چرم

M.Deylamian

مدیر بازنشسته
تعریف چرمسازی
چرمسازی یا دباغی پوست فرآیند فیزیکی شیمیایی است که بر اثر اعمال فیزیکی و تاثیرات مواد شیمیایی و یا گیاهی پوست خام فاسد شدنی به کارایی فاسد نشدنی و با ارزش و قابل استفاده برای انسان بنام چرم تبدیل می شود.

مراحل چرمسازی
به طور کلی پوست خام پس از طی مراحل زیر به چرم تبدیل می شود:

1) مرحله خیساندن و شستشو
خیساندن پوست در حوضچه هایی که دارای پره جهت جابجایی پوستها است و یا در بالابان (درام) انجام می شود پوستهای نمک سود شده را در این مکانها قرار داده، آب سرد روی آنها جریان می دهند به این ترتیب نمک در آب حل شده، غلظت نمک در فضای بین الیاف پوست کم می شود حذف نمک از بین الیاف پوست، فشار اسمزی آب را داخل الیاف بالا برده و پوست دوباره آب دار می شود. ضمن اینکه پوست آب را به خود می گیرد پروتئین های کروی نیز از الیاف کلاژن خارج می شوند پروتئین های کروی جدا شده شامل آلبومین خون و پروتئین های دیگر محلول در آب می باشد که با کم شدن نمک با آب شسته شده و از پوست خارج می شود. بدیهی است ماندن این پروتئین ها میان الیاف پوست از کیفیت چرم ساخته شده می کاهد.
برای تهیه چرم مرغوب باید در مرحله خیساندن به نکات زیر توجه کرد:
- استفاده از مواد ضد باکتری جهت جلوگیری از احتمال رشد مجدد باکتریها که می تواند به کارگران صدمه برساند یا موجب انتشار و سرایت بیماری شود و یا به سه بخش سطحی پوست صدمه بزند که معمولا از ترکیب های آروماتیک کلردار استفاده می شود.
- توجه به دمای آب خیساندن که اگر بالا باشد موجب فعالیت باکتریها و اثر تخریبی آن بر پوست می شود هر چند که بالا بردن دمای آب عمل خیساندن را سرعت می بخشد ولی بالا بردن بیش از حد دما موجب پایین آوردن کیفیت چرم حاصل و ناهمواری الیاف و رگه رگه شدن چرم می شود.
- به کار بردن مواد افزودنی مثل سولفید سدیم (S2Na) یا تترا سولفید سدیم (4S2Na) به آب مصرفی که با تاثیر بر کراتینی مو، موجب سست شدن ریشه مو می شود.
- زمان خیساندن که حداقل 48 ساعت می باشد. که پس از این مدت پوستها را شستشو می دهند.
نتیجه فرآیند خیساندن و شستشوی پوست عبارتست از:
- پوست از خون و آلودگی ها پاک می شود.
- پروتئین های محلول در آب (کروی) از پوست جدا می شوند.
- مواد شیمیایی به کار رفته به منظور نگهداری و گندزدایی پوست از آن جدا می شود.
- در اثر خیساندن پوستها با جذب آب کافی به حالت طبیعی خود بر می گردند و دباغی بر روی آنها به آسانی انجام می گیرد.

2) آهک دهی
عمل آهک دهی برای سست کردن ریشه مو- بالا بردن PH و از بین بردن یا کمک به از بین بردن در مراحل بعدی پروتئین های زاید و چربیهای موجود در پوست می باشد. آهک آبدیده (O2CaOH) هر چند که انحلال پذیری کمی در آب دارد می تواند PH محلول را تا 5/12 افزایش دهد. آهک آبدیده سبب آبکافت (Fibrous Structure) پروتئین ها و تجزیه تدریجی ساختار آنها می‌شود. تاثیر آهک آبدیده بر روی سه نوع پروتئین اصل موجود در پوست متفاوت است. انحلال پذیری پروتئین های کروی زیاد است. کلاژن نیز تنها در مجاورت اسیدها و بازهای قوی و در مدت نسبتا زیادی حل می شود. این محیط بدون اینکه به کلاژن پوست و در نتیجه به کیفیت چرم آسیبی وارد کند موجب شکسته شدن مولکولهای کراتینی مو و حل شدن آنها می شود و ریشه مو را به حد مطلوبی سست می کند. این محیط با تاثیر بر روی مولکولهای پروتئین های آلاستین آنرا آماده حذف کامل در مرحله آنزیم دهی می نماید و پروتئین های کروی را کاملا از بین می برد.

3) لش زدایی (Fleshing)
لش گیری برای حذف تمامی بافت های غیر ضروری پوست که در سطح درونی و بدون موی پوست وجود دارد پس از مرحله آهک دهی انجام می گیرد. پس از اینکه پوست کاملا پس از جذب آب نرم شد زایده های چسبیده به قسمت گوشتی که به هنگام جدا کردن پوست از لاشه رویان باقی می ماند به همراه بافت های زاید دیگر توسط دستگاهی بنام لش بر از پوست جدا می شود. این عمل باعث می شود که مواد شیمیایی که در مرحله بعدی به پوست داده می شود به طور یکنواخت و به خوبی داخل پوست نفوذ کند و موجب بالا بردن کیفیت محصول شود.

4) مو گیری
مو گیری پوست های بز و گوسفند با مالیدن محلولی از آهک و سولفید سدیم به قسمت لش پوست انجام می گیرد و پوستها پس از مالیدن محلول بطوریکه سمت لش به طرف داخل باشد به تعداد 40 تا 50 می کنند در این طریق پوستهای شده بایستی به مدت یک شب به همان حالت باقی بمانند پس از طی این مدت مو به راحتی از پوست توسط دستگاه یا کارگر جدا می شود. برای اینکه مو‌گیری در زمان کمتری انجام شود می توان از سولفور سدیم به تنهایی استفاده کرد. با آمیختن مناسب در متیل آمین، آهک، کربنات سدیم و سولفیدات سدیم نیز می توان در مورد پوستهای تازه و نمک سود شده که نتیجه خوبی دارد استفاده کرد.
برای مو گیری پوستهای سنگین (گاو، گوساله و گاومیش و...) روش مو زدایی همراه با تجزیه ساختار مو به کار گرفته می شود که در این روش پوستها را حداقل بالابان (درام) قرار می دهند و سولفید سدیم وسولفیدات سدیم به اندازه مناسب به آب داخل بالابان اضافه می کنند و به این طریق موزدایی انجام می‌شود.

5) آهک گیری و آنزیم دهی
به منظور حذف آهک اضافی و تنظیم PH برای مرحله آنزیم دهی باید هیدروکسید کلسیم 2(OH)Ca جذب شده در پوست را از آن خارج کرد و PH پوست را پایین آورد. برای پایین آوردن PH مقدار اسید ضروری است مثل اسید هیدروکلریک باید توجه داشت که بین مقدار مواد مصرفی تعادل برقرار باشد تا آهک بصورت محلول درآورده و به آسانی از پوست خارج شود. آهم و مواد دیگر همراه پوست را می توان به روش شستشو با آب یا اسید و سولفات آمونیم کاملا از سطح پوست خارج نمود:

H2O + CaCl2 = HCl2 + Ca(OH)2
2H2O + NH3 + CaSO4 = (NH4)2SO4 + Ca(OH)2

هیدروکسید کلسیم در سولفات آمونیم به خوبی حل می شود و چون PH در چنین محیطی بین 7 تا 8 خواهد بود لذا در این PH هیدروکسید کلسیم انحلال پذیری زیادی دارد و در این شرایط آهک بتدریج از پوست خارج می شود. برای آهک زدایی بیشتر می توان از اسید هیدروکلریک استفاده کرد. برای تنظیم PH پوستهایی که با مواد گیاهی دباغی خواهند شد از اسید لاکتیک استفاده می کنند جهت از بین بردن مواد زاید و سولفید سدیم جذب شده پوستها باید با جریان آب حداقل یک ساعت شستشو داده شوند و بعد از اینکه نتیجه کار با شناساگر فنول فتالئین مشخص شد مرحله آنزیم دهی شروع می شود در مرحله آنزیم دهی مواد زاید پوست تجزیه و پوست آماده دباغی می شود. موادی که در این مرحله از پوست جدا می شوند عبارت اند از: پروتئین های غیر کلاژنی- لایه بیرونی پوست- مو و لکه های موجود بر سطح پوست- فولیکول مو و منفذهای پوست که باید کاملا از بین بروند برای تهیه چرم مرغوب و نرم، الیاف پروتئینی که در برابر مواد شیمیایی مقاوم هستند در مرحله آنزیم دهی از پوست جدا می شوند.

7- در دباغی کرومی اسید فرمیک- کربنات سدیم و نمک دیگر مواد شیمیایی هستند که مورد استفاده قرار می گیرند در فرآیند دباغی با نمک های کروم، این نمک ها با الیاف پوست واکنش می دهد و پایداری بسیار زیادی به الیاف پوست می بخشد که آن را در برابر دمای بالا و حمله باکتریها مقاوم می سازد. چرمی که با این روش ساخته می شود، بسیاری از ویژگه های مطلوب را ندارد، و پس از مرحله های دباغی مجدد که با کروم یا مواد گیاهی انجام می شود و روغن دهی و رنگ آمیزی پوست به چرم مطلوب تبدیل می شود.
به طور کلی مواد شیمیایی مصرفی در فرآیند دباغی به سه دسته تقسیم می شوند:
1) مواد معدنی (نمک های کروم، آلومینیوم و ...)
2) مواد گیاهی (عصاره گیاهانی مانند: بلوط، انار و ...)
3) مواد صنعتی (رزین های فرم آلدئید و....)


(شرکت بازرگانی افتاب شرق پاسارگاد )
 

leanthinker

عضو جدید
کاربر ممتاز
دانستنی هایی راجع به چرم

دانستنی هایی راجع به چرم

به یاری خدا سعی می کنم در این تاپیک مطالب زیر رو قرار بدم که هم بدرد نساجان عزیز و هم دوستان دیگه این باشگاه بخوره.
در مورد چرم
مقالات علمی
دستگاههای آزمایش چرم
پوشاک چرمی
تولید چرم
مدیریت ناب در چرم
 

leanthinker

عضو جدید
کاربر ممتاز
1-تعريف و كاربرد چرم:
چرم
ماده اي است كه از دباغي پوست خام حيوانات، عمدتاً گاو توليد مي­شود. چرم ماده­اي مهم با استفاده­هاي مختلف مي­باشد. استفاده اصلي آن در صنعت كفاشي است. چرم به همراه چوب پايه بيشتر فن آوري هاي باستاني را تشكيل مي­دادند. صنعت چرم سازي و صنعت خز سازي(fur industry) صنايع جدا از همي هستند كه بواسطه اهميت مواد خامشان از يكديگر جدا شده اند. در صنايع چرم سازي ماده خام محصول جانبي صنعت گوشت مي­باشد كه گوشت داراري ارزش بيشتري از پوست است. در صنعت توليد خزهاي حيواني پوست داراي ارزش بيشتري بوده و از اين رو گوشت محصول جانبي مي­باشد. در پوست آرائي يا پركردن پوست حيوانات با كاه و ...( Taxidermy) نيز از پوست حيوانات استفاده مي­شود، اما عموماً سر و قسمتهائي از پشت جهت اين منظوراستفاده مي­شوند. البته چرم داراي استفاده هاي ديگري نيز مي­باشد.
2-توليد چرم:
چندين فرايند وجود دارد كه با اعمال آنها، پوست حيوانات به ماده اي انعطاف­­پذير و مستحكم كه معمولاً چرم ناميده مي­شود تبديل مي­گردد. چرم دباغي شده توسط كرم(Chrome-tanned leather) ، اختراع شده در سال 1858، با استفاده از سولفات كرم و ديگر نمك­هاي كرم دباغي مي­شود. چرم بدست آمده از اين روش نه تنها نرم­تر و انعطاف­پذير تر از چرم دباغي شده به روش گياهي (Vegetable-tanned leather) مي­باشد بلكه رنگ و شكل خود را نيزدر آب شديداً حفظ مي­كنند. نوع كرم استفاده شده در فرآيند را نبايد با هگزاولنت كرم (كه سرطان زا است) اما هيچ قابليت دباغي ندارد اشتباه گرفت. هگزا ولنت كرم را در چرم­هاي كرمي به ندرت مي­توان يافت اما در صورتيكه چرم اشتباهاً و به­طور غلط تكميل شود براي مثال سفيدگري شود وجود اين ماده گيج كننده و حيرت آور مي­شود. چرم هاي دباغي شده گياهي با استفاده از تانين دباغي مي­شوند و عوامل و اجزائ ديگر گياه، پوست درخت و منابع مشابه نيز وجود دارند. اين نوع چرم نرم و رنگ آن قهوه­اي مي­باشد، كه شيد رنگي آن به تركيب رنگ پوست و مواد شيميائي استفاده شده بستگي دارد. چرم دباغي­شده گياهي در آب پايدار نمي­باشد؛ رنگ خود را از دست مي­دهد و اگر در رطوبت باقي­مانده و سپس خشك شود جمع شده، نرمي خود را از دست داده و سخت­تر مي­گردد. در آب گرم، شديداً جمع شده و حالت لاستيكي به خود گرفته، سخت شده و تدريجاً مي­شكند. چرمي كه در آب جوشيده شده قرار مي­گيرد (Boiled leather) مثالي از چرمي كه بدليل فروبردن در آب گرم يا مواد مشابه سخت شده است مي­باشد. شواهد تاريخي نشان مي­دهند كه اين نوع چرم بواسطه وزن سبك و سختي در زره و همچنين در صحافي كتابها استفاده مي­شده است.
چرم­هاي آلدئيدي با استفاده از گلوترالدئيد(glutaraldehyde) يا اجزائ اكسازوليدين( oxazolidine compounds) دباغي مي­شوند. اين نوع چرم معمولاً بعنوان چرم سفيد و كرم كمرنگ توسط دباغي­ها توليد مي­شود. اين دسته مهمترين گروه چرم­هائي هستند كه در آنها از كروم استفاده نمي­شوند و اغلب در كفش­هاي بچه­گانه و روكش صندلي اتومبيلهائي كه ترجيح مي­دهند از چرمهاي غير كرومي استفاده كنند، ديده مي­شود. دباغي فرمالدئيدي كه نوع ديگري از دباغي آلدئيدي است بواسطه خطرناك بودن براي كارگران و حساسيت خيلي از مردم به فرمالدئيد كمتر مورد استفاده قرار مي­گيرد. چرم­هاي دباغي شده با مواد گرفته شده ازمغز حيوانات ( Brain tanned leather) كه در اين دسته قرار مي­گيرند استثنائاً جاذب آب مي­باشند. آنها توسط فرايند سخت و پرزحمتي كه از معلق شدن در چربي­هائي كه از مغز حيوانات گرفته مي­شود توليد شده­اند. آنها بدليل نرمي استثنائي و قابليت شستشو معروف شده­اند. چرم­ چامويز (Chamois leather)- چرم بسيار نازكي كه از پوست گوسفند و بز و گوزن توليد مي­شود- نيز در دسته دباغي­هاي آلدئيدي قرار گرفته و شبيه گروه قبل، توليد چرم با جذب رطوبت زياد مي­كند. اين نوع چرم با استفاده از روغن (بطور سنتي نوعي روغن ماهي)كه به آساني جهت توليد آلدئيد­هاي مورد مصرف در دباغي اكسيد مي­شود، توليد مي­شوند.
پوست خام از قرار دادن پوست تازه در آهك و سپس كشيدن آن در هنگام خشك كردن بدست مي­آيد. اين ماده شبيه ماده دباغي شده با زاج، از لحاظ تكنيكي چرم نيستند اما معمولاً با انواع ديگر در يكدسته قرار مي­گيرند. پوست خام(Rawhide) خشك تر، و شكننده تر از انواع ديگر چرم است، و استفاده­هائي از قبيل روكش طبل كه در آنجا احتياجي به انعطاف­پذير بودن زياد ندارد دارد، دارند؛ همچنين در توليد نخهاي يراق دوزي و بخيه و يا تغذيه سگ(Dog chews) كاربرد دارند. چرم- معمولاً چرم گياهي- براي افزايش مقاومت در مقابل آب مي­تواند روغن­زني شود. اين كار روغن طبيعي باقيمانده در خود چرم را تكميل مي­كند كه بدينوسيله مي­توان چرم را به دفعات شستشو داد. تعدد روغن زني به چرم، با روغن راسو و مواد مشابه محصول را نرم و دوام آن را بطور باور نكردني زياد مي­كند.

ترجمه : محسن گرجي مدير پرتال دهكده نساجي و پوشاك ايران (www.itav.ir)
 

leanthinker

عضو جدید
کاربر ممتاز
یک برآورد هزینه ای و مراحل مختلف تولید مصنوعات چرمی

یک برآورد هزینه ای و مراحل مختلف تولید مصنوعات چرمی

از دید مدیریتی!
 

پیوست ها

  • baravord.pdf
    95.2 کیلوبایت · بازدیدها: 0

leanthinker

عضو جدید
کاربر ممتاز
راستی همونطور که می دونین ایران یکی از برترین تولید کنندگان پوست در جهان می باشد(70 ملیون راس گوسفند داره) و پوست گوسفند ایرانی یکی از مرغوبترین پوستها بعد از استرالیاست که به علت وجود یک نوع چربی نرم در زیر اون هست اما با این حال به دلیل نا کارآمدی صنایع کار بر روی پوست اون رو به صورت سالامبور یا وت بلو با ارزش افزوده بسیار پائین به کشورهایی مثل ترکیه و پاکستان صادر می کنه
و متاسفانه سیاست دولت در کنترل صادرات این محصولات ضررهای جدی به صنعت چرم کشور وارد می کنه
البته خوشبختانه دولت در چند سال گذشته صادر کنندگان رو وادار به صادرات درصدی وت بلو نسبت به درصد سالامبور صادره کرده که تا حدودی ارزش بیشتری داره اما اگر همین وت بلو بعد از گذراندن مراحل بیشتری از دباغی به کراست یا دای کراست یا چرم تکمیل شده یا لباس که منتهای عملیات است برسد حدود 80 درصد به اون ارزش افزوده شده که علاوه بر ارز آوری بالا موجب اشتغال جوانان این مرز و بوم هم میشه.
نکته ای دیگر که در تحقیقاتم به اون رسیدم اینه که کشورهای اروپایی برای آنکه بگذارند محصولی وارد کشور اونها بشه اول باید از ***** استانداردهای اروپا و کنترل کیفیت های آزمایشگاهی متعددی عبور کنه که متاسفانه به علت نداشتن این تجهیزات و بی خبری صنعتیان از آن به این بازارهای بسیار جذاب توجهی از سوی صنعتگران با تجربه ما نشده و ترکیه و ایتالیا این بازار را در قبضه خودشون گرفتند.
من یک سایت مربوط به انواع تستهایی که روی چرم انجام می شه رو پیدا کردم انواع دستگاههای معرفی شده توسط اون با مدل آزمایشش رو براتون ترجمه کردم و می گذارم
امید وارم گام کوچکی در ارتقاء صنایع چرمی کشورم ایران باشه.
 

پیوست ها

  • tarjome.rar
    374.4 کیلوبایت · بازدیدها: 0
آخرین ویرایش:

motefaker

عضو جدید
1-تعريف و كاربرد چرم:
چرم
ماده اي است كه از دباغي پوست خام حيوانات، عمدتاً گاو توليد مي­شود. چرم ماده­اي مهم با استفاده­هاي مختلف مي­باشد. استفاده اصلي آن در صنعت كفاشي است. چرم به همراه چوب پايه بيشتر فن آوري هاي باستاني را تشكيل مي­دادند. صنعت چرم سازي و صنعت خز سازي(fur industry) صنايع جدا از همي هستند كه بواسطه اهميت مواد خامشان از يكديگر جدا شده اند. در صنايع چرم سازي ماده خام محصول جانبي صنعت گوشت مي­باشد كه گوشت داراري ارزش بيشتري از پوست است. در صنعت توليد خزهاي حيواني پوست داراي ارزش بيشتري بوده و از اين رو گوشت محصول جانبي مي­باشد. در پوست آرائي يا پركردن پوست حيوانات با كاه و ...( Taxidermy) نيز از پوست حيوانات استفاده مي­شود، اما عموماً سر و قسمتهائي از پشت جهت اين منظوراستفاده مي­شوند. البته چرم داراي استفاده هاي ديگري نيز مي­باشد.
2-توليد چرم:
چندين فرايند وجود دارد كه با اعمال آنها، پوست حيوانات به ماده اي انعطاف­­پذير و مستحكم كه معمولاً چرم ناميده مي­شود تبديل مي­گردد. چرم دباغي شده توسط كرم(Chrome-tanned leather) ، اختراع شده در سال 1858، با استفاده از سولفات كرم و ديگر نمك­هاي كرم دباغي مي­شود. چرم بدست آمده از اين روش نه تنها نرم­تر و انعطاف­پذير تر از چرم دباغي شده به روش گياهي (Vegetable-tanned leather) مي­باشد بلكه رنگ و شكل خود را نيزدر آب شديداً حفظ مي­كنند. نوع كرم استفاده شده در فرآيند را نبايد با هگزاولنت كرم (كه سرطان زا است) اما هيچ قابليت دباغي ندارد اشتباه گرفت. هگزا ولنت كرم را در چرم­هاي كرمي به ندرت مي­توان يافت اما در صورتيكه چرم اشتباهاً و به­طور غلط تكميل شود براي مثال سفيدگري شود وجود اين ماده گيج كننده و حيرت آور مي­شود. چرم هاي دباغي شده گياهي با استفاده از تانين دباغي مي­شوند و عوامل و اجزائ ديگر گياه، پوست درخت و منابع مشابه نيز وجود دارند. اين نوع چرم نرم و رنگ آن قهوه­اي مي­باشد، كه شيد رنگي آن به تركيب رنگ پوست و مواد شيميائي استفاده شده بستگي دارد. چرم دباغي­شده گياهي در آب پايدار نمي­باشد؛ رنگ خود را از دست مي­دهد و اگر در رطوبت باقي­مانده و سپس خشك شود جمع شده، نرمي خود را از دست داده و سخت­تر مي­گردد. در آب گرم، شديداً جمع شده و حالت لاستيكي به خود گرفته، سخت شده و تدريجاً مي­شكند. چرمي كه در آب جوشيده شده قرار مي­گيرد (Boiled leather) مثالي از چرمي كه بدليل فروبردن در آب گرم يا مواد مشابه سخت شده است مي­باشد. شواهد تاريخي نشان مي­دهند كه اين نوع چرم بواسطه وزن سبك و سختي در زره و همچنين در صحافي كتابها استفاده مي­شده است.
چرم­هاي آلدئيدي با استفاده از گلوترالدئيد(glutaraldehyde) يا اجزائ اكسازوليدين( oxazolidine compounds) دباغي مي­شوند. اين نوع چرم معمولاً بعنوان چرم سفيد و كرم كمرنگ توسط دباغي­ها توليد مي­شود. اين دسته مهمترين گروه چرم­هائي هستند كه در آنها از كروم استفاده نمي­شوند و اغلب در كفش­هاي بچه­گانه و روكش صندلي اتومبيلهائي كه ترجيح مي­دهند از چرمهاي غير كرومي استفاده كنند، ديده مي­شود. دباغي فرمالدئيدي كه نوع ديگري از دباغي آلدئيدي است بواسطه خطرناك بودن براي كارگران و حساسيت خيلي از مردم به فرمالدئيد كمتر مورد استفاده قرار مي­گيرد. چرم­هاي دباغي شده با مواد گرفته شده ازمغز حيوانات ( Brain tanned leather) كه در اين دسته قرار مي­گيرند استثنائاً جاذب آب مي­باشند. آنها توسط فرايند سخت و پرزحمتي كه از معلق شدن در چربي­هائي كه از مغز حيوانات گرفته مي­شود توليد شده­اند. آنها بدليل نرمي استثنائي و قابليت شستشو معروف شده­اند. چرم­ چامويز (Chamois leather)- چرم بسيار نازكي كه از پوست گوسفند و بز و گوزن توليد مي­شود- نيز در دسته دباغي­هاي آلدئيدي قرار گرفته و شبيه گروه قبل، توليد چرم با جذب رطوبت زياد مي­كند. اين نوع چرم با استفاده از روغن (بطور سنتي نوعي روغن ماهي)كه به آساني جهت توليد آلدئيد­هاي مورد مصرف در دباغي اكسيد مي­شود، توليد مي­شوند.
پوست خام از قرار دادن پوست تازه در آهك و سپس كشيدن آن در هنگام خشك كردن بدست مي­آيد. اين ماده شبيه ماده دباغي شده با زاج، از لحاظ تكنيكي چرم نيستند اما معمولاً با انواع ديگر در يكدسته قرار مي­گيرند. پوست خام(Rawhide) خشك تر، و شكننده تر از انواع ديگر چرم است، و استفاده­هائي از قبيل روكش طبل كه در آنجا احتياجي به انعطاف­پذير بودن زياد ندارد دارد، دارند؛ همچنين در توليد نخهاي يراق دوزي و بخيه و يا تغذيه سگ(Dog chews) كاربرد دارند. چرم- معمولاً چرم گياهي- براي افزايش مقاومت در مقابل آب مي­تواند روغن­زني شود. اين كار روغن طبيعي باقيمانده در خود چرم را تكميل مي­كند كه بدينوسيله مي­توان چرم را به دفعات شستشو داد. تعدد روغن زني به چرم، با روغن راسو و مواد مشابه محصول را نرم و دوام آن را بطور باور نكردني زياد مي­كند.

ترجمه : محسن گرجي مدير پرتال دهكده نساجي و پوشاك ايران (www.itav.ir)
سلام
بنده در زمينه چرم اطلاعات علمي زيادي پيدا نكردم (به فارسي ) بيشتر تبليغ بود تا آموزش
اگر در مورد چرم اطلاعات مفصلي داريد مشتري هستم
اگر در مورد انواع محصولات و يا طرح هايي كه قابل ساخت و اجرا باشد باز مشتري شما خواهم بود

منتظرم و متشكر
 

ARAMESH

مدیر راهنمای سایت
مدیر تالار
سلام

سلام

بابا این نساجیا کجان؟
حداقل بگین چرم دوست دارین یا نه؟
من نساجي هم و واقعا از اطلاعاتتون لذت بردم.چرمم خيلي دوست دارم!من پايان نامه ام در مورد به كارگيري دوباره چرم طبيعي در مصنوعي بود.موضوع سمينارم هم در مورد تكميل هاي چرمه.پايان نامه ام را هم خيال دارم در مورد همين موضوع كار كنم.خوب بود؟:biggrin:
 

M.Deylamian

مدیر بازنشسته
من نساجي هم و واقعا از اطلاعاتتون لذت بردم.چرمم خيلي دوست دارم!من پايان نامه ام در مورد به كارگيري دوباره چرم طبيعي در مصنوعي بود.موضوع سمينارم هم در مورد تكميل هاي چرمه.پايان نامه ام را هم خيال دارم در مورد همين موضوع كار كنم.خوب بود؟:biggrin:


آرام جان اطلاعات خوبی در مورد چرم داری.از اون دوران هم که یادمه همش دنبال چرم بودی.:w10::smile:
در مورد تکمیل های چرم و .. پیشنهاد میکنم همین جا اطلاعات چرم رو کامل کنیم.خلاصه اطلاعاتت رو دسته بندی کن که منتظریم!
لینسینکر عزیز هم انشالله دوباره به تاپیک برگردند و اینجا بحث هاش رو آغاز کنیم.
 

leanthinker

عضو جدید
کاربر ممتاز
اوكي
سلام دوباره
خوب اون دوستمون كه گفتن پايان نامشون در مورد چرم بوده ازشون خواهش ميكنم تا دانسته هاشون را با ديگران به اشتراك بگذارند تا تاپيك پر بار تر بشه.
من فكر ميكردم ديگه اينجا خبري نيست
اما خدارو شكر انگار بچه ها پيداشون شد!!
من در چرم مشهد مدتي كار كردم و اطلاعات كمي در موردش دارم.
البته الان مسافرتم و به كامپيوترم دسترسي ندارم به محض رسيدن به تهران باقي مقالات يا اطلاعات را خواهم گذاشت
ياعلي
 

ARAMESH

مدیر راهنمای سایت
مدیر تالار
سلام ماني جون.بابا شرمنده نكن.:redface:
راستش من در مورد دباغي چرم و فرآيندهاي تبديل پوست به چرم اطلاعات خييليي ابتدايي دارم چون موضوع پروژه ام در حيطه ي بازيابي ضايعات چرم طبيعي بود ولي خيلي خيلي دوست دارم يه روز از نزديك مراحل كار رو ببينم.ولي چشم اگر تونستم مطلب مي ذارم ولي از الان از همگي به دليل نقص هاي ممكن معذرت خواهي مي كنم چون اطلاعاتم تئوريه و محدود به كتاب هاست.
 

M.Deylamian

مدیر بازنشسته
آرام جونم .من کلا تئوریم.ناراحت نباش !:whistle: :lol:.از بابت همکاری ها پیشاپیش ممنونم.
 

ARAMESH

مدیر راهنمای سایت
مدیر تالار
انواع پوست مورد استفاده براي چرم

انواع پوست مورد استفاده براي چرم

در اين جا انواع پوست هاي مورد مصرف در صنعت چرمسازي را آوردم.از اول شروع كنيم تا كم كم به اميد خدا پيشرفت كنيم:gol:
 

پیوست ها

  • انواع پوست.pdf
    71.2 کیلوبایت · بازدیدها: 0
آخرین ویرایش:

ARAMESH

مدیر راهنمای سایت
مدیر تالار
سوال

سوال

چندتا سوال دارم از دوستاني كه توي صنعت كار كردند.در ايران دباغي از چه نوعيه؟
مي دونيد ضايعاتش چقدره و به چه مصرفي مي رسه؟
retanning براي چيه؟
 

leanthinker

عضو جدید
کاربر ممتاز
مراحل آماده سازي و دوخت چرم در چرم مشهد

مراحل آماده سازي و دوخت چرم در چرم مشهد

سلام خدمت دوستان
مراحلي كه خودم از چرم در كارخانه چرم مشهد ديدم به همراه واژه نامه براتون ميگذارم
اما بايد بگم در همه جاي ايران يك طور نيست و مراحل هم خيلي سليقه ا ي هست.
اميدوارم مفيد باشه دانلود
ياعلي
 

ARAMESH

مدیر راهنمای سایت
مدیر تالار
در مطالعات صورت گرفته مشخص گرديده که يکی از پايه های پليمري مناسب جهت تهيه پوشش مورد نياز ميتواند[FONT=&quot] PVC [/FONT] باشد. به منظور آگاهي از خصوصيات اين ماده و روشهاي پوشش دادن ماده محافظ روي بستر پارچه ي به بررسي آنها پرداخته خواهد شد.

 

moderntextile

عضو جدید
دوستان عالی بود
ما که سررشته از چرم نداریم ولی بحث و گفتمان شما در این تاپیک ما رو به ذوق آورد امیدوارم موفق باشید :w27:
 

ARAMESH

مدیر راهنمای سایت
مدیر تالار
ممنون دوست عزیز.این ها هم چیز خاص و پیچیده ای نیست!!از مباحث اولیه شروع کردم که بقیه سر در بیارن;):gol:
 

Setayesh

مدیر تالار کتابخانه الکترونیکی
مدیر تالار
استانداردهای چرم در ایران

استانداردهای چرم در ایران

سلام دوستان
داشتم دنبال استانداردهای نساجی توی ایران می گشتم که به این رسیدم..استانداردهای نساجی و چرم از ابتدا تا پایان سال 85....
به نظرم مفیده...
 

پیوست ها

  • NASAJI.pdf
    506.1 کیلوبایت · بازدیدها: 0

Setayesh

مدیر تالار کتابخانه الکترونیکی
مدیر تالار
اگه منظورت استانداردهای بین المللی نه
باید توی سایت ثبت نام کنید که پولیه..
اینا هم تنها شماره های استانداردهاست که باید اول ثبت نام کنید و اطلاعات بیشترو بگیرید..
http://www.isiri.org/
 

Setayesh

مدیر تالار کتابخانه الکترونیکی
مدیر تالار
البته اینم لیست سایت های استاندارد که میتونی استانداردهای بین المللیو توش پیدا کنی:
www.astm.org
www.iso.org
 

ARAMESH

مدیر راهنمای سایت
مدیر تالار
انواع چرم و کاربرد آنها


چرم از زمانهای قدیم ، کالای مهم بشمار می‌آمده است. پیش از آنکه بشر بتواند با استفاده از برگها و الیاف گیاهی ، پارچه ببافد، چرم ، نقش اساسی در پوشش بدن برای انسان داشته است. چرم ، بافتی طبیعی است که ساختار سه بعدی ویژه‌ای دارد. افزون بر عایق بودن در برابر گرما و برق ، در برابر هوا و آب نیز مقاوم است. در عین حال ، بخار آب را از خود عبور می‌دهد و انعطاف‌پذیری قابل توجهی دارد.

پس از جنگ جهانی دوم و تجاری شدن تولید انبوه پلی وینیل کلرید ( PVC ) ، نایلون ، و پلی‌استر ، پلی اورتان و پلیمرهای دیگر ، به تدریج به عنوان جایگزین چرم در تولید کفش ، لباس ، کیف و مبلمان به بازار آمد.

چرم مراکشی

این نوع چرم با محکم‌ترین انواع چرم‌ها برابری می‌کند. در عین حال ، بسیار نرم و قابل انعطاف است. در زمانهای گذشته چرم مراکشی را با دوختن پوست‌ها ، دباغی دباغی می‌کردند. در آن روش ، پوست را به شکل مشک ، کشکول یا بطری در می‌آورند. سیس آن را با مقداری سماق پر می‌کردند و در ظرف‌های پرشده از همان محلول شناور می‌ساختند. سپس بوسیله تیغه‌های چوبی در حال چرخیدن ، به روی پوست ضربه‌هایی وارد می‌شد و به ساخت چرم کمک می‌کرد.

از این نوع چرم بیشتر برای صحافی کتابها استفاده می‌شد. امروزه این چرم‌ها برای تهیه کالاهای چرمی ظریف مانند کیف‌های زنانه ، کیف‌های دستی و جیبی مردانه استفاده می‌شود.
چرم اسپانیایی

این نوع چرم ، در واقع نوعی چرم مراکشی است. امروزه این نوع چرمها را از پوست اسب با کیفیت مرغوب به روش پوست پیرایی گیاهی تولید می‌کنند. این نوع چرم‌ها را از طرف لش پرداخت می‌کنند. چرم تولید شده بسیار محکم و همچنین ضد آب است. از این چرم ، در ساخت کفش‌های مردانه مرغوب استفاده می‌شود.


چرم روسی

همانطور که از نام این نوع چرم بر می‌آید، نخستین بار در روسیه تهیه شده است. عمل پوست پیرایی با استفاده از پوست درختهای بید و غان انجام می‌شد. این نوع چرم با بوی خوشایندی که داشت، شناخته می‌شد که به بوی خوش روغن درخت غان مربوط است. امروزه تولید اینگونه چرم ، دیگر مخصوص کشور روسیه نیست و در بسیاری از کشورها با استفاده از مواد پوست پیرایی گیاهی ، تولید می‌شود. از این نوع چرم برای صحافی کتاب ، ساخت کیف بغلی ، چمدان و لباس استفاده می‌شود.
چرمهای حاصل از پرندگان ، ماهی‌ها ، خزندگان و انواع پستانداران

بطور کلی ، بیشتر چرم مورد نیاز ، از پوست حیوانهایی مانند گاو ، گوسفند ، بز و خوک بدست می‌آید. این حیوانها را بیشتر به خاطر گوشت آنها پرورش می‌دهند. در واقع پوست آنها ، یک فراورده فرعی به حساب می‌آید. اما حیواناتی هم هستند که تنها به خاطر استفاده از پوستشان شکار می‌شوند. از جمله این حیوانات می‌توان به مار ، مارمولک ، سوسمار و کروکودیل اشاره کرد.
پوست مار و مارمولک

این نوع پوست ، بسیار نازک و در عین حال محکم است. وقتی که پوست پیرایی می‌شود، ترک نمی‌خورد و آبرفتگی و کشیدگی پیدا نمی‌کند و دوام و استحکام زیادی دارد. پوست مارمولکها ، گرانتر از پوست مارها است. از یک مارمولک می‌‌توان حدود 30 سانتیمتر مربع پوست بدست آورد.
پوست کروکودیلها و سوسمارها

این حیوانات ،‌ پوست زیبایی دارند و از روی نقش‌های بزرگ به راحتی می‌توانند تشخیص داده شوند. این پوستها ، به اندازه‌ای شهرت دارند که برای ساخت تقلبی آنها با پرس‌های فولادی ، نقش‌های سوسمار را بر روی پوست گاو ، نقش و ثابت می‌کنند. پوست سوسمار ، بیشتر از پوست کروکودیل مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای ساخت چمدانهای درجه یک ، کیفهای زنانه و کفشهای مرغوب درجه یک استفاده می‌شود.


پوست ماهی

در میان ماهی‌ها ، کوسه دارای مناسبترین پوست برای تولید چرم است. چرم موسوم به شاگرین (Shagreen) از پوست این حیوان ساخته می‌شود.
پوست پرندگان

پوست پرندگانی که برای استفاده از پر و بالشان پرورش می‌یابند، تنها در صورتی به چرم تبدیل می‌شوند که پرنده ، مرده یا کشته شود. نوع بسیار خوب چرم ، امروزه از پوست کانگورو والابی (Wallaby) تهیه می‌شود. چرم ساخته شده از پوست این حیوانها برای رویه کفش بکار می‌رود و در مقایسه با انواع چرم ، محکمترین آنها بوده و هیچگاه ترک بر نمی‌دارد و پاره نمی‌شود.

از پوست شتر مرغ نیز چرم بسیار سخت و مرغوب بدست می‌آید که از آن در تهیه کیف و کفش و چمدان استفاده می‌شود. تقریبا تمام پوستهای شتر مرغ در آمریکای جنوبی بدست می‌آید. بطور کلی می‌توان گفت که بجز حشرات ، کمتر مخلوق چرنده یا خزنده‌ای وجود دارد که نتوان پوست آن را به چرم مرغوب تبدیل کرد‌.



یکی از اشیایی که بسیاری از نیازهای اساسی انسان را در روزگاران بسیار دور تامین می‌کرد، پوست حیوانات بود که انسانهای اولیه به منظور برآوردن نیازهای غذایی خود آنها را شکار می‌کردند و از پوست آنها به روشهای گوناگون برای تهیه پاپوش ، سپر ، زره چرمی ، کلاه رزمی چرمی ، تیردان چرمی ، چکمه و غیره استفاده می‌کردند. امروزه با وجود گذشت قرنها ، هنوز پوست حیوانات در نقش یکی از مواد اساسی برای تهیه لباس ، پوشاک و وسایل دیگر و نیز جنبه‌های تزئینی ارزش اقتصادی و صنعتی خود را حفظ کرده است.امروزه چرم‌سازی ، بصورت یک صنعت بزرگ ( Leathering industry ) درآمده است. مراحل تهیه چرم در زیر آمده است.
آماده سازی پوست: قبل از دباغی باید عملیات آماده سازی را به منظور حذف اضافات باقیمانده بر روی پوست ( مانند چربیهای اضافی ، پشم و غیره ) انجام داد که خود شامل چند مرحله به شرح زیر است.
خشک کردن و نمک زدن :


پوستها را پس از جدا کردن از بدن حیوانات با خشک کردن و یا نمک زدن برای دباغی نگهداری می‌کنند. این عمل با استفاده از نمک خشک ، آب نمک یا خواباندن در محلول نمک انجام می‌گیرد. خشک کردن نیز در آفتاب و یا بوسیله جریان هوای گرم انجام می‌گیرد.
حذف اضافات :

قسمت اضافی روی پوست ، مانند گوش ، دم ، سم و گوشتهای اضافی که ضمن کندن پوست بر روی آن باقی می‌ماند و از نظر چرم سازی ارزشی ندارد، پیش از هر عمل باید از پوست جدا شود.
خیساندن :

به منظور حل کردن و از بین بردن مواد زاید حل شدنی موجود روی پوست ، آن را در آب خیس می‌کنند تا بدین وسیله ، هم مواد زاید در آب حل شوند و هم الیاف پوست ، آب جذب کرده ، به شکل طبیعی خود در آید.
لش زدایی :

پوستها معمولا با مقداری چربی و گوشتهای اضافی همراه‌اند که باید حذف شوند. بوسیله ماشین لش زدایی که از دو غلتک ، یکی فلزی و شیاردار و دیگری لاستیکی تشکیل شده انجام می‌پذیرد.
مو زدایی و آهک‌ زنی چرم :

پس از لش زدایی باید پشم و یا مو و پروتئین‌های غیر الیافی را از سطح پوست زدود. برای این منظور پوست را در محلول آب آهک قرار می‌دهند و به آن ، سولفید سدیم می‌افزایند. هر مولکول سولفید سدیم بوسیله یک مولکول آب هیدرولیز شده ، یک مولکول سولفید هیدروژن سدیم ایجاد می‌کند که کندن پشم و مو را تسریع می‌کند.
حذف سایر زواید :

در این مرحله ، غده‌های پوستی بافتهای رنگی مو و مواد آهکی باقی مانده بوسیله ماشینهای ویژه از بین می‌رود.
حذف آهک :

آهک باقیمانده پس از مرحله قبل ، باید کاملا گرفته شود و گرنه چرم حاصل ، شکننده شده ، در سطح آن ترکهایی ایجاد می‌شود که از رنگ آمیزی درست و دقیق آن جلوگیری می‌شود. این عمل ، بوسیله مواد شیمیایی مانند نمکهای آمونیم ، جوش شیرین ،اسیدسولفریک و ... انجام می‌گیرد.
قلیایی کردن بوسیله خیساندن در مواد شیمیایی :

پس از عمیلیات آهک گیری ، پوست را در یک حمام قلیایی که حاوی نمکهای آمونیوم است، قرار می‌دهند که علاوه بر عمل آهک گیری ، اثر آنزیمها را افزایش داده و خواص مطلوبی از جمله لطافت ، قابلیت انعطاف‌پذیر و صاف شدن چرم بوجود می‌آورد. در این مرحله الیاف و بافتهای پوست منبسط شده ، سطح رویی پوست تمیز و باقی مانده پروتئین‌ها منجمد و از روی پوست پاک می‌شود.
گرفتن چربی پوست :

چون بعضی از پوستها مانند پوست گوسفند ، خوک و سگ دارای چربی است، بایستی پیش از عملیات دباغی ، چربی‌ها حذف شوند. برای این منظور چربی را بوسیله هیدروکسید سدیم به صابون تبدیل کرده ، بعد آن‌را با آب می‌شویند.
اسیدی کردن پوست :

در این مرحله ، پوست را در محلول اسیدی که حاوی نمک است، قرار می‌دهند. در این عمل ، نمک به‌علت خاصیت تراوش کنندگی که دارد، مانع تورم الیاف شده ، جذب پوست نمی‌شود. در صورتی که محلول اسید در الیاف پوست تا حد اشباع نفوذ کرده و با این عمل ، الیاف پوست صاف شده و پوست حالت نیم دباغی شده بخود می‌گیرد.
برش زدن و تراش دادن چرم :

پس از مرحله آب گیری از چرم دباغی شده ، آن‌را بوسله ماشین برش می‌دهند تا به هر ضخامتی که لازم باشد در‌آید. پس از مرحله آبگیری و برش زدن ، چرم را از ناحیه گوشتی بوسیله ماشینهای غلطکی به ضخامت‌های مورد نیاز ،‌ می‌تراشند. بعضی از چرمهای دباغی شده با مواد دباغی گیاهی را قبل از تراشیدن باید پاک و تمیز کرد تا ناحیه گوشتی چرم پاک شود. پرداخت کردن یا سمباده زدن عبارت است از پاک کردن و همگن کردن چرم و همچنین تراشیدن قسمتهای آسیب دیده که بوسیله ماشین صورت می‌گیرد.
رنگ آمیزی چرم:

مواد رنگی که از آنها برای رنگ آمیزی چرمها استفاده می‌شود، دو دسته‌اند:



  • مواد رنگی معدنی غیر محلول در آب مانند اکسید روی ، کرومات سرب و غیره که قدرت پوشش زیادی دارند.

  • مواد رنگی آلی محلول در آب مانند رنگهای آنیلی ، آنیونی و مواد رنگی نیتروژن دار ، دی‌فنیل آهن و غیره. این رنگها را بر اساس نفوذ در الیاف چرم ، به سه دسته کاتیونی ، آنیونی و مواد رنگی غیر قابل حل در آب تقسیم می‌کنند. برای جلوگیری از سفت و سخت شدن چرم پس از رنگ آمیزی ، باید به آن روغن زد تا بدین طریق خواص مطلوب زیر در آن ایجاد شود: نرم و قابل انعطاف شدن ، کاهش دادن میزان نفوذ گرما ، مقاوم شدن در برابر آب ، ایجاد قدرت کششی و افزایش طول.


انواع چرمها و بهینه سازی آنها :

انواع چربی بکار رفته


  • روغن گیاهی و یا روغن حیوانی
  • مواد چربی مانند واکسها ، روغنهای معدنی و پارافین
  • مواد چربی مصنوعی مثل هیدروکربنهای کلر دار
براق‌کننده‌ها :

پس از چرب کردن چرم ، نرم کردن ، خشک کردن و پرداخت کردن آن ، به‌منظور خوش نما کردن و افزایش دوام چرم ، آن را به روشهای مختلف براق می‌کنند. براق کننده‌های مهم عبارتند از:



  • مواد براق کننده رزینی که عمدتا از لاکهای شیشه‌ای تهیه می‌شود.
  • مواد براق کننده پروتئینی که معمولا از لاک ، نرم کننده ، عوامل پوششی و پر کننده منافذ ، مواد حفظ کننده ، مواد ثابت کننده و مواد رنگی تشکیل شده‌اند.
  • مواد براق کننده نیترو سلولز که شامل لاک ، حلال ، مواد رنگی نیترو سلولز ، مواد لاستیکی و مواد رقیق کننده می‌باشد.
انواع چرمهای رویه :


  • چرم کرم باکسی: از پوست گاو بدست می‌آید و بسیار نرم و لطیف است و دارای رخ صاف بوده و علائم طبیعی رخ آن بخوبی نمایان است.
  • چرم کرم باکسی چاپی: چرمی است که رویه آن بطور مصنوعی منقوش شده است. این چرم از نامرغوبترین پوستهای گاو که رویه آن معیوب باشد بدست می‌آید.
  • چرم دال باکسی: چرمی است که زیاد چرب شده و رخ آن منقوش است.
  • چرم ضد آب : چرم گاوی است که زیاد چرب شده رخ آن مات و دارای علائم طبیعی است
 

ARAMESH

مدیر راهنمای سایت
مدیر تالار
انواع روغن طبیعی ویژه چرم سازی
دید کلی

صنعت چرم سازی ، از دیرباز در بسیاری از کشورها و همینطور کشور ما رایج بوده است. این صنعت در طی سالها ، پیشرفتها و تغییرات زیادی داشته است و بالطبع ، با پیشرفت تکنولوژی ، این صنعت نیز به سوی مکانیزه شدن پیش می‌رود.

در این مقاله ، با انواع روغن‌های مورد استفاده در این صنعت آشنا می‌شویم.


روغن‌ها و چربیهای حیوانی

پیه گاوی

از پالایش چربی گاو بدست می‌آید. برای این کار چربی حیوان را در آب می‌جوشانند تا ذوب شود و سپس آنها را از آب جدا می‌کنند. این چربی دارای نقطه ذوب 35 تا 38 درجه سیلسیوس ، زرد رنگ ، سخت و دارای خاصیت پرکنندگی خوبی است. به چرم خوب روغن می‌دهد، بدون آن که آن را زیاد نرم و کشدار کند. اگر در موقع استفاده ، گرم نباشد، نفوذ آن در پوست دشوار است. مصرف اصلی آن در خوراندن چربی‌های مخلوط (مثل مخلوط پیه و روغن ماهی) به چرم است.

وجود روغن ماهی به نفوذ بیشتر و عمیق‌تر پیه در چرم کمک می‌کند. اگر این ماده فاسد شود، در سطح چرم جمع می‌شود و لکه بوجود می‌آورد.
پیه گوسفندی

شبیه پیه گاوی است، اما سخت‌تر و سفیدتر است. نقطه ذوب آن هم 35 تا 38 درجه سیلسیوس است.
اسید استئاریک

این ماده در پیه گاو موجود است. جامدی سخت ، سفید رنگ و یک نوعاسید چرب است و دلیل اصلی شوره زدن چرم می‌باشد.
روغن سُم (neats foot oil)

از جوشاندن سم حیوانهای مختلف (بیشتر سُم گاو ، گوسفند و اسب) در آب بدست می‌آید. بعد از جمع‌آوری روغن از سطح آب ، به صورت مایعی غلیظ و زرد کم‌رنگ بدست می‌آید که در مجاورت هوا اکسید و کبود نمی‌شود. مصرف اصلی این روغن مرغوب ، در ساختن چرم‌های رُخ‌داری است که با نمکهای کروم (III) دباغی شده باشند. این روغن دارای قدرت نفوذ بسیار خوبی است و در عین حال که چرم را انعطاف‌پذیر می‌کند، از نرم شدن بیش از حد آن نیز جلوگیری می‌کند. در غیر این صورت ، رُخ چرم ، دو پوسته و زرد می‌شود و خط و چروک برمی‌دارد. روغن سم از نوع روغن‌های سیر شده است و می‌توان آن را سولفات‌دار کرد تا در آب حل شود.
روغن ماهی

روغن جگر ماهی که از جوشاندن جگر تازه ماهی در آب و جمع کردن روغن‌های جدا شده بدست می‌آید، مایع زرد مایل به قهوه‌ای با بوی تند ماهی است که نیم سیر شده است و به سادگی سولفات‌دار می‌شود. دارای قدرت نفوذ خوبی است ، به سادگی اکسید و رنگ آن کبود می‌شود. پس از سولفات‌دار کردن ، این عیب‌ها کمتر می‌شود. از مخلوط روغن ماهی سولفات‌دار شده و روغن معدنی برای روغن‌دهی چرم‌های زیره که با مواد گیاهی تهیه شده باشند و چرمهای آستری و رویه استفاده می‌شود.
روغن نهنگ

از چربی نهنگ بدست می‌آید. نوع مرغوب آن را هیدروژن‌دار کرده، از آن مارگارین تهیه می‌کنند. روغن سر نهنگ بیشتر خواص یک واکس را دارد و رنگ آن ، زرد مایل به قهوه‌ای است و بوی بد روغن ماهی را ندارد. این روغن را می‌توان سولفات‌دار کرد. نفوذپذیری آن بسیار زیاد است و مصرف آن در ساختن چرم‌های نرم دستکش و لباس است.
موئلون (Moellon)

موئلون نوعی چرم طبیعی است که با اکسید کردن روغن خام کبد ماهی هنگام پوست پیرایی پوست گوسفند و بُز تولید می‌شود. موئلون مصنوعی را از راه هوادهی تحت کنترل روغن خام کبد ماهی بدست می‌آورند. این نوع روغن در آب حل می‌شود و در برابر اسیدها پایدار نیست.
روغن‌های گیاهی

روغن نارگیل

این روغن گیاهی از فشردن پوست نارگیل بدست می‌آید. خواص آن شبیه روغن پشم است. مصرف آن برای چرم‌های سفید برتری دارد، زیرا در برابر نور تغییر رنگ نمی‌دهد. از محلول روغن نارگیل سولفات‌دار شده در مرحله روغن‌دهی از آن استفاده می‌شود.
روغن زیتون (Olive oil)

از این روغن در صنعت چرم‌سازی کمتر استفاده می‌شود. مصرف عمده آن در صنایع صابون سازی و صنایع غذایی است.
روغن گرچک (Cator oil)

این روغن از فشردن دانه‌های گیاه گرچک به صورت مایع غلیظ و کم رنگی بدست می‌آید. مخلوط آن ، با روغن پیه گاو را روغن چرم می‌نامند و از آن برای ضد آب کردن چرم‌های پوتین استفاده می‌شود و همچنین به عنوان نرم کننده در پرداخت چرم بکار می‌رود.
روغن بزرک (Linseed oil)

روغنی با خاصیت خشک شوندگی کامل است. برای مثال وقتی که در رنگ سازی از آن استفاده شود، بعد از مصرف ، در برابر هوا ، اکسید می‌شود و به صورت قشری سخت و چسبناک در می‌آید و به این دلیل ، در روغن‌دهی و خوراک دادن چرم استفاده نمی‌شود.
موم‌ها

موم ها (Waxs) در طبیعت فراوانند و در ترشحات بزاقی بعضی از حشره‌ها مثل زنبور عسل یافت می‌شوند. در حیوانها و گیاهان ، مومها به صورت یک لایه محافظ وجود دارند. مانند روغن نهنگ که به آن ، موم کافوری نیز می‌گویند. از نظر شیمیایی ، مومها از استری شدن اسیدهای چرب ده کربنی به بالا با الکل های یک عاملی که تعداد اتمهای کربنی مولکول آنها نیز از 10 بیشتر است، تشکیل شده‌اند.
موم کارنوبا

زرد رنگ و شکننده است و از نخل برزیلی بدست می‌آید. عامل صیقل دهنده و گران قیمتی برای چرم است و دوام آن را زیاد می‌کند. اثر انگشت و تاخوردگی روی آن باقی نمی‌ماند و رنگ آن در اثر گرد و غبار تیره نمی‌گردد و چرم را نرم می‌کند.
موم زنبور عسل

این موم با ذوب کردن لانه زنبور عسل بدست می‌آید و نقطه ذوب آن بین 60 تا 63 درجه سیلسیوس است. این موم ، گرد و غبار را به خود می‌گیرد و خاصیت چسبندگی زیادی هم دارد.


روغن پشم (لانولین)

این ماده از بقایای شستشوی پوست در مرحله هوازدگی و پشم‌زدایی بدست می‌آید. مواد سازنده آن متفاوت است و از مقداری چربی (گلیسرید) و واکسن‌ها (الکل و اسید چرب) ساخته شده است. معروف‌ترین نوع روغن پشم ، لانولین است. نفوذپذیری آن حتی در چرم‌های مکانیکی مانند چرم تسمه‌ای زیاد است.
موم کاندلیلا

خواص آن شبیه موم کارنوبا است و تنها نقطه ذوب آن پایین‌تر است.
موم پارافین

موم سفیدی است که از آن شمع‌های ارزان قیمت می‌سازند. مخلوط آن با رزین ، ماده اصلی برای ضد آب کردن چرم‌های دباغی شده با نمکهای کروم(III) است. در مرحله پرداخت چرم ، آن را با یک عامل حل کننده و آب مخلوط می‌کنند تا با رنگدانه تولید واکس غیر چسبناک کند.


منبع:kimiagaran.blogfa.com
 
  • Like
واکنش ها: sjm

ARAMESH

مدیر راهنمای سایت
مدیر تالار
انواع چرم

چرم مي تواند بطور عمده به 2 صورت چرم نيمه نهايي و چرم نهايي مورد استفاده قرار گيرد:

چرم نيمه نهايي شامل پوست گوسفند، بز و چرم دباغي شده است.

پوست اين حيوانات پس از مرحله تفكيك رنگرزي مي شوند و داراي 4 نوع درجه بندي هستند:

درجه1. AB
درجه2. C
درجه3. D1
درجه4. D2

پس از رنگرزي، پوست به 3 درجه تفكيك مي شود. ضخامت پوست گاو و گوساله ايراني از 08/ تا 5/1 ميلي متر و بر طبق نياز مشتري تنظيم مي شود.

اندازه پوست گوساله ايراني بين 6 تا 8 پا مي باشد و اندازه پوست گاو ايراني بين 12 تا 24 پا است.

اين مرحله به طور عمده شامل موارد زير مي شود:


اين چرم كه از نوع مرغوب پوست گاو يا گوساله است با اندازه 3 يا 4 پا به كشورهاي ديگر صادر مي شود. اين نوع چرم اساساً به منظور توليد كفش خانمها استفاده مي شود. ضخامت چرم گاو عبارتست از 1 الي 2/1 ميلي متر و اندازه آن عبارتست از 12 تا 16 پا و ضخامت چرم بز مورد استفاده در كفش عبارتست از 8/0 الي 1 ميليمتر و اندازه آن عبارتست از 3 الي 4 پا.



مراکز تهيه پوست وآسيبهای احتمالی آن:

توسط سازمان گوشت ملي ايران:

اين تشكيلات چندين مرتبه در سال اقدام به ذبح حيوانات در تهران و در ساير شهرها مي نمايد كه در هر زمان هزاران حيوان ذبح مي گردند. اين چرم ها به دليل قصابي شدن حيوانات توسط افراد متخصص در سلاخ خانه و با برنامه ريزي صورت گرفته توسط سازمان از مرغوبيت زيادي برخوردارند. تمامي حيوانات از لحاظ مبتلا بودن به بيماريهاي مهلك به دقت بررسي مي شوند. اين چرمها با پيشنهاد قيمت فروخته مي شوند.
توسط قصابهاي در سلاخ خانه:
حيوانات توسط قصابها در سلاخ خانه ذبح مي شوند و پيش از آن توسط يك دام پزشك حاضر در محل سلاخي بررسي مي شوند. سپس يك قصاب اقدام به سلاخي حيوانات مي نمايد و چرم را بدن حيوان ذبح شده جدا مي نمايد. يك قصاب ممكن است كه در روز 15 تا 20 حيوان را ذبح نمايد. آنها چرمها را به كسي مي فروشند كه به جمع آوري چرم مي پردازد. مرغوبيت چرمهايي كه بدين ترتيب جمع آوري مي شوند.كمتر از شيوه اول است چرا كه احتمالاً قصابها در زمينه جداسازي چرم مهارت ندارند و ممكن است كه به چرم آسيب وارد نمايند. دليل ديگر اين است كه زمان زيادي براي جمع آوري چرم جهت فروش به يك دلال لازم است.
توسط افراد غيرمتخصص در روستاها:
مرغوبيت اين نوع چرم به دليل ذبح سنتي بسيار پايين است. همچنين شرايط نامناسب در نگهداري مواد خام طي مرحله انبارش و ارائه به يك دلال احتمال آسيب به چرمها را افزايش مي دهد.
آسيب در مراکز کشاورزی:
دامهاي ضعيف كه در كارهاي كشاورزي استفاده مي شوند مي توانند موجب آسيبهايي در پوست آنها شوند. عوامل چون سوء تغذيه، بيماري،كودهاي چسبيده به بدن، داغ خوردگي، سيخ زدگي، بريدگي خراش و ساييدگي كيفيت پوست راكاهش مي دهد و ارزش آنها را كم مي كند. اين نهايت در خريد و فروش از ارزش آنها مي كاهد.
آسيبهای پوست در زمان كشتار دام:
يك روش از كشتار حيوان بلند كردن لاشه با پاهاي عقبي و بيرون آمدن خون از بريدگي گلو مي باشد. اين روش رنگ گوشت و پوست را بهبود مي بخشد و تركيباتي كه موجب افزايش فساد پوست مي گردد را جدا مي كند.
بريدگي در پوست به دليل تسهيل در جدا كردن لاشه از پوست و حفظ كردن شكل پوست، با دقت انجام مي شود.
پوست از طريق كشش مكانيكي و يا به صورت دستي از لاشه جدا مي شود. كشش زياد در حيوانات كوچك موجب آسيب ديدگي در پوست مي شود. روش كندن دستي به بريدگي افقي بزرگي جهت جدا كردن گوشت و چربي از پوست نياز دارد. آسيب هاي ناشي از پوست كندن شامل بريدگي هاي عمقي و گذاشتن اثر انگشت در قسمت گوشتي و ايجاد سوراخ در پوست مي باشد.
عمق اين بريدگي ها بر ضخامت تاثير مي گذارد و مي تواند در كيفيت چرم نهايي و ارزش آن تعيين كننده باشد.
آسيب های پوست در زمان حمل نقل :
در پوست صدمه هايي از جمله خراشيدگي، كبودي بر اثر شرايط نامناسب حمل و نقل به كشتارگاه به وجود مي آيد. همچنين لكه هاي بي رنگ و پررنگ چرم بر اثربخش افزايش سطح خون در پوست در زمان قبل از كشتار مي باشد كه اين نشان مي دهد نبايد قبل از كشتار فشار روحي به حيوان وارد شود


خاصيت اصلي چرم گوسفند در نرمي آن است و به همين دليل هم در توليد لباس مورد استفاده قرارمي گيرد. مصرف كنندگان چرم نهايي گوسفند ايراني نيز به همين نوع علاقمندند. ميانگين اندازه پوست مبدل به چرم شده گوسفند ايراني در هر قطعه 7 الي 5/7 پا وميانگين ضخامت پوست تبديل به چرم شده گوسفند 1 ميلي متر مي باشد. اين اندازه در صورت تقاضاي مشتريان قابل تغيير است.

[FONT=&quot] [/FONT]
 

ARAMESH

مدیر راهنمای سایت
مدیر تالار
[FONT=&quot] محافظت و مدت نگهداري متوسط انواع پوست:
پوست حيوانات زنده در مقابل گنديدگي محافظت مي شود اما اين حفاظت بعد از كشتار حيوان متوقف مي شود.
[/FONT]


[FONT=&quot]باكتري هاي به پوست حمله كرده و فساد به سرعت آغاز مي شود. در بهترين شرايط اين عمل بعد از پوست كندن اتفاق مي افتد.از آنجاييكه فعاليت باكتري ها به دما حساس است، تحت شرايط ايده آل جهت خنك كردن پوست آب سرد بر روي آن پاشيده مي شود. همچنين پوست مي تواند با استفاده از تكنيكي به نام نمك سود محافظت گردد كه در آن سطح پوست با نمك پوشانده و بر روي هم انباشته مي گردند. نمك، آب پوست را جذب كرده و خروج آب نمك باعث خشك شدن جزئي پوست مي شود. اين روش از فعاليت باكتري ها جلوگيري كرده و پوست را در برابر آنها محافظت مي نمايد. روش ديگر خوابانيدن پوست در محلول آب نمك اشباع مي باشد. اين روش به دستگاه هاي مخصوصي نياز دارد كه معمولاً در آمريكا از اين روش استفاده مي گردد.[/FONT]




[FONT=&quot]بعضي از پوست ها بعد از كشتار شسته و نمك سود مي شوند يا توسط فروشنده جمع آوري شده، نمك زده و درجه بندي مي گردد. تاخير در انجام عمل محافظت پوست، خطر آسيب توسط باكتري ها بخصوص در سطح با ارزش و حساس رخ پوست را افزايش مي دهد. روش ديگري جهت محافظت پوست كه در كشورهاي گرمسيري استفاده مي شود اين است كه اگر نمك در دسترس نباشد پوست ها را در قاب هايي قرار داده و در سايه خشك مي نمايند. اين روش، خشك كردن از طريق هوا نام دارد. از آنجائيكه باكتري ها در محيط بدون آب نمي توانند فعاليت كنند، نگه داري اين پوست هاي خشك شده در مدت طولاني بدون فساد امكان پذير مي باشد.[/FONT]

[FONT=&quot] اگر پوست در معرض مستقيم نور خورشيد به سرعت خشك شود تغييرات شيميايي كه در پروتئين پوست رخ مي دهد موجب نازك و سخت شدن چرم نهائي مي گردد. اگر خشك كردن به آرامي صورت گيرد ممكن است فساد رخ دهد و موجب ناصاف شدن و ضعيف شدن چرم نهايي گردد. كيفيت اين روش به خوبي كيفيت نمك سود كردن نيست.[/FONT]



[FONT=&quot] نحوه نگهداري كوتاه مدت پوست:[/FONT]

[FONT=&quot]ب[/FONT][FONT=&quot]ه دليل مشكلات محيط زيست با نمك، نگهداري كوتاه مدت نيز مورد استفاده قرار مي گيرد كه با كاربرد مستقيم يخ بر روي پوست تازه انجام مي شود. تكنيك هاي ممكن ديگر شامل استفاده از ضد باكتري ها، هواي سرد و حمل و نقل سرد مي باشد.[/FONT]

[FONT=&quot]براي محافظت مناسب مواد خام، روشهاي نگهداري پوست به شرايط بهينه انبار در چرم سازي ها نيز بستگي دارد.[/FONT]

[FONT=&quot]محققان پيشنهاد كرده ان كه چرم سازي و كشتارگاه ها جهت كاهش هزينه هاي نگهداري، حمل و نقل و جلوگيري از فساد پوست درك مكان بزرگ با هم قرار گيرند.[/FONT]

[FONT=&quot]در بعضي مناطق، پوست مستقيماً از كشتارگاه به چرم سازي جهت تبديل به وت بلو برده مي شود. زمان فرآيند در مراحل قبل از انجام مراحل دباغي مي تواند با اين روش تا يك ساعت كاهش يابد.[/FONT]


مشكلات صنعت چرم


صنعت چرم بعد از پیروزی انقلاب و با شروع جنگ تحمیلی هدف لطمات جبران ناپذیری بود که تا امروز با آن دست به گریبان است. مسايل‌ زيست‌محيطي‌ و سردرگمي ‌دست ‌اندركاران‌ صنعت‌ چرم‌ نسبت‌ به‌تغيير مكان‌ صنعتي‌ واحدهايشان‌، رهاكردن‌ صنعت‌ چرم‌سازي‌ از نظر آموزش‌ وتربيت‌ نيروي‌ انساني‌ متخصص‌، عقب‌ماندگي‌ فناوري‌، سوداگري‌ صدور سالامبور به‌ صورت‌ غيرقانوني، مصوبات نا آگاهانه دولت‌ و... سبب‌شده‌ كه‌ صنعت‌ چرم‌ جايگاه‌ واقعي‌ خودرا در اقتصاد كشور پيدا نكند و نتواند ازظرفيت‌هاي‌ موجود به‌ نحو بهينه‌بهره‌برداري‌ كند. در زیر به توضیح مهمترین مشکلات در صنعت چرم خواهیم پرداخت:

مشکلات فن آوری و تکنولوژی در صنعت چرم




استحصال غیر اصولی پوست

· پوست از طريق كشش مكانيكي و يا به صورت دستي از لاشه جدا مي شود. كشش زياد در حيوانات كوچك موجب آسيب ديدگي در پوست مي شود. روش كندن دستي به بريدگي افقي بزرگي جهت جدا كردن گوشت و چربي از پوست نياز دارد. آسيب هاي ناشي از پوست كندن شامل بريدگي هاي عمقي و گذاشتن اثر انگشت در قسمت گوشتي و ايجاد سوراخ در پوست مي باشد. عمق اين بريدگي ها بر ضخامت تاثير مي گذارد و مي تواند در كيفيت چرم نهايي و ارزش آن تعيين كننده باشد.

· متاسفانه نیمی از کشتارگاهها به روش سنتی توسط افراد غيرمتخصص در روستاها کار می کنند؛ مرغوبيت اين نوع چرم به دليل ذبح سنتي بسيار پايين است. همچنين شرايط نا مناسب در نگهداري مواد خام طي مرحله انبارش این امرآسیب زیادی به صنعت چرمسازی کشور وارد کرده است. لكه هاي بي رنگ و پررنگ چرم بر اثر بخش افزايش سطح خون در پوست در زمان قبل از كشتار مي باشد كه اين نشان مي دهد نبايد قبل از كشتار فشار روحي به حيوان وارد شود.و ارائه به يك دلال احتمال آسيب به چرمها را افزايش مي دهد. حتی

· پوست حيوانات زنده در مقابل گنديدگي محافظت مي شود اما اين حفاظت بعد از كشتار حيوان متوقف مي شود. بعضي از پوست ها بعد از كشتار شسته و نمك سود مي شوند يا توسط فروشنده جمع آوري شده، نمك زده و درجه بندي مي گردد. تاخير در انجام عمل محافظت پوست، خطر آسيب توسط باكتري ها بخصوص در سطح با ارزش و حساس رخ پوست را افزايش مي دهد. اگر پوست در معرض مستقيم نور خورشيد به سرعت خشك شود تغييرات شيميايي كه در پروتئين پوست رخ مي دهد موجب نازك و سخت شدن چرم نهائي مي گردد. اگر خشك كردن به آرامي صورت گيرد ممكن است فساد رخ دهد و موجب ناصاف شدن و ضعيف شدن چرم نهايي گردد. كيفيت اين روش به خوبي كيفيت نمك سود كردن نيست.

· بالا بودن هزينه كشتار گاه ها نیز از دیگر مشکلات این صنعت است.

دامپروری به روش سنتی

· امراض دامي بويژه در سال هاي اخير بشدت كيفيت پوست را كاهش داده است به طوري كه چنانچه سازمان دامپزشكي كشور رسيدگي بيشتري را در مورد سم پاشي، نگهداري دام و آموزش دامداران منظور كند، كالاي صادراتي بيش از 60درصد افزايش قيمت مي يابد. ورود تكنيسين هاي خارجي نيز با شرايط سختي روبه روست. براي نمونه با اينكه براي ورود يك توريست فرودگاه مهرآباد ظرف هفت روز ويزا صادر مي كند، چنانچه همين فرد خود را تكنيسين مربوط به اين صنايع معرفي كند و به منظور آموزش و انتقال دانش روز آمده باشد، با مشكلات ويزاي تجاري روبه رو مي شود و وزارت كار نيز با وي به عنوان نيروي كارخارجي برخوردهاي متعددي مي كند.

· استفاده از دامهاي ضعيف در كارهاي كشاورزي مي تواند موجب آسيبهايي در پوست آنها شوند. عواملی چون سوء تغذيه، بيماري، كودهاي چسبيده به بدن، داغ خوردگي، سيخ زدگي، بريدگي، خراش و ساييدگي كيفيت پوست را كاهش مي دهد و ارزش آنها را كم مي كند. اين معايب در خريد و فروش از ارزش آنها مي كاهد.

· متاسفانه دركشور ما پشم چيني هنوز به صورت سنتي و با قيچي انجام مي شود.

· 50 درصد سورت و ‌درجه‌بندي چرم به صورت درجه‌ 1 و 2 و 3 در ايران‌، امروز به ‌15 تا 20 درصد كاهش‌ يافته‌ است‌، يعني‌50 درصد سالامبوري‌ كه‌ بايد صادر شود و هر جلد آن حدوداً‌ 5 تا 7 دلار ارزآوري‌ داشته‌باشد، امروز به‌ 15 درصد رسيده‌ است‌. اين‌ موضوع‌ ارزآوري‌ در بخش‌ پوست‌،سالامبور و چرم‌ را با كاهش‌ شديدي ‌مواجه‌ ساخته‌ است‌. اين‌ موضوع‌ براي‌ بازار داخلي‌ وخارجي‌ بااهميت‌ است‌. در گذشته‌كالاهاي‌ با كيفيت‌ خوب‌ به‌ بازارهاي‌ايتاليا، تركيه‌ و... صادر مي‌شد. اما امروزه‌ميزان‌ صدور اين‌گونه‌ كالاهاي‌ با كيفيت ‌به‌ طور چشمگيري‌ كاهش‌ يافته‌ است‌.

تصفیه غیر اصولی فاضلاب

· در بسياري از كشورهاي خارجي، ضايعات چرم طبيعي بازيافت شده و مجددا مورد استفاده قرار مي‌گيرد كه متاسفانه با وجود توليدات چرمي بالاي كشور وارزش اقتصادي زياد ضايعات چرمي، اين مواد يا در خاك دفع شده و يا با قيمت‌هاي نازلبه ساير كشورها فروخته مي‌شوند.

· از " چرم شهر ايران"می توان به عنوان مستضعف ترين شهرك صنعتي ايران نام برد كه عليرغم سرمايه گذاري 350 تا 500 ميليارد توماني و وجود بزرگترين تصفيه خانه فاضلاب ايران، خدمات مناسبي در اين شهرك به واحدهاي مستقر به آن ارائه نمي شود.

عقب ماندگی از فن آوری و تکنولوژی روز

· با پيشرفت‌ فناوري‌ در صنعتچرم ‌در اقصی نقاط جهان‌ و گسترش‌ استفاده‌ ازماشين‌آلات‌ جديد براي‌ فرآوري‌ پوست‌و تهيه‌ چرم‌، به‌تدريج‌ صنعت‌ چرم‌سازي‌ايران‌ از روند توسعه‌ جهاني‌ اين‌ صنعت ‌عقب‌ افتاد. ضعف تکنولوژی مورد استفاده در صنعت چرمسازی نیز یکی دیگر از مشکلات این بخش از صنعت است که فرسودگی ماشین آلات علاوه بر کاهش کیفیت محصولات تولیدی، موجب شده که مصرف انرژی در اینصنعت به ویژه برق از حد متعارف جهانی بالاتر شود. بر اساس بررسی های انجام شده حدود 15 درصد از ماشین آلات واحدهای چرمسازی فعال میان 10 تا 20 سال و 85 درصد آنها بیش از 20 سال قدمت دارند و بدین ترتیب متوسط عمرماشین آلات در این صنعت بیش از 20 سال است.

· مطلب‌ ديگري‌ كه‌ بايد به‌ آن‌ اشاره ‌شود، اين‌ است‌ كه‌ در زمينه‌ چرم‌ درايران‌، تحصيلات‌ دانشگاهي‌ بسیار ضعیف است به صورتی که رشته‌ چرم ‌با توجه به نیاز فراوان به تازگی در دانشگاه تدریس می شود.

منبع:
/moghanleather.com
 
  • Like
واکنش ها: sjm

ARAMESH

مدیر راهنمای سایت
مدیر تالار
تبريز - خبرنگار «ايران»: براى نخستين بار در كشور، طرح بازيافت پسماندهاى صنعت چرم از سوى كارشناسان اداره كل حفاظت محيط زيست آذربايجان شرقى در تبريز ارائه شد.
مهندس على عليپور، معاون محيط انسانى اداره كل حفاظت محيط زيست آذربايجان شرقى با اعلام اين مطلب افزود: امروزه صنعت چرم به دليل استفاده از مواد شيميايى غير قابل تصفيه و تجزيه براى دباغى پوست، از آلوده ترين واحدهاى صنعتى به شمار مى رود.
وى با اشاره به اينكه شهر تبريز از ديرباز به عنوان مهم ترين قطب توليد و صادرات چرم و پوست كشور به شمار مى رود، افزود: توليد و فراورى چرم و پوست در كنار مزاياى اقتصادى بالاى آن داراى مصايب زيست محيطى بسيارى است.
عليپور خاطرنشان كرد: چرم شهر تبريز كه از سال ۶۲ با انتقال واحدهاى چرم سازى داخل شهر به مكانى در شرق تبريز ايجاد شده و هم اكنون ۲۰۰ واحد چرم سازى در آن فعال است، هم اكنون به يكى از مناطق بحرانى از نظر زيست محيطى تبديل شده است.
به گفته وى، روزانه حدود ۵ هزار متر مكعب پساب صنعتى آلوده در اين منطقه توليد مى شود كه براى طبيعت و حتى انسان بسيار خطرناك است.
مهندس عليپور با اشاره به دلايل آلايندگى بسيار بالاى صنعت چرم و پوست افزود: براى دباغى چرم و پوست از فلزى سمى و سنگين به نام اسيد كروم استفاده مى كنند كه پسماند آن خسارت هاى جبران ناپذيرى به محيط زيست وارد مى كند.
وى يادآور شد: از مهم ترين ويژگى فلزات سنگين خاصيت تجمع پذيرى و تجزيه ناپذير بودن آنهاست بطورى كه اين فلزات حتى پس از گذشته ميليون ها سال نيز در محيط زيست باقى مى مانند.
معاون محيط انسانى اداره كل حفاظت محيط زيست آذربايجان شرقى گفت: از زمان انتقال واحدهاى چرم و پوست تبريز به مكان كنونى آنها، بيش از ۲۰ هزار تن كروم وارد محيط زيست منطقه شده كه اين مسأله مشكلات بزرگى براى نسل هاى آينده ايجاد مى كند.
او با اشاره به اينكه امروزه با راه اندازى تصفيه خانه هاى مجهز در تمامى شهرك هاى صنعتى، پساب هاى صنعتى تصفيه مى شوند گفت: اما در صنايع چرم سازى كروم موجود در پسماندهاى دباغى پوست، حتى تصفيه خانه ها را از كار مى اندازد.
مهندس عليپور همچنين به ديگر آلودگى هاى تأسف بار «كروم» در محيط زيست منطقه اشاره كرد و افزود: فلز كروم در ۲۴ سال گذشته از طريق تلخه رود به درياچه اروميه ريخته شده و هم اكنون يكى از مهم ترين دلايل عمده آلودگى اين درياچه به شمار مى رود.
به گفته وى، ميزان استاندارد كروم در محيط زيست ۲ ميلى گرم در ليتر است اما در حال حاضر ميزان اين فلز سمى و خطرناك در اين منطقه حداقل ۷۵ برابر استانداردهاى زيست محيطى است.
اين كارشناس محيط زيست در ادامه با بيان اينكه اداره كل حفاظت محيط زيست آذربايجان شرقى براى مهار و حتى كاهش بحران آلودگى در صنايع چرمسازى استراتژى ويژه اى اتخاذ كرده است گفت: مهم ترين هدف اين اداره كل، ارائه راهكارى براى بازيافت و استفاده مجدد از كروم ضايعاتى بود كه به محيط تخليه مى شد.
او با اشاره به اقدامات انجام شده براى يافتن راهكارى كه كروم ضايعاتى را بازيافت كند گفت: كارشناسان اين اداره كل پس از انجام تحقيقات مختلف و آزمايش هاى گوناگون بر روى نمونه هاى پساب هاى دباغى حاوى كروم در محل آزمايشگاه اداره كل حفاظت محيط زيست آذربايجان شرقى، براى نخستين بار در كشور به راهكار حل معضل پسماندهاى صنعت چرم و پوست دست يافتند.
وى همچنين گفت: براى اطمينان از موفقيت آميز بودن روش ياد شده، فرايند بازيافت و استفاده مجدد از اين فلز آلاينده به صورت عملى و در مقياس صنعتى در يكى از واحدهاى چرم شهر تبريز با موفقيت پياده شد.
عليپور گفت: در اين روش، با راه اندازى يك تصفيه خانه بسيار ساده كروم موجود در پسماندهاى دباغى به روش شيميايى جداسازى شده و براى استفاده مجدد در واحد مذكور بازيافت مى شود.
به گفته وى، اين روش مزاياى اقتصادى بسيارى براى واحدهاى چرمسازى به همراه دارد چراكه به دليل قيمت بالاى فلز كروم، ديگر نيازى به صرف هزينه براى خريد آن نخواهد بود.
وى اضافه كرد: بدين ترتيب اين فلز خطرناك براى هميشه از محيط زيست حذف شده و در واحدهاى چرم سازى بازيافت خواهد شد.
معاون محيط انسانى اداره كل حفاظت محيط زيست، فرايند بازيافت كروم را به عنوان رويكردى اساسى در مديريت پسماندهاى صنعتى دانست و افزود: اين تجربه در نمايشگاه محيط زيست تهران كه هم اكنون داير است، در اختيار واحدهاى چرم سازى سراسر كشور قرار مى گيرد.
مهندس على عليپور هزينه اجراى اين طرح را براى هر واحد چرمسازى تنها ۳ ميليون تومان اعلام كرد و گفت: اين رقم طى يكسال بازمى گردد چرا كه فلز كروم گران بوده و خريد مداوم آن هزينه زيادى براى واحدهاى دباغى تحميل مى كند.
گفتنى است هم اكنون تمامى واحدهاى چرمسازى در تبريز براى راه اندازى تصفيه خانه كروم از سوى كارشناسان اداره كل حفاظت محيط زيست آذربايجان شرقى اعلام آمادگى كرده اند.
 
  • Like
واکنش ها: sjm
بالا