید، نمی‌توانید به پرسش‌ها و تمرین‌ها پاسخ دهید.) بلكه هدف، آشنایی اولیه با كتاب است. شكل‌ها، عكس‌ها، نمودارها و جدول‌های موجود در بخش مورد نظر را بیابید و به آنها توجه كنید.

اگر كتابی كه مطالعه می‌كنید، جدید نیست و قبلاً هم آن را مطالعه كرده‌اید، نیازی به آشنا شدن با مشخصات كلی كتاب نیست. اما آشنا شدن با فصل مورد مطالعه، حتی اگر بخواهید برای دهمین بار آن را بخوانید، لازم و ضروری است.
در پایان مرحلة پیش‌مطالعه، شما باید جواب چند سؤال را برای خود مشخص كرده باشید.



این چند سؤال عبارتند از:

1. چه می‌خواهم بخوانم؟ (موضوع كتاب و فصل مورد مطالعه چیست؟)

2. چرا می‌خواهم بخوانم؟ (هدف از مطالعه چیست؟)

3. چقدر می‌خواهم بخوانم؟ (مقدار مطلب، چقدر است و این مقدار چقدر زمان نیاز دارد؟)

نكته:

اگرچه توضیح در مورد پیش‌مطالعه تا حدودی طولانی است، اما اجرای عملی آن نباید زمان زیادی بگیرد. كافی است روی جلد كتاب، صفحه اول (شناسنامه كتاب) و فهرست آن را بخوانید و یكبار، كل كتاب و فصل مورد مطالعه را ورق بزنید. به‌راحتی پاسخ سه سؤال فوق را خواهید یافت.



سؤال‌گذاری (Question. Q)

پس از انجام مرحلة اول و آشنایی نسبی با موضوع مورد مطالعه، در مرحلة دوم، سؤالاتی را كه در رابطه با آن موضوع، به ذهن‌تان می‌رسد، یادداشت كنید. آشنایی با موضوع در مرحلة اول، قطعاً شما را كنجكاو كرده است كه اطلاعاتی بیشتر راجع به آن كسب كنید. به عنوان مثال، اگر كتاب مورد مطالعه شما درباره زندگی ابن‌سینا باشد، آنگاه ممكن است دل‌تان بخواهد بدانید كه اسم اصلی بو‌علی‌سینا چه بوده است؟ نام پدرش چه بوده؟ زادگاه او در كجا بوده، چند سال زندگی كرده، چه كتاب‌هایی نوشته است و... این قبیل سؤال‌ها مانند سؤال‌های یك طفل كنجكاوست كه هیچ‌چیز نمی‌داند اما مرتب می‌پرسد و از طریق پرسش‌های خود مرتب می‌آموزد.

اغلب دانش‌آموزان، تنها با سؤال پس از مطالعه آشنا هستند. هنگامی كه مطلب را خوب مطالعه كرده‌اند، سؤال‌های كتاب و یا معلم را پاسخ می‌دهند و خود را امتحان می‌كنند.
اما مرحلة سؤال‌گذاری در حالی است كه شما هنوز مطلب را نخوانده‌اید و تنها می‌دانید موضوع آن چیست و در چه مورد است.

چنین سؤال‌هایی با این هدف مطرح می‌شود كه حس كنجكاوی شما را تحریك نموده موجب می‌شوند كه در مرحلة بعد كه قصد مطالعه متن اصلی كتاب را دارید به دنبال پاسخ سؤال‌های‌تان باشید و از این طریق به هنگام مطالعه، تمركز حواس بهتری داشته باشید.

بنابراین، در مرحلة دوم حداقل 5 سؤال در رابطه با موضوع بنویسید (پاسخ این سؤال‌ها ممكن است در كتاب باشد یا نباشد. این مهم نیست. مهم آن است كه شما به دنبال پاسخ باشید). این سؤال‌ها، ممكن است سؤال‌هایی باشند كه از كنجكاوی شما سرچشمه گرفته یا با توجه به عناوین كتاب و پرسش‌های آن انتخاب شده‌اند.


نكته:
دو مرحلة اول و دوم، با هدف آشنایی با مطلب و ایجاد كنجكاوی علاقه و تمركز حواس در مطالعه‌كننده انجام می‌شوند.



خواندن و یادداشت‌برداری (Read and Record. R)

پس از انجام دو مرحلة اول و دوم، تمركز حواس مناسبی خواهید داشت تا مطالعه متن اصلی كتاب و فصل مورد نظر را شروع كنید. در این مرحله، از ابتدای فصل مورد نظر شروع به مطالعه نمایید و در حین مطالعه به چند نكته، توجه داشته باشید.

نخست اینكه سرعت مطالعه‌ای مناسب با توجه به هدف خود از مطالعه و نوع متن انتخاب كنید. سعی كنید كه با حداكثر سرعتی كه مطلب را درك می‌كنید بخوانید نه با حداقل آن. این مطالعه را با هدف دریافت كلیات مطلب و چارچوب اصلی موضوع، انجام دهید و خود را خیلی درگیر جزئیاتی مانند اسامی و تاریخ‌ها ننمایید. فرمول‌ها و رابطه‌ها را بفهمید، ولی حفظ آنها را به مراحل بعد واگذار كنید.


دوم اینكه در حین مطالعه هر جا نكتة مهمی را فهمیدید، بلافاصله آن را یادداشت كنید. از یادداشت كردن موارد كم‌اهمیت، بپرهیزید و یادداشت كردن را به تعویق نیندازید (بلافاصله یادداشت كنید).

یادداشت‌های شما، باید تا حد امكان خلاصه و كلیدی باشند. به همین جهت در حین یادداشت‌برداری مدام از خود بپرسید كه آیا این مطلب، مهم است یا كم‌اهمیت؟ چگونه می‌توانم آن را خلاصه‌تر بنویسم؟ آیا نوشتن این نكته ضروری است و اگر آن را ننویسم فراموش نمی‌كنم؟ یادداشت كردن مطلب، باید حتماً به صورت كلمات كلیدی باشد. هرگز مطالب مهم را جمله‌وار یادداشت نكنید. همان‌گونه كه به هنگام كار با كامپیوتر یك رمز كوتاه و مختصر به آن می‌دهید و آن، اطلاعات زیادی را به شما پس می‌دهد، كلمات كلیدی هم، باید به همین ترتیب عمل كنند، مختصر باشند و در عین حال مهم‌ترین و اصلی‌ترین كلمات متن باشند كه مفهوم اصلی مطلب را به دوش می‌كشند.


همچنین كلمات كلیدی باید بتوانند در به خاطر آوردن مفهوم اصلی مطلب، به شما كمك كنند. یعنی دیدن آنها، مفهوم مطلب (منظور عین مطلب به صورت كلمه به كلمه نیست) را به خاطر شما بیاورد.


نكتة سوم كه در حین خواندن متن باید به آن توجه داشته باشید آن است كه چنانچه قسمتی از مطلب نامفهوم بود و نتوانستید آن را درك كنید، بلافاصله دوباره‌خوانی نكنید. كمی مطالعه را ادامه بدهید، به احتمال زیاد ادامه مطلب را خواهید فهمید. آنچه نفهمیده‌اید یا مهم است و یا كم‌اهمیت. اگر مهم باشد حتماً در ادامة مطلب نیز بررسی و تشریح خواهد شد و نیازی به برگشتن روی آن و خواندن دوباره آن نیست و اگر كم‌اهمیت باشد واضح است كه نیازی به دوباره‌خوانی ندارد. با این وجود، در كنار چنین مطلبی علامت سؤال بگذارید كه در مراحل بعدی دوباره آن را بخوانید (دوباره‌خوانی سریع و بلافاصله از آن جهت نهی می‌شود كه سرعت مطالعه شما را كاهش می‌دهد و سررشته مطلب را از دستتان خارج می‌كند و به این ترتیب تمركز حواس شما به هم می‌خورد).

تنها در یك صورت مجاز هستید كه مطلبی را در همین مرحله، دوباره بخوانید و آن زمانی است كه نفهمیدن یك قسمت از موضوع موجب كاهش یا عدم درك شما از قسمت‌های بعدی می‌شود. در چنین وضعیتی به عقب برگردید و آنچه را كه نفهمیده‌اید، دوباره بخوانید.



تفكر و به خود پس دادن (Self – recitation. S)
در این مرحله، دربارة آنچه خوانده‌اید یا یادداشت كرده‌اید، عمیقاً بیندیشید. به كلمات كلیدی كه یادداشت كرده‌اید، نگاه كنید و سعی كنید مطالب خوانده شده را به كمك آنها به خاطر بیاورید. به روابط بین نكات مختلف و نتیجه كلی حاصل از موضوع فكر كنید. تا حد امكان سعی كنید كه یك تصویر واضح و روشن از مطالبی كه خوانده‌اید در ذهن خود بیافرینید.
هر چقدر مدت زمان بیشتری به این مرحله اختصاص دهید، یادگیری خود را عمیق‌تر ساخته‌اید.
چنانچه مطلبی هنوز برای‌تان گنگ است، دوباره آن را بخوانید. توجه بیشتر، داشته باشید تا این‌بار آن را بفهمید. اگر نكته‌ای مهم در این قسمت، وجود دارد آن را یادداشت كنید. كلمات كلیدی خود را تكمیل كنید و آنها را در یك طرح شبكه‌ای مغز جا دهید. هر طرح شبكه‌ای مغز یك مركز دارد كه در این مركز، موضوع اصلی بحث را یادداشت می‌كنید. به عنوان مثال اگر تاریخ می‌خوانید و موضوع درس، پادشاهی آقا‌محمد‌خان قاجار است، در مركز طرح شبكه‌ای، نام آقا‌محمد‌خان را بنویسید.


امتحان (Test. T)

در این مرحله، از خود امتحان به عمل آورید. خود را ارزیابی كنید. سؤالات آخر فصل را بخوانید و به آنها پاسخ دهید. از كلمات كلیدی، سؤال طرح كنید و خوب جواب آنها را بدهید.

تصور كنید كه اگر معلم بودید، چگونه سؤال طرح می‌كردید، به همان شكل عمل و سؤال طرح كنید. سؤالات درسی سال‌های قبل آن معلم را پیدا كنید و مانند آنها سؤال طرح كنید.
این مرحله، مرحلة ارزیابی اطلاعات شماست. تا قبل از این مرحله، شما درصدد یادگیری و تكمیل اطلاعات خود بودید، اما در این مرحله، باید دانسته‌های خود را پس بدهید.
انجام این مرحله، به شما می‌گوید كه تا چه اندازه، موضوع مورد نظر را یاد گرفته‌اید و آیا می‌توانید از عهده امتحان برآیید یا خیر؟

هر چه بیشتر سؤال طرح كنید و بیشتر جواب آنها را بدهید، دانسته‌های خود را بهتر محك می‌زنید. سعی كنید هم به صورت تستی و هم به صورت تشریحی از خود سؤال كنیم. اگر در جایی اشكال داشتید، دوبار آن قسمت را بخوانید تا مطمئن شوید كه می‌توانید از عهدة سؤالات برآیید.

خلاصه، این مرحله، مرحلة امتحان و ارزیابی است و انجام آن به شما كمك می‌كند تا خود برای امتحان اصلی آماده كنید.


مطالعة مستمر (Continue. C)
مرحلة آخر از مراحل سیستم PQRSTC، مرحلة مطالعة مستمر است. مطالعه مستمر یعنی اینكه برای موفقیت تحصیلی، باید به‌طور مستمر مطالعه كرد و درس خواند.


مراحل مطالعة مستمر خود شامل 3 اصل مهم است:

١. اصل یادگیری تدریجی

٢. اصل توزیع یادگیری

٣. اصل مرور فعال


حال، به توضیح این 3 اصل می‌پردازیم:


اصل یادگیری تدریجی

اصل یادگیری تدریجی، یعنی آنكه به‌تدریج و در طول سال تحصیلی درس بخوانید، نه آنكه درس‌های خود را انباشته كنید و بخواهید در نزدیكی امتحان و یا در شب امتحان بخوانید برای آنكه در تحصیلات خویش موفق باشید و مطالعه‌ای با بازده بالا داشته باشید، باید در طول سال تحصیلی درس بخوانید و مطالعه درس‌های خود را موكول به شب امتحان نكنید.

دانش‌آموز یا دانشجوی موفق از اول سال تحصیلی، شروع به درس خواندن و یادگیری مطالب تدریس شده، می‌كند و هیچ‌گاه به امید شب امتحان، درس‌های خود را انباشته نمی‌كند.
بنابراین، توصیه می‌شود، از اول سال تحصیلی، همگام با كلاس و معلم پیش روید و هر درسی كه داده می‌شود، همان زمان، به یادگیری آن بپردازید تا درس‌ها، بهتر آموخته شوند.



اصول توزیع یادگیری


اصل توزیع یادگیری، یعنی آنكه زمان‌های مطالعه و یادگیری را بین دروس مختلف، توزیع و تقسیم كنید و سعی نكنید در یك زمان طولانی، فقط یك درس را مطالعه كنید.
به عبارت دیگر، تنوع آموزشی بهتر از تراكم آموزشی است. یعنی اگر می‌خواهید ٤ كتاب را در ٤ روز بخوانید، نباید برای هر كتاب، یك روز وقت، در نظر بگیرید و هر روز فقط یك كتاب بخوانید. بلكه بهتر آن است كه در هر روز، چهار كتاب را بخوانید. به عبارتی دیگر، در هر چهار روز، هر چهار كتاب را بخوانید (زمان مطالعه هر كتاب را كم كنید تا بتوانید هر روز، هر چهار كتاب مورد نظر را بخوانید).

توزیع یادگیری، نقشی بسیار مهم در یادگیری مطالب درسی دارد (كه متأسفانه دانش‌آموزان یا دانشجویان كمتر آن را رعایت می‌كنند). اصولاً یادگیری با فاصله بهتر از یادگیری متراكم و فشرده است. مثلاً اگر می‌خواهید در هفته ١٢ ساعت، درس فیزیك بخوانید، نباید در دو روز و روزی ٦ ساعت بخوانید، بلكه بهتر آن است كه در ٦ روز، روزی ٢ ساعت درس بخوانید.

با این روش درس خواندن، میزان یادگیری و به‌خاطر سپاری اطلاعات، افزایش می‌یابد.
بنابراین، زمان یادگیری را بین دروس مختلف، توزیع كنید.


اصل مرور فعال:

حتماً می‌دانید كه مرور و تكرار كردن درس، میزان و زمان به خاطر‌سپاری اطلاعات در حافظه را قوی‌تر و طولانی‌تر می‌كند. اما این اصل، می‌گوید كه مرور باید فعال و صحیح باشد. یعنی تنها مرور كردن كافی نیست، بلكه این مرور باید فعال، صحیح و طبق اصولی خاص باشد.

بنابراین، برای یادگیری بهتر دروس، باید مروری فعال و صحیح داشته باشید. یعنی از زمان یادگیری یك روز بعد، یك هفته بعد، یك ماه بعد و چهار ماه بعد، درس‌ها را مرور كنید و زمان‌های مرور را به‌طور دقیق و فعال رعایت نمایید.
 
بالا