با توجه به رشد شتاب آلود توسعه صنعت در بخشهاي گوناگون و لزوم تعمير و نگهداري دستگاهها و ماشين آلات به ويژه در صنعت نفت و مشكلات حاصل از آن علي الخصوص آلودگي محيط زيست- اثرات گلخانه اي وگرم شدن دماي كره زمين و... ، جهت رفع نياز وبهبود اوضاع صنعتي و جلوگيري از آسيب رسيدن به جامعه انساني و در نتيجه توسعه متوازن در همه ابعاد از جمله رفاه عمومي- بهداشت- آموزش- تغذيه سالم و . . . « تخصص » يكي از امور بسيار ضروري و اجتناب ناپذير به نظر مي رسد. بر اين اساس دو رشته آكادميك جديد- كه البته سالهاست بصورت تجربي در صنعت مورد بهره برداري واقع مي شود- در دانشگاه صنعت نفت ايجاد شده كه در مقايسه با ساير رشته هاي دانشگاهي بسيار جوانتر و شايد ناشناخته تر باشد. اين رشته در كنار رشته هاي صنايع بالادستي نفت ازجمله مهندسي اكتشاف-استخراج –مخازن هيدروكربوري-حفاري ومهندسي بهره برداري به عنوان يك مكمل بسيار اثرگذار محسوب ميشود كه بدون اين رشته ساير رشته ها ي نفتي جهت رسيدن به سر منزل مقصود باز مي مانند ود رصنايع پايين دستي نفت از جمله مهندسي پالايش-مهندسي پتروشيمي وپليمر وطراحي فرآيند و...هم از اهميتت بسيار باليي برخوردار بوده تا جاييكه بسياري از كارشناسان براين باورند كه با توجه به وسعت كاربرد وقلمرو كارائي اين رشته در تمام حوزه هاي نفت وگاز وپتروشيمي و...اين رشته را بايد زيرمجموعه مهندسي نفت به شمار آورد وتحت عنوان «مهندسي نفت- بازرسي فني» به صورت رسمي شناخته شود.
دوره كارشناسي « مهندسي ايمني و بازرسي فني » براي اولين بار در ايران در سال تحصيلي دانشگاهي 71-1370 شمسي در دانشكده مهندسي نفت شهيد تندگويان آبادان ايجاد شده كه مطابق مصوبات وزارت علوم تحقيقات و فن آوري ( وزارت فرهنگ و آموزش عالي وقت ) اين رشته شاخه اي از « مهندسي شيمي » محسوب مي شود.
دوره كارشناسي « مهندسي ايمني و بازرسي فني » به دو گرايش اصلي تقسيم مي شود:
الف ) مهندسي شيمي- بازرسي فني ب) مهندسي شيمي- ايمني و حفاظت
لازم به توضيح است كه مأخذ اين توضيحات « تصميم نهايي وزارت علوم و تحقيقات و فن آوري جمهوري اسلامي ايران» در ايجاد و احداث اين رشته مي باشد.
مشخصات كلي برنامه كارشناسي مهندسي ايمني و بازرسي فني (گرايش :بازرسي فنـــي )
1- مقدمه
در اجراي بند «ب» اصل دوم و بند هاي 3 و 13 اصل سوم و ايجاد شرايط تحقق بند 4 همين اصل و نيز اجراي اصل سي ام و بند 7 اصل چهل و سوم و ايجاد شرايط تحقيق بند هاي 8 و9 اين اصل و اصول ديگر قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و با عنايت به لزوم ايجادوتوسعه صنايع نفت وگازو پتروشيمي و پليمر براي استفاده از ارزش افزوده محصولات آنها در جهت توسعه اقتصاد ملي و با توجه به وجود امكانات بالقوه در كشور جهت گسترش صنايع نفت وگاز و پتروشيمي نياز روز افزون كشور به متخصصان و كارشناسان متعدد جهت بهره برداري و اداره صنايع مذكور، دوره كارشناسي «مهندسي ايمني و يازرسي فني » با مشخصات زير در محدوده «شاخه بازرسي فني» تدوين شده است .
2- تعريف و هدف:
دوره كارشناسي شاخه بازرسي فني يكي از دوره هاي عالي فني و مهندسي مي باشد كه هدف از آن تربيت متخصصات در زمينه بازرسي فني ( دستگاهها ، ماشين آلات تاسيسات برقي و مكانيكي ) در صنايع نفت وگاز وپتروشيمي و پليمر است . اين دوره مشتمل به دروس پايه و اصلي« مهندسي شيمي» مي باشد و دروس تخصصي آن در زمينه متالوژي ، خوردگي و بازرسي فني مكانيك و برق مي باشد .
3- طول دوره و شكل نظام :
طول دوره كارشناسي با كاراموزي 4 سال مي باشد و كليه دروس آن مي تواند در 8 ترم برنامه ريزي شود. طول هر ترم 17 هفته است هر واحد درسي بصورت نظري بمدت 17 ساعت و بصورت آزمايشگاهي 34 يا51 ساعت وكارگاهي بمدت 51 ساعت در طول نيمسال تحصيلي مي باشد. حداقل هر ماه كار آموزي معادل 1 واحد است .
4- واحد هاي درسي :
تعداد كل واحد هاي درسي 146واحد بشرح زير و 7 واحد كار آموزي و پروژه است :
دروس عمومي 23 واحد
دروس پايه 28 واحد
دروس اصلي61 واحد
دروس تخصصي35 واحد
كار آموزي و پروژه7 واحد
5- نقش و توانايي:
دوره كارشناسي مهندسي بازرسي فني بمنظور احراز توانايي هاي زبر برنامه ريزي شده است:
5-1): وقوف كامل به استانداردها و كد هاي طراحي ، مهندسي و ساخت در صنايع نفت وگاز و پتروشيمي بخصوص ضوابط طراحي و مهندسي واحد هاي پتروشيمي در ايران
5-2 ): وقوف كامل به استاندارد ها و كد هاي مختص بازرسي فني و بازرسي برق
5-3): وقوف كامل به مشخصات فني وسائل و ماشين آلات مصرفي در صنايع نفت وگاز و پتروشيمي و پليمر.
5-4 ): آشنائي كامل با تعيين مشخصات فني دستگاهها و ماشين آلات صنايع نفت وگاز و پتروشيمي و پليمر جهت سفارش خريدساخت .
5-5 ): وقوف كامل به اصول ساختماني و مهندسي و مشخصات فني وسائل مصرفي در صنايع پتروشيمي و پليمر مانند برجها ، مخازن مبدل ها، كوره ها ، راكتورها ، لوله ها و ملحقات آنها.
5-6): وقوف كامل به اصول ساختماني و مهندسي و مشخصات فني وسائل برقي مصرفي در صنايع پتروشيمي و پليمر مانند ژنراتور ها ، ترانسفور ماتور، خطوط انتقال، تابلو ها، سيستم هاي كنترل ، انواع موتور ها ، مشخصات خطوط هوائي و كابلها ، كليد ها ، مدارهاي فرمان و غيره .
5-7 ): وقوف كامل بكاربرد وسائل كنترل و ماشين هاي دوار مكانيكي و برقي در واحد هاي صنايع نفت وگاز و پتروشيمي و پليمر و آشنائي با اصول طراحي و مهندسي و بازرسي فني آنها
5-8 ): وقوف كامل به مسائل ايمني و حفاظتي كه در زمان طراحي نصب و راه اندازي و عمليات با دستگاهها و سيستم ها بايستي ملحوظ گردد .
5-9): وقوف كامل به انتخاب آلياژهاي فلزي و غير فلزي و مواد صنعتي كه بايد از آنها در ساخت دستگاهها ، ماشين آلات ، لوله ها ، برجها، مخازن، راكتور ها، دسگهاي بخار و غيره بكار گرفته شود يا در صورت لزوم با تجهيزات جديد جايگزين گردد.
5-10): وقوف كامل به پديده خوردگي واكسيداسيون در صنايع نفت وگاز وپتروشيمي و پليمر و نحوه اندازه گيري و راههاي جلوگيري و كنترل آن.
5-11): وقوف كامل به مشخصات فني و كاربرد آلياژها و فلزات گوناگون در شرايط مختلف عملياتي از نظر خوردگي، تحمل فشارهاي بالا ودرجات حرارت زياد و غيره .
5-12): اطلاع و تخصص در مورد اندازه گيري هاي لازم ازمشخصات دستگاههاي صنعت نفت وگازو پتروشيمي و پليمر كه در سرويس هستند بمنظور حصول اطمينان از قابليت كار آنها و جلوگيري ازخطرات انفجار و آتش سوزي ، خرابي و همچنين تعيين طول عمر مفيد باقيمانده .
5-13): اطلاع و تخصص در مورد آسايش وسهولت وروان بودن قابليت كار دستگاههاي برقي به منظور اطميمنان از ايمن بودن خطرات اتصالي،سوختگي،آتش سوزي وايجاد انفجار.
5-14):وقوف كامل به استانداردها ومشخصات فني ايمني كارخانجات كه از نقطه نظر انفجار وضع خطر ناكي دارندوتعيين مشخصات براي سفارش دستگاهها در محيطهاي فوق
5-15):اطلاع كامل از استانداردهاي ساختماني ديگهاي بخار پيشرفته وسيستم هاي لوله كشي بخار وآب كندانس،هواي فشرده ،به منظور بازرسي وحصول اطمينان از قابليت كاركرد آنها
5-16): اطلاع و وقوف كامل در مورد تهيه شناسنامه و مشخصات فني كليه دستگاههاي مورد مصرف در صنايع نفت وگاز وپتروشيمي و پليمر ، جهت نگهداري سوابق فني و تعيين زمان تعميرات اساسي، بازرسي مجدد، جايگزيني و نصب نمودن تعميرات و اصلاحات فني.
5-17): اطلاع و وقوف كامل از آزمايشات فشار براي دستگاههاي تحت فشار و آزمايشات مخرب و غير مخرب ، راديوگرافي صنعتي و تفسير فيلم هاي جوش.
5-18): اطلاع و و قوف كامل به عمليات حرارتي بمنظور بدست اوردن مجدد خواص مكانيكي قبلي در مورد دستگاهي كه تحت تعمير قرار مي گيرد.
5-19): اطلاع و وقوف از چگونگي تعيين مقدار قابل قبول ايزولاسيون در مورد دستگاههاي برقي كه مورد تعمير قرار گرفته اند بمنظور حصول اطمينان از ايمن بودن و قابليت كاربا توجه به استانداردهاي قابل قبول.
5-20): ايجاد بررسي هاي اقتصادي و مقايسه راه حل هاي مختلف از نظر اقتصادي و زماني كه براي حل معضل خاص فني( در رابطه با تخصص بازرسي فني) ارائه مي گردد و توصيه بهترين راه حل برنامه ريزي براي بازرسي هاي فني متناوب.
6- اهميت و ضرورت :
با عنايت به نقش اساسي زير بنايي صنايع بالادستي نفت و توسعه پالايشگاهها وصنايع پتروشيمي و پليمر در توسعه اقتصادي كشور و نياز مبرم اين صنايع به كار كارشناسان بازرسي فني بمنظور حصول اطمينان ازصحت تعميرات وتغييرات واصلاحات انجام شده و حفظ و حراست دستگاهها در مقابل خوردگي و اتفاقات و حوادث ناخواسته و انفجارات كه در اثر ضعيف شدن دستگاهها در طول زمان ممكن است پيش آيد اين دوره از اهميت حياتي وسرنوشت ساز واثر گذاري برخوردار مي باشد .
منبع : نفت نیوز
دوره كارشناسي « مهندسي ايمني و بازرسي فني » براي اولين بار در ايران در سال تحصيلي دانشگاهي 71-1370 شمسي در دانشكده مهندسي نفت شهيد تندگويان آبادان ايجاد شده كه مطابق مصوبات وزارت علوم تحقيقات و فن آوري ( وزارت فرهنگ و آموزش عالي وقت ) اين رشته شاخه اي از « مهندسي شيمي » محسوب مي شود.
دوره كارشناسي « مهندسي ايمني و بازرسي فني » به دو گرايش اصلي تقسيم مي شود:
الف ) مهندسي شيمي- بازرسي فني ب) مهندسي شيمي- ايمني و حفاظت
لازم به توضيح است كه مأخذ اين توضيحات « تصميم نهايي وزارت علوم و تحقيقات و فن آوري جمهوري اسلامي ايران» در ايجاد و احداث اين رشته مي باشد.
مشخصات كلي برنامه كارشناسي مهندسي ايمني و بازرسي فني (گرايش :بازرسي فنـــي )
1- مقدمه
در اجراي بند «ب» اصل دوم و بند هاي 3 و 13 اصل سوم و ايجاد شرايط تحقق بند 4 همين اصل و نيز اجراي اصل سي ام و بند 7 اصل چهل و سوم و ايجاد شرايط تحقيق بند هاي 8 و9 اين اصل و اصول ديگر قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و با عنايت به لزوم ايجادوتوسعه صنايع نفت وگازو پتروشيمي و پليمر براي استفاده از ارزش افزوده محصولات آنها در جهت توسعه اقتصاد ملي و با توجه به وجود امكانات بالقوه در كشور جهت گسترش صنايع نفت وگاز و پتروشيمي نياز روز افزون كشور به متخصصان و كارشناسان متعدد جهت بهره برداري و اداره صنايع مذكور، دوره كارشناسي «مهندسي ايمني و يازرسي فني » با مشخصات زير در محدوده «شاخه بازرسي فني» تدوين شده است .
2- تعريف و هدف:
دوره كارشناسي شاخه بازرسي فني يكي از دوره هاي عالي فني و مهندسي مي باشد كه هدف از آن تربيت متخصصات در زمينه بازرسي فني ( دستگاهها ، ماشين آلات تاسيسات برقي و مكانيكي ) در صنايع نفت وگاز وپتروشيمي و پليمر است . اين دوره مشتمل به دروس پايه و اصلي« مهندسي شيمي» مي باشد و دروس تخصصي آن در زمينه متالوژي ، خوردگي و بازرسي فني مكانيك و برق مي باشد .
3- طول دوره و شكل نظام :
طول دوره كارشناسي با كاراموزي 4 سال مي باشد و كليه دروس آن مي تواند در 8 ترم برنامه ريزي شود. طول هر ترم 17 هفته است هر واحد درسي بصورت نظري بمدت 17 ساعت و بصورت آزمايشگاهي 34 يا51 ساعت وكارگاهي بمدت 51 ساعت در طول نيمسال تحصيلي مي باشد. حداقل هر ماه كار آموزي معادل 1 واحد است .
4- واحد هاي درسي :
تعداد كل واحد هاي درسي 146واحد بشرح زير و 7 واحد كار آموزي و پروژه است :
دروس عمومي 23 واحد
دروس پايه 28 واحد
دروس اصلي61 واحد
دروس تخصصي35 واحد
كار آموزي و پروژه7 واحد
5- نقش و توانايي:
دوره كارشناسي مهندسي بازرسي فني بمنظور احراز توانايي هاي زبر برنامه ريزي شده است:
5-1): وقوف كامل به استانداردها و كد هاي طراحي ، مهندسي و ساخت در صنايع نفت وگاز و پتروشيمي بخصوص ضوابط طراحي و مهندسي واحد هاي پتروشيمي در ايران
5-2 ): وقوف كامل به استاندارد ها و كد هاي مختص بازرسي فني و بازرسي برق
5-3): وقوف كامل به مشخصات فني وسائل و ماشين آلات مصرفي در صنايع نفت وگاز و پتروشيمي و پليمر.
5-4 ): آشنائي كامل با تعيين مشخصات فني دستگاهها و ماشين آلات صنايع نفت وگاز و پتروشيمي و پليمر جهت سفارش خريدساخت .
5-5 ): وقوف كامل به اصول ساختماني و مهندسي و مشخصات فني وسائل مصرفي در صنايع پتروشيمي و پليمر مانند برجها ، مخازن مبدل ها، كوره ها ، راكتورها ، لوله ها و ملحقات آنها.
5-6): وقوف كامل به اصول ساختماني و مهندسي و مشخصات فني وسائل برقي مصرفي در صنايع پتروشيمي و پليمر مانند ژنراتور ها ، ترانسفور ماتور، خطوط انتقال، تابلو ها، سيستم هاي كنترل ، انواع موتور ها ، مشخصات خطوط هوائي و كابلها ، كليد ها ، مدارهاي فرمان و غيره .
5-7 ): وقوف كامل بكاربرد وسائل كنترل و ماشين هاي دوار مكانيكي و برقي در واحد هاي صنايع نفت وگاز و پتروشيمي و پليمر و آشنائي با اصول طراحي و مهندسي و بازرسي فني آنها
5-8 ): وقوف كامل به مسائل ايمني و حفاظتي كه در زمان طراحي نصب و راه اندازي و عمليات با دستگاهها و سيستم ها بايستي ملحوظ گردد .
5-9): وقوف كامل به انتخاب آلياژهاي فلزي و غير فلزي و مواد صنعتي كه بايد از آنها در ساخت دستگاهها ، ماشين آلات ، لوله ها ، برجها، مخازن، راكتور ها، دسگهاي بخار و غيره بكار گرفته شود يا در صورت لزوم با تجهيزات جديد جايگزين گردد.
5-10): وقوف كامل به پديده خوردگي واكسيداسيون در صنايع نفت وگاز وپتروشيمي و پليمر و نحوه اندازه گيري و راههاي جلوگيري و كنترل آن.
5-11): وقوف كامل به مشخصات فني و كاربرد آلياژها و فلزات گوناگون در شرايط مختلف عملياتي از نظر خوردگي، تحمل فشارهاي بالا ودرجات حرارت زياد و غيره .
5-12): اطلاع و تخصص در مورد اندازه گيري هاي لازم ازمشخصات دستگاههاي صنعت نفت وگازو پتروشيمي و پليمر كه در سرويس هستند بمنظور حصول اطمينان از قابليت كار آنها و جلوگيري ازخطرات انفجار و آتش سوزي ، خرابي و همچنين تعيين طول عمر مفيد باقيمانده .
5-13): اطلاع و تخصص در مورد آسايش وسهولت وروان بودن قابليت كار دستگاههاي برقي به منظور اطميمنان از ايمن بودن خطرات اتصالي،سوختگي،آتش سوزي وايجاد انفجار.
5-14):وقوف كامل به استانداردها ومشخصات فني ايمني كارخانجات كه از نقطه نظر انفجار وضع خطر ناكي دارندوتعيين مشخصات براي سفارش دستگاهها در محيطهاي فوق
5-15):اطلاع كامل از استانداردهاي ساختماني ديگهاي بخار پيشرفته وسيستم هاي لوله كشي بخار وآب كندانس،هواي فشرده ،به منظور بازرسي وحصول اطمينان از قابليت كاركرد آنها
5-16): اطلاع و وقوف كامل در مورد تهيه شناسنامه و مشخصات فني كليه دستگاههاي مورد مصرف در صنايع نفت وگاز وپتروشيمي و پليمر ، جهت نگهداري سوابق فني و تعيين زمان تعميرات اساسي، بازرسي مجدد، جايگزيني و نصب نمودن تعميرات و اصلاحات فني.
5-17): اطلاع و وقوف كامل از آزمايشات فشار براي دستگاههاي تحت فشار و آزمايشات مخرب و غير مخرب ، راديوگرافي صنعتي و تفسير فيلم هاي جوش.
5-18): اطلاع و و قوف كامل به عمليات حرارتي بمنظور بدست اوردن مجدد خواص مكانيكي قبلي در مورد دستگاهي كه تحت تعمير قرار مي گيرد.
5-19): اطلاع و وقوف از چگونگي تعيين مقدار قابل قبول ايزولاسيون در مورد دستگاههاي برقي كه مورد تعمير قرار گرفته اند بمنظور حصول اطمينان از ايمن بودن و قابليت كاربا توجه به استانداردهاي قابل قبول.
5-20): ايجاد بررسي هاي اقتصادي و مقايسه راه حل هاي مختلف از نظر اقتصادي و زماني كه براي حل معضل خاص فني( در رابطه با تخصص بازرسي فني) ارائه مي گردد و توصيه بهترين راه حل برنامه ريزي براي بازرسي هاي فني متناوب.
6- اهميت و ضرورت :
با عنايت به نقش اساسي زير بنايي صنايع بالادستي نفت و توسعه پالايشگاهها وصنايع پتروشيمي و پليمر در توسعه اقتصادي كشور و نياز مبرم اين صنايع به كار كارشناسان بازرسي فني بمنظور حصول اطمينان ازصحت تعميرات وتغييرات واصلاحات انجام شده و حفظ و حراست دستگاهها در مقابل خوردگي و اتفاقات و حوادث ناخواسته و انفجارات كه در اثر ضعيف شدن دستگاهها در طول زمان ممكن است پيش آيد اين دوره از اهميت حياتي وسرنوشت ساز واثر گذاري برخوردار مي باشد .
منبع : نفت نیوز
آخرین ویرایش:
