دانستنی های علوم دامی

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
پلت کردن: خوراک آسیاب شده

پلت کردن: خوراک آسیاب شده

عبارت است از در معرض بخار آب قرار دادن خوراک آسیاب شده و سپس خروج خوراک داغ ومرطوب از داخل دستگاه پلت زن با فشارسپس توسط جریان هوا خشک کردن .



رطوبت لازم جهت پلت کردن 15-18% می باشد در مورد خوراکهای بافیبر بالا رطوبت بیشتری نیاز است.



از موادی مثل لیگنوزول ، بنتونیت ویا ملاس به عنوان مواد چسبان استفاده می شود .



به کار گیری 10-15%گندم وتا حد کمتری جو در جیره هاسبب تولید پلتی با استحکام خواهد شد . البته با توجه به هزینه بالا استفاده از 2% آب اضافی کافی است . دراین روش زمان کمتری صرف خوردن می شود بنابراین احتیاجات انرژی کاهش می یابد .



خواص پلت کردن :



کا هش ماهیت گردوخاکی – افزایش خوشخوراکی- افزایش مصرف – افزایش عملکرد وزن و کاهش مصرف انتخابی . در طیور وخوک تغذیه با پلت سرعت رشد را تا 15% و بازده غذا را 5-10% افزایش می دهد .



معایب پلت کردن :



پلت کردن هر تن غذای آسیاب شده 3-5 دلارمی باشد . خوراک قبل از پلت شدن حتماً باید آسیاب شده باشد . جیره های حاوی چربی و فیبر بالا به سختی پلت می شوند . با استفاده پلت برای گاوهای شیری به علت کاهش میزان استات چربی شیر کاهش می یابد .



انواع پلت :



1- حبه ای : که جیره های طیور به این شکل است .



2-مکعبی : این روش نسبتا جدید است ، اندازه ذرات در حدود 2.5 سانتیمتر است . در این روش ما احتیاجی به آسیاب کردن نداریم واز اسپری آب استفاده می شود . یونجه خشک بهترین نوع مکعبی است.



فاکتورهای موثر بر کیفیت پلت



براساس مطالعاتی که ریمر در سال 1992 انجام داد، بیان کرد که کیفیت پلت به فاکتورهای زیر بستگی دارد.



1. جیره فرموله شده 2. اندازه ذرات 3. شرایط پلت 4. ویژگیهای قالب پلت 5. خنک سازی وخشک کردن



تعیین کیفیت پلت



کیفیت پلت معمولاً با بکاربردن شاخص PDI (شاخص دوام پلت) تعیین می گردد(ASAE 1997).درواقع PDI تستی است که درآن جیره پلت به صورت معلق در جعبه ای مخصوص در زمانی معین قرار می گیرد، که درطی این دوره خوراک تحریک شده وانتقال می یابد و مورد بررسی قرار می گیرد (فایرفیلد 1994 ). بعد از پایان حرکت، نسبت خاکه به پلت کامل درآغاز، به عنوان شاخص پلت درنظر گرفته می شود. بنابراین هرچه خوراک با شاخص دوام پلت بالاتری باشد نشان دهنده این است که پلت بیشتر می تواند، قبل از تغذیه سالم باقی بماند. برای خوراکهای آسیاب شده نیز این روش می تواند مورد استفاده قرار گیرد. بسیاری از خوراکهای پلت بوسیله بارگیری، ذخیره کردن، مته نمونه برداری و انتقال به فارم تخریب می شوند. دستکاری در خوراک کیفیت پلت را کاهش می دهد و در بسیاری از زمانی که پلت به فارم می رسد به طور جدی درصد پلت کامل کاهش می یابد، به همین جهت نیاز به انتقال اتوماتیک خوراک وسیستم مدیریتی قوی احساس می گردد.



مزایای پلت و استفاده کردن از آن در خوراک طیور



علمی، کاربردی - روش متداول پلت سازی عبارت است از در معرض بخار آب قراردادن خوراک آسیاب شده ، سپس خروج خوراک داغ و مرطوب از داخل پلت زن با کمک فشار . این پلت ها سپس توسط جریان سریع هوا سریعاً سرد و خشک میشود جیره ها را میتوان تا دمای 85 درجه سانتی گراد بدون ترس از تخریب ویتامین یا کاهش وزن تولید پرنده با حداکثر امکان تولید پلت در ساعت فراهم نمود . غذای پودری توسط ماشین های پلت در شرایط بخار و فشار و حرارت 70-85 درجه سانتی گراد به پلت تبدیل میشود.



حدود 60% غذاهایی که در مرغداری مصرف میشود به صورت پلت می باشد و در این فرایند تغییراتی در دان ایجاد میشود .



1- تغییرات فیزیکی :موجب افزایش تراکم ذرات غذایی می گردد و طیور با حرکت کمتری غذای مورد نیاز را بدست می آورند و لذا انرژی آنها صرف رشد و تولید می شود .



2- تغییرات شیمیایی:حرارت بخار آبی که در حین پلت داده میشود مواد مزاحم رشد را که در بعضی از مواد غذایی وجود دارد از بین می برد و در نتیجه با تغذیه پلت، رشد بهتری حاصل میشود.



مزایای پلت کردن خوراک



1- چون خوراک به صورت همگن و یکنواخت میباشد امکان انتخاب در خوراک را از پرنده سلب مینماید و تمامی قسمتهای موجود در خوراک بالاجبار توسط پرنده استفاده میشود و تمامی گله به یک میزان از مواد مغذی مصرف مینمایند .



2- پلت نمودن تحت فشار و دمای بالا(70 تا85 درجه سانتی گراد)انجام میشود که موجب عملیات زیر در خوراک میشود:



الف)بهبود کیفیت مواد که باعث لیگنین زدائی و ژلاتینه شدن مواد نشاسته ای می شود و قابلیت هضم را بالا می برد.



ب)عوامل ضد تغذیه ای و بازدارنده رشد و باکتریها و آلودگی های میکروبی از قبیلE- - Coli و سالمونلا فعالیت خود را از دست میدهند .



ج)تاثیر منفی پلی ساکاریدهای غیرنشاسته ای بر ویسکوزیته محتویات دستگاه گوارش کاسته میشود. افزایش ویسکوزیته توسط پلی ساکاریدها سبب جذب آب در دستگاه گوارش باعث کاهش سرعت نفوذ مواد مغذی و سبب کاهش قابلیت هضم میشود ، مواد هضم نشده با ویسکوزیته بالا تولید مدفوع بسیار چسبناکی میکند که مشکلات بستر چسبناک و مرطوب را به وجود می آورد بنابراین با تولید خوراک به صورت پلت باعث کاهش ویسکوزیته پلی ساکارید غیر نشاسته ای شده و قابلیت هضم بالا می رود.



3- کاهش میزان به هدر رفتن خوراک که طی عمل جابجایی و وزش باد و… قسمتی از مواد ریزتر و سبکتر را از دست میدهد که ممکن است ویتامین ها و مواد معدنی باشند که در نتیجه از بین رفتن این مواد مغذی سبب کاهش عملکرد گله میشود . بطور کلی میزان پرت و ضایعات را تا 10% کاهش میدهد.



4- زمان مصرف خوراک را کاهش میدهد که این امر بخصوص در مناطق گرمسیری حائز اهمیت است.



5- در شرایطی که تحریکات عصبی یا تنش وجود دارد، میزان مصرف خوراک کاهش می یابد ، لذا مصرف خوراک به صورت پلت مواد مغذی مورد نیاز را فراهم مینماید.



6- از آنجایی که مصرف چربی در مرغداری به دلیل: خطر فساد ، مشکلات نگهداری ، مخلوط نشدن یکنواخت خوراک» به راحتی امکان پذیر نمی باشد، این مواد به طور همگن در پلت قابل مصرف میباشد.



7- سبب کاهش گرد و غبار میشود و از بروز بیماری تنفسی نظیر CRD جلوگیری می نماید.



8- قدرت ماندگاری خوراک پلت از خوراک آردی بسیار بیشتر می باشد.
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
اشاراتی در فرآیند پلت کردن

برای تولید و داشتن یک پلت خوب فرمول خاص و قطعی وجود ندارد چطور سالها میگذرد تا مدیری مدیر شود اگر که راه اندیشه و خرد را در پیش گیرد تولید خوراک خوب هم از چنین قاعده ای پیروی می کند موارد ذیل بعنوان زمینه هایی برای بررسی و باز بینی جنبه های مختلف موضوع آورده می شود.
1- خوراکهای الیافی به رطوبتی بیشتر برای پلت کردن نیاز دارند.
2- در کل معمولاً مواد خوراکی با 15 تا 18 درصد رطوبت برای پلت کردن مناسب هستند.
3- درجه حرارت پلت سازی نیز بر کیفیت پلت مؤثر است و در دما و رطوبت پایین به دلیل افزایش اصطکاک خوراک با دستگاه پلت زن پلتهای صیقلی تولید میشوند که به دلیل خوب پخته نشدن، کیفیتی پایین دارند و صرفاً خوراکهایی آسیاب شده هستند که در داخل کپسول سختی قرار گرفته اند لذا برای تولید پلت های مقاوم باید آنها به وسیله بخار و حرارت به خوبی پخته شوند.
4- در ماشین های پلت زن دما حداکثر تا 88 درجه سانتیگراد میتواند افزایش یابد.
5- پلت کردن موجب ژلاتینه شدن نشاسته شده و قابلیت هضم آن را افزایش می دهد.
6- استفاده از 10% ملاس چغندر قند یا نیشکر به همراه مواد خوراکی، موجب بهبود قابلیت فشرده شدن خوراک خواهد شد.
7- کنجاله تخم پنبه در مقایسه با کنجاله سویا و کنجاله منداب پلت های پایدارتری ایجاد میکند. ( کنجاله پنبه 97.2 – کنجاله سویا 94.5 – کنجاله منداب 91.2 ).
8- چربی های آزاد بر پایداری و مقاومت پلت اثر منفی دارند، اما قابلیت فشرده شدن را بر حسب تن در ساعت بهبود میدهند این اثر به خاصیت لغزنده کنندگی چربی های اضافه شده در سطح صفحات پلت ساز در حین پلت کردن مربوط است.
9- نشاسته میتواند بعنوان عامل متصل کننده و چسباننده ی مواد به یکدیگر عمل نماید.
10- به طور معمول بسته به نوع جیره تقریباً حدود 3 درصد آب به صورت بخار به خوراک اضافه میشود.
11- در ساخت خوراک، نیروی چسبندگی پروتئین ها مطلوب است. پروتئین میتواند بعنوان عامل چسباننده ذرات مختلف خوراک به همدیگر عمل نماید.
12- دناتوره شدن جزئی پروتئین ها در هنگام فرآوری خوراک میتواند اثری مثبت بر مقاومت و پایداری پلتها داشته باشد.
13- در بعضی مواد خوراکی مانند گندم وجود پروئتین های رشته ای به کیفیت پلت می افزاید.
14- فیبر محلول در آب مانند "گلوکانها" ، "آرابینوزایلانها" و "پکتینها" به شدت ویسکوزیته را افزایش می دهد.این مواد بعلت ویسکوزیته زیاد بعنوان پُر کننده عمل میکنند و با احاطه ذرات درشت، خللها و رخنه ها را کاهش داده ، در مقابل پایداری و مقاومت پلت را افزایش می دهند.
15- سختی و خاصیت ارتجاعی فیبر های نا محلول، ممکن است مشکلاتی برای فشرده کردن پلت ها به وجود بیاورد. بعلاوه الیاف بلند نقطه ضعفی برای آن بشمار میرود و موجب غیر یکنواختی و شکنندگی پلتها میشود.
16- چربی سرعت تولید پلت در دستگاههای پلت زن را افزایش می دهد.(بعلت اثر لغزنده کنندگی چربیها) اصطکاک کمتر، باعث کاهش فشار در دستگاه پلت زن شده که سبب مقاومت و پایداری کمتر پلتها خواهد شد.
17- مواد "معدنی" سرعت پلت کردن را کاهش می دهند زیرا اصطکاک را در دستگاه پلت زن افزایش می دهند.
18- "بنتونیت" ، یک ماده معدنی رسی است و بعنوان پلت چسبان در صنعت خوراک دام و طیور استفاده می شود. بنتونیت ها به مقدار 5 تا 12 کیلو گرم در تن به خوراک اضافه می شوند. هدف اصلی استفاده از بنتونیتها پُر کردن رخنه های موجود در خوراکهای پلت شده است بعلاوه بنتونیت بعنوان ماده لغزنده کننده در حفره های صفحات دوار دستگاه پلت زن عمل میکند و فشار و در نهایت انرژی لازم برای فشرده کردن پلت را کاهش می دهد.
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
چندنکته در مورد سیلوی علوفه

چندنکته در مورد سیلوی علوفه

در بافت گیاهی انواع علوفه‌، مواد غذایی وجود دارد که محیط مناسبی برای رشد میکروب‌ها و قارچ‌هاست. این موجودات در حالت عادی در رطوبت بالا به سرعت باعث فساد و کپک‌زدگی می‌شوند. برای جلوگیری از فساد علوفه، محیط باید اسیدی یا قلیایی شود.
علوفه‌هایی همچون شبدر، برگ چغندر، قصیل جو، تفاله‌تر چغندر‌قند، ذرت علوفه‌ای و سایر ضایعات مرطوب کشاورزی از این جمله‌اند.

در این مقاله سعی می‌شود اطلاعات مفید و کاربردی برای تهیه سیلو از مواد غذایی با رطوبت بالا که امکان نگهداری آن را برای طولانی مدت فراهم می‌سازد، در اختیار قرار داده شود.

روش­های نگهداری علوفه مرطوب

در بافت گیاهی انواع علوفه‌، مواد غذایی وجود دارد که محیط مناسبی برای رشد میکروب‌ها و قارچ‌هاست. این موجودات در حالت عادی در رطوبت بالا به سرعت باعث فساد و کپک‌زدگی می‌شوند. برای جلوگیری از فساد علوفه، محیط باید اسیدی یا قلیایی شود.

الف-ایجاد محیط اسیدی

برای ایجاد یک محیط اسیدی ما می‌توانیم از اسیدهای خوراکی استفاده کنیم اما این مواد گران‌قیمت هستند. بنابراین بهترین راه‌حل استفاده از میکروب‌های مفید است. این دسته از میکروب‌ها اطراف ما وجود دارند ولی فقط در محیط‌هایی که هوا نیست می‌توانند بر میکروب‌ها و قارچ‌های مضر غلبه کنند. برای این کار باید محیط مناسب را برای رشد آنها فراهم کنیم. حال سئوال این است که محیط مناسب برای رشد میکروب‌های مفید چگونه محیطی باید باشد؟ محیطی که از نظر رطوبت، مواد قندی مناسب بوده و فاقد هوا باشد.

1 -رطوبت علوفه

رطوبت مناسب برای علوفه 65 تا 70 درصد است. اگر میزان رطوبت بیشتر باشد(به علت اسیدی شدن بیش از حد مشکل ایجاد می‌شود). برای کاهش رطوبت، به علوفه کاه خشک اضافه می‌کنیم، اما رطوبت کمتر از 55 درصد باعث تولید اسید کمتر شده و سیلو فاسد می‌شود. برای تامین رطوبت با افزودن آب، رطوبت را به 65درصد می‌رسانیم (برای تخمین میزان رطوبت یک مشت از علوفه را در دست گرفته و محکم بفشارید. اگر آب از آن خارج شد رطوبت بیش از 70 درصد است و اگر دست شما خیس نشد رطوبت کمتر از 50 درصد است. رطوبت مناسب زمانی است که فقط دست شما خیس شود.

2 - مواد قندیدر علوفه ای همچون ذرت علوفه‌ای، قصیل جو، تفاله تر چغندر قند، کنگر سبز، برگ چغندر، بطور طبیعی مواد قندی(کربوهیدرات) به اندازه کافی وجود دارد. اما در علوفه‌هایی همچون شبدر، یونجه، تفاله مرکبات، تفاله گوجه‌فرنگی تر، مواد قندی کمتر است و باید با اضافه کردن ملاس و یا آرد جو مواد قندی کافی به آن اضافه شود. برای این‌کار به ازای هر ده کیلو ماده خشک علوفه، نیم کیلو ملاس و یا سیصد گرم آرد اضافه کرده و آن ‌را مخلوط می‌کنیم.

3 - خروج هوا از علوفه

برای خارج کردن هوا از علوفه آن را با فشار اجسام سنگین مثل یک غلطک سنگین یا فشار چرخ تراکتور یا وسایل نقلیه دیگر پرس کرده و می‌فشاریم و سپس با استفاده از نایلون آن را در مقابل ورود هوا نفوذ ناپذیر می‌کنیم. اگر سیلوی سنتی(کوچک) در اختیار دارید با کشیدن نایلون عریض(عرض 6 متر) و سپس ریختن خاک بر روی آن از ورود هوا جلوگیری می‌شود. در غیر این‌صورت باید بر روی زمین یک نایلون عریض پهن کرده و پس از ریختن مواد روی آن را دوباره با پلاستیک بپوشانید و با اجسام سنگین مثل خاک یا لاستیک فرسوده از باد و باران و نور آفتاب محافظت نمایید؛ البته می‌توان در هر محیطی که فاقد هوا باشد(مثل بشکه پلاستیکی) این کار را انجام داد.

نکته:

دقت کنید محل زمین سیلو طوری انتخاب شود تا در هنگام بارندگی، در آن‌جا آب جمع نشود و موش و سایر جوندگان نتوانند با حفر سوراخ باعث هواگرفتگی و فساد علوفه شوند.

ب-قلیایی­ کردن محیط:

راه دوم قلیایی کردن محیط برای جلوگیری از رشد میکروب‌های مضر است. البته باید توجه داشت که اسیدی‌کردن، روش به مراتب بهتری است و علوفه تولید شده خوش خوراک‌تر است اما در مواردی که مواد قندی در علوفه کم است به ناچار از این روش استفاده می‌کنیم. برای این‌کار ما باید از مواد شیمیایی قلیایی استفاده کنیم، مواد شیمیایی قلیایی مانند سود سوز آور یا آمونیاک بسیار خطرناک بوده و استفاده از آنها توصیه نمی‌شود. اما استفاده ا ز کود اوره به علت داشتن اوره و آزاد کردن آمونیاک در داخل سیلو بسیار مناسب است. برای این‌کار باید چند نکته رعایت شود

1 - رطوبت مناسب: رطوبت مناسب برای این کار بین 60 تا 70 درصد است که همان‌طور که قبلاً گفته شد با روش‌هایی قابل تنظیم و ایجاد است.

2 - خارج کردن هوا: در این روش لازم به فشردن علوفه با اجسام سنگین نیست و تنها فشار غلطک‌های کوچک دستی و فشار پای کارگر کافی است.

3 - افزودن اوره به علوفه سیلو شده: برای اضافه کردن اوره باید به ازای هر یک تن ماده خشک مواد علوفه‌ای 20 کیلو کود اوره اضافه شود.

نحوه اضافه­ کردن کود اوره

اگر علوفه دارای رطوبت کافی است(به نسبت یک سوم اوره و دوسوم آب) یعنی برای مثال یک کیلو کود اوره را با دو لیتر آب مخلوط نموده و برای 50 کیلو علوفه مصرف می‌شود. اما اگر رطوبت کافی نیست کود اوره مصرفی را با کل آب مورد نیاز اضافه کرده و بر روی علوفه می‌پاشیم (توسط آب‌پاش یا سم‌پاش).

زمان نگهداری علوفه در سیلوی اسیدی و نحوه مصرف آن

سیلوی اسـیدی معمولاً بلافاصله بعد از تهیه قابل اســتفاده است و می توان با کنار زدن یک قسمت از نایلون به تدریج از آن استفاده نمود. اما باید توجه کرد که اگر هوا به علوفه برسد بعد از 36 ساعت علوفه فاسد می‌شود و باید قسمت‌های در معرض هوا را به سرعت و با عمق 15 سانتی متر روزانه مصرف کرد.
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
توجه:

در صورت باز نشدن، سیلو برای ماه‌های متمادی سالم و قابل استفاده است. اما در صورت ورود آب باران یا زه آب، سوراخ شدن نایلون توسط موش یا حیوانات و انسان و باز شدن روی سیلو به سرعت و ظرف چند روز قسمت‌های در معرض هوا، فاسد و غیر قابل استفاده شود. علوفه مصرفی دردام‌های مختلف متفاوت و (در حدود 2-1 درصد وزن بدن دام) به صورت ماده خشک است.

میزان مجاز مصرف و نحوه مصرف سیلوی قلیایی

در این سیلو علوفه بعد از بیست روز قابل استفاده است و به علت بوی تند آمونیاک باید قبل از مصرف حتماٌ هوادهی شود(حداقل 3 ساعت قبل از مصرف علوفه باید از سیلو خارج و در هوای آزاد قرار داده شود) و با مصرف تدریجی آن دام کم‌کم به خوردن آن عادت کند.

میزان مصرف این نوع سیلو برای انواع دام می‌تواند تا 1درصد وزن بدن دام به صورت ماده خشک انجام شود.

نکته:

طول دوران عادت دام به علوفه قلیایی 10‌روز است. طی این زمان دام به‌تدریج و در صورت لزوم با مخلوط کردن علوفه با سایر غذاها به آن عادت خواهد کرد.

توصیه های لازم برای مصرف علوفه در دام های مختلف

1 - گاو شیری

علوفه‌ای که در سیلوی اسیدی(تخمیری) تهیه شده باشد به راحتی تا 50 درصد یا نصف ماده خشک خوراک روزانه گاو شیری را تامین می‌نماید و به علت هزینه کم تهیه این علوفه‌ها از این طریق در هزینه تولید شیر صرفه‌جویی خواهد شد. هم‌چنین برای تغذیه گوساله‌های 6 تا 12 ماهه و گاوهای خشک و گاو نر نیز به راحتی مصرف می‌شود.

سیلوی قلیایی یا آمونیاکی فقط برای گاوهای شیری کم تولید که زیر 18 کیلو گرم شیر تولید می‌کنند، توصیه می‌شود و مصرف آن برای گوساله‌های 3 تا 6 ماهه، توصیه نمی‌شود؛ اما مصرف آن برای گاوهای نر توصیه می شود. اما باید توجه داشت که در هنگام مصرف، علوفه‌ای که در اختیار دام قرار داده می‌شود باید همراه با دانه غلات مانند جو یا کنسانتره مصرف شود. در صورت بروز مسمومیت آمونیاکی می‌توان با مصرف سرکه(مخلوط نیم لیتر سرکه و نیم لیتر آب) به درمان دام پرداخت

2 - گوسفند و بز

مصرف علوفه تهیه شده در سیلوی اسیدی برای گوسفند و بز داشتی بلامانع است و با مصرف این علوفه در جیره بره‌های‌پرواری در هزینه تعلیف آنان صرفه‌جویی زیادی خواهد شد. میزان مصرف علوفه تا 40% ماده خشک مصرفی حیوان می‌تواند انجام شود.

علوفه‌های تهیه شده در سیلوهای قلیایی(آمونیاکی) نیز برای دام سبک (گوسفند و بز داشتی) قابل استفاده است ولی فقط در شرایطی توصیه می‌شود که در جیره مصرفی دام مواد قندی کافی(جو، گندم و کنسانتره) و همچنین آب کافی در اختیار باشد، مصرف این علوفه تا حداکثر یک کیلوگرم در روز انجام می‌شود.

3 - سایر دام ­هامصرف علوفه اسیدی(تخمیری) برای انواع دام ها(از جمله شتر، گاومیش، اسب و الاغ) انجام می‌شود. اما درخصوص علوفه قلیایی(آمونیاکی) مصرف آن برای تک سمیان مانند اسب و الاغ می‌تواند کشنده و خطرناک باشد؛ اما در نشخوارکنندگان مانند شتر و گاومیش مصرف آن ایرادی ندارد.
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
بررسی خواص فیزیکی پلت­های تولید شده از کود گاو در روش قالب بسته

بررسی خواص فیزیکی پلت­های تولید شده از کود گاو در روش قالب بسته

بررسی خواص فیزیکی پلت­های تولید شده از کود گاو در روش قالب بسته (کدمقاله 359)
جواد رضائی­فر[1] ، محمد­حسین کیانمهر[2] ، سید­رضا حسن­بیگی[3]
[SUP] [/SUP]​
[SUP] [/SUP]​
چکیده
کود دامی از فضولات مایع و جامد چهارپایان اهلی و کاه و کلشی که برای تهیه بستر دام و نشخوار کنندگان به کار رفته، تشکیل شده است. از این رو دارای مواد مغذی و مفید کافی برای بهبود خواص فیزیکی و شیمیایی خاک است. کود گاو یکی از کودهای دامی است که مورد استفاده قرار می گیرد. در حالت طبیعی به علت پایین بودن جرم مخصوص حمل و نقل کود گاو مشکل و هزینه بر است. یکی از راه های رفع این مشکل فشرده کردن و پلت کردن آن می­باشد. در این تحقیق پلت کردن کود گاو و خواص فیزیکی پلت های حاصل از این کود مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش محتوای رطوبتی از 6% به 20% جرم مخصوص توده از 660 به 630 کیلو گرم بر متر مکعب کاهش و جرم مخصوص ذره از 1095 به 1583کیلو گرم بر مترمکعب افزایش می یابد. همچنین دوام پلت ها در این محدوده رطوبتی از 34% تا 53% متغیر است.
کلیدواژه: پلت، کود گاو، محتوای رطوبت، جرم مخصوص ذره، جرم مخصوص توده













مقدمه
کود دامی از فضولات مایع و جامد چهارپایان اهلی و کاه و کلشی که برای تهیه بستر دام و نشخوار کنندگان بکار رفته، تشکیل شده است. از لحاظ وزنی، تولید کود دامی جامد سه برابر کود مایع است و تقریبا نصف ازت، تمام فسفر و 40% پتاس موجود در کود دامی در قسمت جامد آن متمرکز می­باشد، قسمت مایع دارای مقدار زیادی ازت قابل جذب است که از لحاظ اقتصادی ارزش زیادی دارد. قسمت جامد کود دامی از علوفه مورد مصرف حیوان می­باشد که تحت تاثیر شیره دستگاه گوارش قرار گرفته ولی به صورت قابل جذب برای حیوان در نیامده است جهت استفاده گیاه باید ابتدا پوسیده شده تا مواد آلی آن به صورت ترکیبات معدنی درآیند، در صورتی که قسمت مایع کود دامی از موادی تشکیل شده است که در نتیجه فعالیت سلولی تولید شده و قسمت عمده ازت و پتاسیم موجود در آن به سرعت قابل جذب می باشد [2].
کود گاو یکی از کودهای دامی است که مورد استفاده قرار می گیرد و دارای مواد معدنی با ارزش برای تغذیه خاکهای کشاورزی است. حدود 6 میلیون تن کود گاو سالانه در ایران تولید می­شود که معمولا در محل دامداریها در فضای باز بر روی هم انباشته می­شود که باعث کاهش مواد مغذی آن و آلودگی محیط دامداریها می­گردد [1].
رطوبت و حجم زیاد به همراه یکسان نبودن مواد متشکله کود از عوامل محدود کننده استفاده از کود های دامی در دنیا است. در حالت طبیعی به علت پایین بودن جرم مخصوص، حمل­و­نقل کود گاو مشکل و پرهزینه است، از جمله راههایی که سبب سهولت حمل­و­نقل و کاهش هزینه­ها می­شود، کاهش حجم این کود از طریق متراکم­سازی و پلت­کردن است. چنانچه خاکهای کشاورزی دچار فقر مواد مغذی باشند، در ضمن فرآیند متراکم­سازی می­توان مواد شیمیایی مورد نیاز گیاه را با کود دامی ترکیب کرده و با هم فشرده نمود، به این طریق هم نیاز کودی گیاه مرتفع شده و هم هزینه کود دهی کاهش می­یابد [5و15].
پلت کردن یکی از روشهای متداول و رایج جهت فشرده کردن مواد در صنعت می­باشد. اساسا این شکل دهی به منظور کاهش حجم مواد جهت سهولت حمل و نقل و ذخیره­سازی راحت­تر آن نسبت به مواد فله­ای اولیه صورت می­پذیرد [8و9].
رکوگلر و بوچله[4] در سال 1969 پارامترهای مورد نیاز جهت طراحی و بهینه­سازی سیستم­های متراکم­سازی بر حسب سطوح متغیرهای فرآیند (ابعاد هندسی قالب، زمان استراحت، دما و فشار قالب) و متغیرهای مواد (مقدار و توزیع رطوبت، سایز و شکل ذرات، نحوه توزیع ذرات و مشخصه های بیوشیمیایی و مکانیکی) را مورد بررسی قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که دستیابی به بهترین تراکم، مصرف انرژی، بازده تولید و هزینه مصرفی باید در حالت بهینه خود قرار بگیرد[16].
هیل و پوکینن[5] در سال 1988 تحقیقی بر روی پلت کننده­های تجاری خوراک دام انجام دادند و متغیرهای فرآیند و ماشین از قبیل ابعاد قالب، دما، رطوبت ذرات، کیفیت علوفه، چگالی توده ذرات و عوامل چسبنده را مورد مطالعه قرار دادند. نتایج این مطالعه باعث بهبود کیفیت پلت­ها گردید [12].
پلت­ها در طی مراحل تولید و جابجایی و نگهداری تحت تاثیر نیروهای مختلف و فرآیندهای جذب و دفع رطوبت و تغییرات دمایی می­باشند. به منظور انتقال و جابجایی مواد تولید شده و خشک شده از مکان تولید به سطح مزارع کشور برای استفاده اغلب شکستگی پلت ها اتفاق می افتد و تبدیل به خرده و خاک می گردد، بطوریکه این اتفاق در مورد پلت ها به دفعات دیده شده و ذرات خاک شده حدودا 20 تا 30% و گهگاهی بالای 50% نیز گزارش شده است. بنابراین با نگاهی به میزان بالای ضایعات پلت­ها، بهبود کیفیت پلت­ها با ایجاد شرایط مناسب و بهینه از قبیل پارامترهای محیطی و ماشین و استفاده از مواد چسبنده مناسب ضروری می­باشد. دوام یک پارامتر فیزیکی مهم پلت­ها می باشد که بیانگر تحمل و توانایی پلت­ها در مقابل نیروها و بارهای تولیدی که در طی مراحل حمل و نقل و جابجایی می­باشد. مخصوصا پلت­هایی که برای انتقال به نقاط دورتر می­باشند باید از دوام بیشتری برخوردار باشند. دستیابی به حد بالای استحکام پلت­ها به نیروهای فیزیکی بستگی دارد که باعث نزدیک شدن ذرات مواد در طی مراحل ساخت می­شود[20].
در طی تحقیقاتی سامسون و همکاران[6] در سال2000 و جاناش و همکاران[7] در سال 2001 آزمایشهایی بر روی فرآیند پلت کردن مواد بیوماس انجام دادند و انرژی مورد نیاز جهت فرآیند پلت کردن را، مورد تجزیه و تحلیل و ارزیابی قرار دادند. آن­ها دریافتند که سختی پلت­ها بطور متوسط با کاهش اندازه ذرات غربال از سایز 2[SUB]/[/SUB]3 به 8[SUB]/[/SUB]2 میلی­متر، افزایش می یابد ]13و18[.در سال 2001 در ژاپن مطالعاتی توسط هارا بر روی پلت­های تولید شده از کود دام با استفاده از اکسترودر انجام شد و در آن تاثیر تغییرات رطوبت و گرد و خاک موجود در کود بر روی استحکام پلت مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج آزمایشات بدست آمده، با افزایش مقدار رطوبت و خاک استحکام پلت­ها کاهش یافت و بهترین محتوای رطوبتی کود برای تشکیل پلت 45% و برای انبارداری پلت­های کود رطوبت آنها زیر 20% پیشنهاد شد [11].در طی تحقیقی توسط روپر و همکاران[8] در سال 2005 روش ساده ای برای تولید پلت کود مرغی ارائه گردید. در این تحقیق با تنظیم پارامترهای درصد رطوبت، سرعت گردش دستگاه، هوادهی و دما پلت­هایی به شکل کروی بدست آمد و در ادامه اهمیت پارامترهای کاربردی برای کود مانند درصد مواد مغذی و خواص پراکندگی مواد مورد آزمایش قرار گرفت. در این روش با اینکه پلت­ها به راحتی انبار می­شدند ولی مقاومت کمتری از خود در تست دوام نشان دادند [17]. مانی و همکاران[9] در سال 2006 اثر نیروهای فشاری، اندازه ذرات و محتوای رطوبت بر خواص مکانیکی پلت­های ایجاد شده از موادی همچون: کاه، علوفه و بقایای گیاهان را مورد ارزیابی قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که این متغیرها به غیر از اندازه ذرات بر روی چگالی پلت­ها به طور معنی­دار تاثیر می­گذارند[14].
در بسیاری از فرآیندهای کشاورزی مواد باید فشرده شوند تا حجم آنها کاهش پیدا کند و یا شکل خاصی برای تسهیل جابجایی به خود بگیرد. برای محاسبه فرآیند فشردن و تعیین قدرت لازم جهت این نیروی فشاری، دانستن برخی خواص فیزیکی و مکانیکی مواد و عوامل مؤثر در تجهیزات فشارش ضروری است [3]. تعیین خواص فیزیکی و مکانیکی مواد جهت تعیین توان مورد نیاز فرآیند پلت کردن و تحلیل فرآیند به منظور بهینه­سازی آن ضروری است [19].
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت

مواد و روش­ها
تهیه و فرآوری کود جهت پلت کردن
کود گاوی مورد آزمایش از دامداری پردیس ابوریحان دانشگاه تهران واقع در روستای قزلاق از توابع شهرستان پاکدشت تهیه گردید. کود گاو به مدت شش ماه در فضای باز نگهداری شد تا خوب پوسیده شود و رطوبت آن به حدی برسد که قابل خرد شدن و الک کردن باشد. کود بوسیله مش50[10]، غربال شد [7].
ایجاد رطوبت در کود جهت تولید پلت
برای اندازه­گیری محتوای رطوبت، سه نمونه 10 گرمی گود طبق استانداردASAE S358.2 در داخل آون با دمای 3±103 درجه سلسیوس به مدت 48 ساعت قرار داده شد تا رطوبت اولیه آن به دست آید. برای تهیه نمونه­ها با رطوبت مطلوب طبق رابطه (1) به کود آب مقطر اضافه شد.

که در این رابطه:
M[SUB]wi[/SUB] = رطوبت اولیه کود بر مبنای تر
M[SUB]wf[/SUB] = رطوبت نهایی بر مبنای تر
m[SUB]i[/SUB] = وزن اولیه کود بر مبنای تر
m[SUB]w[/SUB] = وزن آب اضافه شده.
پس از اضافه نمودن آب مقطر، نمونه­ها به مدت 48 ساعت در دمای 5 درجه سلسیوس در کیسه­های پلاستیکی در بسته در یخچال نگهداری شد تا رطوبت به طور یکنواخت در نمونه­ها توزیع شود. در این تحقیق نمونه­ها در 4 سطح رطوبت، 6% (رطوبت اولیه)، 10%، 15% و 20% تهیه شدند. برای تعیین مقدار واقعی رطوبت نمونه­ها، سه نمونه 10 گرمی از هر سطح رطوبتی در آون قرار داده شد.

روش پلت کردن
برای پلت کردن نمونه­ها از دستگاه پرس هیدرولیکی نشان داده شده در شکل 1 و یک قالب بسته که طرحواره آن در شکل 2 نشان داده شده است، استفاده شد [4]. روش کار بدین ترتیب است که در ابتدا کود داخل سیلندری به قطر سیلندر 10 میلی­متر و طول 60 میلی­متر ریخته شده و خروجی سیلندر مسدود می­گردید، سپس پیستون(سنبه) داخل سیلندر قرار داده شده و با حرکت دست کود کمی متراکم می­شد تا سیلندر هواگیری شود، بعد از این مرحله بوسیله پرس هیدرولیکی کود با نیروی 5/12 کیلو نیوتن متراکم می­شود. مدت زمانی که نیروی 5/12 کیلو نیوتن به پیستون اعمال می­شود بین 10 تا 20 ثانیه است که زمان استراحت نامیده می­شود. بعد از این زمان سیستم کنترل دستگاه، نیروی اعمالی را قطع می­کند. بعد از این مرحله خروجی قالب باز شده و کود فشرده شده از داخل سیلندر به بیرون رانده می­شود.


\





جرم مخصوص ذره [11]
با توجه به این­که پلت­های تولید شده استوانه­ای شکل هستند، طول و قطر 10 عدد پلت از هر تیمار بوسیله یک کولیس دیجیتال با دقت 01/0 میلی­متر اندازه­گیری شد. همچنین جرم متناظر هر پلت بوسیله یک ترازوی دیجیتال با دقت 01/0 گرم اندازه­گیری شد. حجم و جرم مخصوص ذره پلت طبق روابط (2) و (3) بدست می­آید.


نحوه تعیین جرم مخصوص توده[12] و تخلخل[13]
برای تعیین جرم مخصوص توده مطابق استاندارد ASAE S269.4 نمونه­ها از ارتفاع 610 میلی­متری بالای یک ظرف استوانه­ای با قطر 300 میلی­متر و ارتفاع 310 میلی­متر رها شدند تا ظرف پر شود. پلت­های اضافی با حرکت آرام یک صفحه فلزی بر روی لبه فوقانی ظرف به آرامی به بیرون رانده شدند. این آزمایش 5 بار تکرار گردید. جرم مخصوص توده پلت­ها از تقسیم جرم نمونه­های داخل ظرف به حجم ظرف به دست می­آید. برای تعیین این تخلخل پلت­ها با مشخص بودن جرم مخصوص ذره و جرم مخصوص توده با استفاده از رابطه (4) به دست می­آید.


دوام[14]
پس از تهیه پلت­ها برای سنجش دوام نمونه­های ایجاد شده از معیار دوام استفاده شد. طول نمونه­های مورد استفاده در آزمون دوام سه برابر قطر نمونه انتخاب شد. دستگاه مورد استفاده در آزمون دوام بر طبق استاندارد ASAE S269.4 طراحی و ساخته شد. این دستگاه شامل یک محفظه مکعب مستطیلی شکل از جنس استیل با ابعاد 300 در300 در125میلی­متر است. این محفظه توسط یک محور به یک الکترو-گیربکس متصل شد که با سرعت دورانی 50 دور بر دقیقه می­چرخید (شکل 3). برای سنجش دوام نمونه­ها، 500 گرم پلت تولید شده از هر تیمار درون محفظه دستگاه قرار داده و به مدت 10 دقیقه چرخانیده شد ]6[.

دوام نمونه­ها از رابطه (5) محاسبه گردید:

(5)
100 ´(جرم کل پلت­ها قبل از آزمون /جرم پلت­های باقی مانده بعد از آزمون)= دوام​


نتایج و بحث
در شکل 4- الف تغییرات جرم مخصوص توده پلت­ها نسبت به محتوای رطوبتی پلت­ها نشان داده شده است. همانگونه که از این شکل پیداست با افزایش میزان رطوبت از 6% به 20% جرم مخصوص توده از 660 کیوگرم بر متر مکعب به 630 کیلوگرم بر متر مکعب کاهش می­یابد. در حقیقت با افزایش مقدار رطوبت کود کاهش ناچیزی در چگالی توده به وجود می­آید. با افزایش مقدار رطوبت کود، به مقدار فضای بیشتری برای انبار کردن کود نیاز است. نتایج به دست آمده در این­جا با نتایج تحقیقات فاسینا[15] که در مورد پلت پوست بادام زمینی انجام شده است، همخوانی دارد [10].
تغییرات جرم مخصوص ذره پلت­ها نسبت به محتوای رطوبتی پلت­ها در شکل 4-ب نشان داده شده است. در این شکل مشاهده می­شود که با افزایش میزان رطوبت از 6% به 20% جرم مخصوص ذره از 1095 کیلوگرم بر متر مکعب به 1583 کیلوگرم بر متر مکعب افزایش می­یابد. به عبارت دیگر میزان افزایش جرم پلتها بیشتر از افزایش حجم آنها می­باشد. پدیده افزایش جرم مخصوص ذره پلت­های تهیه شده از کود مرغ با افزایش محتوای رطوبتی از 6% به 22% از 1350 کیلوگرم بر متر مکعب به 1550 کیلوگرم بر متر مکعب مشاهده شد. به طور مشابه، تخلخل پلت­ها هم با زیاد شدن محتوای رطوبت کود افزایش می­یابد [15].

شکل 4-الف: اثر محتوای رطوبتی بر جرم مخصوص توده
شکل 4-ب: اثر محتوای رطوبتی بر جرم مخصوص ذره

شکل 5 تاثیر محتوای رطوبت بر دوام پلت­ها را نشان می­دهد. دوام پلت­ها از 34% تا 53% در محدوده رطوبت 6% تا 20% متغیر است. با افزایش میزان محتوای رطوبتی، دوام یا پایداری پلت­ها ابتدا افزایش یافته و به مقدار حداکثر 53% در محتوای رطوبتی 10% می­رسد. در رطوبت­های بیشتر از 10% دوام یا پایداری پلت­ها کاهش می­یابد. این امر به این علت است که ابتدا با افزایش رطوبت مقدار نیروهای بین مولکولی افزایش یافته و به مقدار ماکزیمم خود می­رسد؛ ولی افزایش بیشتر رطوبت سبب کاهش نیروهای بین مولکولی شده و حتی سبب دوفازی شدن مخلوط (فاز مایع و فاز جامد) می­شود. به عبارت دیگر افزایش رطوبت کود، سبب می­شود خواص رئولوژیکی کود تغییر یابد و از حالت ویسکو الاستیک[16] به مواد ویسکو پلاستیک تغییر یابد. تغییر خواص رئولوژیکی کود در مورد پلت­های تهیه شده از کود مرغ نیز مشاهده شده است [15].
شکل 5 اثر محتوای رطوبتی بر دوام پلت­ها

به منظور تعیین روابط بین جرم مخصوص ذره، جرم مخصوص توده و تخلخل پلت­ها با محتوای رطوبت پلت­ها با استفاده از تحلیل رگرسیون روابط (6)، (7) و (8) به دست آمدند که این روابط به همراه ضرایب تعیین مربوطه در جدول 1 آمده­اند. همانگونه که مشاهده می­شود روند تغییرات جرم مخصوص ذره، جرم مخصوص توده و تخلخل پلت­ها با محتوای رطوبت با تقریب بسیار خوبی خطی است.

جدول 1. روابط رگرسیونی و ضرایب تعیین مربوطه​
ضریب تعیین مدل​
مدل​
(6)​
R[SUP]2[/SUP] = 0.975​
ρ­­[SUB]b[/SUB]= 670.948 - 2.133 M​
(7)​
R[SUP]2[/SUP] = 0.936​
ρ­­[SUB]p[/SUB]= 835.68 + 38.456 M​
(8)​
R[SUP]2[/SUP] = 0.941​
= 0.2974+ 0.016 M ε​

نتیجه­گیری
نتایج بدست آمده نشان می­دهد که خواص انبارداری و جابجایی پلت­های تشکیل شده از کود گاو متاثر از رطوبت کود می­باشد و در این روش پلت­های تشکیل شده از کود گاو با رطوبت 10 درصد دارای بالاترین دوام می­باشد. مقدار دوام پلت های مذکور 53% ارزیابی شد.
تشکر وقدردانی
بدینوسیله از حمایت مالی صندوق پژوهشگران ریاست جمهوری و معاونت پژوهشی دانشگاه تهران به خاطر در اختیار گذاشتن امکانات این تحقیق سپاسگزاری می­شود.
منابع
1. بی­نام. 1385. آمار امور دام، وزرارت جهاد کشاورزی، ایران.
2. صبا ، م. 1377. طراحی و روش ساخت نوارپاش کود دامی ، پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک ماشین‌های کشاورزی، دانشکده مهندسی بیوسیستم، دانشگاه تهران.
3. غلامی، م. و .معصومی، ا. 1385.ارائه مدل ریاضی برخی خصوصیات مکانیکی خوراک پودری طیور جهت استفاده در طراحی ماشین­های پلت­ساز. چهارمین کنگره ملی مهندسی ماشین‌های کشاورزی و مکانیزاسیون، دانشگاه تبریز.
4. مودتی، س.، رضائی­فر، ج.، کیانمهر، م. و حسن­بیگی، س. 1387. یک روش آزمایشگاهی جهت فشرده کردن و پلت کردن کمپوست. چهارمین همایش ملی مدیریت پسماند، مشهد.
5. Adapa, P.K., Schoenau, G.J., Tabil, L.G., Sokhansanj, S., Crerar, B.J., 2003. Pelleting of fractionated alfalfa products. ASABE Paper No.036069. ASABE, St. Joseph, MI.6. ASAE Standards. 1998. S269.4 Cubes, Pellets and Crumbles-Definitions and Methods for Determining Density, Durability and Moisture Content ASAE DEC96. Standard S358.2 Moisture Measurement-forages. ASAE, St. Joseph, MI.7. ASTM-E-70 (part 41)8. Batacharya, S.C. 1989. State of the Art of Biomass Densification. Division of Energy Technology. Energy Sources, N. Y., Taylor and Francis. V. 11 (3):161-186.9. Erickson S. and Prior, M. 1990. The Briquetting of Agricultural Wastes for Fuel. FAO Environment and Energy Paper 11. FAO, Via delle Terme di Caracalla, 00100 Rome, Italy.10. Fasina, O.O. 2007, Physical properties of peanut hull pellets, Bioresour. Technol., doi:10.1016/j.biortech.2007.02.04111. Hara, Masayuki. 2001. Fertilizer pellets made from composted livestock manure. Food and Fertilizer Technology Center. http://www/fftc.agnet.org/library/article/eb506.html.12. Hill, B. and D.A. Puikinen. 1988. A study of the factors affecting pellet durability andpelleting efficiency in the production of dehydrated aifalfa pellets. A SpecialReport. Saskatchewan Dehydrators Association, Tisdale, SEC, Canada, 25 pp.13. Jannasch R, Quan Y, Samson R. 2001. A process and energy analysis of palletizing switchgrass. Final report. http://www.reapcanada.com/online_library/Reports and Newsletters/Bioenergy/11Process. pdf;14. Mani, S., Tabil, L.G., Sokhansanj, S., 2006. Effects of compressive force, particle size and moisture content on mechanical properties of biomass pellets from grasses. Biomass Bioenergy 30, 648–654. 15. McMullen, J., Fasina, O.O., Wood, C.W., Feng, Y., Mills, G., 2004. Physical characteristics of pellets from poultry litter. ASAE/CSAE Meeting Presentation. Ottawa, Ontario, Canada. Page Number: 04600516. Rehkugler, G.H. and Buchele, W.F. 1969. Biomechanics of Forage Wafering. Transactions of the ASAE. 12(1):1-8, 12.17. Roeper, H. Khan, S. Koerner, I. Stegmann, R. 2005. Low-Tech Options for Chicken Manure Treatment and Application Possibilities in Agriculture. Proceedings Sardinia, Tenth International Waste Management and Landfill Symposium S. Margherita di Pula, Cagliari, Italy; 3 - 7 October 2005 by CISA, Environmental Sanitary Engineering Centre, Italy18. Samson P, Duxbury P, Drisdelle M, Lapointe C. 2000. Assessment of pelletized biofuels. http://www.reap-canada.com/online_library/Reports and Newsletters /Bioenergy/ Assessment of PDF.19. Sitkey, G. 1986. Mechanics of Agricultural Materials. Budapest, Elsevier Science Publishers. Pp: 420-438.20. Tabil, L.G. 1996. Binding And Pelleting Characteristics of Alfalfa. Unpublished Ph.D. Department of Agricultural and Bioresource Engineering, University of Saskatchewan.
Physical Characteristics of Pellets from Cattle Manure in Close Die Method
Javad Rezaeifar, M. H. Kianmehr, S. R. Hasan-Beygi *
AbstractLivestock manure was made from liquid and solid waste. Also it is contained the straw and stubble that used for the livestock bed. Therefore it contains sufficient nutrients to improve physical and chemical properties of soil. The cattle manure is one of the livestock manure was used. The density of the cattle manure is low naturally, then it is difficult and costly to transport. Densification and pelleting is one of the ways to solve this problem. In this study, pelleting of the cattle manure and the physical characteristics of the resulting pellets was investigated. Results showed that by increasing moisture content of cattle manure from 6% to 20% (w.b.) the bulk density of the pellets decreased from 660 to 630 kg/m[SUP]3[/SUP] and particle density of the pellets increased from 1095 to 1583 kg/m[SUP]3[/SUP].The durability of the pellets is variable (from 34% to 53%) in this range of the moisture content. Keywords: Pellet, Cattle Manure, Moisture Content, Bulk density, Particle density.

1- دانشجوی کارشناسی ارشد مکانیک ماشین­های کشاورزی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پست الکترونیک: j_rezaeifar@yahoo.com

2- استادیار گروه مکانیک ماشین های­کشاورزی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران

3- استادیار گروه مکانیک ماشین های­کشاورزی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران

[4]- Rehkugler and Buchele
[5]- Hill and pulkinen​
[6] - Samson et al
[7] - Jannasch et al
[8] - Roeper et al
[9] - Mani et al
[10] - Mesh No.50
1- Particle Density​
1- Bulk Density​
2- Porosity​
[14]- Durability​
1- Fasina​
1- Viscoelastic
*Dept. Agricultural Technical Engineering, Aboureyhan University College, University of Tehran, Tehran, Iran
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
دستگاه گوارش دام و بیان نکاتی مفید در رابطه با آن

دستگاه گوارش دام و بیان نکاتی مفید در رابطه با آن

دستگاه گوارش دام و بیان نکاتی مفید در رابطه با آن
نویسنده: حامد فرجی آیگانی
نشخوار Rumination : اگر گوساله در هفته اول زندگی به غذای جامد دسترسی پیدا کند نشخوار در سن 3-2 هفتگی آغاز می گردد.
شروع نشخوار 5/1-5/0 ساعت بعد از خوردن غذا آغاز می گردد.
تعداد و طول نشخوار بستگی به فیبر غذا و اندازه قطعات ونوع غذا دارد و معمولا روزانه 24-4 دوره نشخوار انجام میگیرد که هر دوره 60-10 دقیقه طول می کشد. در حد میانگین روزانه تا هفت ساعت از وقت دام به نشخوار کردن می گذرد.
آروغRuctation : بطور تقریبی روزانه حدود 600 لیترگاز تولید می شود که تقریبا از66 % CO2 ، 26% CH4 ، 6% N2 ، 11% H2S و کمتر از 1% O2 تشکیل یافته است. تعداد دفعات آروغ به نوع غذا ومیزان تشکیل گاز بستگی دارد وتعداد آن در جیره ای که از علوفه خشک تشکیل شده باشد 20-15 باردر ساعت ودر جیره ی علوفه سبز 90-60 بار در ساعت می باشد.
ایجاد آروغ غیر از نوع غذا وابسته به وجود گازهای آزاد ، تحریک رسپتور های ناحیه ی کاردیا و انقباض کیسه ی پشتی شکمبه دارد .
بازگرداندن غذا Regurgitation و استفراغ Vomiting : تخلیه فعال محتویات شکمبه به علت انقباض همزمان پیش معده ها و عضلات شکم در گاو به ندرت اتفاق می افتد که شاید در اثر انباشتگی شکمبه ،فرم عصبی استونمی (کتوز عصبی)، ضایعات آماسی یا تومری در مدیاستن یا در مری و نگاری صورت می پذیرد.
مدفوع Defication : گاو روزانه 24-10 بارو تقریبا حدود50-30 کیلوگرم در جمع مدفوع می کند.
قوام مدفوع و میزان خردشدگی ذرات علوفه: مدفوع گاو در حالت نرمال بصورت خمیری است. مدفوعی که چرب یا همراه موکوس بصورت لایه ای روی آن دیده شود احتمالا در اثر جابجائی شیردان بطرف چپ می باشد. مدفوع کف آلود و آبکی به رنگ قهوه ای مایل به زرد نشانه ای از اسیدوز شکمبه را دارد. از لحاظ میزان خردشدگی ذرات علوفه، مدفوع گاو سالم حاوی فیبرهای علوفه به میزان زیاد و باندازه تقریبی 5/0 سانتیمتر میباشد. وجود قطعات بزرگتر مثلا 2-1 سانت نشانه اختلالی در امر نشخوار یا تخلیه سریع مواد خورده شده از پیش معده می باشد، یکی از دلائل آن TRP است که به تازگی وقوع یافته باشد. وجود قطعات بلندتر ازچوب کبریت ممکن است در اثر بیماری دندان ، استنوز معدی، تورم نگاری، تورم شیردان اولسراتیو و لکوز پیشرفته دیواره شیردان محسوب گردد. مدفوعی که اندازه ذرات آن به طور غیرطبیعی کوچک باشد در رابطه با تاخیر در عبور هضمی توجیه می شود که ممکن است در جابجائی شیردان دیده شود و معمولا علاوه بر آن مدفوع حاوی موکوس نیز میباشد. وجود موکوس چسبناک سفید مایل به خاکستری (گاهی مخلوط با خون) نشانه ای از انسداد روده یا فلجی روده است. اگر بجای مدفوع مخاط سفید رنگ یا شیشه ای روشن از مقعد خارج گردد نشاندهنده فلج هزارلا omasalparesis میباشد.
پیش معده ها: پیش معده ها در گوساله های نوزاد رشد و تکامل کمی یافته اند درصورتیکه غذای جامد(علوفه یا بستر) دردسترس باشد گوساله ها در هفته اول یا دوم زندگی شروع به خوردن آن می کنندکه کم کم سبب تکامل فعالیت فیزیولوژیک پیش معده ها می گردد. نسبت حجم شکمبه به حجم شیردان 5/0 به 1 در چهار هفتگی و1به 1در هشت هفتگی و2 به1 دردوازده هفتگی ونهایتا 9 به 1 درگاو بالغ می باشد.

تحریکات مکانیکی دراثر غذاهای فیبری(علوفه و غیره ) عامل افزایش اندازه ی پیش معده و تکامل ساختمان عضلانی آنها می گردد، در حالی که تحریک شیمیایی اسیدهای پروپیونیک وبوتیریک عامل رشد مخاط پیش معده هاست.
تهیه نمونه از مایع شکمبه : رنگ مایع شکمبه در حالت طبیعی با توجه به نوع تغذیه از خاکستری زیتونی تا سبز مایل به قهوه ای متغیر است.
بدین ترتیب که رنگ سبز هنگام تغذیه در چراگاه یا تغذیه از علوفه تازه (خصیل یا یونجه تازه) ، خاکستری متمایل به قهوه ای در جیره چغندر یا علوفه چغندر و قهوه ای مایل به زرد در جیره سیلوی ذرت یا کاه دیده میشود.
رنگهای غیر طبیعی،خاکستری شیری (به علت اسیدوز ) و سیاه مایل به سبز (به علت توقف طولانی و فساد مواد غذائی در پیش معده ها ) می باشند.
قوام مایع شکمبه کمی چسبناک است (ولی اگر نمونه بسیار چسبناک باشد ممکن است نمونه اساسا از بزاق تشکیل شده باشد لذا برای نمونه گیری ابتدا به میزانی مایع شکمبه باید دور ریخته شود (200- 100 میلی لیتر ابتدای مایع جمع آوری شده را باید دور ریخت ) و پس ازآن نمونه جمع آوری می شود. وجود مایع آبکی حاکی از غیر فعال بودن محتوای شکمبه می باشد
غلظت یون هیدروژن : pH طبیعی مایع شکمبه از 5/5 تا7 متغیر است.
عوامل تغذیه ای زیر، pH محتویات پیش معده یا شکمبه گاو را تحت تاثیر قرار می دهند :
جیره غنی از فیبر خام - (100% -60% جیره حاوی علوفه خشبی) سبب طولانی شدن زمان نشخوار تا حدود 70-45 دقیقه به ازای هر کیلو گرم ماده خشک و ترشح زیاد بزاق می گردد (14-12 لیتر برای هر کیلو گرم ماده خشک) . این امر سبب افزایش نسبی pH تا 8/6 –6/6 وکاهش نسبی غلظت اسید های چرب فرار (عمدتا اسید استیک ) در پیش معده ها میگردد ، که به آهستگی جذب شده و شرایط مناسب را برای رشد میکرو ارگانیسم های تجزیه کننده سلولز مساعد می کند .
جیره غنی از کنسانتره – منجر به کاهش زمان نشخوار تا 45-35 دقیقه به ازای هر کیلو گرم ماده خشک و ترشح کم بزاق می گردد . این امر سبب کاهش pH (6-4/5 ) وتولید مقادیر نسبتا زیادی اسید های چرب فرار شده (نسبت اسید پروپیونیک بیشتر است ) که نسبتا به سرعت جذب شده و شرایط را برای رشد میکروارگانیسم های تجزیه کننده نشاسته مساعد می کند.
غیر از مصرف جیره غنی از کنسانتره گاهی در مواردی pH به کمتر از 4 می رسد از جمله در پس زدن شیره شیردان به دلیل استنوز مکانیکی پیلور ، تورم شیردان ، اولسر شیردان ویا لکوز شیردان .
خاصیت ترسیب (رسوب) و شناوری : محتویات شکمبه تازه جمع آوری شده ، که در صورت نیاز با عبور از یک تامپول صاف شده باشد را می توان هنگام ته نشین شدن در یک استوانه ی شیشه ای مورد بررسی قرار داد. در حالت طبیعی بیشتر ذرات ریز غذائی و تک یاخته ها بلافاصله شروع به ته نشین شدن می کنند در حالی که ذرات بزرگتر وفیبری تر همراه با حباب های گاز به طرف بالا رفته ویک لایه ی کف آلود تشکیل می دهند. زمان لازم برای کامل شدن ترسیب وشناوری sedimentation and flotation اندازه گیری شده وتحت عنوان زمان فعالیت ترسیب نامیده می شود.این زمان در گاو های سالم و جیره نرمال بر حسب نوع جیره و زمانی که از تغذیه می گذرد از 4 تا8 دقیقه متغیر است . سپس در نمونه هایکه مایع شکمبه فعال باشد ذراتی که ابتدا رسوب کرده بودند شروع به بالا رفتن کرده و به طرف لایه سطحی می روند.
مایع شکمبه آبکی که بعلت گرسنگی ، بی اشتهایی و یا غذای کم ارزش غیر فعال شده باشد ذرات در آن رسوب می کند ولی شناوری انجام نمی شود ویا به تعویق می افتد. این حالت در اسیدوز شکمبه نیز دیده می شود .
هنگامیکه محتویات پیش معده یا شکمبه دچار فساد شده باشد ، شناوری به سرعت انجام شده و همراه با کف فراوان است و گاهی ذرات جامد به مدت طولانی به حالت معلق باقی می مانند که این حالت در آلکالوز شکمبه ، فساد محتویات شکمبه و مسمومیت با اوره دیده می شود.
تک یاخته ها : تاژک داران ciliates و مژک داران flagellates هر دو در مایع شکمبه وجود دارند.
اما تنها مژک داران با توجه به تعداد و حجم آنها دارای اهمیت فیزیولوژیکی هستند مژک داران شکمبه تحت شرایط بی هوازی رشد می یابند .تک یاخته ها قادر به تکمیل برخی وظایف در روند هضم میکروبی مانند تجزیه قندها ی محلول و پلی ساکاریدها (مثل نشاسته ،همی سلولز ، پکتین ) هستند .
در مایع شکمبه تازه جمع آوری شده ممکن است بتوان تحرک تک یاخته ها را با چشم غیر مسلح درون یک استوانه شیشه ای بررسی نمود. همچنین می توان یک قطره از مایع را برروی لام میکروسکوپی گرم قرار داده و تک یاخته ها را به شکل ذرات درخشان بسیار متحرک مشاهده کرد. هنگامیکه مایع شکمبه کاملا ته نشین می شود ، اغلب می توان تک یاخته ها را به شکل یک نوار خاکستری در زیر لایه ذرات غذائی مشاهده نمود .
باکتریها : تعداد باکتریها در شکمبه از 107 تا 1012 در هر میلی لیتر مایع شکمبه متغیر است . همین طور بسته به نوع جیره تعداد آنها نیز تغییر می کند مثلا در مواردیکه جیره غنی از سلولز (فیبر خام ) باشد باکتریهای کمتری در مقایسه با جیره غنی از نشاسته در شکمبه وجود دارد .
باکتریهای شکمبه را بر اساس عمل آنها به چندین دسته می توان تقسیم کرد:
الف – گروهی که سلولز ، نشاسته وقندها را تجزیه میکند.
ب – گروهی که اسید پروپیونیک ، بوتیریک و لاکتیک تولید می کند .
ج – گروهی که متان تولید می کنند و باکتریهای پروتئولیتیک و غیره .
به منظور مشاهده میکوسکوپی میکروفلور شکمبه می توان گسترش مایع شکمبه را به وسیله جریان هوا خشک کرده و با روش گرم Gram رنگ آمیزی کرد(و یا رنگ آمیزی گیمسا ) .بسته به نوع جیره غذائی نوع باکتریها تفاوت می کند .
گاوی که مقدار زیادی علوفه اعم از تر و خشک خورده باشد ، دارای درصد بالائی از انواع استرپتوکوک، کوکسی ها و باکتریهای استوانه ای شکل (rods ) می باشد .درمصرف جیره مخلوط علوفه خشک و کنسانتره به نسبت زیادی کوکسی های گرم منفی و باکتریهای استوانه ای شکل (rods ) گرم مثبت حضور دارند .
در برخی شرایط پر خوری غذاها ی غنی از کربو هیدراتها ، اولین تغییر افزایش کوکسی های گرم مثبت (استرپتو کوکوس بویس ) است در مرحله بعدی باکتریهای استوانه ای شکل گرم مثبت کوتاه وسپس باکتریهای استوانه ای شکل گرم مثبت بلند (لاکتوباسیل ها ) غالب می گردند .
قارچها و مخمرها در محتویات شکمبه وجود دارند اما نقش واهمیت آنها کاملا مشخص نیست. آنها ممکن است در سنتز اسید ها ی امینه و ویتامین ها نقش داشته باشند.
اسید های چرب فرار در شکمبه : غلظت اسید های چرب فرار 120- 60 مول در هر لیتر مایع شکمبه است که شامل %25 -%20 اسید پروپیونیک، %65- %50 اسید استیک، %20- %10 اسید بوتیریک و حدود %5 اسید های چرب با زنجیره طولانی می باشد، در حالت طبیعی اسید لاکتیک به مقادیر جزئی وجود دارد.

تشخیص التهاب صفاق از طریق بررسی میزان کشید گی دیواره حفره بطنی : کشیدگی دیواره ی حفره ی بطنی توسّط انگشتانی که اندکی از هم باز شده اند یا پشت دست نیمه بسته دقیقا درست بالای چین تهیگاهی راست مورد معاینه قرارمی گیرد.
دیواره طبیعی حفره بطنی نرم است . کشیدگی به درجات مختلف التهاب ودردناک بودن درون حفره بطنی ویا به میزان پریتونیت بستگی دارد . گاهی در انباشته بودن بیش از حد دستگاه گوارش توسط مواد خشبی نیز کمی کشیدگی احساس می شود . ممکن است در تورم صفاق شدید ومنتشر بهمراه افزایش مایع صفاقی کشیدگی طبیعی و شل باشد . معمولا وجود دیواره ی شل همراه تموج نیز در آبستنی سنگین دیده می شود.
تست های جسم خارجی : این تست ها بر اساس افزایش حساسیت صفاق در اطراف نگاری در رتیکولوپریتونیت تروماتیک ابداع شده اند . این تست همچنین واکنش درد مشابهی را در بیماریهای کبد، هزار لا، شیردان و ریه ها می تواند نشان دهد، اگر چه ناله ناشی از درد در محوطه بطنی در اثر نفوذ جسم خارجی و متاثر شدن صفاق کاملا مشخص بوده و ناله ای صدا دار و کوتاه می باشد .
در مواردی که جسم خارجی به تازگی نفوذ کرده باشد ، ناله معمولا واضح تر است اما در مواردی که مدتی که از نفوذ جسم خارجی گذشته باشد، تا حدودی از بین رفته ویا ممکن است تنها در موارد استثنائی بروز کند ، این ناله نباید با صداهای تنفسی اشتباه گردد. روشی دیگر برای شنیدن صدای ناله ،ایستادن فردی در کنار سر دام می باشد، اگر چه بهتر است که دامپزشک گوشی خود را برروی نای دام قرار دهد. روشی دیگر که در اماکن پر سروصدا قابل استفاده است، احساس ارتعاشات ناشی از ناله با قرار دادن کف دست برروی حنجره است . درصورت امکان می توان حساسیت محدوده ی نگاری را به دنبال متوقف کردن تنفس دام برای مدتی کوتاه مورد آزمایش قرار داد در این روش به علت انقباض شدید دیافراگم که به دنبال قطع تنفس ایجاد می گردد، حساسیت افزایش می یابد.
ü در صورتی که مشکوک به جسم خارجی باشند ، توصیه می گردد که حداقل سه تست زیر انجام شود .
- تست چنگ زدن پشت : پوست روی برجستگی جدوگاه در بالای شانه در مشت گرفته شده ورو به بالا کشیده می شود، به طوری که پشت دام ناگهان رو به پایین فشرده شود، این عمل سبب جابجایی اندامها در ناحیه غضروف گزیفوئید شده ودر صورتی که چسبندگی های فیبرینی یا فیبری در آن ناحیه وجود داشته باشد ، دام واکنشی حاکی از درد از خود نشان خواهد داد. ابتدا باید فشاری ملایم و سپس فشار قویتری اعمال شود تا میزان حساسیت دام مشخص گردد. اگر دام قوی و بزرگ باشد ممکن است به جای چنگ زدن پشت نیاز به استفاده از تست میله باشد .
ـ تست میله : میله ای به طول 5/1 –1 متر وضخامت یک بازو را در زیر بدن قرار داده وهر طرف آن را دو نفر نگه می دارند. میله را به آرامی به سمت بالا برده وسپس یکباره پایین می آورند. این تست را از ناحیه ی غضروف گزیفوئید شروع کرده وبه فواصل یک کف دست به سمت عقب می برند (باید مراقب بود تا به آلت تناسلی گاو نر و رحم گاو های آبستن سنگین آسیبی وارد نیاید) . در حین انجام تست دام ممکن پشت و شکم خود راعمدا به بالا بکشد ، که این وضعیت را می توان با چنگ زدن پشت اصلاح نمود. وجود منطقه محدود دردناک در حد فاصل بین غضروف گزیفوئید وناف نشانه ی نفوذ ساده ی جسم خارجی می باشد. در حالی که حساسیت شدید ممکن است به علت وجود ضایعاتی درنقطه ی دیگر باشد.
دقه برای تعیین وجود درد : با استفاده از یک چکش سنگین دارای سر لاستیکی انجام می شود ، ضربات در ابتدا ملایم بوده وتدریجا قویتر می گردند. دقه درطول سه یا چهار خط افقی از جمله خط میانی شکم ، بر روی قفسه سینه و دیواره شکم انجام می شود. از دقه دنده ها به علت حساسیت طبیعی آنها و سیاهرگهای پستانی به علت خطر ایجاد هماتوم باید اجتناب شود. در صورت وجود هر گونه حساسیتی می توان محدوده ی آنرا با دقه در طول خطوط عمودی دقیقا مشخص نمود.

منبع:
اداره کل دامپزشکی استان فارس
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
خوراک دام از پیت غنی شده

خوراک دام از پیت غنی شده

خوراک دام پایه :
این خوراک که با نام تجارتی (( ختن )) به بازار عرضه شده است شامل مخلوطی از پیت غنی شده به روش پخت با بخار ( هیدرولیزاسیون) و ملاس می باشد که بر اساس نیاز با درصدهای متفاوت تولید می گردد . این خوراک پایه که هم می تواند بطور مستقیم به مصرف دامها برسد و هم می تواند در فرمولاسیون خوراک کامل بکار رود ، مخلوطی است به نسبت 77% پیت غنی شده خشک و 23% ملاس با رطوبت 10% .
میزان پروتئین این خوراک تقریبا 18/2 % است که این مقدار پروتئین برای منظورهای مختلف تولیدی کم می باشد و دامدار برای مصرف این خوراک باید در جیره روزانه دام مواد پروتئینی نظیر انواع کنجاله را منظور نماید .

ویژگیهای ختن :
ویژگیهای خوراک پایه دام (ختن) که در کارخانه خوراک دام شعیبیه و تحت پوشش شرکت توسعه نیشکر با استفاده از آخرین تکنولوژی روز دنیا در سطح جهانی تولید می شود شامل:


1- پیت استخراج شده از ساقه نیشکر ( بدون باگاس) با پروتئین مناسب که در شبکه عظیم تاسیسات هیدرولیزاسیون کارخانه خوراک دام شعیبیه هیدرولیز شده و ارزش غذایی (T.D.N) آن معادل 62% می گردد و قابلیت هضم بسیار مناسبی برای انواع دامها را داراست .
2- ملاس نیشکری کاملا بهداشتی با عیار قندبسیار مناسب .
3- این محصول (فرمول) بعلت قابلیت هضم آسان ، قابل استفاده توسط همه نوع دام می باشد .
4- قابلیت جایگزینی مناسبی برای بسیاری از نهاده های دامی مانند : جو ، ذرت ، سبوس و ..... را دارد .
5- کارخانجات خوراک دام می توانند از آن بعنوان ماده اولیه در تولید خوراک کامل استفاده نمایند و قیمت نهائی محصول کنسانتره را کاهش دهند .
6- صد در صد بهداشتی و مطابق استانداردهای جهانی تهیه می شود .
7- عاری از هر گون آلودگی ( فیزیکی ، شیمیایی ، میکروبی) می باشد .
8- ارزش افزوده تبدیل خوراک به تولید شیر و گوشت را به نسبت مناسبی بالا می برد .
9- ارزان میباشد و در چرخه اقتصادی دامداریها نقش بسیار مهمی را میتواند به اجراء بگذارد .

مواد اولیه اصلی که به منظور تولید خوراک دام ختن مورد استفاده قرار می گیرند به قرار ذیل می باشد :


1- پیت نیشکر
2- ملاس
3- غلات
4- ویتامینها و مواد معدنی
5- کنجاله دانه های روغنی

1- پیت نیشکر :
پس از تولید شکر از نیشکر ، بخشی از مواد باقیمانده را مخلوطی از الیاف گیاهی شامل باگاس تشکیل میدهد که خود شامل یک بخش خشبی تر ( دارای سلولز بیشتر) بنام باگاس بوده و بخش دیگر آن از الیاف نرمتری بنام پیت تشکیل شده است . در واقع به قسمت نرم درونی باگاس پیت اطلاق میگردد . که مصرف و استفاده بهینه از آن بعنوان یکی از علل اصلی تاسیس کارخانجات خوراک دام می باشد ، زیرا:

الف - در اثر تولید خوراک دام ماده ای که در واقع غیرقابل مصرف بنظر میرسد ( پیت ) ، مورد استفاده قرار می گیرد و از این طریق ارزش افزوده ایجاد خواهد شد .
ب- جدای از ارزش افزوده بدست آمده در اثر تولید خوراک دام با مصرف این ماده از هزینه های انتقال و از بین بردن آن نیز جلوگیری میگردد و نهایتا به حفظ مراتع نیز کمک شایانی خواهد شد .

با گاس بعنوان یک محصول میانی ، از کارخانه تولید شکر وارد کارخانه M.D.F می گردد . در این کارخانه طی فرآیندی ، پیت موجود در باگاس از الیاف سلولزی جدا می گردد که این مرحله را دیپیتینگ می نامند . پیت حاصله در نهایت به کارخانه خوراک دام منتقل می گردد .

مقایسه پیت و باگاس
در مقایسه با باگاس ، پیت از ارزش غذایی بالاتری برخوردار است .میزان پیت موجود در هر کشت و صنعت معادل 105 هزارتن پیت با 50% رطوبت می باشد که در نهایت میزان پیت موجود در محصول نهایی معادل 3/58 هزارتن با رطوبت 10% می باشد .


2- ملاس
ملاس آخرین پساب حاصل از مراحل طباخی با کریستالیزاسیون شکر است که نمیتواند به روش تبخیر و تغلیظ ، ساکارز بیشتری را به صورت کریستال از آن جدا نمود .
ملاس بعنوان منبع خوبی از مواد قندی ، مواد ازت دار و ترکیبات معدنی بحساب می آید و امروزه مصارف بسیار متنوعی برای آن وجود دارد که از جمله مصرف مستقیم آن در تولید خوراک دام می باشد .


3- غلات
بمنظور افزایش ارزش غذایی خوراک تولیدی میتوان به آن درصدی غلات اضافه نمود ، همچنین توجه داشته باشید که کارخانجات تولید خوراک دام بکار گرفته شده در شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی قابلیت تولید محصول بدون پیت را هم دارا میباشند که این موضوع انعطاف پذیری تولید خوراک دام را افزایش می دهد و در نتیجه می توان برای طیور و آبزیان هم ( که معمولا در خوراک آنها از پیت استفاده نمی شود ) خوراک تولید نمود .


4- ویتامینها و مواد معدنی
مینرالها گروهی از مواد معدنی مورد نیاز موجودات زنده می باشند که در اندازه و مقادیر بسیار متغیری مورد مصرف قرار میگیرند . عدم وجود این مواد و یا کمبود آنها سبب بیماریهای متابولیک در موجودات زنده گردیده و معمولا می بایستی بعنوان مکمل مورد مصرف قرار گیرند .

5- کنجاله دانه های روغنی


کنجاله دانه های روغنی به باقی مانده دانه های روغنی همچون دانه تخم پنبه ، سویا و....پس از عملیات روغن کشی اطلاق می گردد
کنجاله دانه های روغنی حاوی مقادی قابل توجهی پروتئین است و بعنوان یکی از منابع غذایی دام ، طیور و آبزیان کاربرد دارد .


2- خوراک کامل :
این خوراک مخلوطی است از خوراک پایه ختن به اضافه انواع مواد مغذی افزودنی و
پریمیکس ( ویتامینه و معدنی) که بر اساس اهداف تولیدی انواع دام فرمول آن متوازن گردیده و در کارخانه قبل از شدن محصول با یکدیگر مخلوط می گردند و تولیداتی که به این طریق حاصل می آید می تواند جیره ایده آلی برای دامها با هدف تعیین شده باشد .

اهداف تولیدی دامها نظیر تولید شیر ، گوشت، پشم و غیره متغیر می باشد و نوع جیره ای که باید برای تولید این محصولات بصورت روزانه به دامها داده شود نیز متفاوت است لذا مواد افزودنی که برای تولید خوراکهای کامل مصرف می گردد متنوع و مقدار آن نیز متفاوت می باشد و براساس سفارش مشتری تعیین می گردد. مقدار خوراک پایه (مخلوط پیت غنی شده و ملاس) که برای تولید جیره ها مورد مصرف قرارمی گیرد از 10% تا 50% کل فرمول خوراک متغیر است.

 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
نقش ذرت در تغذیه گاوشیری

نقش ذرت در تغذیه گاوشیری

کیفیت ذرت در تغذیه گاوهای شیری منحصر به فرد است . این گیاه دارای ارزش غذایی بالایی است و حاوی مقادیر زیادی انرژی و نشاسته می باشد . این گیاه قادر است در هر هکتار 40 تن علوفه تازه و در برخی شرایط حتی بیشتر از این مقدار تولید کند به عبارت دیگر تولید آن در هر هکتار 10 تا 15 تن ماده خشک است .
بر اساس هدف مصرف گیاه ذرت نحوه برداشت آن متفاوت است :
1-ذرت تازه : ذرت تازه رامی توان درهرمرحله ای از رشد گیاه حتی در مرحله اولیه رشد نیز برداشت کرد . در مراحل اولیه رشد علوفه ذرت ارزش غذایی مناسبی دارد ولی باید مواظب بود که میزان زیادی از علوفه تازه به صورت یک جا به مصرف دام نرسد زیرا دارای ترکیباتی است که به سرعت هضم شده لذا توصیه می شود که در هر وعده غذایی بیش از 10 کیلو گرم علوفه تازه در اختیار دام ها قرار نگیرد .
2-ذرت دانه ای (کنسانتره) : برداشت ذرت دانه ای باید در زمانی صورت گیرد که بلال آن کاملاً رسیده باشد .سه روش برای ذرت دانه ای وجود دارد :
الف ) برداشت بلال کامل و خرد کردن و قرار دادن آن در سیلو
ب ) برداشت بلال کامل به روش خرمن کوبی که محصول حاصل از این روش شامل دانه های بلال و قسمتی از چوب بلال است که فرایند شده و سیلو می شوند .
ج ) استفاده از کمباین که در این روش چوب بلال خرد شده و دانه های آن جدا می شود محصول این روش تنها شامل دانه ذرت است.
3- سیلوی ذرت :برداشت دانه های ذرت برای سیلو کردن باید در زمانی صورت گیرد که به اندازه کافی رسیده باشند ( مرحله خمیری سفت ) . همچنین طول مطلوب قطعات ذرت خرد شده باید 8/0 سانتی متر باشد . این اندازه برای تهیه سیلو مناسب است و امکان فشردگی کافی علوفه را در ساختمان سیلوی زمینی فراهم می کند . این مسأله بسیار حیاتی است که تمام دانه های ذرت در طی مرحله چاپر کردن به خوبی عمل آوری شوند. این عمل باعث شده که در هنگام هضم به میزان بیشتری در دسترس دام قرار گیرند زیرا دانه های سالم وفرایند نشده هضم نمی شوند و در نهایت از طریق مدفوع دفع می شوند.
در تهیه سیلو مهمترین مسأله مدیریت صحیح آن است که شامل : برداشت علوفه ، ذرت در مرحله مناسب رشد ، پر کردن و متراکم کردن سریع سیلو ، پوشاندن سریع و مناسب سیلو .
برداشت علوفه ذرت باید در مرحله ای از رشد گیاه صورت گیرد که دارای 35 – 30 % ماده خشک باشد .این مرحله زمانی است که برگ های علوفه ذرت از پایین بوته شروع به زرد شدن کرده و دانه های ذرت به صورت خمیری و در حال سفت شدن باشند در غیر این صورت اگر علوفه ذرت در مرحله ای برداشت شود که ماده خشک آن کمتر از 30 % باشد ضایعات سیلو به صورت از دست رفتن مواد مغذی از طریق پساب زیاد می شود . از آنجایی که غالباً میزان ماده خشک علوفه ذرت در مرحله برداشت مناسب نیست بهتر است برای کنترل آب مازاد اقداماتی انجام داد . در این راستا می توان در هر تن علوفه بر اساس رطوبت آن 40 تا 70 کیلوگرم تفاله خشک چغندر قند اضافه نمود . این تفاله باید به صورت پرک و یا کل علوفه مخلوط شود نه این که به صورت یک لایه ریخته شود .
تفاله خشک چغندر قند علاوه بر جذب مقدار زیادی آب مازاد می تواند اقداماتی از قبیل در نظر گرفتن یک لایه ضخیم از کاه غلات در کف سیلو برای جذب آب مازاد و نیز عمل آوری کاه انجام شود .افزودن اوره به علوفه سیلو شده ( 1 تا 2 کیلو گرم در هر تن ) در زمان پر شدن سیلو می تواند مفید باشد زیرا باعث:
1-افزایش سطح پروتئین علوفه سیلو شده
2-تهیه ازت سهل الهضم برای رشد باکتریایی سیلو شده و در نتیجه از کاهش کیفیت پروتئین علوفه جلوگیری می کند
3-افزایش سهم تولید اسید استیک در توده سیلو شده و طول عمر سیلوی ذرت در آخورها افزایش می یابد .توصیه می شود 1 تا 5/1 کیلوگرم کربنات کلسیم به هر تن علوفه در حال سیلو شده اضافه گردد .
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
اصول پرورش گوساله و تلیسه

اصول پرورش گوساله و تلیسه

نویسنده: حامد فرجی آیگانی طبقه بندی: علوم دامی،
از آنجا که هر ساله در یک گله گاو شیری نزدیک به 25%حذ ف خواهد شد لذا بایستی مدیرگله تدبیر مناسبی جهت جایگزینی آنها بیندیشد.
دلایل حذف برخی گاوها در گله عبارتند از:
- تولید کم (که به آن حذف اختیاری می گویند)
- مشکلات تولید مثل
- ورم پستا ن
- صدمه دید ن
- مرگ
- فروش و ترکیب نا مناسب بدن
- کتوز و علل ناشناخته دیگربه دو طریق می توان گله خود را تکمیل کرد :
1- پرورش گوساله های حاصل از گاوهای گله خود
2- خرید گوساله یا تلیسه از دیگر مزارع
البته خرید گوساله نسبت به خرید تلیسه ارجحیت دارد چرا که :
- ارزان تر از خرید تلیسه است
- امکان اشاعه بیماری کمتر است
- میزان رشد را می توان مهار کرد (تا چاق نشود)
- سن وفصل جفتگیری قابل کنترل است
تمام تلیسه های جایگزین باید با گاوهای نرهمان نژاد جفتگیری شوند
گو ساله های تلیسه های جایگزین باید ازلحاظ ژنتیکی نسبت به گوساله های دیگربرتری داشته باشند . دستگاه گوارش گوساله:
حجم بیشتر معده گوساله تازه متولد شده را شیردان تشکیل می دهد که با افزایش سن میزان شکمبه افزایش می یابد.
با توجه به اینکه دردستگاه گوارش گوساله جوان هنوز میکروارگانیسمی رشد نیافته لذاویتامینهای گروه Bوپروتئین مرغوب بایستی در اختیار آنها قرارگیرد.
تمام جیره های غذائی گوساله تازه متولد شده تا 10 روزگی باید از شیر باشد چرا که آنزیمهای گوارشی برای تجزیه پروتئینهای پیچیده و کربوهیدراتها تا7الی10 روزگی وجود ندارد .
محصولات نهائی تخمیر از جمله ایزوبوتیریک اسید و ایزووالریت اسید محرک اصلی رشد پرزهای شکمبه هستند . مدیریت زایمان :
در60 روز قبل از زایمان که به دوره خشک معروف است دو نوع جیره باید تنظیم کرد .که یکی از60روز به زایمان تا40روز به زایمان و دیگری از 20روز به زایش می باشد و جهت تعادل آنیون کاتیون اجراء می گردد .
گاو خشک باید یک هفته قبل از زایمان به اتاق زایش انتقال یابد.
ابعاد زایشگاه 16تا25متر مربع مساحت دارد .
به ازاء هر 25 راس یک جایگاه زایش در نظر گرفته می شود. تقریبا 5%گوساله ها در حین تولد مرده متولد می گردند که با یاری دادن گاو توسط شخص مجرب می توان آنها را نجات داد .
بعد از تولد گوساله و پس از قطع ناف گوساله شروع به تنفس می کند .
بند ناف باید از 5سانتیمتری بریده شود . برای ضد عفونی کردن بند ناف از الکل یا گیره پلاستیکی مخصوص استفاده می گردد .
گره زدن بند ناف نزدیک سطح بدن منجر به فتق ناف می گردد.
به منظور نابود کردن اجرام بیماریزا استفاده از تنتورید مناسب است .آغوز
با توجه به اینکه آغوز حاوی پادتن (ایمنوگلبولینها)می باشد و از آنجا که هیچگونه پادتنی از خون مادراز طریق جفت به جنین وارد نگردیده لذا بلافاصله بعد از تولد بایستی آغوز را به مصرف گوساله رساند.
بین ترکیبات آغوز و شیر معمولی تفاوتهای زیادی وجود دارداما بیشترین تفاوت آنهامربوط به پروتئین است که نزدیک به 6 برابراز شیر بیشتر است .
البته میزان لاکتوز شیر معمولی از آغوز بیشتر است .
بعد از گذشت 24 ساعت از تولد،دستگاه گوارش گوساله قادر به جذب پادتنها نیست که به آن بسته شدن روده می گویند( Gut closure)
گاوهای مسن (سه دوره شیردهی و بالاتر) نسبت به گاوهای جوان مقدار بیشتری از پادتنها را تولید می کند.پرورش گوساله ها از تولد تا شیر گیری
تغذیه با خوراکهای مایع :
- شیر کامل غذائی با قابلیت هضم بالا برای گوساله ها می باشد .
- گوساله باید 8 تا 10 درصد وزن بدن خود شیر دریافت کند.
- در نژادهایی مثل جرزی گرنزی که درصد چربی شیر آنها بالاست می توان شیر را با نسبت 3.5به1 با آب گرم رقیق کرد .
- شیر حیوانی که به ورم پستان مبتلاست یا شیری که آنتی بیوتیک دارد را می توان به مصرف گوساله ها رساند. استفاده از شیر جایگزین ،یک روش اقتصادی است زیرا هزینه آن نصف قیمت شیر کامل است
جایگزین شیر به صورت پودر تولید می شود و450گرم از آن را با 3.1 کیلو گرم آب رقیق می کنند.
جایگزین شیر حاوی 22%پروتئین است. مقدار چربی آن از3تا25%متغیر است .
افزودن املاح معدنی و ویتامینها به آن ضروری است.
خوراندن مقدار کمی آنتی بیوتیک به گوساله شیری سودمند است پیش شروع کننده ها Prestarterغذاهای پلت شده خشکی هستند که مانند جایگزین شیر تهیه می شوند
پیش شروع کننده ها گوساله ها را طی 4 روز به خوردن غذای خشک عادت می دهند و موجب آغاز رشد خواهند شد.
زمانیکه مصرف پیش شروع کننده در گوساله به 230گرم در روز رسید ،آنوقت باید از شروع کننده لستفاده کرد. شروع کننده گوساله Calf starter
گوساله از 4تا6روزگی به استفاده از شروع کننده باید ترغیب گردد.
مصرف شروع کننده باید به 1.8تا2.3 کیلوگرم در روز محدود گردد.
سیلوی ذرت و مرتع را قبل از 4تا6ماهگی نباید به مصرف گوساله رساند.جایگاه
انواع مختلف جایگاه برای گوساله ها وجود دارد مانند جایگاه انفرادی به ابعاد 1.8*1.2متر
جایگاه مرتفع با کف مشبک Elevated stalls که متحرک است و ابعاد آن 1.22*0.51
می باشد.
جایگاه باید 30 سانتی متر از زمین بلندتر باشد .مدیریت شاخ سوزی گوساله ها در 2 تا4 هفتگی انجام می گیرد.می توان از هیدروکسید پتاس استفاده کرد برای بریدن شاخ تلیسه ها ر اره می توان بهره جست اما منجر به استرس وصدمه می گردد.بیماریهای گوساله درجه حرارت بحرانی درهفته اول زندگی گوساله می باشد.تلفات گوساله ها در2تا3هفته اول زندگی زیاد است.برای کاهش تلفات گوساله ها باید مادران آنها را خوب تغذیه کرد.مصرف شیر نباید از 10% وزن بدن بالاتر رود .اضافه کردن آنتی بیوتیک به شیر سودمند می باشد.از جمله بیماریهای شایع در گوساله ها :- عفونت خونی حاد گوساله Acute calf septicemia- اسهال معمولی گوساله Common calf scours- ذات الریه Pneumonia پرورش گوساله از شیر گیری تا یکسالگیمراقبت از گوساله ها از زمان شیر گیری تا یک سالگی یکی از کم زحمت ترین کارهای مدیریتی است.مدت کوتاهی پس از شیرگیری ،گوساله ها را در گروههای 8تا10 راسی قرار می دهند.لیس زدن سر پستانکها منجر به ورم پستان ورشد نامناسب پستان خواهد شد .جیره گوساله ها تا4ماگی بید حداقل 16%پروتئین داشته باشد.در مورد گوساله های 10ماهه و بالا تر می توان از علوفه مرغوب بهره جست .مکمل ویتامین و املاح معدنی خصوصا فسفر برای گوساله ها مهم استکاجرای برنامه واکسیناسیون با مشورت دامپزشک امری ضروری است. پرورش تلیسه ها از 1 تا2 سالگی

هدف از پرورش تلیسه داشتن حیوانی با جثه مناسب و بزرگ است بطوریکه بتواند در 15 ماهگی یا کمتر ار آن جفتگیری نماید. پرورش تلیسه های مسن تر از یکسال آسان و کم هزینه است. 2تا3ماه قبل از زایش باید تغذیه کنسانتره آغاز گردد .تغذیه بیش از حد، تلیسه هایی بوجود می آورد که در هنگام زایمان چاق هستند وشیر کمتری تولید می کنند.تغذیه کمتر از حد مطلوب نیز باعث کوچکتر شدن جثه ومشکلات سخت زایی می گردد.امکانات جایگاه تلیسه ها نیاز به دقت بالایی ندارد به ازاء هر 45 تلیسه یک آبشخور نیاز است. تولید گوشت سفید Veal calf production برخی گوساله های تو دلی (Bob veal calves) جهت گوشت سفید به کشتار می روند. بهترین وزن برای فروش گوساله های با گوشت سفید 136 تا 182 کیلوگرم می باشد. برا 2تا3 هفته اول بایستی هر روز دمای رکتوم گرفته شود واگر از 39 درجه بالاتر رفت بایستی دامپزشک را مطلع کرد.محیط داخلی گوساله دانی از نظر داشتن درجه حرارت ،رطوبت ومیزان تهویه باید مناسب باشد. درجه حرارت باید بین 15.5 تا21 درجه باشد ورطوبت نسبی بیش از 50% نباشد.تهویه ضعیف برای حفظ هوای تازه با حداقل آمونیاک ضروری است. برای کنترل بهتر بیماریها در هر گوساله دانی باید کمتر از 50 گوساله قرار داد.​
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
اگر قصد ساخت گاوداری یا مرغداری دارید این مقاله رابخوانید

اگر قصد ساخت گاوداری یا مرغداری دارید این مقاله رابخوانید

زمین
مهمترین وکلیدی ترین موردبرای راه اندازی یک دامداری انتخاب زمین ازنظرموقعیت جغرافیایی رعایت فواصل ازدیگر دامداریهاومرغداریهامیباشد وحتی استانی که درآن سکونت داریددرانتخاب زمین بسیارموثراست به عنوان مثال اگردراستانهای کم آب که اکثرا"درمرکزوشرق ایران هستندحتما"سعی کنید که زمین موردنظرتانیاچاه آب داشته باشد یاسهمیه آب متناسب با نوع کارتان(حداقل 5مترمکعب درشبانه روز)داشته باشیدیااینکه به آب لوله کشی نزدیک باشیدودرغیراینصورت اگربه فکرخرید زمین دیم زاروسپس اخذ مجوز حفرچاه میباشیدبدانید که این کار شدیدا"وقتتان راتلف خواهدنمود وبایستی سالها برای این مجوز دوندگی نمایید ومشخص هم نخواهدبودکه موفق میشویدیانه!واگرهم توفیق اخذآنرابیابیداحتمالا"قوانین در طی آن مدت تغییراتی کنند که ازسوی دیگر کارتان به بن بست برسد.
حال اگر ساکن استانهای غربی هستید موضوع کمی متفاوت میباشد البته موردکمبودآب وسختگیری درخصوص حفرچاه یک اپیدمی سراسری است ولی دراستانهای غربی سختگیریهای کمتری اعمال می شود ولی درمقابل سختگیری بیشتر رانسبت به نوع زمین اعمال میکنند به عنوان مثال استانهایی مانندلرستان-کرمانشاه-کردستان واستانهای شمالی وشمالغربی به دلیل کوهستانی بودن نسبت به اراضی مسطح حساسیت وجوددارد ومعمولا"باتغییرکاربری این گونه اراضی موافقت نمی شودبنابراین به دنبال تهیه زمینهایی باشید که ازلحاظ کشاورزی نامرغوب وکم ارزش محسوب شوندمانند زمینهای سنگلاخ یادر شیب تپه که درردیف اراضی درجه دو سه قرارداشته باشنددرغیراینصورت اموراراضی جهاد محل سکونتتان باتغییرکابری موافقت نخواهدنمود.
حریم
درخصوص رعایت حریم درحال حاضر فاصله از گاوداری130متر وفاصله ازمرغداری 400متروفاصله از روستا 1000متردرنظرگرفته شده که درهنگام تهیه زمین بایدبه این نکته هم توجه داشته باشید.
برق
مورددیگ برق است بایدتوجه داشته باشید که درحال حاضر هزینه نصب هرعدد پایه از سوی اداره برق حدود یک ملیون تومان است وباتوجه به فاصله60متری میان هرپایه با پایه بعدی بعنوان مثال اگرشما با نزدیکترین خطوط انتقال نیرو 500مترفاصله داشته باشید حدود شش پایه لازم است تا برق به زمین شمابرسد یعنی شش ملیون تومان هزینه علاوه برهزینه خرید انشعاب و نصب ترانس وتابلوی مربوطه ودراین میان اگر قرارباشد تیرهای برق ازمیان اراضی دیگران عبورکندجلب رضایت آنهاهم برای اینکه اجازه دهند تیربرق درزمین شان نصب شودبرعهده شما خواهدبودومعلوم نیست این جلب رضایتهاچقدربرای شما هزینه دربرخواهدداشت پس در هنگام تهیه زمین به مسئله نزدیکی برق به زمین توجه داشته باشید.
همسایگان

موردبعدی همسایگان زمین شماهستند چون احداث دامداری یامرغداری بدون رضایتنامه کتبی همسایگان امکانپذیرنخواهدبود واین مورد یک قانون ودستورالعمل جهاد کشاورزی است ویکی از نامه هایی که در ابتدای کار به شما تحویل داده میشودرضایتنامه کتبی است که بایستی مالکان اراضی همجوارشما آنراامضاءواثرانگشت بزنندوشورای اسلامی روستا هم مهروامضاءنمابد ودراین بین اگرحتی یکی از همسایه های شما با دلیل یا بی دلیل مخالفت نماید از نظر جهادکشاورزی معارض محسوب شده وازادامه کارشما جلوگیری خواهدنمود.به نظربنده بهترین راه حل آنست که این مورد رابه عنوان یکی از شرایط خرید زمین به عهده فروشنده که معمولا"اهل همان منطقه بوده وبا همسایگانش آشنایی دیرین دارد بگذاریدتابه مشکلی دراین خصوص برنخورید.
مالکیت
این مورد درجهادکشاورزی استانهای مختلف به صورت سلیقه ای است وقانون مشخص و مدونی درخصوص اسنادومدارکی که مالکیت شما را بر زمین اثبات میکند وجودندارد ولی درکل سه نوع مدرک برای جهادکشاورزی قابل قبول است اول سند مالکیت یابنچاق دوم وکالتنامه بلاعزل سوم اجاره نامه محضری بیست ساله که البته درهرسه مورد اصالت مدارک شما وفروشنده یااجاره دهنده زمین از ثبت اسناد استعلام میشود.
استعلام
پس از اینکه زمین شما توسط کارشناس جهاد موردبازدید وتأییداولیه قرارگرفت شمارابه ادارت زیر جهت استعلام زمین معرفی میکنند
سازمان میراث فرهنگی
اداره راه وترابری
سازمان ثبت اسناد
شرکت نفت
شرکت گاز
اداره برق
مخابرات
اموراراضی جهاد
سازمان مسکن
شورای اسلامی روستا
سازمان حفاظت از محیط زیست
منابع طبیعی
سازمان آب منطقه ای
سازمان آب وفاضلاب روستایی
سازمان دامپزشکی
که تمام این ادارت وسازمانهابایستی زمین راموردبازدید قراردهند وبلااستثناءنظر مثبت اعلام نماینددرغیران صورت ودرصورت مخالفت هریک از ادارات فوق بایستی محل زمین راتغییرداده وتمامی مراحل از ابتداآغازنمایید پس پیش از آغازاین مراحل شمامی بایستی به صورت کارشناسانه وکاملا"حرفه ای نسبت به انتخاب زمین اقدام نمایید یعنی بایدحریم جاده راراعایت نمایید گاز نفت ویا تلفت اززمینتان عبورنکرده باشد زمین درمناطقی موردکاوش باستانشناسی قرارگرفته نباشدحریم روستا-گاوداری-مرغداری وغیره رارعایت نماییدحریم چاههای اطراف رارعایت نماییدودرصورتی که زمینی با رعایت کلیه این موارد پیداکردید آنگاه مراحل اداری راآغاز نمایید وصادقانه بگویم اگرچندماه وقت هم برای یافتن چنین زمینی صرف نمایید ارزشش راداردونادیده گرفتن هریک ازاین موارد وسپس مواجه شدن با مانع درهریک ازادارات ممکن است شما راچنان دلسرد نماید که کلا"ازخیرادامه کار بگذرید.
معرفی به مرکزاستان
اگرچنانچه شما تمامی این مراحل را با موفقیت پشت سرگذاشته باشید پرونده شمادرشهرستان کامل شده است وشمابه مرکزاستان معرفی میشوید(البته چنانچه ساکن مرکزاستان باشید کارتان سهل تر خواهدبود)درآنجامجددا"به اموراراضی(استان)معرفی میشویدکه بایستی یک سری مدارک رابرای این اداره تهیه نمایید
1-کروکی تأییدشده زمین
2-تعهدمحضری درخصوص همسایگان
3-استعلام اداره راه وترابری استان
4-استعلام از بنیادمسکن استان
1-شمابایستی بامراجعه به یکی از دفاترمهندسی اقدام به تهیه کروکی1/5000اززمین باتعیین فاصله ازجاده-دامداری-مرغداری منطقه مسکونی غیره نماید ودرنهایت کروکی رابامهرمهندس دارای شماره نظام مهندسی ممهورنماید.
2-تعهدمحضری مبنی براینکه هرگونه ادعایی ازسوی اشخاص حقیقی یا حقوقی یاهمسایگان به عهده شمامیباشد وهیچ مسئولیتی متوجه جهادکشاورزی نمیباشد
3-استعلام از اداره راه وترابری استان که معمولا"دراین اداره از شما تعهد میگیرند که ابتداءجاده ای راکه به زمین شمامنتهی میشودازهرسمت به طول150متررمپ بریزیدوبرای تضمین انجام این عمل ازسوی شماسفته میگیرد(ازده تا سی میلیون تومان)وسپس پاسخ استعلام رامیدهد
4-استعلام از بنیادمسکن هم یکی از استعلامهای وقت گیراست زیرا از چنداداره مانندسازمان حفاظت از محیط زیست و همین اداره راه وترابری مجددا"استعلام میکند وبعدازاینکه پاسخ نامه ها را آوردیر پرونده رابه یک شرکت درتهران ارسال میکندکه ظاهرا"وظیفه این شرکت این است که بادرنظرگرفتن تصاویرماهواره ای وبرنامه های توسعه ملی (من خودم هم متوجه کارکرداین شرکت نشدم)اعلام میکند که در چند دهه آینده طرحها زیربنایی مثل فرودگاه-راه آهن اتوبان وازاین قبیل درزمین موردنظرقراراست اجرا شودیانه!(این مرحله حدودیک ونیم ماه طول میکشد)و اگر پاسخ مثبت باشد که بازهم نقطه پایانی برتمام تلاشهایتان خواهدبودولی اگر پاسخ منفی باشد که مرحله بعدی آغاز میشود یعنی قرارگرفتن پرونده شمادرنوبت طرح درکمسیون استانداری که این مرحله هم بین یک تادوماه طول میکشدوبعدازحدودچهارماه شماپاسخ استعلام بنیادمسکن را به دست میاورید.
صدورسندتک برگ
دراین مرحله بعدازتکمیل پرونده شما اموراراضی نامه موافقت باتغییرکابری را میدهد که شما بایستی این نامه رابه یک دفترخانه اسنادرسمی ارئه دهید وآنها هم سه عدداستعلام دیگر به شمامیدهندیکی به سازمان حفاظت از محیط زیست د.می به سازمان ثبت اسناد وسومی به اداره دارایی وبعدازاینکه پاسخ استعلامهارا آوردید آنگاه بایستی مادرسندزمین راارائه دهید(چون زمینهای کشاورزی بصورت قواره های چندین هکتاری داری یک سن کلی که اصطلاحا"مادرسند خوانده میشود)زمین شما معمولا"یک قطعه کوچک از کل زمین میباشد وشما میبایستی فردیراکه مادرسندبه نام وی میباشد یا ورثه قانونی وی(طبق نامه های انحصارورثه)را نیزدرمحضرحاضرنماییدتاسندشماراامضاءنماینداگرازاین مرحله هم به سلامت عبورنمودیدوسند(تک برگ)زمین راگرفتید بایستی به شماتبریک بگویم زیراکاراداری شما دراین مرحله تغریبا"تمام شده و فقط بایستی سندرابه جهادکشاورزی ارائه دهیدوپروانه تأسیسدامداری را دریافت نماییدالبته کاراداری شما هنوزپایان نیافته ولی شمابادریافت این پروانه اگرمنطقه اگرواماهابه سلامتی عبورنموده اید وزحمات چندین ماهه وبعضا"چندساله اتان به بارنشسته وازاین مرحله به بعدکاراجرایی وساخت وسازآغازمیشودکه باتهیه نقشه (تأییدشده جهاد)به سلامتی شروع به کارخواهیدنمود-تحقیق وارسال توسط مهندس رامین قاسم نتاج.موفق باشید
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
پرواربندی گوسفندنژادمهربان-استان همدان

پرواربندی گوسفندنژادمهربان-استان همدان

پرواربندی گوسفند نژاد مهربان
مائده جنگی
خصوصیات گوسفند نژاد مهربان:
این نژاد جزء گوسفندان سنگین وزن کشور وزادگاه اصلی آن، منطقه کبودرآهنگ دراستان همدان است. بدن این گوسفند بجز درناحیه زیر گلو وزیر شکم پوشیده از پشم وعمدتاً رنگ آن قهوه ای تا خرمایی می باشد. استخوان بینی برآمده، چشم ها مورب، سوراخ بینی گود و نزدیک، به هم، گوش لاله ای شکل و دنبالچه دوکی شکل با دنبه پیوسته از مشخصات ظاهری این نژاد است. تغذیه گوسفند پرواری نژاد مهربان: گوسفند پرواری برای زنده ماندن به مقداری غذا نیاز دارد که به آن جیره نگهداری می گویند. هم چنین به میزان غذایی که دام برای تولید گوشت مصرف می نماید جیره تولیدی می گویند. لذا دردام پرواری نیاز غذایی آن جمع جیره نگهداری و جیره تولیدی می باشد.مواد خوراکی مورد استفاده تغذیه گوسفند، علوفه های سبز ، ریشه وغده محصولات، مازاد محصولات کشاورزی و مازاد کارخانجات صنایع تبدیلی کشاورزی می باشد.علوفه های سبز، دارای حجم زیاد، فیبر فراوان وانرژی کمی هستند و برای تغذیه گوسفند پرواری به تنهایی قابل استفاده نمی باشند. بنابراین از مواد دیگری که دارای انرژی زیاد، حجم و فیبر کم هستند و به آن مواد کنسانتره گفته می شود، بایستی به عنوان مکمل غذایی استفاده گردد.مواد قابل استفاده درتغذیه گوسفند پرواری 1- دانه جو اگر بصورت بلغوری خورانده شود، یکی از منابع تامین انرژی برای دام است 2- کاه ساقه خشک تیره غلات و حبوبات است که پس از کوبیدن وجدا کردن دانه بدست
می آید . از نظر مواد غذایی بسیار ضعیف است. برای گوسفند پرواری کاه بایستی با کود اوره غنی سازی شود
3- سبوس، غشاء خارجی دانه غلات است که ارزش غذایی زیادی دارد، برای دام سهل الهضم وملین ودارای فسفر زیادی است 4- کنجاله مازاد کارخانجات روغن کشی بوده که مهم ترین آن، کنجاله تخم پنبه و کنجاله سویا است. این ماده پروتئین زیادی دارد و یکی از اساسی ترین مواد درخوراک گوسفند پرواری می باشد 5- تفاله وملاس چغندر، مازاد کارخانجات قند است و به علت قندی بودن و خوش خوراک کردن مواد غذایی برای پرواربندی بسیار مناسب می باشند 6- یونجه برای دام خوش خوراک است و از نظر پروتئین ، کلسیم و ویتامین بسیار غنی است. ارزش غذایی برگ یونجه بیش تر از ساقه آن است لذا زمان و نحوه برداشت آن تاثیر زیادی روی ارزش غذایی آن دارد. نیاز غذایی دام پرواری: الف- انرژی به وسیله مواد غذایی تامین شده و برای نگهداری بافت های بدن، فعالیت های حیاتی و رشد و نمو صرف می شود. چنان چه انرژی مورد نیاز دام تامین نشود، علایم ظاهری کمبود، مانند لاغری و عدم تناسب اندام بروز می کند ب- پروتئین از طریق مواد غذایی تامین می شود و وجود آن برای رشد و نمو دام ضرورت دارد. کنجاله دانه های روغنی و یونجه از مهم ترین منابع تامین پروتئین هستند ج- آب برای گوسفند پرواری بسیار ضروری و متوسط مصرف آن 3 تا 5 لیتر در روز است. د- مواد معدنی مانند سدیم، کلسیم، فسفر، ید و آهن برای رشد ونمو دام ضروری است. برای تامین نمک مورد نیاز دام بهتر است ازسنگ نمک استفاده شود. ه- ویتامین ها برای فعالیت های عادی ضروری هستند. بخصوص ویتامین D که درجذب کلسیم وفسفر نقش دارد. کلسیم و فسفر در رشد اسکلتی دام بسیار موثر هستند. جیره غذایی مورد نیاز گوسفند پرواری: مقدار غذایی که در24 ساعت دراختیار دام قرار می گیرد تا دام بتواند به فعالیت های خود ادامه داده و تولید شیر داشته باشد، جیره غذایی گفته می شود. جیره غذایی متعادل مخلوطی از چند ماده خوراکی است که دارای مقدار و نسبت صحیحی از انرژی و مواد مغذی مختلف بوده و
چنان چه روزانه و به میزان کافی دراختیار دام قرار گیرد، احتیاجات آن را از نظر انرژی ، پروتئین، موا معدنی وسایر مواد مغذی درمدت 24 ساعت تامین می کند.
اصول تهیه جیره متعادل: برای تهیه یک جیره متعادل باید از میزان احتیاجات گوسفند به مقدار ماده خشک ، انرژی ، پروتئین ومواد مغذی اطلاع داشت. جیره غذایی ضمن خوش خوراکی، قابل هضم بودن ومقوی بودن بایستی از نظر اقتصادی نیز باصرفه باشد و چون گوسفند یک حیوان نشخوار کننده است، وجود مقدارکافی مواد خشبی درجیره ضروری است. مواد خوراکی مورد استفاده درپرواربندی گوسفند نژاد مهربان شامل یونجه، جو بلغور شده، کنجاله تخم پنبه ، سبوس گندم، تفاله خشک چغندر قند و کربنات کلسیم است.برای هر راس دام، مقدار خوراک مصرفی درهرروز 1300 گرم است. نسبت ترکیب کنسانتره وعلوفه به ترتیب 780 گرم و 520 گرم بوده بطوریکه کنسانتره ویونجه را کاملاً با هم مخلوط کرده ودرسه نوبت صبح، ظهر و عصردراختیار بره ها قرار داده می شود. برای عادت کردن بره ها وجلوگیری از مشکلات گوارشی ناشی از خوراک مصرفی، تغییر جیره بایستی به تدریج وطی یک هفته تا ده روز انجام شود. درماه دوم پرواربندی مقدار خوراکی مصرفی 1600 گرم می شود بطوری که برای هر بره 1280 گرم کنسانتره و 320 گرم یونجه به صورت مخلوط درسه وعده داده می شود. دریک طرح تحقیقی – ترویجی که برای بررسی اثر تغذیه برافزایش وزن بره های نژاد مهربان دراستان همدان انجام شد، بره ها طی سه ماه با ترکیب مواد جدول 1 تغذیه شدند که افزایش وزن بره ها و ماده خشک مصرفی برای اطلاع درجدول 2 آمده است. جدول یک: ترکیب کنسانتره ودرصد هریک از مواد غذایی
دیفماده خوراکیدرصد
1جو بلغور شده53
2کنجاله تخم پنبه10
3سبوس گندم3/11
4تفاله خشک چغندر قند26
5کربنات کلسیم7/0
جدول دو: نسبت کنسانتره به علوفه درجیره غذایی بره های پرواری و افزایش وزن دردوره پرواربندی
مادهوزن زنده(کیلوگرم)ماده مصرفی(کیلوگرم)درصد کنسانترهدرصد یونجه
اول 30300/16040
دوم40600/17525
سوم50600/18020
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
پرواربندی گوسفند نژاد مهربان(2)
شنبه 4 تیر 1390 :: نویسنده : مائده جنگی
زمان خاتمه پرواربندی: اصولاً مدت پرواربندی یکصد روز است وهر زمان که اضافه وزن به دلیل اضافه شدن چربی بدن باشد بایستی پرواربندی خاتمه یابد. دراواخر پرواربندی ضریب تبدیل غذایی کاهش یافته وبه ازاء مصرف هر واحد جیره غذایی افزایش وزن بره ها اقتصادی نخواهد بود. نکات مهم دیگری که درپرواربندی بایستی مورد توجه قرار گیرد: 1- چون خرید بره ها حدود 50 تا 70 درصد کل مخارج پرواربندی را تشکیل می دهد بنابراین درخرید بره دقت لازم صورت گیرد. 2- بره هایی را که دراواسط تابستان خریداری می شوند بهتر است تا اوایل پاییز درچراگاه ها یا پس چر مزارع چرا داده و سپس به جایگاه پرواربندی منتقل شوند 3- جیره غذایی بره های پرواری از نظر اقتصادی بایستی قابل صرفه باشد 4- سرعت رشد بره های نر بیش تر از بره های ماده است و راندمان لاشه آن ها بهتر است 5- از اخته کردن دام های پرواری خودداری نمایی زیرا هورمون های جنسی درسرعت رشد بره های پرواری بسیار موثر می باشند. خلاصه مطالب: چاق کردن گوسفند با استفاده از جیره مناسب و اقتصادی درحداقل زمان را پرواربندی می گویند. هدف پرواربندی ذخیره چربی درداخل بافت های عضلانی می باشد. عمل پرواربندی دربره های جوان و گوسفندان بالغ و پیر انجام می شود. برای پرواربندی از نژاد سنگین وزن مانند نژاد مهربانی استفاده می شود. بهترین سن برای شروع پرواربندی سن 4 تا 5 ماهگی وپایان آن 8 تا 9 ماهگی است . درتغذیه گوسفند پرواری باید از علوفه خشبی و مواد کنستانتره استفاده نمود. گوسفند مهربان جزء نژادهای پرتوقع بوده وبرای پرواربندی آن بایستی جیره متعادل تهیه شود. پروار بندی بره نژاد مهربان:
  • چاق کردن گوسفند با استفاده از جیره مناسب درحداقل زمان را پرواربندی می گویند.
  • برای پروار بندی از نژاد های سنگین وزن مانند نژاد مهربان استفاده می نمایند.
  • بهترین سن برای پروار بندی سن 4 تا 5 ماهگی می باشد.
  • مدت پروار بندی یکصدروز به طول می انجامد.
  • درجیره غذایی دام پرواری بایستی به تامین انرژی ، پروتئین، آب ، مواد معدنی و ویتامین ها توجه کافی داشت.


 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
پرورش بره به صورت مصنوعی

پرورش بره به صورت مصنوعی

پرورش بره ها به صورت مصنوعی با استفاده از جایگزین شیر

دانشگاه اژه ترکیه – دانشکده کشاورزی
Dr.turgay tashkin 2003
ترجمه : علیرضا لطفی ( مهندسی علوم دامی – دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر)
مقدمه
فاکتورهای مهم پرورش گوسفند یکی قیمت بره در بازار و دیگری تعداد بره های از شیر گرفته شده به ازای هر راس گوسفند در سال می باشد.با انجام فعالیت های اصلاحی و سلکسیون ، گوسفندانی با دوقلوزایی ومیزلن بره زایی بالا حاصل شده اند که علاوه بر مزیتی که دارد این افزایش مشکل پرورش بره ها را به وجود آورده است.
کافی نبودن شیر مادر به دلایل مختلف مانند سنگینی زایمان مرگ و میر بره ها را افزایش داده است.هزینه ،زمان، نیروی کاری که صرف کاهش میزان مرگ و میر بره ها که ناشی از گرسنگی بره و فقدان خصوصیات مادری میش است می شود از لحاظ اقتصادی مقادیر زیادی را شامل می شود. برای حل این مشکل پرورش مصنوعی بره ها به عنوان یک راه چاره برگزیده می شود.
پرورش دهندگان گوسفند به دلیل مراقبت های ویژه ، احتمال مرگ ، صرف نیروی کار و گران بودن غذای جایگزین از پرورش مصنوعی بره ها خودداری می کنند. اما امروزه با پیشرفت صنعت تولید خوراک دام،بهبود ویژگیهای کیفی،وجود سیستم های مختلف پرورش مصنوعی و وجود تجهیزات مدرن ، میزان نیروی کار کاهش یافته است.
درپرورش بره ها به صورت مصنوعی ،با از شیرگیری زودهنگام بره و تغذیه مناسب ورعایت اصول بهداشتی نتیجه پرورش مصنوعی بره ها به میزان زیادی بهبود یافته است.

پرورش بره ها با شیشه وپستانک یا سیستم های اتوماتیک
در یک واحد پرورش گوسفند،وقتی تصمیم به پرورش مصنوعی بره ها گرفته میشود اولین روشی که به ذهن پرورش دهندگان می رسد استفاده از شیشه و پستانک است . بره ها در 5-3 روز اول ، هر 6 ساعت یکبار با استفاده از شیشه و پستانک تغذیه می شوند. بعد ازاین مدت بره ها هر روز 3-2 دفعه با جایگزین شیر تغذیه میشوند.در این روش مقدارمصرف جایگزین شیر را به سهولت می توان کنترل نمود.اگر باگذشت زمان و همراه با رشد بره مقدار خوراک جایگزین شیر و مدت تغذیه تغییر نکند پیش معده بره ها با گذشت زمان بزرگتر شده و عوارض ناخواسته حاصل از پرورش نامناسب به چشم خواهد خورد.در پرورش با شیشه و پستانک می توان از شیر میش های دیگر نیز به عنوان منبع شیر استفاده نمود.
یک روش دیگر،((پرورش اتوماتیک)) می باشد.دراین روش امکان مصرف خوراک جایگزین به صورت مداوم و آزادانه برای بره ها مهیا می شود . دراین روش نیروی کار کاهش یافته و در مدت کوتاه تعداد زیادی بره پرورش می یابد.دراین روش واحدهای مکش شیر برای تعدادزیادی بره قابل استفاده است. پرورش دهندگان گوسفند باتوجه به تعداد بره ای که می خواهند به صورت مصنوعی پرورش دهند بایستی تعداد سطل مورد نیاز را خریداری نمایند و یا خودشان اقدام به ساختن آنها نمایند.

پرورش بره ها در محفظه یا اتاقک بره
بره ها با شروع تغذیه جایگزین شیرازهفته دوم به اتاقک بره آورده می شوند.غذایی که بعد از این بایستی به برها بدهیم خوش خوراک بوده و دارای حداقل 20 درصد پروتئین باشد.کنجاله سویا به میزان 50 درصد کل جیره برای تغذیه بره ها در این مرحله مناسب است.از آنجا که یونجه خشک باعث نفخ در بره ها می شود نباید زیاد مصرف شود. یونجه پربرگ نباید در دوهفته اول زیاد شود و همچنین آب مصرفی بره ها بایستی تمیز و تازه باشد.غذا و آب طوری قراردهده شود که بره ها نتوانند ریخت و پاش کنند.بدین منظور ظرف شیر را می پوشانند تا فضولات داخل غذا نشود و هر24 ساعت یکبار غذای بره تعویض میشود.

بخش ها و تجهیزات مورد نیاز
بره هایی که به صورت مصنوعی پرورش می یابند باید به مقدار کافی از تحت شرایط تهویه و محیط مناسب از جایگزین شیر تغذیه نمایند.بره ها در چند هفته اول زندگی حرارت بدن خود را نمی توانند با محیط تطبیق دهند . بنابراین باید از تجهیزات گرمازا همانطور که در مورد جوجه های یکروزه استفاده می شود مانند مادر مصنوعی ،لامپها وغیره استفاده نماییم. طی تحقیقات انجام شده حرارت 20 درجه سانتیگراد محیط ، بهترین شرایط دمایی برای رشد بره ها می باشد. اگر زمین خاکی و یا بتون باشد بایستی روی آن را باکاه و یا تراشه چوب بپوشانیم . برای بره های تازه به دنیا آمده میتوانیم از دربهای چوبی یا فلزی جمع شونده سیار استفاده نماییم. برای هربره 0.9 مترمربع باکس چوبی سیار در سطح بتونی 0.5 الی 0.6 مترمربع تازمان اتمام شیرخوارگی کافی است.باکس های چوبی جمع شونده از لحاظ بهداشت و استفاده بهینه از سطح دارای مزیت می باشند. پستانک ها و سطلهای شیر مورد استفاده،دارای دونوع می باشند. نوع اول سیستم اتوماتیک و نوع دوم پستانک معمولی می باشد:
در سیستم اتوماتیک یک دگمه باز وبسته کردن وجود دارد که به کپسول پلاستیکی متصل است،وجوددارد.در سیستم پستانک ، رعایت بهداشت سخت تر بوده و خوردن شیر سردتر است . نوع دیگر پستانک متصل به کپسول پلاستیکی است که بره برای دریافت شیر بایستی فشار زیادی را با مکش به پستانک و کپسول وارد کند . در سیستم پستانک دار دو نوع سطل استفاده می شود:

پستانک-سطل نوع
I : دارای یک لاستیک به طول یک متر که ازداخل شیر عبور کرده و پستانک در راس سطل قرار می گیرد.

پستانک - سطل نوع
II: پستانک ها در اطراف قرار دارند و شیر با نیروی جاذبه زمین به داخل پستانک هاجاری می شود و بره ها آن را می خورند.شیر همیشه در پستانک قرار دارد و تغذیه بره ها را آسانتر می کند. درسیستم اتوماتیک ، هیچ افتی در میزان رشد بره ها نسبت به سیستم سطل وجود ندارد.پستانک های ازجنس لاتکس یا لاستیک برای این کار ایده آل هستند.

پستانک های لاستیکی دارای طول 4-3 سانتیمتر بوده و برا ی هر پستانک 5-3 راس بره در نظر گرفته می شود.برای پرورش مصنوعی بره ها دو یا سه قسمت در نظر گرفته می شود. اولین بخش، بخش عادت یا وفق دادن بره ها می باشد.بخش دوم مرحله عبور و بخش سوم بخش انفرادی است .
بره ها از بخش دوم (عبور) به بخش عادت پذیری آورده می شود.دراین بخش اگر بره ها به تغذیه مصنوعی عادت کنند دیگر نیازی به کمک ندارند. 3-2 روز بایستی نظارت انجام شود تا از عادت کردن بره ها به پستانک ها مطمئن شویم.بره ها تازمان از شیرگیری در بخش سوم می مانند. در آغول های فلزی و تخته ای،به ازای هر راس 0.18 مترمربع و در آغولهای بتونی 0.54 مترمربع سطح به ازای هر راس بره در نظر می گیریم . اگر در زمستان ، تعداد زیادی بره را بخواهیم به طور مصنوعی پرورش دهیم ، بایستی علاوه بر اینکه دمای محیط را بالاتر از 15 درجه سانتیگراد نگهداریم،تهویه مناسب نیز انجام دهیم تا سرعت رشد بره ها در حد قابل قبولی بماند.

 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
پستانک-سطل نوع I : دارای یک لاستیک به طول یک متر که ازداخل شیر عبور کرده و پستانک در راس سطل قرار می گیرد.

پستانک - سطل نوعII: پستانک ها در اطراف قرار دارند و شیر با نیروی جاذبه زمین به داخل پستانک هاجاری می شود و بره ها آن را می خورند.شیر همیشه در پستانک قرار دارد و تغذیه بره ها را آسانتر می کند. درسیستم اتوماتیک ، هیچ افتی در میزان رشد بره ها نسبت به سیستم سطل وجود ندارد.پستانک های ازجنس لاتکس یا لاستیک برای این کار ایده آل هستند.

پستانک های لاستیکی دارای طول 4-3 سانتیمتر بوده و برا ی هر پستانک 5-3 راس بره در نظر گرفته می شود.برای پرورش مصنوعی بره ها دو یا سه قسمت در نظر گرفته می شود. اولین بخش، بخش عادت یا وفق دادن بره ها می باشد.بخش دوم مرحله عبور و بخش سوم بخش انفرادی است .
بره ها از بخش دوم (عبور) به بخش عادت پذیری آورده می شود.دراین بخش اگر بره ها به تغذیه مصنوعی عادت کنند دیگر نیازی به کمک ندارند. 3-2 روز بایستی نظارت انجام شود تا از عادت کردن بره ها به پستانک ها مطمئن شویم.بره ها تازمان از شیرگیری در بخش سوم می مانند. در آغول های فلزی و تخته ای،به ازای هر راس 0.18 مترمربع و در آغولهای بتونی 0.54 مترمربع سطح به ازای هر راس بره در نظر می گیریم . اگر در زمستان ، تعداد زیادی بره را بخواهیم به طور مصنوعی پرورش دهیم ، بایستی علاوه بر اینکه دمای محیط را بالاتر از 15 درجه سانتیگراد نگهداریم،تهویه مناسب نیز انجام دهیم تا سرعت رشد بره ها در حد قابل قبولی بماند.

آغوز و خوراک جایگزین شیر
برای بره های تازه به دنیا امده مصرف آغوز دارای اهمیت ویژه ای است. هم برای بره هایی که توسط مادر خود تغذیه می شوند و هم برای بره هایی که به طور مصنوعی تغذیه می شوند آغوز باعث افزایش قدرت زنده مانی و منبع اجزای غذائی ویژه می باشد . علاوه براین که از لحاظ انرژی و پروتئین غنی می باشد،دارای آنتی کورها و گولوبولینهای مورد نیاز بره است.
بره ها بایستی در 24-18 ساعت اول زندگی آغوز مصرف نمایند.36-24 ساعت بعد از تولد میزان جذب مواد حیاتی آغوز از روده از روده باریک به میزان قابل توجهی کاهش می یابد . به بره هایی که می خواهیم بهصورت مصنوعی پرورش دهیم بایستی توسط شیشه و پستانک آغوز خورانده شود و یا اجازه دهیم تا در 6 ساعت اول زندگی از مادر خود تغذیه نماید.
بره های تازه به دنیا آمده به مصرف 20 میلی لیتر آغوز به ازای هر 0.5 کیلوگرم وزن زنده بدن نیازمندند.این مقدار در 4 دفعه با فواصل مساوی داده می شود.می توان آغوز اضافی را منجمد نموده و برای مصارف آینده نگهداری نماییم. اگر از گوسفندان آغوز کافی برای تغذیه بره تامین نشود این کمبود را می توان از آغوز گاو تامین نمود برای اینکه آنتی کورهای موجود در آغوز منجمد دناتوره نشوند بایستی به صورت غیرمستقیم گرما داده شود و بدین طریق با حفظ آنتی کورهای آغوز به آرامی ذوب نموده و به مصرف بره برسانیم.
آغوز منجمد را داخل کیسه داخل آب گرم قرار می دهیم . برروی کیسه حاوی آغوز به آرامی آب گرم می ریزیم و تا ذوب آغوز منجمد ادامه می دهیم.خوراک های آماده شده به عنوان جایگزین شیر بایستی صرفا برای بره ها آماده شده باشند و خوراک جایگزین تولید شده ب شیر گاو برای بره ها مناسب نمی باشد زیرا ذرات چربی موجود درشیر آماده شده برای بره ها بایستی در اندازه های مساوی (هموژن) باشند. شیر گاو به علت وجود لاکتوز زیاد می تواند باعث اسهال و درنتیجه مرگ و میر بره ها شود.
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
ترکیبات یک غذای جایگزین شیر برای تغذیه بره ها در جدول 1 آورده شده است :​
پروتئین خام​
24-22%​
چربی​
35-25%​
خاکستر​
8-5%​
سلولز خام​
1-0.5%​
ویتامین A​
20.000 IU/kg​
ویتامین D​
5000 IU/kg​
ویتامین E​
100-50 IU/kg​
لاکتوز​
25-22%​
چون خوراک جایگزین که به حالت پودر است دارای چربی بالا می باشد بایستی با آب ولرم مخلوط نماییم تا حل شود. محلول سرد شده در دمای 4-2 درجه سانتیگراد باید نگه داشته شود. با مکش مداوم خوراک جایگزین عوارض گوارشی ناشی از تغذیه مصنوعی به حداقل می رسد.خوراک جایگزین سرد بوده و از فعالیت میکروارگانیسم ها جلوگیری میکند. ظروف شیر و پستانک هارا هر 2،3 روز یکبار از هم جدا کرده و با آب و مایع ظرفشویی می شوییم و پستانک های پاره شده و خسارت دیده را تعوی می نماییم تا اتلاف شیر به حداقل برسد. خوراک جایگزین از یک روز قبل آماده شده و در یخچال نگهداری می شود.مصرف شیر با توجه به وزن زنده بره ها و سن بره ها به طور متوسط روزانه مصرف غذای جایگزین 1.1-1.5 و 1.7کیلوگرم در روز و یا به طور متوسط 0.93 کیلوگرم در روز می باشد.

انتخاب بره برای پرورش مصنوعی
پرورش مصنوعی به منظور پایین آمدن میزان مرگ و میر در بره ها اعمال می شود . بره های زیادی یا بره هایی که مادرش مرده است بایستی به میش پرشیر دیگر سپرده شود.در نژادهایی که دو قلوزایی بیشتری دارد مانند سقزی یا کردی پرورش مصنوعی اعمال می شود.عموما بره های با جثه بزرگ و پرحرکت برای پرورش مصنوعی انتخاب میشوند.بره های ضعیف را بایستی به مادر خود سپرد.اما برخی از تحقیقات اظهار می دارند که گوسفندهای حاصل از پرورش مصنوعی دقیق وزن زنده بالاتری نسبت به گوسفندهایی که به طور طبیعی پرورش یافته اند دارا می باشند.اگر گوسفند3 یا4 بره به دنیا آورد 2 راس از بره ها را به منظور پرورش مصنوعی انتخاب می نماییم.این انتخاب را 2 الی 6 ساعت بعد از تولد باید انجام دهیم. با طولانی تر شدن زمان انتخاب بره ها به سوء تغذیه و عوارض متابولیکی دچار خواهند شد.

شروع پرورش مصنوعی
برای شروع پرورش مصنوعی باید مطمئن بود که بره ها در طی پرورش مصنوعی آغوز کافی دریافت نموده باشند.بدین منظور بره باید 4 الی 6 ساعت برای تغذیه از میش رها شود.میتوان آغوز مستقیما از پستان مادر یا ازطریق پستانک دریافت کند. برای اینکه بعد از خوردن آغوز بره ها قدرت مکش خوبی داشته باشند قبل از تغذیه با غذای جایگزین 4 الی 6 ساعت بایستی صبر کرد .اما اگر مدت دادن غذای جایگزین طول بکشد رغبت بره ها برای مکش کم می شود.برای جلوگیری از عارضه ((عضله سفید)) به بره ها به ازای هر 0.5 کیلو وزن زنده بدن یک دز آمپول
e- سلنیوم و یا سولفاست که حاوی 0.25 میلی گرم سلنیوم است تزریق شود. سرپستانک را به دهان بره مالیده و به آرامی چانه پایین را باز کرده و در دهان بره قرار می دهیم تا شروع به مکش نماید.از پشت بره گرفته و به سمت پستانک هدایت می کنیم . این حرکات باید جایگزین حرکات طبیعی میش مادر در شیر دادن به بره را وانمود نماید.هر 4 الی 6 ساعت یکبار بره ها باید به مکیدن پستانک عادت داده شوند.
2الی3دفعه انجام این کار کفایت میکند.بره های بزرگتر از دوروزه برا یاینکه به پستانک مصنوعی عادت نمایند دست کم 4 الی 6 دفعه عادت پذیری لازم است. عادت دادن بره ها به منظور قطع نیاز به کمک انسانی انجام می شود. در ابتدا بایستی خوراک جایگزین سرد باشد.اصلا از خوراک ولرم استفاده نشود. برخی از بره ها گوسفندهای بزرگتر را به عنوان مادر خود می پندارند و سر خود را به شکم و پشت گوسفند می مالد که این بره ها به سختی به پرورش مصنوعی خو می گیرند و اغلب در اثر گرسنگی می میرند. بدین دلیل بره هایی که این رفتار را نشان می دهند از رمه دور می شوند.
اغلب بره ها 1 الی 2 روز در مرحله عادت پذیری می مانند و بعداز عادت انها به تغذیه شیر مصنوعی به سییستم اتوماتیک منتقل می کنیم.دراین بخشها باید دقت کنیم که با بره های دیگر قاطی نشود. تغذیه و بهداشت مناسب باعث می شود که هر بره روزانه 300 الی 375 گرم به وزن زنده خود بیافزاید.

غذای مکمل و آب
درسیستم اتوماتیک به بره ها به طور آزادانه امکان نوشیدن شیر داده می شود.بر اساس ماده خشک غذای حاوی 18الی 20 درصد پروتئین بایستی داده شود .این غذا که یک جیره استارتر برای بره ها می باشد در جدول 2 آمده است:
ماده خام​
%​
ذرت​
62.0​
کنجاله سویا (44%CP)​
31.0​
ملاس​
4.5​
سنگ آهک (کربنات کلسیم)​
2.0​
مواد معدنی (مینرال)​
0.5​
بره های تازه به دنیا آمده هنوز مکانیسم نشخوار ندارند.بدین دلیل پروتئین مصرفی ازنوع NPN نمی باشد و از منابع طبیعی پروتئینی تامین شده است.پیلت های مورد استفاده بایستی در قطعات بزرگ بریده شده باشند. بره های با سن کم هم شروع به مصرف کنسانتره در مقادیر کم می نمایند.بدین دلیل در 21 الی 30 روزگی بره ها ازشیر گرفته می شوند و به مصرف خوراکهای نرمال شروع می کنند. آخورها باید طوری ساخته شوند که حداقل ریخت و پاش ، حداقل پرت و حداقل آلودگی با فضولات را دارا باشند.
بایستی در محل پرورش سنگهای لیس زدنی معدنی برای تامین مینرال وجود داشته باشد.

از شیر گرفته شدن بره ها
به دلیل اینکه خوراک جایگزین گران است بره ها به زودی به مصرف علوفه عادت داده می شوند. البته قبل از اینکه بره ها کاملا از شیر گرفته شوند بایستی به غذاهای فیبردار عادت داده شوند.به خاطر اینکه بره ها در هنگام از شیرگیری استرسی نداشته باشند در ابتدا خوراک جایگزین را از محیط دور میکنیم. تا 7 الی 10 روز بعد از شیرگرفتن غذای کمتری را بره ها مصرف می کنندو در نتیجه لاغر می شوند.بره ها در 15 الی 20 روزازشیرگرفته می شوند. اما مهمترین مساله در زمان از شیرگیری بره ها وزن زنده بره می باشد.بهترین وزن ازشیرگیری 9 کیلوگرم وزن زنده می باشد . بره ها به صورت گروهی از شیر گرفته می شوند(به خاطر کاهش استرس) و اگر در محیط جدید نیز غذای قبل ازشیرگیری باشد بره ها استرس خواهند داشت.
بره ها تا رسیدن به 18 کیلوگرم بایستی از غذای حاوی 20-18%
CP تغذیه نمایند. این باعث می شود عوارض ناشی از کمبود پروتئین در آینده که با غذاهای با فیبر بالا تغذیه میشوند به حداقل برسد.
بره ها بعد از مصرف 1200-900 گرم غذای جایگزین شیر یا در حدود 4 هفتگی از شیر گرفته می شوند. البته باید مطمئن بود که این بره ها دیگر می توانند از خوراکهای دارای فیبر تغذیه نمایند.

 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
شروع پرورش مصنوعی
برای شروع پرورش مصنوعی باید مطمئن بود که بره ها در طی پرورش مصنوعی آغوز کافی دریافت نموده باشند.بدین منظور بره باید 4 الی 6 ساعت برای تغذیه از میش رها شود.میتوان آغوز مستقیما از پستان مادر یا ازطریق پستانک دریافت کند. برای اینکه بعد از خوردن آغوز بره ها قدرت مکش خوبی داشته باشند قبل از تغذیه با غذای جایگزین 4 الی 6 ساعت بایستی صبر کرد .اما اگر مدت دادن غذای جایگزین طول بکشد رغبت بره ها برای مکش کم می شود.برای جلوگیری از عارضه ((عضله سفید)) به بره ها به ازای هر 0.5 کیلو وزن زنده بدن یک دز آمپول
e- سلنیوم و یا سولفاست که حاوی 0.25 میلی گرم سلنیوم است تزریق شود. سرپستانک را به دهان بره مالیده و به آرامی چانه پایین را باز کرده و در دهان بره قرار می دهیم تا شروع به مکش نماید.از پشت بره گرفته و به سمت پستانک هدایت می کنیم . این حرکات باید جایگزین حرکات طبیعی میش مادر در شیر دادن به بره را وانمود نماید.هر 4 الی 6 ساعت یکبار بره ها باید به مکیدن پستانک عادت داده شوند.
2الی3دفعه انجام این کار کفایت میکند.بره های بزرگتر از دوروزه برا یاینکه به پستانک مصنوعی عادت نمایند دست کم 4 الی 6 دفعه عادت پذیری لازم است. عادت دادن بره ها به منظور قطع نیاز به کمک انسانی انجام می شود. در ابتدا بایستی خوراک جایگزین سرد باشد.اصلا از خوراک ولرم استفاده نشود. برخی از بره ها گوسفندهای بزرگتر را به عنوان مادر خود می پندارند و سر خود را به شکم و پشت گوسفند می مالد که این بره ها به سختی به پرورش مصنوعی خو می گیرند و اغلب در اثر گرسنگی می میرند. بدین دلیل بره هایی که این رفتار را نشان می دهند از رمه دور می شوند.
اغلب بره ها 1 الی 2 روز در مرحله عادت پذیری می مانند و بعداز عادت انها به تغذیه شیر مصنوعی به سییستم اتوماتیک منتقل می کنیم.دراین بخشها باید دقت کنیم که با بره های دیگر قاطی نشود. تغذیه و بهداشت مناسب باعث می شود که هر بره روزانه 300 الی 375 گرم به وزن زنده خود بیافزاید.

غذای مکمل و آب
درسیستم اتوماتیک به بره ها به طور آزادانه امکان نوشیدن شیر داده می شود.بر اساس ماده خشک غذای حاوی 18الی 20 درصد پروتئین بایستی داده شود .این غذا که یک جیره استارتر برای بره ها می باشد در جدول 2 آمده است:
ماده خام​
%​
ذرت​
62.0​
کنجاله سویا (44%CP)​
31.0​
ملاس​
4.5​
سنگ آهک (کربنات کلسیم)​
2.0​
مواد معدنی (مینرال)​
0.5​
بره های تازه به دنیا آمده هنوز مکانیسم نشخوار ندارند.بدین دلیل پروتئین مصرفی ازنوع NPN نمی باشد و از منابع طبیعی پروتئینی تامین شده است.پیلت های مورد استفاده بایستی در قطعات بزرگ بریده شده باشند. بره های با سن کم هم شروع به مصرف کنسانتره در مقادیر کم می نمایند.بدین دلیل در 21 الی 30 روزگی بره ها ازشیر گرفته می شوند و به مصرف خوراکهای نرمال شروع می کنند. آخورها باید طوری ساخته شوند که حداقل ریخت و پاش ، حداقل پرت و حداقل آلودگی با فضولات را دارا باشند.
بایستی در محل پرورش سنگهای لیس زدنی معدنی برای تامین مینرال وجود داشته باشد.

از شیر گرفته شدن بره ها
به دلیل اینکه خوراک جایگزین گران است بره ها به زودی به مصرف علوفه عادت داده می شوند. البته قبل از اینکه بره ها کاملا از شیر گرفته شوند بایستی به غذاهای فیبردار عادت داده شوند.به خاطر اینکه بره ها در هنگام از شیرگیری استرسی نداشته باشند در ابتدا خوراک جایگزین را از محیط دور میکنیم. تا 7 الی 10 روز بعد از شیرگرفتن غذای کمتری را بره ها مصرف می کنندو در نتیجه لاغر می شوند.بره ها در 15 الی 20 روزازشیرگرفته می شوند. اما مهمترین مساله در زمان از شیرگیری بره ها وزن زنده بره می باشد.بهترین وزن ازشیرگیری 9 کیلوگرم وزن زنده می باشد . بره ها به صورت گروهی از شیر گرفته می شوند(به خاطر کاهش استرس) و اگر در محیط جدید نیز غذای قبل ازشیرگیری باشد بره ها استرس خواهند داشت.
بره ها تا رسیدن به 18 کیلوگرم بایستی از غذای حاوی 20-18%
CP تغذیه نمایند. این باعث می شود عوارض ناشی از کمبود پروتئین در آینده که با غذاهای با فیبر بالا تغذیه میشوند به حداقل برسد.
بره ها بعد از مصرف 1200-900 گرم غذای جایگزین شیر یا در حدود 4 هفتگی از شیر گرفته می شوند. البته باید مطمئن بود که این بره ها دیگر می توانند از خوراکهای دارای فیبر تغذیه نمایند.

مراقبت و بهداشت
در بره هایی که به طور مصنوعی بزرگ شده اند بایستی واکسن ((آنتروتوکسمی)) تزریق شود . اولین بار در آغاز مصرف غذای جایگزین شیر و بار دوم سه هفته بعد از بار اول تزریق می شود.(مخصوصا در بره هایی که کمتر آغوز خورده اند).
اگر در بره ها اسهال دیده شود بایستی بهداشت آب و حرارت و خاک محیط بررسی شود و در صورت پیشرفت عوارض به دامپزشک مراجعه شود.

اصولی که در پرورش مصنوعی بره ها بایستی رعایت شود:
1- یک منبع شیر بایستی تامین شده و آغوز منجمد همیشه در دسترس باشد
2- از بین بره های ضعیف و متعدد فعالترین آنها انتخاب شود.
3- مطمئن شویم که در 12 الی 18 ساعت اول زندگی بره ها آغوز کافی خورده اند.
4- برای هر 0.5 کیلوگرم وزن زنده 0.25 میلی گرم سلونیوم تزریق شود ( ضد عارضه عضله سفید )
5- غذای جایگزین بایستی مناسب با سیسیتم گوارشی بره ها باشد.
6- به منظور پایین آمدن فعالیت میکروارگانیسم ها شیر مصنوعی بایستی در 8 ال 15 درجه سانتیگراد مصرف شود
7- تا زمانی که بره ها خودشان بتوانند از پستانک مصنوعی تغذیه نمایند،بایستی به آنها کمک کنیم تا عادت نمایند
8- 3 الی 5 روز اول مراقبت ویژه ای را روی نحوه تغذیه بره ها اعمال نماییم تا مطمئن باشیم بره ها به مکیدن شیر مصنوعی عادت کرده اند
9- وسایل و تجهیزات تغذیه مصنوعی بایستی هر 2 الی 3 روز کنترل شود و کپسول و پستانک های خسارت دیده تعویض شود
10- در هنگام از شیرگیری بره ها باید 9 کیلوگرم وزن زنده داشته باشند.
11- بره ها به آنتروتوکسمی نوع
D و C حساسند و باید دوبار برعلیه آن واکسینه شوند
12- وقتی بره ها به 18 الی 20 کیلوگرم رسیدند میزان بالای پروتئین جیره کاسته می شود.
13- در مراتع باکیفیت چرا شوند و علوفه خوب مصرف کنند.

ترجمه : علیرضا لطفی ( مهندسی علوم دامی – دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر)
منبع پارس بیولوژی
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
پرورش گوسفند قره گل

پرورش گوسفند قره گل



رمضانعلی عزیزی-عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

مقدمه
یکی از برکتها و نعمت های خداوند برای ما انسانها گوسفند است. گروهی عقیده دارند که ایران اولین سرزمین پرورش گوسفند در جهان است. سپس از این منطقه گوسفند ها به همه قسمتهای جهان پراکنده شده اند. در کشور ما بیشتر از 25 نوع و نژاد گوسفند وجود دارد. زیرا گوناگونی آب و هوا، در قسمت های مختلف کشور ما زیاد است و هر نوع گوسفندی با آب و هوای به خصوصی سازگاری دارد. به طور معمول گله داران انتظار دارند که گوسفندان همه نوع محصولی مثل گوشت، شیر، پشم، پوشت و غیره تولید کنند. بیشتر نژادهای گوسفند هم این محصولات را تولید می کنند، اما هر نژادی در تولید یک محصول استعداد بیشتری دارد . بنابر این گوسفندان را بر این اساس تقسیم بندی می کنند.
یک گروه از گوسفندان ایرانی، گوسفند پوستی هستند. یعنی پوست بره بسیار زیبایی را تولید می کنند. این گروه، سه نژاد مهم دارند: 1- نژاد قره گل خراسان 2- نژاد کبوده شیراز 3- نژاد زندی.

پوست بره قره گل چه فرقی با پوست دیگر بره ها دارد ؟
به طور معمول در همه نژاد های گوسفند، موهای روی پوست بره هایی که تازه به دنیا آمده اند، دارای پیچیدگی و حتی گل هایی است. تعدادی از این نوع پوست ها هم وارد بازار تجارت می شود. اما پوست بره قره گل ویژگی هایی دارد که در پوست بره های دیگر دیده نمی شود.پوست بره قره گل پر پیچ و گل است. در پوست این نوع بره، موها طوری قرار گرفته اند و به هم تابیده اند که نقش و نگارهایی را روی پوست بوجود می آورند. به علاوه کشش موو درخشندگی و زیبایی پوست در این بره ها با نژادهای دیگر به طور کلی فرق می کند. به همین سبب از سالهای دور تا کنون، تجارت پر سود پوست بره قره گل در تمام جهان وجود داشته است. پوست بره قره گل ارزش زیادی دارد. کشورهای اصلی تولید کننده پوست این نوع بره ایران، افغانستان و ازبکستان هستند. به دلیل ارزشمندی این نوع پوست جدود 50 کشور دیگر هم چند سال است که در حال پرورش این نژاد هستند.نکته: موهای روی پوست بره های قره گل، نظم به هم پیچیدگی و درخشندگی به خصوص و زیبایی دارد.

ویژگی های یک گوسفند قره گل خوب
هر دامدار برای انتخاب گوسفند باید از ویژگی های آن نژاد آگاهی داشته باشد. گوسفند اصیل قره گل که با نژاد دیگری آمیخته نشده باشد، یعنی آنرا (دوبر ) نکرده باشند، این ویژگی ها را دارد:
§ تا حدودی درشت اندام با بدنی کشیده و دست ها و پاهای نازک، بلند، کشیده و خشک است.
§ سر آن معمولاً کشیده است و برجستگی کمی روی پیشانی و بینی دارد.
§ گوشها پهن، دراز و آویخته است.
§به جای دنبه، دارای دم پهنی است و انتهای آن حالت برگشته دارد.
§در این نژاد، قوچ ها شاخدار میشها بدون شاخ هستند.

رنگ بدن گوسفند قره گل
رنگ اصلی گوسفندان قره گل از زمانی که بره هستند، مشخص است. بیشتر گوسفندان قره گل خراسان، سیاه رنگ هستند که به آنها (طوس) هم گفته می شود. تعداد بسیار کمی از آنها به رنگ خاکستری یا (چال) و قهوه ای یا (سور) دیده می شوند. بره های قره گل سیاه از تولد تا حدود یک سالگی، سیاه یکدست هستند. با بالا رفتن سن، رنگ تنه کم کم خاکستری می شود. بعد از دو سالگی، سیاهی رنگ فقط در ناحیه سر و انتهای دست و پا باقی می ماند.

منطقه پرورش گوسفندان قره گل
گوسفند قره گل، دام بسیار مقاوم و پر تحرکی است. منطقه های پرورش این گوسفند، دشت خشک و گرمی است که مقدار بارندگی در آنجا کمتر از 250 میلی متر در سال باشد. این گوسفندان می توانند در تابستان در گرمای 45 درجه سانتی گراد در مراتع چرا کنند و در زمستان هم تا 30 درجه سانتی گراد زیر صفر سرما را تحمل کنند. گوسفندان قره گل می توانند در مراتع های فقیر که کم علوفه هستند، چرا کنند.
به طور کلی محل زندگی و پرورش گوسفند قره گل، منطقه های گرم و سوزان، صحراهای کم آب و علف با رطوبت بسیار کم است. این منطقه زمستانهای سرد ویا یخبندانی دارند. منطقه پرورش قره گل سیاه در ایران، در شمال شرق استان خراسان در منطقه سرخس است. این منطقه دنباله صحرای خشک و بی آب و علف قره قوم است.
نکته: گوسفند قره گل در منطقه های کم آب و علف، گرم و سوزان، پرورش پیدا می کند.

پرورش پوست مناسب در بره قره گل
گله داران عزیز، مرغوب بودن و زیبایی پوست بره قره گل به خالص بودن گله بستگی دارد. به علاوه، خصوصیت هایی که از پدر و مادر بره می رسد نیز در مرغوب بودن و زیبایی پوست نقش زیادی دارد. بهترین پوست آنهایی هستند که نازک، درخشنده و دارای موهای کوتاه و گلهای مرتب باشند. رنگ پوست هم در قیمت آن بسیار موثر است. پوست هایی که رنگ های طلایی، نقره ای و رنگ های گوناگون دیگر هستند، ارزش بیشتری دارند. برای بدست آوردن پوست با گلهای مناسب، بره های نوزاد را تا دو سه روز پس از تولد ذبح می کنند. زیرا با بزرگ شدن بره کم کم گلها شکفته و باز می شوند. درنتیجه زیبایی خود را از دست می دهند.
نکته :بهترین پوست بره قره گل، پوستی است که نازک، دارای موهای کوتاه و گلهای مرتب و درخشنده باشد.

چه کار کنیم تا یک گله قره گل مناسب داشته باشیم؟
دامدار گرامی، برای داشتن یک گله مناسب، ابتدا باید کار خالص کردن گله را انجام دهید. برای این کار، تمام میشهای دوبر و آنهایی که شکل ظاهری قره گل را ندارند از گله خارج کنید. به علاوه گوسفندان پیر، بیمار و قصر را باید از گله خارج کرده و فروخته شوند. کار بعدی، انتخاب قوچهای اصلاح شده خوب برای جفتگیری با میشها ی گله است. زیرا قوچ قره گل اصلاح شده، بره هایی با پوست های مرغوب تولید می کند. گله داران با سابقه، بره های نر با پوست زیبا و مرغوب را انتخاب و نگهداری می کنند. یا از گله های دیگر می خرند. به این ترتیب، بعد ها از این بره ها در بارور ساختن گله استفاده می کنند. ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد گوسفند قره گل در شهرستان سرخس، بهترین قوچها و شیشک های اصلاح شده را تولید می کند. این ایستگاه بهترین گوسفند قره گل را در اختیار گله داران قرار دهد.نکته: قوچهایی که برای بارور ساختن کله انتخاب می شوند، نقش مهمی در اصلاح نژاد گوسفندان دارند.

 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
به گوسفندان اهمیت بدهید.
با استفاده از مطالبی که گفتیم، می توانید یک گله بسیار خوب قره گل داشته باشید. برای این که گوسفندان گله شما تولید مناسبی داشته باشند، باید سالم نگهداری شوند. می دانید که انگل های خارجی وداخلی به گوسفندان آسیب های زیادی وارد می کنند. در نتیجه تولید آنها کم می شود. با مشورت دامپزشکی منطقه در زمان مناسب به گوسفندان، داروهای ضد انگل بدهید. برای از بین بردن انگلهای خارجی هم برای دام ها از حمام ضد کنه استفاده کنید. با تزریق واکسن از برخی بیماریها مانند بروسلوز، آبله، پرخوری، سیاه زخم و تب برفکی می توان پیشگیری کرد.
نکته: پیشگیری بهتر از درمان است. واکسن های لازم را با مشورت دامپزشکی به گوسفندان تزریق کنید.

خلاصه مطالب:
§ ایران اولین سرزمین پرورش گوسفند در جهان بوده است.
§ بیشتر از بیست و پنج نژاد در کشور ما وجود دارد.
§ گوناگونی آب و هوا در کشور ما وجود دارد.
§ گوناگونی آب و هوا در کشور ما باعث شده که نژادهای مختلف گوسفند داشته باشیم.
§ گوسفندان پوستی کشور، قره گل خراسان، کبوده شیراز و زندی هستند.
§ موهای روی پوست بره قره گل دارای نظم، به هم پیچیدگی، درخشندگی، نقش و نگار و گلهای زیبایی است.
§ در گوسفند قره گل، دست و پا ظریف و نازک، بدن کشده و دم کوتاه است.
§ رنگ بدن در بره قره گل سیاه است و هرچه سن بالا می رود خاکستری می شود.
§ پوست های رنگی قره گل ارزش بیشتری دارند.
§ منطقه پرورش گوسفند قره گل، منطقه های بیابانی و کم آب و علف است.
§ پوست مرغوب بره قره گل نازک، درخشنده، با موهای کوتاه و گلهای مرتب است.
§ با استفاده از قوچهای اصلاح شده قره گل بره های بهتر به دست می آید.
§ تزریق واکسن در زمان مناسب به گوسفندان، موجب پیشگیری از بیماریها می شود.

نکته های مفید:
§ پوست بره قره گل نظم، درخشندگی و نقش و نگار زیبایی دارد.
§ گوسفند قره گل در بیابان های کم آب و علف پرورش می یابد.
§ با استفاده از قوچ های اصلاح شده قره گل، بره های بهتری به دست می آید.
§ پوستهای رنگی بره قره گل ارزش بیشتری دارد.
§ برای داشتن گله مناسب، به سلامتی و تغذیه گوسفندان خود اهمیت بدهید.
§ تزریق واکسن در زمان مناسب، موجب پیشگیری از بیماری ها می شود.
§ گوسفندان قره گل به رنگ های سیاه، خاکستری و قهوه ای هستند.
§ گوسفندان قره گل در برابر سرما و گرما مقاوم هستند.
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
محاسن و معایب پرورش گوسفند

محاسن و معایب پرورش گوسفند

شناخت پرورش گوسفند و اهمیت آن

بدون شک کوچکی جثه، قابلیت رام شدن و بهره دهی زیاد از نقطه نظر تولید گوشت، شیر و پشم وسایر فرآورده های آن باعث شده است که نظر انسان به این حیوان جلب گردد. در ایران علوفه مراتع متغییر است و گوسفندان همانند شتر مواد لازم را در بدن خود به صورت دنبه و دیگر مواد ذخیره می کند. به خاطر مسایل مذهبی و اهمیت قربانی کردن، گوشت گوسفند در درجه اول و دیگر فرآورده های آن در درجه دوم اهمیت قرار دارد.
به علت عدم آگاهی گوسفندداران ایرانی اغلب گوسفندان ایرانی اصالت خود را از دست داده و به صورت ناخالص در آمده اند.
دامنه های سلسله جبال زاگرس در جنوب غربی و مرکز و سلسله جبال البرز در شمال ایران مناطق مناسبی برای پرورش گوسفند در ایران هستند.

محاسن و معایب پرورش گوسفند

محاسن:
1. گوسفند یک حیوان نسبتاً خوش بنیه ای است که آب و هوای متغییر و خشک را تحمل می کند و با فقیرترین علوفه و غذل ها را رشد خود ادامه می دهد.
2. بوسیله گوسفند می توان زمین های نا مرغوبی که برای کشت و زرع مناسب نیست با ایجاد مرتع مصنوعی مورد استفاده قرار داد.
3. گوسفند در مقایسه با سایر دام ها به جیره نگهداری کمتری احتیاج دارد و بیشتر غذایی را که دریافت می کند صرف تولید رشد و نمو خود مینماید. به همین سبب در بیشتر کشورهای دنیا از نقطه نظر اقتصادی در رتبه اول قرار دارد.
4. انواع فرآورده های گوسفند را در تمام طول سال می توان به بازار عرضه کرد، به همین جهت دامدار کمتر با مشکلات مالی مواجه می شود.
5. برگشت سرمایه نسبتاً سریع است، به عنوان مثال بره را در 3 ماهگی یعنی 8 ماه پس از آبستنی می توان فروخت.
6. عادت گوسفند از نظر دفع فضولات و به ویژه در نقاط مرتفع چراگاه و مرتع از نظر تقویت و کود دهی خاک مورد توجه و اهمیت است.
7. پشم حاصله را می توان به راحتی انبار کرد و در زمان مناسب به بازار عرضه کرد یا به مسافت های دور فرستاد.
8. چربی خالص پشم (لالولین) که از پساب حاصله از شستشوی پشم به وسیله روش های شیمیایی جدا می گردد به عنوان مخلوط کننده کرم های آرایشی و طبی استفاده می گردد.

معایب:
1. گوسفند معمولاً از نظر حیوانات مهاجم به ویژه سگ و گرگ در معرض مخاطره است.
2. گوسفند در برابر آسیب ها و بیماری ها و به ویژه عوارض انگلی نسبت به سایر دامها بیشتر حساس است.
3. حرفه چوپانی از نظر اجتماعی چندان چشمگیر نیست و به همین جهت سیستم چوپانی پرورش گوسفند معمولاً با کمبود افراد مجرب مواجه است.
4. الیاف مصنوعی که از ترکیبات شیمیایی و رزین تولید می شود می تواند به عنوان ماده جایگزین پشم با آن رقابت نماید.
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
اهمیت استفاره از مراتع در پرورش گوسفند

در بیشتر مناطق دنیا پروش گوسفند به صورت چرای آزاد یعنی به شکل همان سنت اولیه انسان با استفاده از مراتع طبیعی انجام می پذیرد.

انواع چرا

1. چرای گسترده یا آزاد: به دو نوع نوع گسترده نسبی و مطلق تقسیم می گردد که در نوع اول گله در کل طول سال در کل مرتع چرا می کند ولی در حالت دوم قسمتی از مرتع برای جمع آوری غذای زمستانی حفظ می گردد.
2. چرای انتقالی یا بسته: در این روش مرتع به وسیله حصار به قطعات مختلفی تقسیم می گردد و گوسفندان در هر ایامی از سال در قسمتی از مرتع به سر می برند. از تفاوت هایی که این روش با روش گسترده دارد این است که به علت بسته بودن گیاهان نا مطبوع هم به مصرف گوسفند میرسد.
3. چرای مخلوط : گاهی اوقاط و بر حسب شرایط می توان حیوان دیگری را در چرای گوسفند وارد ساخت، از انواع چرای مخلوط می توان چرای گوسفند و گاو،میش و بره نام برد.

موقع چرا

معمولاً گوسفند از اوایل فصل بهار قادر به انتقال به چراگاه می باشد و اگر چه انتخاب زمان انتقال در هر نقطه بستگی به شرایط آب و هوایی، ارتفاع، نوع خاک و بالاخره نوع گیاه دارد ولی توجه به دو نکته لازم و ضروری است. اولاً آن که گیاهان سمی در بهار زودتر از سایر گیاهان ظاهر می شوند و پیش چرای گوسفند در این مناطق می تواند باعث تلفاتی در گله گردد. ثانیاً هنگامی می توان از چراگاه استفاده نمود که ارتفاع ساقه های علوفه دست کم به 10 تا 12 سانت رسیده باشد. با این ترتیب هر قدر در عقب انداختن چرا به اواسط بهار سعی شود در حفظ و نگهداری مرتع تلاش بیشتری مبذول گردیده.

ظرفیت چرای مرتع

بر حسب تعریف، حداکثر تعداد گوسفندی که می تواند در در هر سال در محدوده خاصی و در مدت معینی چرا کند و سطح تولید مرتع از نظر کمیت و کیفیت تغییر نکند ظرفیت چرای مرتع نامیده می شود.
مدت معین چرا از نظر آنکه در سطح تولید مرتع تغییری حاصل نگردد در ایران به صورت متوسط حدود 100 روز است.
بر اساس آخرین آمار تعداد دام موجود در کشور حدود 80 میلیون واحد دامی است و که از این تعداد با توجه به ضریب وابستکی انواع مختلف دام به مرتع حدودو 50 میلیون واحد دامی کشور کاملاً وابسته به مراتع می باشند که براساس موجود حدود 5/35 میلیون واحد دامی اضافه در مراتع چرا می کنند یا به زبان دیگر میتوان گفت از مراتع موجود 3 تا 5/3 برابر ظرفیت مجازبهره برداری می شود که این باعث تخریب و کاهش مراتع می گردد.

شناسایی و قضاوت گوسفند

ابتدا باید هدف از پرورش را مشخص نمود سپس نژاد را انتخاب کرد.معمولاً دو صت را با اولویت قرار دادن یکی از آنها در نظر می گیرند.(مانند زیر)

صفت اصلی
صفت فرعی

گوشت
پشم

پشم
گوشت

گوشت
شیر

شیر
پشم


جایگاه و تجهیزات لازم برای پرورش گوسفند

پرورش گوسفند در مقایسه با پرورش گاو به تجهیزات و امکانات کمتری احتیاج دارد و در اکثر کشورهای دنیا گوسفندان در بیشتر ایام سال به صورت آزاد پرورش می یابند و در فصل زمستان و ایام نا مساعد هوا در محیط های بسته به سر می برند. گوسفند حیوانی است که تنها از کوران باد و رطوبت نامناسب رنج میبرد و در برابر بسیاری از تغییرات جوی بردبار و مقاوم است. پس از احداث جایگاه باید به دسترسی آسان آب توجه داشت چرا که آب نیاز اولیه است.

آغل

تقسیمات داخلی آن باید به گونه ای باشد که بتوان آن را با توجه به نیاز و شرایط تغییر داد، مثالاً اگر دامدار مایل باشد فضایی برای نگهداری گوسفندان داشتی فراهم کند با اندک تغییراتی آن را فراهم کند. از جمله مسایلی که باید در نظر داشت عبارتند از دیوار چینی مناسب و نامساعد برای رشد هرگونه انگل، کف سازی محکم بادوام، غیرقابل نفوذ و غیر لغزنده، سقف سبک، ارزان و غیر قابل نفوذ برای جانوران،بهاربند با حصاربندی مناسب که همان حیاط آغل است، وسایل غذاخوری مدرن و کارآمد، نور و تهویه مناسب.

جایگاه باز

جایگاه باز عبارت است یک ساختمان مسقف که از چهار طرف باز است در نمونه مدرن آن دیوارهای جانبی از عدل های کاه و کف را به صورت نرده ای می سازند. این نوع جایگاه در بیشتر کشورها برای میش های داشتی استفاده می گردد ، مساحت لازم برای هر میش بالغ حدود 1 تا 5/1 مترمربع است و آخور و آبشخور به میزان لازم بر حسب تعداد گله تأمین می گردد.

جایگاه نیمه باز

عبارت است از یک ساختمان ساده که از سه طرف محصور شده و از یک طرف باز است و حیاطی در کنار دارد که گوسفندان در شرایط نامساعد جوی یا برای استرحت در قسمت مسقف بسر می برند.

قسمت های لازم دیگر

اتاق توزین دام، پشم چینی، بسته بندی پشم، ذخیره علوفه، توزین، نگهداری مواد کنسانتره و یا روزانه، محل تهیه غذای روزانه، نگهداری کود، نگهداری گوسفندان مریض، حمام دام، اتاق شیردوشی، اتاق کارگر و دفتر.
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
بلوغ و تولید مثل در گوسفند

بلوغ جنسی در بره نر، بستگی به عوامل متعددی دارد که به ترتیب عبارتند از وزن،سن،نژاد،آب و هوا،فصل تولد و غذا.
به نظر میرسد وزن حیوان بیش از سایر موارد در در این امر موثر باشد. احتمالاً مسئله تغذیه به این امر کمک می کند. به تجربه ثابت شده بره های پاییزه دیر تر از بره های بهاره به بلوغ می رسند. همچنین نژادهای درشت اندام دیرتر از نژادهای کوچک اندام به سن بلوغ میرسند. البته این صفت به خصوصیت نژادی هم مرتبط است. شرایط آب و هوا از نظردرجه حرارت و رطوبت در بلوغ بره ها موثر است. بطور کلی در شرایط ایران بره ها بین 6 تا 12 ماهگی به سن بلوغ رسیده و قادر به جفت گیری می باشند ولی از لحاظ بهره برداری و تولید نسل، از سن 18 ماهگی به بعد مورد بهره برداری قرار میگیرند.

روش های پرورش گوسفند

1. روش پرورش گوسفند نژاد خالص: دراین روش معمولاً فقط یک نوع نژاد خالص برای پرورش در نظر گرفته می شود و تمام مساعی در جهت تثبیت و تقویت نژاد مربوطه انجام می گیرد. قوچ های حاصله به مصرف کسانی که به صورت آمیخته گری به پرورش گوسفند پرداخته اند می رسد. این کار معمولاً سود اقتصادی چندانی ندارد و غالباً به صورت ذوقی یا توسط ارگان های دولتی انجام می گیرد. در ایران ایستگاه پرورش گوسفند عباس آباد مشد (30 کیلومتری جاده سرخس) وابسته به سازمان دامپروری کل کشور از جمله مراکزی است که در از نژاد خالص بلوچی پرورش داده می شود.
2. روش پرورش گوسفند به روش آمیخته گری: در اغلب کشور های دنیا از این روش برای پرورش استفاده می گردد. در این روش سعی می گردد دو نوع نژاد مطلوب مثلاً نژاد گوشتی و نژاد مناسب باروری با هم آمیخته می گردد و در نسل اول ژن های مطلوب ژن های ضعیف را کنار زده و بره حاصل از آمیزش این دو نژاد خالص بره ای خواهد بود که هم از لحاظ گوشتی و هم از لحاظ باروری مطلوب است ولی در نسل بعدی ژن های مطلوب ضعیف شده و ژن های نامطلوب غالب می گردد.
3. روش پرورش گوسفند در مزرعه: این روش نمونه ای از روش فشرده است که به جز مناطق عشایری ایران در بیشتر مناطق روستایی معمول و متداول است منظور اصلی در این روش اول تولید و فروش بره و در مرحله دوم تولید و عرضه پشم است. تعداد گله در این روش متغییر است و ممکن است بین 6 تا 500 رأس باشد. در این روش،نگهداری و مراقبت از گله بر عهده یک یا دو نفر مراقب است که کارهای دیگری هم در مزرعه دارند لزا در این روش توجه کافی به گله مبذول نمی گردد.
4. پرورش گوسفند به روش چرای آزاد: از این روش که به نام روش گسترده و یا متحرک نیز خوانده می شود در مناطقی استفاده می گردد که از آب و هوای معتدل برخوردار است و در مجاورت مراتع وسیع و پربار قرار ارند.در این روش در بیشتر کشورهای خارجی و مناطق عشایری ایران استفاده می گردد.
5. پرورش وسفند به روش چرای نیمه آزاد: شکل دیگری از روش فوق است در این روش از آغل برای نگهداری بره ها و گوسفندان در طول شب و فصول نامساعد سال یا به منظور پراربندی استفاده می گردد.
6. روش پرورش گوسفند به منظور پرواربندی: دراین روش بره هایی به منظور پرواربندی خریداری می گردد و با جیره غذایی مناسب برای فروش آماده میگردند. قیمت خرید بره ها حدود 50 تا 70 درصد کل مخارج پرواربندی را با توجه به مرگ ومیر های احتمالی تشکیل می دهد.

تولیدات عمده گوسفند

تولیدات عمده گوسفند عبارت است از : گوشت،پشم و چرم.

کتاب پرورش گوسفند دکتر سعادت نوری
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
نکاتی در خصوص تأسیس واحد پرواربندی گوسفند

نکاتی در خصوص تأسیس واحد پرواربندی گوسفند

تاسیس واحد پرواربندی بره
-ظرفیت:ظرفیت یک واحدپرواربندی بره دریک دوره پروارنبایداز100راس کمترباشدظرفیتهای بیشتربه شرح زیرتعیین می گردد: -واحدهای پرواربندی بره به ظرفیت صدالی سه هزارراس بره درهردوره،برای کلیه متقاضیان واجدشرایط مجازاست. -واحدهای پرواربندی بره به ظرفیت بیش ازسه هزارراس بره درهردوره،برای شرکتهای تعاونی تولیدوکشت وصنعتهای واجدشرایط می باشد. تبصره:صدورپروانه برای تاسیس پرواربندی بره به ظرفیت بیش ازسه هزارراس بره درهردوره،منوط به تصویب نهائی کمیسیون مرکزی است. 2-زمین:حداقل زمین موردنیازجهت تاسیس واحدهای پرواربندی بره برحسب میزانی که درذیل نقشه های منضم به((نظام))قید شده است،مشخص می شود. زمینهای ارائه شده جهت کشت نباتات علوفه ای،بایدازانواع زمینهای آبی باشدوبه میزان یک هکتار،جهت 25راس بره پروار تعیین می شود.بقیه نیازغذائی،توسط دامداروازطریق موادغذایی متراکم تامین می گردد. تبصره:میزان کل موادغذایی موردنیازمعادل 100واحدعلوفه ای به صورت متعادل وبه ازای هرراس بره پرواری دریک دوره 100روزه می باشد.برای حداقل دودوره پرواربندی نیازغذایی دوبرابرخواهدبود. 3-نقشه وجایگاه:جهت نگهداری بره پرواری،نقشه های تیپ برای ظرفیتهای 100تا250راس برای اقلیمهای سردسیر،گرمسیرو معتدل به شرح منضم طراحی، پیش بینی وترسیم شده است.مبانی محاسباتی نقشه های تهیه شده برای هرراس بره به طورتقریب 93/0مترمربع مسقف و98/1مترمربع غیرمسقف به شرح زیرمی باشد:
غیرمسقف
مسقف
ترکیب گله وتاسیسات
6/1
8/0
هرراس بره
--
13/0
انبارکنسانتره
38/0
--
سکوی علوفه
98/1
93/0
جمع کل(مترمربع)

تبصره1:احداث اطاق کارگر،دفترکار،محل جمع آوری کود،حمام ضد کنه،...بستگی به امکانات ونیازدامدر دارد. تبصره2:درمناطقی که محدودیت زمین وجودنداشته باشد،بهاربندتا4/2مترمربع قابل افزایش است. تبصره3:باتوجه به عوامل جوی وشرایط اقلیمی درمناطق مختلف کشور،بنابه تشخیص کمیسیون صدورپروانه استان می توان به جای سکوی علوفه(غیرمسقف)ازانبارعلوفه(مسقف)استفاده کرد. 4-فواصل:رعایت فواصل درخصوص تاسیسات پرواربندی بره،برطبق جدول فواصل منضم به ((نظام))الزامی است.
تاسیس واحد پرورش گوسفند داشتی
ضوابط صدورپروانه تاسیس واحدهای گوسفندداشتی (روشهای معمول تولید،پرورش گله های خالص نژادی،تولیدقوچ اصلاح شده ،تولیدبره های آمیخته):
1-ظرفیت:ظرفیت واحدهای جدیدالتاسیس پرورش گوسفندداشتی نبایداز100راس میش مادرکمترباشدوظرفیتهای بیشتر،به شرح زیرتعیین می گردد. -واحدهای پرورش گوسفهندداشتی به ظرفیت 100الی1000راس میش مادر،که برای کلیه متقاضیان واجدشرایط مجازمی باشد. -واحدهای پرورش گوسفندداشتی به ظرفیت به بیش از1000راس میش مادر،که برای شرکتهای تعاونی تولیدوکشت وصنعتهای واجدشرایط مجازمی باشد. 2-زمین:حداقل زمین موردنیازجهت تاسیس واحدهای پرورش گوسفندداشتی برحسب میزانی که درذیل نقشه های منظم به ((نظام))قیدشده است،مشخص می شود. ظرفیت پروانه تاسیس گوسفندداشتی براساس ظرفیت پروانه چراوسایرمنابع چرائی تحت مالکیت(دست کاشت،پس چروبقایای محصولات زراعی)تعیین می گردد. تبصره1:گوسفنددارائی که درطرحهای مرتعداری مشارکت دارند،دراخذپروانه تاسیس گوسفندداشتی ازاولویت خاص برخوردارخواهندبود. تبصره2:متقاضیان که دارای زمین زراعی جهت کشت علوفه هستند،ازاولویت بیشتری دراخذپروانه تاسیس برخوردارخواهندبود. 3-نقشه وجایگاه:جهت نگهداری وپرورش گوسفندداشتی،نقشه های تیپ برای ظرفیتهای 100-200-300-500راس برای اقلیمهای سردسیر،گرمسیرومعتدل به شرح منضم به نظام طراحی،پیش بینی وترسیم شده است. مبانی محاسباتی نقشه های تهیه شده برحسب یک راس میش مادرتعیین می شود. متوسط مساحت نقشه های تهیه شده برحسب یک راس میش داشتی 95/1مترمربع مسقف و3مترمربع غیرمسقف به شرح زیر است.
غیرمسقف مسقف ترکیب گله وتاسیسات
2 1 میش مادر
-- 4/0 زایشگاه وجایگاه بره
35/0 25/0 ماده جایگزین
3/0 1/0 قوچ
-- 12/0 انبارکنسانتره
35/0 -- سکوی علوفه
-- 08/0 درمانگاه
3 95/1 جمع کل(مترمربع)
تبصره1:احداث اطاق کارگر،دفترکار،حفظ ماشین آلات،محل جمع آوری کودوحمام ضد کنه که موقعیت آنهادرنقشه مجموعه مشخص شده،بستگی به امکانات ونیازدامداردارد. تبصره2:درواحدهای گوسفندداری داشتی چنانچه برحسب شرایط منطقه ای واقلیمی،معماری سنتی ونوع مصالح،اندازه اجزای ساختمانهانیازبه تغییرداشته باشد،درچهارچوب نقشه های تیپ وضمن رعایت مساحت مفیدتعیین شده واستفاده ازمصالح محلی وبانظرکارشناس ذیصلاح اموردام،قابل تغییرمی باشد. تبصره3:مساحت زیربنای مفیددرنظرگرفته شده درجدول،برای میش باتوجه به جثه حیوان ومیانگین وزنی ونژادی آن،قابل کاهش یاافزایش به میزان 2/0مترمربع می باشد. تبصره4:باتوجه به عوامل جوی وشرایط اقلیمی درمناطق مختلف کشور،بنابه تشخیص کمیسیون صدورپروانه استان،می توان به جای سکوی علوفه (غیرمسقف)ازانبارعلوفه(مسقف)استفاده کرد.
4-فواصل:رعایت فواصل درخصوص پرورش گوسفندداشتی،برطبق جدول فواصل،الزامی است.
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
راهکارهای مدیریتی برای بالا بردن کیفیت سیلو در دامداری ها در هنگ

راهکارهای مدیریتی برای بالا بردن کیفیت سیلو در دامداری ها در هنگ


تبادل نظر فنی: راهکارهای مدیریتی برای بالا بردن کیفیت سیلو در دامداری ها در هنگام سیلو کردن
در این بخش از نظرات کارشناسان ذکر شده در مقاله استفاده شده است

اشاره:
مدیریت سیلو و داشتن سیلوی با کیفیت از ارکان داشتن تولید سودآور و پایدار در صنعت دامپروری است. لذا این هفته برآن شدیم مطالبی ارزشمند درباره راهکارهای بهبود کیفیت سیلو در دامداری ها را بیان کنیم.


مهندس بهشتی (مشاور تغذیه دامداری های استانهای تهران ، البرز، قزوین و ...):1- برداشت ذرت علوفه ای با ماده خشک مناسب کل گیاه (30 تا 35%) که معمولا تحت کنترل دامدار نمی باشد. بنابراین در ماده خشک پایین برداشت می شودکه منجر به خروج شیرابه (منبع قند قابل تخمیر) یا Seepage می شود. اندازه قطعات ذرت علوفه ای هنگام چاپر کردن مهم است ( باید متناسب با ماده خشک علوفه برداشت شده باشد تا ضمن تخمیر مناسب باعث خروج شیرابه نگردد.)2- رعایت ارتفاع برداشت جهت جلوگیری از آلودگی به خاک (تخمیر کلستریدیایی) و استفاده از بخش قابل هضم تر گیاه3- پرکردن سریع سیلو و کوبیدن و فشردن همزمان آن (که معمولا پر کردن سیلو مخصوصا در دامداری های بزرگ با سیلوهای با ظرفیت بیش از 5 هزارتن بعضی وقت هایش از 2 هفته طول میکشد)4- پوشاندن سریع پس از اتمام کوبیدن نهایی. از همه مهمتر سنگین کردن روی سیلو با لاستیک یا کیسه شن و آجر و..... می باشد که معمولا نادیده گرفته می شود.5- استفاده از یک افزودنی سیلو (Inoculant) که بهترین اثر را بر روی تخمیر زمانی دارد که در زمان برداشت و جلوی چاپر بر روی علوفه اسپری شود ولی معمولا هنگام سیلو کردن و به طور یکنواخت پاشیده می شود.6- رعایت ظرفیت سیلو با برداشت در زمان feed out جهت حفظ کیفیت سیلوی برداشت شده.مهندس ادب (مدیر تولید دامداری تلیسه نمونه):به طور کلی تجربه به ما ثابت کرده برای داشتن سیلوی خوب باید 3 اصل مهم را در نظر گرفت:1- کیفیت خوب سیلوی اولیه (دانه دار بودن، زمان مناسب برداشت، ماده خشک مناسب که حداقل کمتر از 20 درصد نباشد و حدود 25 درصد به بالا باشد).2- سرعت عمل در پر کردن سیلو و پشت سر هم و بدون وقفه بودن فرآیند پر کردن سیلو. این نیازمند برنامه ریزی و در نظر گرفتن ظرفیت سیلو است. مثلا برای یک سیلوی 4000 تنی پر کردن سیلو بیش از یک هفته طول نکشد (هر 1000 تن 2 روز).3- کوبیدن مناسب و پوشاندن سیلو. یک فرمول کاربردی برای محاسبه وزن مناسب وسیله کوبنده سیلو:یک چهارم حجم ورودی به سیلو در ساعت = وزن وسیله کوبندهبه عنوان مثال اگر 60 تن در ساعت ورودی سیلوی شما باشد وزن وسیله کوبنده حدود 15 تن خواهد بود.پوشاندن مناسب سیلو نیز امری غیر قابل انکار است. مهندس خبازان (کارشناس ارشد دامداری دام اصیل):همه میدانند که خرید سیلوی مناسب اولیه و پر کردن از اهمیت بالایی در دامداری ها برخوردار است ولی علاوه بر همه این موارد تجربه سال گذشته ما بسیار ایده آل بود. قبل از پر کردن سیلو دیوارها و کف سیلو را شعله زده شد و تمام خلل و فرج به طور کامل با آتش ضد عفونی گردید. سپس فرمالین روی سطوح اسپری شد. این عمل موجب شد تا هیچ کپکی در سیلو بر خلاف سالهای قبل مشاهده نشود و همین امر موجب افزایش و ثبات رکورد شیر گردید. مهندس غلامی (مشاور دامداری های فشافویه ، اراک و....)1- دقت در ماده خشک سیلو.2-شیری بودن دانه ها در هنگام خرید و دانه دار بودن.3- ضدعفونی کردن جایگاه سیلو (شعله زدن، و استفاده از ضد عفونی کننده ها).4- استفاده از نایلونهایی در جهت پوشاندن دیواره برای در امان ماندن از رشد کپک ها.5- در آخرین مرحله کوبیدن اجازه دهیم قسمت های بالایی برای 24 ساعت در معرض هوا قرار بگیرند تا بیشتر خشک شوند. مهندس جهانی (دامداری شهریار صفاری 900 راس دوشا) : در ایران به علت برداشت دو محصول در سال، سیلوی ذرت دارای ماده خشک پایینی ( حدود 22 تا 25 درصد) می باشد. کیفیت سیلو به عوامل ذیل بستگی دارد:مقدار رطوبت – خرید سیلو با رطوبت مناسب. چون ذرت علوفه ای به عنوان کشت دوم بعد از جو یا گندم کشت می شود در موقع برداشت میزان ماده خشک پایین می باشد. که با پژمرده کردن قبل از سیلو کردن می توان درصد ماده خشک را افزایش داد. در سیلو بارطوبت بالا از طریق پس آب، اتلاف مواد مغذی افزایش می یابد. در این حالت به علت وسیع بودن تخمیر مقدار اسیدهای آلی تولید شده بالا است که از لحاظ تغذیه ای مطلوب نیست. همچنین سیلو با ماده خشک بالا با سرعت کمتری نسبت به سیلو با ماده خشک پایین تخمیر می شود. زیرا رطوبت پایین باعث کاهش رشد میکروبی می شود. براساس گزارشات علمی بهترین درصد ماده خشک برای سیلو 35 درصد است.مدیریت تهیه سیلو- فشرده سازی مناسب، محققان اروپایی چگالی توده فشرده شده سیلو را 800 کیلو گرم بر متر مکعب برای تهیه و نگهداری سیلو توصیه می کنند. فشرده سازی متاثر از عواملی چون، اندازه سیلو، میزان پرکردن سیلو، وزن و تعداد تراکتورهای فشرده سازی و مقدار ماده خشک می باشد. همچنین زمان کافی برای آماده شدن سیلو قبل از تغذیه دام را باید در نظر گرفت. استاندارد های اروپایی سپری شدن 4 تا 6 هفته را توصیه می کنند.افزودنی های سیلو- برای جلوگیری از فساد در سیلو، افزودن باکتری های تولید کننده اسید لاکتیک به سیلو با کاهش pH از رشد باکتری های نامطلوب جلوگیری می کند. در نتیجه مانع مصرف مواد غذایی سیلو شده و ارزش غذایی سیلو را حفظ می کند. فعالیت باکتری های استفاده شده در افزودنی های سیلو به رطوبت سیلو وابسته است. در سیلو با رطوبت بالا فعالیت باکتری های تولید کننده اسیدلاکتیک باعث کاهش سریع pH شده و رشد باکتری هایمضر را متوقف می کند. اما به علت رطوبت بالا فعالیت باکتری های تولید کننده اسیدلاکتیک ادامه دارد و باعث مصرف کربوهیدرات های محلول در آب شده که موجب کاهش ارزش غذای سیلو می گردد.ساختمان سیلو- شیب و زهکشی مناسب ساختمان سیلو برای خروج پس آب گروه علمی دامدار برتر:1- ماده اولیه با کیفیت اصلی غیر قابل انکار است که در شرایط کنونی کشور دست یابی به آن ماده خشک و کیفیت عملا غیر ممکن است.2-پر کردن سریع از مهمترین عوامل است. قطعات 0.9 تا 1.3 سانتی متری به ذخیره سازی بهتر کمک می کند.3- از آنجایی که قسمت های کناری نسبت به مرکز سیلو کمتر فشرده می شوند و امکان کپک زدگی و فساد بیشتر است می توان در آنجا از پلاستیک برای عایق دیواره ها استفاده کرد. در هنگام فشردن از تراکتورهای بیشتری استفاده کنیم و زمان بیشتری را صرف کوبیدن کنیم. پژوهش های پنسیلوانیا تمرکز ویژه ای روی عملیات فشردن سیلو کرده اند و به عنوان یکی از مهمترین بخش های فرآیند سیلوکردن نام برده اند. همواره به این نکته دقت کنید که اکسیژن تا 7 سانتی متر و در سیلوهای با فشردگی کم تا 15 سانتی متر میتواند نفوذ کند و موجب کاهش کیفیت سیلو و تولید شیر گردد.4- حتی الامکان از دولایه پلاستیک برای پوشش سیلو استفاده کنید. 5- در مواردی که کیفیت و پروتئین سیلو پایین است از اوره به میزان 5 کیلو در تن استفاده کنید.6- از افزدونی های میکروبی سیلو نیز می توان به عنوان کمک کننده های بهبود سیلو نام برد ولی همه آنها وقتی موثرند که عملیات سیلو کردن درست انجام شده باشد.
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
آیا میتوان یونجه را از جیره ها دامداری ها حذف کرد؟

آیا میتوان یونجه را از جیره ها دامداری ها حذف کرد؟

تبادل نظر فنی آیا میتوان یونجه را از جیره ها دامداری ها حذف کرد یا خیر؟

در این بخش از نظرات کارشناسان ذکر شده در مقاله استفاده شده است

اشاره:
با توجه به اهمیت فراوان این موضوع و همچنین استفاده کامل از نظرات بسیار ارزنده اساتید و کارشناسان برجسته کشور ، این مقاله را در دو بخش تهیه نموده ایم.


استفاده از علوفه مرغوب و با کیفیت به عنوان ستون فقرات دامداری در تمام دنیا مطرح است. در ایران با توجه به اقلیم منطقه و کمبود آب در بیشتر مناطق و همچنین عدم رعایت الگوی کشت مناسب هر ساله با کمبود علوفه به خصوص علوفه مرغوب مواجه هستیم. پروتئین پائین یونجه به همراه عدم مدیریت صحیح خشک کردن علوفه در هنگام برداشت و جمع آوری یکی از اصلی ترین منابع علوفه در ایران را با مشکل روبرو می سازد. علاوه بر آن بر روی کیفیت سیلوی ذرت نیز نمی توان تکیه کرد که خود حدیثی است مفصل. علاوه بر این شرایط نا مناسب کیفیتی ، امسال با قیمت بالای یونجه نیز مواجه هستیم. این سئوال مطرح است که آیا می توان جایگزین مناسبی برای یونجه برای مصرف دامداری ها پیدا کرد با خیر ؟ دکتر اسدی الموتی (استادیار گروه علوم دامی دانشگاه تهران-پردیس ابوریحان، مشاور دامداری های استان های تهران، اصفهان، البرز و ....) در واقع، به صورت نظری و در تحقیقات، بله! در این زمینه اما در دو سال اخیر پژوهش های عملی تری با هدف امکان تنظیم جیره هایی بدون یونجه در آمریکا صورت گرفته است. محققان دانشگاه کانزاس نشان داده اند که با جایگزین شدن سیلوی ذرت به جای یونجه در جیره گاو های شیری، سطح چربی شیر و تولید چربی افت نمی کند، اما گاو ها شیر کمتری تولید کرده، کمتر خوراک مصرف کرده و در عوض افزایش وزن بیشتری دارند. جیره های تنظیم شده در جدول زیر دیده می شود.
جیره های مورد استفاده در مطالعه دانشگاه کانزاس (JDS., 2009: 3510)
سطح یونجه خشک جیره (%)
مواد (% ماده خشک)
21
14
7
0
سیلاژ ذرت
19.4
26.7
33.9
41
یونجه خشک
20.2
13.4
6.6
0
خوراک گلوتن ذرت
31.6
31.4
31.1
30.9
تخم پنبه
7.5
7.4
7.3
7.3
دانه ذرت
15.6
13.5
11.6
9.7
کنجاله سویا
0
1.7
3.4
4.9
ملاس
0.4
0.4
0.4
0.4
کنجاله سویای حلالی
2.6
2.6
2.5
2.5
سنگ آهک
1.2
1.5
1.7
1.9
مکمل ریزمغذی ها
1.4
1.3
1.4
1.3
مصرف خوراک بیشتر در جیره های حاوی یونجه و در عین حال افزایش وزن کمتر گاو ها (علی رغم تولید شیر بیشتر) حاکی از کاهش قابلیت هضم جیره­های دارای یونجه بود، چون افزایش تولید شیر به موازات افزایش مصرف خوراک صورت گرفته بوده است. این بدان معنی است که در جیره های بر مبنای سیلاژ ذرت بیشتر، انرژی خالص تولید (شیردهی + افزایش وزن) بیشتر است. با این وصف ممکن است بتوان این طور پیش بینی کرد که برای گاو های اوایل شیردهی، در جیره های بر مبنای سیلاژ ذرت بیشتر، شدت افت امتیاز بدنی گاوها کمتر خواهد بود. طبق تجربه عملی من در گاوداری های کشور، در صورت داشتن سیلوی ذرت باکیفیت می توان سطح یونجه خشک جیره را به 7 تا 10% ماده خشک جیره کاهش داد.در ارزیابی اقتصادی پژوهش صورت گرفته محققین به این نتیجه رسیدند که به موازات کاهش نسبی ارزش شیر: خوراک، مزیت گنجاندن یونجه در جیره کمتر و کمتر می شود. بالعکس هر چه نسبت قیمت شیر: خوراک افزایش یابد به صرفه تر است که گاودار از مقادیر بالاتر یونجه استفاده کند. این ارزیابی بدون توجه به قیمت حمل و انبارداری یونجه صورت گرفته است. این نتیجه در پژوهش دیگری که در دانشگاه داکوتای جنوبی انجام شد نیز مورد تایید قرار گرفت.علاوه بر مطالب یاد شده در اتخاذ راهکار کاهش یا حذف یونجه خشک از جیره گاوهای شیری باید به نکات ذیل دقت کرد:
  • به دلیل ماهیت فیبری یونجه و تفاوت ماهیتی فیبر آن با سیلاژ ذرت باید مراقب چربی شیر در جیره های بایونجه کم بود.
  • در جیره های با سیلاژ ذرت زیاد، کیفیت سیلو اهمیت زیادتری پیدا کرده و با سیلاژ ذرت کم کیفیت نمی توان جیره های موفقی بدون یونجه خشک تنظیم کرد.
  • با جایگزینی سیلاژ ذرت به جای یونجه خشک در جیره، باید سطح و شدت تخمیرپذیری جیره حفظ شود.
  • با جایگزینی سیلاژ ذرت به جای یونجه باید سطح پروتئین جیره، و حداقل فیبر علوفه­ای حفظ شود.
  • در جیره های بر مبنای سیلاژ ذرت زیاد سطح لیزین جیره می تواند محدود کننده تولید شیر باشد.
  • اتخاذ چنین راهکاری باید بر مبنای هزینه خوراک به شیر و قیمت و کیفیت سیلاژ ذرت جیره صورت گیرد. در صورت عدم توجیه قیمت سیلاژ ذرت، می توان از محصولات فیبری غیرعلوفه ای که قیمت پایین تری دارند به جای بخشی از غلات جیره استفاده کرد.
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
مهندس بهشتی ( مشاور تغذیه دامداری های استانهای تهران ، البرز، قزوین و ...)
قطعا این کار شدنی است و بسته به شرایط می توان نسبت های متفاوتی از یونجه را وارد جیره نمود. ولی بهتر است برای گروه های پر شیر یک حداقل مقدار یونجه را داشته باشیم چرا که یونجه دارای عوامل ناشناخته تولید است که شاید نتوان به راحتی آنها را از سایر اجزای جیره تامین کرد. فیبر یونجه را میتوان از منابعی چون ذرت سیلوشده، کاه، تفاله چغندر قند و .... تامین کرد. سایر مواد مغذی یونجه را نیز میتوان با اجزای مربوط به بخش کنسانتره تامین نمود. در یک تجربه عملی و فارمی در سال گذشته در بهاربندی که میانگین رکورد آن 48-49 بود ما از 3 تا 3.5 کیلو یونجه همراه با حدود 28 کیلو ذرت سیلو شده استفاده کردیم و نتایج خوبی گرفتیم. ولی باید توجه داشت که سیلوی مورد استفاده از کیفیت و ماده خشک بالایی برخوردار بود.
در این بخش از نظرات کارشناسان ذکر شده در مقاله استفاده شده است

اشاره:
ادامه مقاله تبادل نظر فنی 4 را از اینجا بخوانید


ادامه مقاله : تبادل نظر فنی 4 : آیا میتوان یونجه را از جیره ها حذف کرد یا خیر؟ ( بخش اول) مهندس سلطانی (دامداری فوده ای، اصفهان، 1000 راس دوشا )در حال حاضر یونجه باکیفیت (با رطوبت کم و بدون علف) قیمت بسیار بالایی دارد. تازه بعد از خرید همان یونجه با کیفیت زمان انبار کردن آندر دامداری 4-5 درصد از ماده خشک آن کم میشود. علاوه بر این هزینه نگهداری یونجه بسیار بالاست و کاری بسیار پر دردسر می باشد. به غیر از فیبر، هر واحد از انرژی و پروتئین یونجه نیز گران تمام می شود. در یک تجربه فارمی، ما در تلیسه های 7-8 ماهه تا زمان آبستنی و گروه کم شیر یونجه را در دامداری خود قطع کردیم. متوسط مصرف یونجه در گروه پرتولید نیز حدود 3.5 کیلوگرم است. استفاده از کاه در ترکیب با کنسانتره به گونه ای که مواد مغذی را تامین نماید و ترکیبی مشابه یونجه فراهم نماید، با قیمت های کنونی هزینه ها را کاهش داد و نیز عملکرد را تحت تاثیر قرار نداد. مهندس جهانی مقدم ( دامداری شهریار صفاری 900 راس دوشا )با توجه به اهمیت دوره انتقال حذف یا حداقل مصرف یونجه در این دوره توصیه نمی شود. می توان مقدار مصرف یونجه را در گروه های پرشیر به 4 کیلوگرم و گروه های متوسط تولید به 2 کیلوگرم در روز رساند. گاو های کم تولید گاو های خشک و تلیسه ها گروه هایی هستند که می توان مصرف یونجه را قطع کرد. در گاو های پر تولید و متوسط تولید استفاده از 5/0 تا 1 کیلوگرم کاه گندم خرمن کوب شده با قطعات 2-3 سانتیمتر (جهت داشتن TMR یک نواخت) و افزایش منابع پروتئین ارزان قیمت در کنسانتره و افزایش مصرف سیلو ذرت را می توان جایگزین یونجه کرد. در گاو های کم تولید نیز می توان به جای یونجه با افزایش مصرف سیلو ذرت، 2 کیلو گرم در روز کاه گندم و اوره استفاده کرد. دریک تجربه فارمی در سال گذشته با قطع یونجه در گاوهای خشک و تلیسه ها، 8 تا 10 کیلو گرم سیلو ذرت، 4 تا 5 کیلوگرم کاه گندم و 2 کیلو گرم کنسانتره حاوی 100 گرم اوره استفاده شد. مهندس محرمی ( دامداری فکا، اصفهان، 2760 راس دوشا )در گاو های شیری به شرط بالا بودن کیفیت ذرت سیلو شده می توان آن را جایگزین یونجه کرد ولی باید به اسیدوز توجه کرد. در گروه های کم شیر، خشک و تلیسه ها به راحتی امکان پذیر است ولی باید به تامین نیازها و نیز BCS توجه نمود. جیره را باید از لحاظ تمام مواد غذایی (انرژی، پروتئین و ....) متوازن کرد و به پاسخ دام توجه نمود. با نظارت مستمر می توان این جایگزینی را به راحتی انجام داد. مهندس وحید غلامی ( مشاور دامداری های فشافویه ، اراک و .... )می توان این کار را انجام داد و یونجه را از برخی جیره های دامداری حذف کرد ولی نه در همه گروه ها. مسلما با حذف یونجه باید 0.5 تا 1 کیلو کاه به جیره اضافه کرد. با توجه به محتوای بالای مالات در یونجه (به ویژه یونجه کمتر بالغ) که در بقیه مواد خوراکی یافت نمی شود (یا حداقل کمتر می باشد) نمی توان به سادگی از کنار یونجه گذشت. مالات در تحریک مصرف لاکتات و افزایش pH شکمبه بسیار موثر است و در گاوهای پر شیر یونجه حداقل باید 2 کیلو در جیره وجود داشته باشد. همچنین منابع علمی، حداکثر مقدار سیلو را 75 درصد بخش علوفه جیره مجاز دانسته اند و با توجه به این عدد باید در موقع کم کردن یا حذف یونجه دقت فراوانی در نظر گرفت. تامین همه مواد مغذی موجود در یونجه از طریق کنسانتره همیشه امکان پذیر نیست و بسته به شرایط متفاوت خواهد بود. گروه علمی دامدار برتر:به طور قطع با در دست داشتن ابزار و نرم افزار های جیره نویسی میتوان به راحتی این کار را انجام داد. به شرطی که حداقل اطلاعات مربوط به مواد خوراکی گله (و یا میانگینی از مواد خوراکی ایران) را داشته باشیم و از آنها در جیره نویسی استفاده کنیم. مطالعات انجام شده در کشور جایگزینی 6 تا 12 درصد از یونجه را با تفاله چغندر قند بدون اثرات مضر بر تولید گاو های پرتولید تایید کرده اند. همچنین جایگزینی بخشی از یونجه با کاه و جبران کمبودهای کاه در بخش کنسانتره نیز در بسیاری از دامداری های کشور امری متدوال است همانطور که بیشتر کارشناسان به آن اشاره نموده اند. ولی نکته مهم اینجاست که واقعا باید این کار به دقت صورت گیرد. به عنوان مثال ذرت سیلو شده مقادیر کمی گوگرد دارد و در سطوح بالای مصرف باید به کمبود گوگرد که عنصری ضروری برای سنتز اسیدهای آمینه گوگرد دار است توجه شود. همچنین یونجه از لحاظ پتاسیم و کلسیم بسیار غنی است که در هنگام جایگزینی باید بدان توجه شود. در جایگزینی ذرت سیلوشده با یونجه به ویژه در گروه های کم شیر و تلیسه ها نظارت BCS بسیار با اهمیت است. بدون بالانس جیره و تامین پروتئین کافی با عدم رشد کافی گوساله ها و تلیسه ها روبرو خواهیم شد.
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
بررسی اثر تغذیه الیاف موثر فیزیکی بر دستگاه گوارش گاوهای شیر

بررسی اثر تغذیه الیاف موثر فیزیکی بر دستگاه گوارش گاوهای شیر



خلاصه:
دیواره سلولی مواد خوراکی به دو بخش دیواره سلولی موثر و دیواره سلولی موثر از نظر فیزیکی تقسیم میشود. دیواره سلولی موثر با تامین حداقل الیاف مورد نیاز، درصد چربی شیر را در حد مناسب حفظ میکند. نقش الیاف موثر فیزیکی به مشخصه ی فیزیکی دیواره سلولی (بر اساس اندازه ذرات) مربوط می شود که فعالیت جویدن و ماهیت دو فازی محتویات شکمبه ای را متاثر می سازد و در واقع باعث تشکیل لایه ی علوفه در سطح مایعات شکمبه می گردد که تحریک نشخوار و نگهداری حرکات طبیعی شکمبه را در پی خواهد داشت. با تغذیه علوفه خرد شده بلند به گاوهای شیری می توان محل هضم نشاسته را از شکمبه به روده ها تغییر داد. بعلاوه زمان جویدن و نشخوار افزایش یافته و در نتیجه ترشح بزاق و مواد بافری افزایش می یابد که در نهایت باعث کاهش بروز اسیدوز شکمبه ای می شود. اسیدوز شکمبه ای موجب تخریب دیواره شکمبه، کاهش هضم فیبر، کاهش مصرف خوراک، کاهش سنتز پروتئین میکروبی، کاهش تولید و در نهایت باعث لنگش و کاهش بازده تبدیل غذایی می شود. غلظت دیواره سلولی توصیه شده برای جیره غذایی گاوهای شیری، در سطح 25 درصد ماده خشک جیره است و لازم است 19 درصد آن از دیواره سلولی علوفه باشد. برای اندازه گیری فیبر موثر فیزیکی میتوان از روش های مختلفی همچون روش غربال استفاده نمود.

مقدمه:
از آنجا که دامپروری یک امرکاملاَ اقتصادی است و در حدود 70% هزینه های یک دامداری صرف تهیه خوراک برای دام می شود، بنابراین هر گونه تجدید نظر و پیشرفتی در این زمینه تاثیر مستقیم در افزایش بازده دارد. غذای اولیه و پایه دام علوفه است. مساله اساسی و مهم که در بخش تغذیه دام مطرح می شود، قسمت الیاف خام می باشد، که به اجزای کوچکتر نظیر NDF ،ADF تقسیم شده استNDF . عبارتست از مواد نامحلولی که در شوینده خنثی باقی می ماند. این قسمت شامل ترکیبات اصلی دیواره سلولی نظیر سلولز، همی سلولز و لگنین می باشد. ADF نیز به مواد نامحلول باقی مانده در شوینده اسیدی گویند که شامل سلولز و لگنین می باشد. امروزه به قابلیت هضم و قابلیت تخمیر فیبر جیره بیشتر از دیگر مسائل تغذیه ای توجه شده است. الیاف یا بخش ساختمانی عبارتند از بخش های تشکیل دهنده دیواره سلول که قابلیت هضم کمی دارند و در گونه های تک معده ای قابلیت هضم ندارند، اما در نشخوارکنندگان بواسطه حضور میکروارگانیسم های موجود در شکمبه که به عنوان یک شبکه تخمیر عمل می کنند، قابلیت هضم از متوسط تا بالایی با توجه به کیفیت و مرغوبیت دارند. مصرف مقدار کافی الیاف و مواد خشبی برای تولید طبیعی و سلامتی گاوهای شیری ضروری است. از طرفی وجود مقادیر زیادی الیاف، غذای مصرفی و در ادامه بازده میکروبی و تولید شیر را محدود می کند. پس به یک میزان حداقل الیاف نیاز است تا سلامت حیوان، میزان و درصد چربی، مصرف ماده خشک، مصرف انرژی و تولید شیر در حداکثر گردد. این مقدار موثر و کمینه الیاف خام قسمتی است که نشخوار، میزان عبور غذا از شکمبه، ترشح بزاق، تولید استات شکمبه ای و درصد چربی را تحریک می کند.

اثرات اسیدوز:
از اثرات اسیدوز می توان به ضعف سلامتی، افزایش لنگش، کاهش بازده تبدیل غذایی، کاهش مصرف غذا و کاهش سنتز پروتئین میکروبی اشاره کرد(Yang and Beauchemin,2005). هنگامی که معده با مقدار زیادی اسید مواجه می شود، اسیدوز بروز میکند. این اسیدها باعث آسیب بر دیواره شکمبه می شوند. که در نهایت باعث می شود که اسید تولید شده توسط باکتریها وارد سیستم گردش سیاهرگی می شوند، که سمی هستند و سبب ایجاد ورم چرکی کبد می شوند. انباشته شدن این اسیدها، در سیستم گردش سیاهرگی موجب لنگش میگردد. همچنین اسیدوز شکمبه ای باعث کاهش پروتئین میکروبی می شود چون در نتیجه اسیدی شدن معده،فعالیت میکروارگانیسم ها متوقف میشود. زیرا میکروارگانیسم ها در PH پائین از بین می روند، در نتیجه باعث کاهش پروتئین های میکروبی می شود، بنابراین نیاز به مکملهای پروتئینی در جیره افزایش می یابد. که موجب افزایش هزینه های خوراک میگردد .(Donovan, 2001) از اثرات فیزیکی فیبر می توان به افزایش فعالیت نشخوار، افزایش مقدار ترشح بزاق وکاهش مقدار اسیدهای تخمیری در شکمبه اشاره نمود، وجود نشخوار طبیعی از طریق ارائه خوراک با سطوح کافی فیبر در جیره گاو شیری از کاهش چربی شیر و مشکلاتی همچون از خوراک افتادن، اسیدوز و لنگش در دام جلوگیری می کند (Beauchmin, 2005). فیبر موثر فیزیکی علاوه بر کنترل PH شکمبه، موجب افزایش ترشح بزاق و حفظ ماهیت دو فازی محتوبات شکمبه ای میشود. دیواره سلولی از همی سلولز، لیگنین و همچنین پکتین تشکیل میگردد. که فقط با پروسه تخمیر میکروبی شکمبه هضم میشوند. وجود فیبر در جیره، میزان مصرف غذا، میزان نشخوار، میزان PH شکمبه و هضم را در حد مطلوب نگه می دارد (Penner, 2006). توصیه معمول انجمن تحقیقات ملی آمریکا (NRC)، در مورد استفاده از NDF در تغذیه دام 25 تا 28 درصد ماده خشک جیره میباشد. لازم به ذکر است که از این مقدار 75 درصد از طریق علوفه تأمین میگردد.

اندازه گیری فیزیکی فیبر:
سیستمهای مختلفی برای اندازه گیری NDF پیشنهاد شده است. برخی از مهمترین این روشها عبارتند از روش تجزیه رگرسیون و روش غربال با سوراخهای 18/1 میلیمتری. مرتنز سیستمpeNDF را با استفاده از تجزیه رگرسیون برای سنجش عوامل موثر فیزیکی pef برای گروههای NDF بر اساس فعالیت جویدن توسعه داده است. عامل موثر فیزیکی (Pef) خوراکها نسبت به فعالیت جویدن گاوهای تغذیه شده با علوفه خشک گرامینه بلند، سنجیده می شود. نسبتی از ماده خشک (NDF) که روی غربال با سوراخهای 18/1 میلی متری باقی می ماند بوسیله مرتنز به عنوان یک روش آزمایشگاهی پیشنهاد شده که ممکن است برای تجربه روزمره NDF موثر از لحاظ فیزیکی در خوراکها قابل کاربرد باشد. در نهایت مواد باقی مانده بر روی هر غربال و ته جعبه را وزن نمایید. که در این حالت درصد ذرات با طولهای مختلف می تواند به صورت عددی مشخص شود ( بر اساس وزن تر) ) (Mertenz1997)جدول1 (.

جدول1. راهنمای استفاده از غربال در جیرهای مختلف
نوع غذا توزیع در غربال های مختلف

بالایی وسطی پائینی


TMR1


%10
%50-30


%50

سیلاژعلوفه خشک
%20 %50-20 %40
سیلاژ ذرت %5
%50
%50
1-غذای مخلوط علوفه و کنساتره (Total mix ration)

در این جدول مقادیر استاندارد و مورد انتظار توزیع خوراکهای متفاوت روی غربالها با سوراخهای متفاوت آورده شده، به عنوان مثال؛ هنگامی که از خوراک به صورت TMR استفاده میکنیم انتظار میرود که حداکثر 10% از خوراک روی غربال بالایی،بین 30% تا50% روی غربال وسط و حداقل 50% در غربال پایینی که سوراخ ندارد قرار بگیرد .(Lammers,1996)


نتیجه گیری :
تحقیقات نشان داده است ناکافی بودن فیبر در جیره گاوهای شیری باعث بروز مشکلات گوارشی و متابولیکی در دام می شود (Beauchmin,2005). فیبر موثر فیزیکی می تواند از مشکلات ذکر شده جلوگیری کرده و موجب سلامت شکمبه در گاوهای شیری گردد. در نتیجه خطر ابتلا به اسیدوز کاهش یافته و بازده تبدیل غذایی بهبود میابد. بنابران بکار بردن علوفه با اندازه مناسب باعث کاهش خطر ابتلا به اسیدوز شکمبه می شود . علوفه می تواند مقداری از انرژی را نیز تامین کند (Lammer,1996). و همینطور تخمیر مناسب شکمبه وقوع اسیدوز را به حداقل میرساند پیشنهاد می گردد میزان فیبر جیره بررسی شود. شکل فیزیکی جیره به نحوی باشد که روزانه بیش از 10 ساعت نشخوار و جویدن را در پی داشته باشد. بنابراین بهتر است از سیستم تغذیه ای TMR استفاده شود. تعداد دفعات تغذیه به 2 تا 3 بار در روزافزایش یابد
(Beauchmin,2003).

References:
Beauchemin, K. A. and Yang, W. Z. (2005a) Effects of physically effective fiber ondigestion and milk production by dairy cows fed diets based on corn silage. Journal of
Dairy Science. 88:1090-1098.

2-Beauchemin, K. A. and W. Z. Yang. 2005b. Effects of physically effective fiber onintake, chewing activity, and ruminal acidosis for dairy cows fed diets based on
corn silage. Jornal. Dairy Science. 88:2117-2129.

3-Beauchemin, K. A., Yang, W. Z. and Rode, L. M. (2003) Effects of particle size of alfalfa based dairy cow diets on chewing activity, rumen fermentation, and milk production. Journal of Dairy Science. 86:630-643.

4-Beauchemin, K. A.,and W. Z. Yang. 2003. Importance of physically effective fiber in dairy diets. pp 113-124 in Proc. 24th Western Nutrition Conf. September 10-11.
Winnipeg, Manitoba, Canada.

5-Mertens, D. R. 1997. Creating a system for meeting the fiber requirements of dairycows. Jornal. Dairy Science.

Neutral detergent fiber

Acid detergent fiber
Physical effective factor
حدیث غفاری1 و مسعود اسدی فوزی2
1دانشجوی کارشناسی علوم دامی ، بخش علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
2عضو هیئت علمی، بخش علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
بررسی اثر تغذیه الیاف موثر فیزیکی بر دستگاه گوارش گاوهای شیر

بررسی اثر تغذیه الیاف موثر فیزیکی بر دستگاه گوارش گاوهای شیر



خلاصه:
دیواره سلولی مواد خوراکی به دو بخش دیواره سلولی موثر و دیواره سلولی موثر از نظر فیزیکی تقسیم میشود. دیواره سلولی موثر با تامین حداقل الیاف مورد نیاز، درصد چربی شیر را در حد مناسب حفظ میکند. نقش الیاف موثر فیزیکی به مشخصه ی فیزیکی دیواره سلولی (بر اساس اندازه ذرات) مربوط می شود که فعالیت جویدن و ماهیت دو فازی محتویات شکمبه ای را متاثر می سازد و در واقع باعث تشکیل لایه ی علوفه در سطح مایعات شکمبه می گردد که تحریک نشخوار و نگهداری حرکات طبیعی شکمبه را در پی خواهد داشت. با تغذیه علوفه خرد شده بلند به گاوهای شیری می توان محل هضم نشاسته را از شکمبه به روده ها تغییر داد. بعلاوه زمان جویدن و نشخوار افزایش یافته و در نتیجه ترشح بزاق و مواد بافری افزایش می یابد که در نهایت باعث کاهش بروز اسیدوز شکمبه ای می شود. اسیدوز شکمبه ای موجب تخریب دیواره شکمبه، کاهش هضم فیبر، کاهش مصرف خوراک، کاهش سنتز پروتئین میکروبی، کاهش تولید و در نهایت باعث لنگش و کاهش بازده تبدیل غذایی می شود. غلظت دیواره سلولی توصیه شده برای جیره غذایی گاوهای شیری، در سطح 25 درصد ماده خشک جیره است و لازم است 19 درصد آن از دیواره سلولی علوفه باشد. برای اندازه گیری فیبر موثر فیزیکی میتوان از روش های مختلفی همچون روش غربال استفاده نمود.

مقدمه:
از آنجا که دامپروری یک امرکاملاَ اقتصادی است و در حدود 70% هزینه های یک دامداری صرف تهیه خوراک برای دام می شود، بنابراین هر گونه تجدید نظر و پیشرفتی در این زمینه تاثیر مستقیم در افزایش بازده دارد. غذای اولیه و پایه دام علوفه است. مساله اساسی و مهم که در بخش تغذیه دام مطرح می شود، قسمت الیاف خام می باشد، که به اجزای کوچکتر نظیر NDF ،ADF تقسیم شده استNDF . عبارتست از مواد نامحلولی که در شوینده خنثی باقی می ماند. این قسمت شامل ترکیبات اصلی دیواره سلولی نظیر سلولز، همی سلولز و لگنین می باشد. ADF نیز به مواد نامحلول باقی مانده در شوینده اسیدی گویند که شامل سلولز و لگنین می باشد. امروزه به قابلیت هضم و قابلیت تخمیر فیبر جیره بیشتر از دیگر مسائل تغذیه ای توجه شده است. الیاف یا بخش ساختمانی عبارتند از بخش های تشکیل دهنده دیواره سلول که قابلیت هضم کمی دارند و در گونه های تک معده ای قابلیت هضم ندارند، اما در نشخوارکنندگان بواسطه حضور میکروارگانیسم های موجود در شکمبه که به عنوان یک شبکه تخمیر عمل می کنند، قابلیت هضم از متوسط تا بالایی با توجه به کیفیت و مرغوبیت دارند. مصرف مقدار کافی الیاف و مواد خشبی برای تولید طبیعی و سلامتی گاوهای شیری ضروری است. از طرفی وجود مقادیر زیادی الیاف، غذای مصرفی و در ادامه بازده میکروبی و تولید شیر را محدود می کند. پس به یک میزان حداقل الیاف نیاز است تا سلامت حیوان، میزان و درصد چربی، مصرف ماده خشک، مصرف انرژی و تولید شیر در حداکثر گردد. این مقدار موثر و کمینه الیاف خام قسمتی است که نشخوار، میزان عبور غذا از شکمبه، ترشح بزاق، تولید استات شکمبه ای و درصد چربی را تحریک می کند.

اثرات اسیدوز:
از اثرات اسیدوز می توان به ضعف سلامتی، افزایش لنگش، کاهش بازده تبدیل غذایی، کاهش مصرف غذا و کاهش سنتز پروتئین میکروبی اشاره کرد(Yang and Beauchemin,2005). هنگامی که معده با مقدار زیادی اسید مواجه می شود، اسیدوز بروز میکند. این اسیدها باعث آسیب بر دیواره شکمبه می شوند. که در نهایت باعث می شود که اسید تولید شده توسط باکتریها وارد سیستم گردش سیاهرگی می شوند، که سمی هستند و سبب ایجاد ورم چرکی کبد می شوند. انباشته شدن این اسیدها، در سیستم گردش سیاهرگی موجب لنگش میگردد. همچنین اسیدوز شکمبه ای باعث کاهش پروتئین میکروبی می شود چون در نتیجه اسیدی شدن معده،فعالیت میکروارگانیسم ها متوقف میشود. زیرا میکروارگانیسم ها در PH پائین از بین می روند، در نتیجه باعث کاهش پروتئین های میکروبی می شود، بنابراین نیاز به مکملهای پروتئینی در جیره افزایش می یابد. که موجب افزایش هزینه های خوراک میگردد .(Donovan, 2001) از اثرات فیزیکی فیبر می توان به افزایش فعالیت نشخوار، افزایش مقدار ترشح بزاق وکاهش مقدار اسیدهای تخمیری در شکمبه اشاره نمود، وجود نشخوار طبیعی از طریق ارائه خوراک با سطوح کافی فیبر در جیره گاو شیری از کاهش چربی شیر و مشکلاتی همچون از خوراک افتادن، اسیدوز و لنگش در دام جلوگیری می کند (Beauchmin, 2005). فیبر موثر فیزیکی علاوه بر کنترل PH شکمبه، موجب افزایش ترشح بزاق و حفظ ماهیت دو فازی محتوبات شکمبه ای میشود. دیواره سلولی از همی سلولز، لیگنین و همچنین پکتین تشکیل میگردد. که فقط با پروسه تخمیر میکروبی شکمبه هضم میشوند. وجود فیبر در جیره، میزان مصرف غذا، میزان نشخوار، میزان PH شکمبه و هضم را در حد مطلوب نگه می دارد (Penner, 2006). توصیه معمول انجمن تحقیقات ملی آمریکا (NRC)، در مورد استفاده از NDF در تغذیه دام 25 تا 28 درصد ماده خشک جیره میباشد. لازم به ذکر است که از این مقدار 75 درصد از طریق علوفه تأمین میگردد.

اندازه گیری فیزیکی فیبر:
سیستمهای مختلفی برای اندازه گیری NDF پیشنهاد شده است. برخی از مهمترین این روشها عبارتند از روش تجزیه رگرسیون و روش غربال با سوراخهای 18/1 میلیمتری. مرتنز سیستمpeNDF را با استفاده از تجزیه رگرسیون برای سنجش عوامل موثر فیزیکی pef برای گروههای NDF بر اساس فعالیت جویدن توسعه داده است. عامل موثر فیزیکی (Pef) خوراکها نسبت به فعالیت جویدن گاوهای تغذیه شده با علوفه خشک گرامینه بلند، سنجیده می شود. نسبتی از ماده خشک (NDF) که روی غربال با سوراخهای 18/1 میلی متری باقی می ماند بوسیله مرتنز به عنوان یک روش آزمایشگاهی پیشنهاد شده که ممکن است برای تجربه روزمره NDF موثر از لحاظ فیزیکی در خوراکها قابل کاربرد باشد. در نهایت مواد باقی مانده بر روی هر غربال و ته جعبه را وزن نمایید. که در این حالت درصد ذرات با طولهای مختلف می تواند به صورت عددی مشخص شود ( بر اساس وزن تر) ) (Mertenz1997)جدول1 (.

جدول1. راهنمای استفاده از غربال در جیرهای مختلف
نوع غذا توزیع در غربال های مختلف

بالایی وسطی پائینی


TMR1


%10
%50-30


%50

سیلاژعلوفه خشک
%20 %50-20 %40
سیلاژ ذرت %5
%50
%50
1-غذای مخلوط علوفه و کنساتره (Total mix ration)

در این جدول مقادیر استاندارد و مورد انتظار توزیع خوراکهای متفاوت روی غربالها با سوراخهای متفاوت آورده شده، به عنوان مثال؛ هنگامی که از خوراک به صورت TMR استفاده میکنیم انتظار میرود که حداکثر 10% از خوراک روی غربال بالایی،بین 30% تا50% روی غربال وسط و حداقل 50% در غربال پایینی که سوراخ ندارد قرار بگیرد .(Lammers,1996)


نتیجه گیری :
تحقیقات نشان داده است ناکافی بودن فیبر در جیره گاوهای شیری باعث بروز مشکلات گوارشی و متابولیکی در دام می شود (Beauchmin,2005). فیبر موثر فیزیکی می تواند از مشکلات ذکر شده جلوگیری کرده و موجب سلامت شکمبه در گاوهای شیری گردد. در نتیجه خطر ابتلا به اسیدوز کاهش یافته و بازده تبدیل غذایی بهبود میابد. بنابران بکار بردن علوفه با اندازه مناسب باعث کاهش خطر ابتلا به اسیدوز شکمبه می شود . علوفه می تواند مقداری از انرژی را نیز تامین کند (Lammer,1996). و همینطور تخمیر مناسب شکمبه وقوع اسیدوز را به حداقل میرساند پیشنهاد می گردد میزان فیبر جیره بررسی شود. شکل فیزیکی جیره به نحوی باشد که روزانه بیش از 10 ساعت نشخوار و جویدن را در پی داشته باشد. بنابراین بهتر است از سیستم تغذیه ای TMR استفاده شود. تعداد دفعات تغذیه به 2 تا 3 بار در روزافزایش یابد
(Beauchmin,2003).

References:
Beauchemin, K. A. and Yang, W. Z. (2005a) Effects of physically effective fiber ondigestion and milk production by dairy cows fed diets based on corn silage. Journal of
Dairy Science. 88:1090-1098.

2-Beauchemin, K. A. and W. Z. Yang. 2005b. Effects of physically effective fiber onintake, chewing activity, and ruminal acidosis for dairy cows fed diets based on
corn silage. Jornal. Dairy Science. 88:2117-2129.

3-Beauchemin, K. A., Yang, W. Z. and Rode, L. M. (2003) Effects of particle size of alfalfa based dairy cow diets on chewing activity, rumen fermentation, and milk production. Journal of Dairy Science. 86:630-643.

4-Beauchemin, K. A.,and W. Z. Yang. 2003. Importance of physically effective fiber in dairy diets. pp 113-124 in Proc. 24th Western Nutrition Conf. September 10-11.
Winnipeg, Manitoba, Canada.

5-Mertens, D. R. 1997. Creating a system for meeting the fiber requirements of dairycows. Jornal. Dairy Science.

Neutral detergent fiber

Acid detergent fiber
Physical effective factor
حدیث غفاری1 و مسعود اسدی فوزی2
1دانشجوی کارشناسی علوم دامی ، بخش علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
2عضو هیئت علمی، بخش علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
عوامل موثر در ایجاد ورم پستان.

عوامل موثر در ایجاد ورم پستان.

عوامل موثر در ایجاد ورم پستان
نویسنده: حامد فرجی آیگانی طبقه بندی: علوم دامی،
شاید به خاطر گذاشتن این پست بلاگم ***** بشه اما چون مطلب فارسی در این رابطه کمه من این کار رو می کنم و این پست رو برای علاقه مندان میزارم. استفاده کنید.
عوامل موثر در ایجاد ورم پستان :
ورم پستان به التهاب غده پستان اطلاق می شود و در حقیقت التهاب پاسخی است از سوی بدن در برابر صدماتی که به بافت پستان وارد شده است. عمده ترین علت این بیماری باکتریها می باشند، البته میکروارگانیسمهای دیگری نظیر مخمرها، مایکروپلاسما و جلبکها نیز می توانند سبب این بیماری شوند.
غیر از ورم پستان که توسط باکتری سل ایجاد می شود و از طریق خون تولید بیماری می کند، سایر باکترهای مولد ورم پستان از راه سر پستانک وارد غده شده و پس از استقرار در غده ایجاد توکسین(سم) کرده و با این عمل تعدادی از سلولهای مترشحه شیر از بین می روند.
بنابراین یکی از ضرر های عمده این بیماری کاهش شیر تولیدی دام می باشد . همانطور که اشاره شد التهاب واکنش بدن نسبت به عفونت تیجاد شده است. در هنگام عفونت پستانی گلوبولهای سفید که نقش حفاظتی بدن را بر عهده دارند تعدادشان در خون زیاد شده و از طریق جریان خون به طرف غده هدایت می شوندو با توجه به کند شدن جریان خون در رگهای پستان، این سلولها به دیواره مویرگها چسبیده و از طریق خون وارد شیر می شوند و با باکتریها مقابله کرده و آنها را تا حد امکان از بین می برند و پس از موارد تشخیص بیماری ورم پستان، افزایش این سلولها می باشد که به این سلولها سلولهای سوماتیکی یا بدنی اطلاق می شود. بیشترین باکتریهای تولید کننده این بیماریها استافیلوکوکوس اورئوس استرپتوکوکوس آگالاکتیه، کلی فرم و استوکوک ها می باشند.


ورم پستان به سه شکل حاد، تحت حاد و مزمن دیه می شود. در ورم پستان حاد، پستان کاملاً متورم و دردناک، دام دچار تب و بی اشتهایی شده و شیر نیز به میزان زیاد کاهش می یابد. این نوع ورم پستان قابل تشخیص بوده و با توجه به درمان انتی بیوتیکیمداوا می شود. شیر دام بیمار 4 تا 7 روز پس از آخرین تزریق آنتی بیوتیک نباید با شیر دامهی دیگر مخلوط گردد.


در روم پستان تحت حاد بیشترین خسارت به دامدار و کارخانجات فرآوری شیر وارد می شود و هیچ گونه علائم بالینی در دام مشاهده نمی گردد، ولی کاهش شیر و همچنین تغییر در وضعیت ترکیبات شیمیایی شیر ایجاد شده و با توجه به فعال شدن برخی از آنزیمها تاثیرات به سزایی در محصولاتی نظیر پنیر، کره و خامه به وجود آمده و باعث کاهش کیفیت این محصولات می شود. این ورم پستان به سرعت در تمام گله انتشار می یابد که با روشهایی نظیر استفاده از استریپ کاپ، CMTو تعیین هدایت الکتریکی می توان به این نوع ورم پستانی پی برد.
ورم پستان مزمن: در این نوع ورم پستان باکتریهای مولد بیماری در بافت پستان وجود داشته و در صورت مساعد بودن شرایط رشد نموده و باعث ابتلای دام به بیماری ورم پستان می شود.
1 – استافیلوکوکوس.
2 – اورئوس.
3 – استرپتوکوکوس.
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
نکات کاربردی در مدیریت تغذیه ای گاو های شیری

نکات کاربردی در مدیریت تغذیه ای گاو های شیری



مدیران موفق واحد های تولید دامی با عجین نمودن هنر و تجربه ی گذشتگان با علوم پیشرفته ی تغذیه ای امروزی که آمیزه ای جالب توجهی را تحت عنوان مدیریت تغذیه ای به وجود آورده اند که با کاربرد علمی این برنامه ها در مزارع دامپروری و با سود آورنمودن این بخش تولیدی برای سرمایه گذاران این واحد ها که زمینه ی مطمئنی در رابطه با تضمین اقتصادی فعالیتشان فراهم می آورند . مدیران مذبور عمده علت موفقیتشان را علم وعلاقه به زمینه ی مورد فعالیت و تحت نظر گرفتن نکات ریزی می دانند که اگر چه ساده و عملی هستند ولی اغلب از دید افراد پنهان مانده و یا به مورد اجراگذاشته نمی شوند . در ذیل به تعدادی از آنها که می توانند در زمینه ی تغذیه کاربردی گاوهای شیری مفید و سودمند باشند که اشاره می شود :

نکات عمومی در تغذیه گاوهای شیری :

1- گاوها را بر اساس مرحله ی شیرواری یا میزان تولید که دسته بندی نموده و و بر اساس نیازهایشان تغذیه نمایند .
2- در طول سال از برنامه ی تغذیه ای که اقتصادی و متعادل شده باشد و بتواند نیازهای حیوان را برآورده نماید استفاده کنید .
3- جهت مصرف حداکثر میزان خوراک اختصاصی که خوش خوراکی جیره مد نظر بوده و برای این منظور از اقلام خوراکی متنوع و با کیفیت خوب استفاده نمایید .
4- دستگاه گوارش گاوها از قسمت های بسیار فعال بدن هستند برای کار بهتر این دستگاه از دادن مواد معین غافل نباشید .
5- دفعات خوراکی دادن به گاوها را تنظیم نموده و مطابق برنامه عمل نمایید .
6- گاوها علاقه خاصی به استفاده از علوفه های تازه و آب دار دارند که در صورت در دسترس و ارزان بودن در تغذیه ی آن را به کار ببرید .
7- ترکیبات مواد مغذی اقلام خوراکی متنوع و متغییر است . با آنالیز آزمایشگاهی آنها از اجزای مواد مغذی جیره ی فرموله شده اطمینان حاصل نمایید .
8- آب تمیز که سالم و گوارا به صورتی دائمی در اختیار گاوها قرار دهید

9- شرایط محیطی مناسبی به خصوص در فصول تابستان و زمستان برای گاوها فراهم نمایید .
10- هر گونه تغییری در جیره ی غذایی را به تدریج به انجام برسانید .
11- از جیره های مخلوط استفاده کنید (کنسانتره –علوفه )
12- ضمن خشبی بودن علوفه ی مصرفی که قلعه های خرد شده علوفه ریز باشد .
13- تدابیر لازم جهت به حد اقل رسانیدن تلفات خوراک را به عمل آورید .
14- جهت اطمینان از میزان کافی خوراک مصرفی در جیره حد اطمینان را مد نظر بگیرید .
15- ضمن اختصاص دادن گارگران دلسوز و وظیفه شناس جهت رسیدگی به تغذیه گاوها کارگران این بخش را به دفعات عوض نکنید .
16- تغذیه از موارد بودار را در 5/0 تا 2 ساعت قبل از شیر دوشی یا بعد از شیر دوشی به انجام رسانید
17- علوفه را به مدت طولانی ذخیره ننموده و در موقع مصرف از عدم وجود کپک و قارچ زدگی و اجسام خارجی مطمئن شوید .
18- برای مقابله با عوارض مصرف جسم خارجی احتمالی مگنت یا آهن ربا به حیوان بخورانید .
19- برنامه ی مبارزه با انگل ها به خصوص انگلهای دستگاه گوارش را با جدیت پی گیری کنید .
20- در موقع استفاده از جیره های حاوی ذرات ریز یا آردی به منظور بازده بهتر خوراک مصرفی و جلوگیری از ضایعات تنفسی از مواد خیس کننده و چسباننده نظیر چربی یا ملاس استفاده کنید .
تغذیه ی دوره ای گاوهای شیری :
تغذیه ی دوره ای یا مرحله ای عبارتست از طراحی برنامه های تغذیه ای گاوها براساس میزان تولید – مصرف غذا – تغییر وزن بدن و زایمان .
ترتیب تولید در گاوهای شیری به صورت زیر می باشد :
1- دوره ی اوج شیر دهی
2- دوره ی افزایش اندوخته های بدن (افزایش وزن ) . 5و4- دوره ی خشک (2 ماه پایانی آبستنی )
بر اساس پنج مرحله تولید حیوان به شرح زیر می باشد :
1- از هنگام زایمان تا 80 روز بعد از آن
2- 80 تا 200 روز بعد از زایمان
3- 200 تا 305 روز بعد از زایمان
4- 45 تا 60 روز قبل از زایمان
5- گروه گاوهای که دوره خشکی آنها رو به اتمام است با توجه به این مراحل برنامه های تغذیه ای اختصاصی جهت تولید بیشتر و نگهداری سالم گاوهای شیری اعمال می گردد :
1- برنامه های تغذیه ای در مرحله اول تولید :
پس از زایش تولید شیر به سرعت افزایش می یابد و در 6 تا 8 هفته به بیشترین مقدار می رسد اما مصرف غذا نسبت به نیازهای تولیدافزایش نمی یابد به گونه ای که بیشترین مقدار مصرف ماده ی خشک 12 تا 15 هفته پس از زایش خواهد بود از این رو بیشترین ماده گاوهای شیرده برای 8 تا 10 هفته در حالت تعادل منفی انرژی خواهند بود . گاوهای پر شیر احتمالاً تا هفته ی بیستم و یا بیشتر در تعادل منفی انرژی خواهند بود .
گاو شیر ده کمبود انرژی دریافتی برای تولید شیر را از اندوخته های بدن تامین کرده و در این دوره از وزن آن کاسته می شود دوران بحرانی تغذیه ی گاوهای شیر ده از زمان زایش تا اوج شیر دهی است . هر کیلوگرم افزایش شیر در این دوره 200 کیلوگرم شیر بیشتر در کل دوره ی شیر دهی را در پی خواهد داشت .
در این دوره رعایت نکات ذیل ضروری است :
- از تغییرات ناگهانی و سریع جیره که موجب ناراحتی های گوارشی می شود خود داری نموده و تغییرات تدریجی را دست کم دو هفته پیش از زایش آغاز نمایید .
- از افزایش کنسانتره تا موقع برطرف شدن تنش های مربوطه به زایش خودداری نموده و سطح آن را در حدی نگهدارید که گاو شیر ده با دریافت حداقل مقدار ADF (18 تا 19 درصد ) ضمن بر خورداری از سلامتی دستگاه گوارش شیر با کیفیتی نیز تولید کند . میزان مصرف کنسانتره نباید بیش از 5/2 درصد وزن بدن باشد . تعداد دفعات تغذیه ای کنسانتره باید افزایش یافته و هر بار با مقدار اندکی کنسانتره تغذیه شود .
- دقت کافی در مورد تامین مواد مورد نیاز گاو شیر ده و نسبت صحیح آن با انرژی که میزان قابل توجهی از آن از اندوخته های چربی بدن تامین می شود اعمال نمایید در این مرحله از مواد ازته ی غیر پروتیینی با تجزیه ی کم در شکمبه استفاده کنید .
- با استفاده از علوفه های مرغوب و باکیفیت خوب و عوامل اشتها آورمصرف ماده ی خشک را افزایش دهید .
- سعی کنید علوفه های مورد تغذیه به قطعات ریز خرد نشوند و در صورت الزام از چنین علوفه هایی برای حفظ تعادل PH شکمبه و کاهش اسیدوز و دیگر ناراحتی های گوارشی بافرهای شیمیایی نظیر بی کربنات سدیم استفاده کنید .
- عوامل استرس زا نظیر واکسیناسیون سم چینی حمام ضد کنه و..... را به بعد از سپری شدن اوج شیر دهی موکول کنید .
- استفاده از مکمل نیاسین که ممکن است از دوره ی خشک آغاز شده باید برای گاوهای پر شیر ادامه یابد در این حالت مصرف غذا احتمالاً بیشتر و احتمال بروز کنیوز کمتر خواهد بود .
- با تغذیه ازمکمل های پر انرژی نظیر چربی و ملاس مصرف انرژی را بالا ببرید .
2- مدیریت تغذیه ای در مرحله دوم شیر دهی :
در این دوره گاو مرحله حساس پیک (peak) با حداکثر تولید را سپری کرده و واکنش های حیوان به حالت عادی برگشته و می تواند در صورت برخورداری از جیره ی متوازن توانایی های تولیدی خویش را بروز دهد . در این مرحله مدیریت گاوداری گاوهای مورد نظر را از لحاظ وضعیت بدنی بررسی نموده و در صورت برخورد با موارد غیر عادی نظیر رشد بی رویه گاوها و یا لاغری بیش از حد آنها درصدد اصلاح جیره بر آیید .
3- مدیریت تغذیه ای در مرحله آخر شیر دهی :
مدیریت تغذیه ای گاوهای شیرده در این مرحله آسان تر از مراحل دیگر است زیرا در این مرحله مصرف مواد غذایی بیشتر از نیازهای تولید شیر بوده تولید شیر رو به کاهش است .
نکاتی که مد نظر مدیریت گاوداری باید باشد عبارتند از:
- کاهش وزن ایجاد شده در آغاز دوره ی شیر دهی باید به گونه ای جبران شود که گاودر آغاز دوره ی خشک از وزن مناسبی برخوردار باشد .
- حداکثر کوشش در رابطه با تداوم شیر دهی در حد امکان به عمل آید .
- تلیسه های جوان نیازهای ویژه ای برای رشد دارند . بنابر این برای ایجاد رشد در تلیسه 2 ساله 20 درصد و برای تلیسه های 3 ساله 10 درصد از مواد غذایی بیشتر از تعداد مورد نیاز برای نگهداری منظور شود .
- با توجه به تقاضای کم مواد مغذی می توان نسبت علوفه به کنسانتره را افزایش داده و با استفاده از ترکیبات ازت دار غیر پروتئینی هزینه های غذایی را کاهش داد .
- جهت خشک کردن گاوها در پایان این مرحله میتوان غذا و آب مصرفی را محدود نمود .
4- مدیریت تغذیه ای گاوهای خشک :
به منظور آماده سازی گاو برای شیر دهی بعدی باید یک دوره ی خشک در نظر گرفته شود . با در نظر گرفتن یک دوره ی خشک 60 روزه تولید شیردهی بعد برای بیشتر ماده گاوها بهینه خواهد بود . .اگر دوره ی خشک کمتر از 40 روز باشد بافت پستان زمان کافی برای بازسازی نداشته و در نتیجه تولید شیر در شیر دهی ایده آل نخواهد بود . اگر دوره ی خشک بیش از 70 روز باشد گاوبیش از اندازه چاق می شود درحالی که تولید شیر در شیر دهی بعد بیشتر نبوده و دشواری چاقی نیز در پی خواهد آمد . گفته می شود که بازدهی مصرف انرژی برای بافت سازی به هنگام شیر دهی بیشتر از دوره ی خشک است از این رو باید کوشش کرد که کاهش وزن گاو در هفته های پایانی شیر دهی جبران گردد . بدین ترتیب افزایش وزن ماده گاو در دوره خشک بیشتر مربوط به رشد جنین خواهد بود .
مواردی که در این مرحله در زمینه تغذیه ی گاوها در نظر می باشند عبارتند از :
- مصرف کلسیم باید به کمتر از 100 گرم در روز محدود شود و هم زمان فسفر کافی در اختیار گاو ها قرار گیرد ( 35 تا 40 گرم فسفر در روز برای نژادهای بزرگ) کلسیم بیشتر به ویژه اگر جیره از نظر فسفر کمبود داشته باشد احتمال بروز تب شیر را افزایش خواهد داد .
- اگر علوفه کمبود سلنیوم دارد باید روزانه 3 تا 5 میلی گرم سلنیوم به علوفه اضافه کرد . اگر مصرف ویتامین E در خوراک زیاد نباشد موجب جفت ماندگی می شود .
- از تغذیه ی زیاد مواد معدنی باید خودداری کرد (به ویژه مخلوط بافر های نمک های سدیم ) و مصرف نمک طعام را باید به حداکثر 28 گرم در روز محدود نمود .
مصرف زیاد نمک موجب نگهداری آب در بدن و ایجاد خیز یا ادم در برخی گاوها به ویژه تلیسه های شکم اول می شود .
 

Similar threads

بالا