دیالیز از دیدگاه بیومتریالی

مقاله رو از وب خودم برداشتم، خواهشا بدون ذکر منبع ازش استفاده نکنید چون روش کار شده.


www.biomaterialist.blogfa.com



مقدمه­ای بر دیالیز
میزان اسیون گلومرولی، تنظیم کننده اعمال مختلف کلیه­هاست. تا هنگامی که میزان اسیون گلومرولی از 120 میلی لیتر بر دقیقه یعنی مقدار طبیعی به کمتر از 30 میلی لیتر بر دقیقه کاهش نیافته باشد، یعنی نیمی از یک کلیه کماکان عمل طبیعی داشته باشد، هیچ­گونه علائمی از نارسایی کلیه وجود نخواهد داشت. هرگاه میزان اسیون گلومرولی از این حد کمتر شود، محدودیت­های رژیمی ضروری است. هنگامی که میزان اسیون گلومرولی از 120 میلی لیتر بر دقیقه به 5 میلی لیتر بر دقیقه برسد، کنترل آن به تنهایی توسط رژیم موثر نیست و یک کلیه مصنوعی یا پیوند کلیه برای ادامه حیات ضروری می­شود. کلیه­ها در دو منطقه میانی پشت انسان، درست زیر محفظه دنده­ها، در دو طرف ستون فقرات قرار گرفته­اند. یکی از وظایف اصلی کلیه­ها، تصفیه مواد زائد خون است. کلیه­ها همچنین حجم مواد معدنی و مایعات را در بدن تعدیل می­کنند. این تعادل در بدن هوموستاز نامیده می­شود. در کنار کردن خون و تعادل مایعات بدن در هر ثانیه در طی روز، کلیه­ها دائما به هورمون­هایی که از مغز فرستاده می­شود نیز واکنش نشان می­دهند. کلیه­ها حتی برخی از هورمون­های خودشان را می­سازند. برای مثال، کلیه­ها هورمونی تولید می­کنند که فرمان ساختن گلبول قرمز را به بدن می­دهد. هرگاه کلیه­ها نتوانند حجم کافی ادرار تولید کنند و محصولات متابولیسم و مقادیر اضافی نمک­های معدنی و آب در بدن محبوس شوند، در این حال باید مقدار ورودی آب و نمک­های معدنی را به همان میزانی که از راه تعریق و مدفوع دفع می­شوند، محدود کرد. هرگونه تغییری در تعادل اسیدی_بازی بدن که نشانه آن تغییر PH خون و غلظت بی­کربنات است، بایستی بلافاصله تصحیح شوند. عملکرد کلیه در بیماران مبتلا به نارسایی جزئی یا کامل کلیه برای دفع مناسب الکترولیت­های اضافی(نمک­ها) و متابولیت­های زائد که به واسطه متابولیسم عادی تولید می­شوند، ناکافی است. در نتیجه اگر عملی برای دفع این مواد صورت نگیرد، تراکم این مواد در بدن تا سطوح سمی توسعه می­یابد. دیالیز، درمان نارسایی مزمن کلیه است. دو نوع درمان وجود دارد: همودیالیز و دیالیز صفاقی. حدود %90 بیماران دیالیزی، تحت درمان همودیالیز قرار می­گیرند که در این روش درمان، خون در خارج از بدن گردش می­کند و قبل از بازگشت به بدن بیمار، درون ماشینی تصفیه می­شود. منبع اصلی متابولیت­های زائد، کبد است زیرا اکثر فرآیندهای تبدیل انرژی در بدن، در این عضو انجام می­گیرد. محصولات نهایی متابولیسم چربی و کربوهیدرات، معمولا آب و دی­اکسیدکربن است که هر دوی آن­ها از طریق فرآیند تنفس می­توانند از بدن دفع شوند. اما محصولات نهایی متابولیسم پروتئین عموما از طریق کلیه­ها دفع می­شوند. اوره بزرگ­ترین بخش متابولیت زائد است که در کبد از متابولیسم پروتئین تولید می­شود و عموما به عنوان نشانگر عملکرد کلیه مورد استفاده قرار می­گیرد، زیرا به مقدار زیادی در خون وجود دارد و به آسانی اندازه­گیری می­شود. برای بهبود بخشیدن به قدرت عمل افراد در برابر عمل دیالیز پروفایل­های اولترا *****اسیون و پروفایل­های سدیم را می­توان با هم یکی کرد که هرکدام به یکدیگر وابسته باشد.
Sodium variation سبب می­شود که درمان استاندارد دیالیز تغییر کند و با افزایش کنسانتره استات یا اسید، سدیم محلول دیالیز بالا رود و سپس در زمان برنامه­ریزی شده موجب کاهش آن به حد اولیه شود. افزایش سدیم محلول دیالیز در بسیاری از بیماران از کاهش فشار خون، گرفتگی عضلات و سندرم عدم تعادل در حین دیالیز پیش­گیری می­کند.

همودیالیز(شرح عملکرد)
پمپ خون شریانی، خون را از بیمار به دیالایزر منتقل می­کند. فشار وارد شده بر قسمت مکش پمپ اندازه­گیری شده و توسط نمایشگر فشار شریانی که توسط یک هیدروفوب جدا شده است، نمایش داده می­شود. در همودیالیز، خون از بدن بیرون آورده می­شود و در یک مسیر سیال خارج از بدن به گردش درمی­آید و سپس به بدن بازگردانده می­شود. قسمت­هایی از ماشین همودیالیز که به طور مستقیم با خون در ارتباط هستند باید از خون­سازگاری بالایی برخوردار باشند. این مسیر شامل دستگاه همودیالیز کننده(همودایالایزر) است که خون، درون آن تصفیه می­شود. ماشین همودیالیز یا کلیه مصنوعی دارای دو قسمت است، یک قسمت برای خون و قسمت دیگر برای مایعی که دیالیست یا محلول دیالیز نامیده می­شود. یک غشای نازک نیمه­تراوا دو قسمت را از هم جدا می­کند. هنگامی که دیالیست از یک طرف غشاء و خون از طرف دیگر غشاء عبور می­کند، ذرات مواد زائد خون از طریق سوراخ­های میکروسکوپی غشاء عبور می­کنند و به دیالیست رانده می­شوند. سلول­های خونی برای عبور از غشاء خیلی بزرگ هستند و به بدن بازگردانده می­شوند. غشاء نیمه­تراوا طوری طراحی شده است که مایعات و مواد زائد(سموم ازوتمیک) را از خود عبور می­دهد اما از تبادل ترکیبات خون، میکروارگانیسم­ها و اسکلت میکروارگانیسم­های مرده(اندوتوکسین­ها)جلوگیری می­نماید. مایعی که برای تصفیه خون به کار می­رود(دیالیست) در حالی که مواد زائد و مایعات اضافی از خون به آن انتقال می­یابند در جهت مخالف خون و در طرف دیگر غشاء جریان دارد. عبارت دیالیست به مایعات و مواد حل­شونده­ای گفته می­شود که از یک غشاء عبور کرده­اند. عمل اصلی دیالیست، دفع مواد زائد از خون و حفظ مواد مفید از موادی است که خون را ترک می­کنند. الکترولیت­ها و آب، برخی از موادی هستند که در دیالیست گنجانده شده­اند. به طوری که سطوح آنها در خون می­تواند کنترل شود. ترکیب دیالیست شامل کلرید سدیم، بی­کربنات سدیم یا استات سدیم، کلرید سدیم، کلرید پتاسیم و کلرید منیزیم است. این مواد ترکیبات کلی دیالیست هستند اما ترکیبات دیگری مانند گلوکز نیز ممکن است در آن گنجانده شوند. قبل از اینکه همودیالیز انجام شود، یک ورودی که اکسس نامیده می­شود باید در رگ­های خونی بیمار ساخته شود. این عمل با یک جراحی کوچک در پا بازو و یا گاهی گردن انجام می­گیرد. بهترین اکسسی که برای اکثر بیماران به کار برده می­شود، فیستولا نام دارد. فیستولا یک راه عبور غیر طبیعی از یک ارگان تو­خالی به سطح یا از یک ارگان به ارگان دیگر است. اگر هیچ رگی برای فیستولا مناسب نباشد، یک لوله پلاستیکی نرم(که گرفت عروقی نامیده می­شود) باید برای اتصال یک شریان و یک ورید در زیر پوست به منظور ساختن یک رگ بزرگ­تر انجام می­شود. زمانی که اکسس ساخته شد و التیام یافت. دو سوزن در فیستولا یا گرفت جای­گذاری می­شوند، یکی در طرف شریان و دیگری در طرف ورید. در ماشین همودیالیز، چنان چه فشار افزایش یابد یا کمتر شود، آلارم به صدا درمی­آید. پمپ خون شریانی متوقف شده و کلمپ کننده لوله وریدی بسته می­شود. اولترااسیون نیز متوقف می­گردد. مقدار هپارین مورد نظر را با سرم قابل تنظیمی از طریق پمپ هپارین می­توان به خون تزریق کرد. پس از قسمت دیالایزر، خون وارد حباب­گیر وریدی می­شود. در این قسمت فشار برگشتی وریدی اندازه­گیری شده و نشان داده می­شود. صفحه نمایش فشار برگشتی بین دو هیدروفوب قرار گرفته است. قسمت محفظه حباب­گیر در محل آشکارساز هوا قرار گرفته است که مانند یک محافظ در برابر نفوذ هوا عمل می­کند. در صورتی که میزان فشار وریدی پایین بیاید یا در صورتی که خون وریدی داخل محفظه حباب گیر، کف­آلود باشد، آلارم به کار می­افتد و پمپ خون شریانی متوقف شده و دریچه خون وریدی مسدود می­گردد و اولترااسیون نیز متوقف می­شود. پس از محفظه حباب­گیر، خون از آشکارساز اپتیکی عبور می­کند و پس از آن خون به بدن بیمار باز می­گردد.

www.biomaterialist.blogfa.com


دیالیز صفاقی(شرح عملکرد)
دیالیز صفاقی یک روش قابل قبول و مطمئن جهت درمان بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه می­باشد. در تمام کشورهای جهان به طور متوسط %15 مبتلایان به این بیماری جهت درمان از دیالیز صفاقی استفاده می­کنند. اما در ایران تا چند سال قبل کمتر از %1 بیماران تحت درمان دیالیز صفاقی قرار داشته­اند. دیالیز صفاقی، پرده صفاق خود بیمار را به عنوان یک ***** مورد استفاده قرار می­دهد. پرده صفاقی، کیسه­ای در اطراف احشاء شکمی است. این پرده، مانند غشای ماشین دیالیز، نیمه­تراوا است. ذرات مواد زائد می­توانند از این پرده عبور کنند اما سلول­های خونی بزرگ­تر نمی­توانند. در این روش، بیمار یک لوله پلاستیکی خواهد داشت که کاتتر صفاقی نامیده می­شود و از طریق جراحی در شکم ایمپلنت می­شود. بیمار به آهستگی مایع دیالیست را از طریق کاتتر به درون شکم تخلیه می­کند. هنگامی که خون بیمار به واسطه پرده صفاق در معرض دیالیست قرار می­گیرد، ناخالصی­های خون از طریق دیواره­های غشاء به درون دیالیست کشیده می­شوند. بیمار، دیالیست را بعد از سه یا چهار ساعت تخلیه می­کند و مایع تازه را به درون شکم می­ریزد. عمل تخلیه در حدود نیم­ساعت به طول می­انجامد و باید حدود پنج­بار در روز تکرار شود. به این روش درمانی، دیالیز صفاقی سرپایی پیوسته(CAPD) می­گویند. مزیت اصلی CAPD، آزادی بیمار است(بیمار مجبور نیست سه­بار در هفته و هر بار چند ساعت در روز در درمانگاه دیالیز بماند). دیالیست می­تواند در هر محیط تمیز که دارای نور مناسبی است، تعویض شود و این عمل دردناک نیست. اشکال این درمان این است که برخی بیماران در پوشش صفاقیشان دچار عفونت می­شوند، به علاوه، این روش ممکن است در بعضی از بیماران به اندازه کافی کارآمد نباشد. یکی از دلایل عدم موفقیت دیالیز صفاقی در ایران میزان بالای عوارض کاتترها بوده است. هرچند که عوارض عفونی شایع­ترین مشکل کاتترها می­باشد، اما مهمترین عامل محروم شدن بیماران از کاتتر دیالیز صفاقی، عوارض مکانیکی می­باشد که قطعا جراحان می­توانند در کاهش اینگونه عوارض نقش موثری را ایفا کنند.

غشای دیالیز
در حال حاضر همودیالیز رایج­ترین شیوه درمانی کلیوی مرحله آخر (ESRD)، در ایران و جهان می­باشد. غشاهایی که برای دیالیز استفاده می­شوند، ممکن است از سلولز، سلولز جایگزین شده (مانند صافی هموفان) و یا غشای صناعی (مانند صافی پلی سولفان) ساخته شوند. چنین غشاهایی در تماس با خون موجب فعال شدن سیستم کمپلمان می­شوند. فعالیت کمپلمان با نوع غشا ارتباط دارد و سطح آن می­تواند شاخص زیست سازگاری غشا باشد. تماس با خون با گروه­های آزاد هیدروکسیل موجود در سطح غشاهای سلولزی جایگزین نشده، سیستم کمپلمان را از مسیر فرعی فعال می­کند و ممکن است جانشین گروه­های هیدروکسیل آزاد با گروه­های جانبی استات یا رادیکال­های دی اتیل آمینو استیل در غشاهای جدیدتر باعث کاهش فعال­سازی کمپلمان شود. بعضی واکنش­هایی را که بیماران در طی دیالیز تجربه می­کنند ناشی از جریان خون در خارج از محیط بدن و تماس با غشاهای صافی می­باشد. تعداد و شدت این واکنش­ها زیست سازگاری بالینی غشا را مشخص می­کنند. اگرچه جنبه­های درمانی مختلفی شامل محتوی و درجه حرارت محلول دیالیز، آنتی­کواگولان و روش پاک­سازی ذرات ، زیست سازگاری را تحت تاثیر قرار می­دهند، اما مهمترین عامل خود غشاهای دیالیزی هستند و به علت ماهیت تکرار شونده دیالیز حتی واکنش­های جزیی مربوطه، منجر به تظاهرات بالینی بارزی می­شوند. برخی تحقیقات نشان داده­اند که غشاهای سلولزی با فعال کردن کمپلمان و برخی سیستم­های سیتوکینی ممکن است بیش از غشاهای صناعی موجب افت فشار خون هنگام دیالیز گردند. در عین حال مطالعات دیگری وجود دارد که بین غشاهای سلولزی و سنتتیک در ارتباط با افت فشار خون تفاوت معنی­داری نشان نداده­اند. قوی­ترین بررسی، مرور سیستماتیک بر روی سی و دو مطالعه و ارزیابی سه نوع غشای سلولزی و نیمه صناعی بوده است که شواهدی مبنی بر توانایی بیشتر غشاهای صناعی نسبت به غشاهای سلولزی و نیمه صناعی در کاهش مرگ و میر و پیدایش نشانه­های ناخواسته در دیالیز نشان نداده است. پلی سولفان از نوع غشاهای سنتتیک و هموفان از نوع غشاهای سلولوسنتتیک می­باشند . هزینه غشاهای سنتتیک بیشتر از سایر انواع غشا است. از نقطه نظر انجام دیالیز در ارتباط با جنس غشای مورد مصرف بین این دو نوع غشا، ارجحیت عمده­ای وجود ندارد و اکثریت بیماران می­توانند از هر دونوع سود ببرند.


موادی که در ساخت مجموعه­های دیالیز از آنها استفاده می­گردد

پلی­کربنات
جنس بدنه دیالیز از پلی­کربنات است. این ماده ضمن به وجود آوردن امکان مشاهده خون در داخل صافی کنترل آن از استحکام فوق العاده­ای برخوردار است به نحوی که هیچ­گونه شکستگی یا ترک در این محصول مشاهده نمی­شود. پلاستیک­ها امتیازات زیادی از قبیل مقاومت در برابر ضربه و انعطاف­پذیری بیشتر را دارا می­باشند و به شیشه ترجیح داده می­شوند. استفاده از پلی­کربنات منوط به این موضوع است که باید آن را با یک ماده نفوذ­ناپذیر پوشش­دهی کرد تا از ورود مایعات و اکسیژن جلوگیری کرد. خواصی مانند مقاومت در برابر فشار بالا ، شفافیت بالا، استحکام، مقاومت در برابر دمای بالا باعث شده تا مصرف پلی­کربنات با طرح استفاده از پلاستیک جای شیشه به شدت افزایش یابد. پلی­کربنات در بسته­بندی محصولات پزشکی نیز کاربرد بسیاری همچنین شفافیت مناسبی دارد و در بازه دمایی وسیعی خصوصیات خود را حفظ می­کند، مقاومت مناسبی دارد و در مقابل روش­های مختلف استریل کردن مقاوم است. در بیشتر اتصالات لوله­های خونی در دستگاه دیالیز از پلی­کربنات بهره گرفته می­شود.

پلی اولفین
در ساخت غشاهای دیالیز کاربرد دارد. هزینه اندک، انعطاف­پذیری مناسب، نفوذپذیری پایین در برابر آب، مقاومت در برابر چربی­ها، روغن­ها و مواد شیمیایی، عایق­بودن الکتریکی، استحکام فشاری و کششی خوب این مواد باعث شده تا از این پلیمرها به وفور در ساخت غشاهای اکسیژن رسان خون، کتترها و غشاهای دیالیز استفاده گردد.

پلی وینیل کلراید (پی وی سی)
پلی­وینیل­کلراید نام پذیرفته شده پلی1-کلرواتن و از نظر تولید یکی از سه پلیمر مهم در جهان است. از مهم­ترین مزیت­های این پلیمر، قابلیت آمیخته شدن با انواع نرم کننده­هاست. تجربه سازمان­هایی مانند مراقبت بهداشت و سازمان محیطی زیستی بین المللی نشان می­دهد که پلی­وینیل­کلراید ایمن، سالم و تنها ماده­ای است که می­تواند در این کاربرد­ها ایمنی کافی داشته باشد و از نظر سطح هزینه اقتصادی قابل استفاده باشد. مواد استفاده شده در کاربرد­های پزشکی باید بتوانند مایعات مختلفی را انتقال دهند و یا در خود ذخیره کنند بدون این که در ترکیب و خواصشان تغییر مهمی ایجاد شود. پلی­وینیل­کلراید این نقش را به خوبی بازی می­کند و زیست­سازگاری بالایی دارد که البته با اصلاح مناسب سطحش می­توان این خاصیت را افزایش داد. پلی وینیل کلراید پلیمری شفاف و روشن، انعطاف­پذیر، زیست­سازگار، کم­هزینه، با قابلیت شکل­دهی مناسب و ساخت آسان است. به همین دلیل از آن در ساخت لوله­های پزشکی، دریچه­های کنترل، اتصالات، ظروف تصفیه، ظروف تزریق­های قطره­ای، ظروف انعطاف پذیر داخل رگ، دستگاه­های دیالیز خونی، دستگاه­های جانبی ریوی_تنفسی، ماسک­های صورت، لوازم پزشکی یکبار مصرف، لوله­های انتقال خون هموپرفیوژن یا دیالیز، کتترهای قلبی، کیسه­های خونی (Blood Bag)، کیسه­های تزریق، نوار باریک جراحی، ورقه­های اکسیژن رسان، قلب مصنوعی، پمپ خون، ساخت اعضای مصنوعی و مواد دسته بندی استفاده می­شود. پلی­وینیل­کلراید در حالت طبیعی سخت و در دمای اتاق شکننده است و برای اینکه خواص لازم را برای محصول مورد نظر به دست آورد، باید با موادی دیگر مانند نرم­کننده­ها، روان­کننده­ها، اصلاح­کننده­های ویسکوزیته و دیگر افزودنی­ها ترکیب شود. انتخاب پایدار کننده­ها بسیار مهم هستند. محدوده وسیعی از این نرم کننده­ها را می­توان در پزشکی به کار برد، اما وقتی که پلی­وینیل­کلراید در محصولات خونی یا محصولات در تماس با خون به کار می­رود، به هرحال، انتخاب نرم کننده بسیار محدود می­شود. در چنین کاربرد­هایی بیشتر از دی(2-اتیل­هگزیل)فتالات(DEHP) که خلوص بسیار بالا و هزینه قابل قبولی دارد، استفاده می­شود. پی­وی­سی با داشتن چنین نرم کننده­ای نفوذپذیری کافی نیز در مقابل اکسیژن و دی­اکسید کربن دارد. وسایلی همچون : لوله­ها و کیسه­های داخل وریدی(آی وی)، کتترهای سرخرگی، کیسه­های خونی و لوله­های تزریق، کیسه­های تغذیه خوراکی روده­ای، لوله­های نازوگاستیک، لوله­ها و کیسه­های دیالیز صفاقی، لوله­های مجرای فرعی قلبی_ریوی، لوله­های اکسیژنراتور بیرون از بدن و لوله­های دیالیز خون را می­توان با پلی­وینیل­کلراید نرم شده با دی(2-اتیل هگزیل)فتالات ساخت.

پلی سولفون
پلی سولفون ها موادی شفاف و روشن، با مقاومت حرارتی بالا، مقاومت خوب در برابر تنش های محیطی، غیرقابل هیدرولیز شدن در برابر اسید و باز هستند. این پلیمرها، به دلیل مقاومت فوق العاده حرارتی، اکسایشی و هیدرولیز، در ساخت قطعات مقاوم و ابزارآلات پزشکی قابل استریل استفاده می شوند. یکی از معایب مهم پلی سولفون قیمت آن در مقایسه با سایر پلاستیک های مهندسی است. از پلی سولفون ها برای ساخت غشای دیالیز، غشای صافی، وسایل جراحی، سبد های اوراق بیمارستان، وسایل تشخیص بیماری، غشای اکسیژن رسان به کار می روند. همانگونه که ذکر شد پلی سولفون ها در مقابل مواد شیمیایی پاک کننده، مواد اسیدی بازی مقاوم اند و هیدرولیز نمی شوند.

واقعا بیمارهای دیالیزی درد میکشن ایا راهی برای کاهش دردشون موقعه دیالیز وجود داره ؟

سلام دوست من

دقیقا حق با شماست ولی هنوز هیچ راه حلی برای این موضوع پیدا نشده.

قطعا اگه کسی بتونه برای این مشکل راه حلی پیدا کنه.

هم خودش پولدار میشه هم یه خدمتی به بشریت کرده.

دقیقا همین مشکل رو با تزریق انسولین و بیمارای دیابتی داشتیم که الحمدالله با اومدن انسولین استنشاقی در بازارای آمریکا ( و به زودی بازارای ایران) این مشکل برای همیشه برطرف میشه.