افتالموسكوپ
افتالموسكوپ دستگاهي است که براي معاينه قسمت هاي مياني چشم و شبکيه مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
اينوسيله جهت تعيين سلامتي شبكيه و زجاجيه استفاده ميشود. در بيماران مبتلابه سردرد، علامت کليدي در فعاليت چشمي يافتن ديسک‌هاي بينايي متورم است كهمعمولا با افزايش فشار درون جمجمه اي همراه است (papolledema) و بهافزايش فشار داخل جمجمه اي (ICP) ناشي از: هيدروسفالي ( حالتي كه باتجمع مايع مغزي نخاعي در جمجمه مشخص شده و همراه با بزرگ شدن سر، آتروفيمغز، ضعف قواي عقلاني و تشنج است)، افزايش فشار داخل جمجمه‌اي خوش‌خيم ياتومورهاي مغزي است. در بيماران مبتلا به آب سياه فرورفتگي ديسك بيناييديده مي شود.
در بيماران مبتلا به ديابت شيرين، افتالموسکوپي (هر 6 ماهتا يک سال يک بار) غربالگري و تشخيص به موقع رتينوپاتي (هر نوع بيماري غيرالتهابي شبكيه) ناشي از ديابت که علل مهم از دست دادن بينايي هستند،الزامي است. اين عارضه را مي توان در مراحل اوليه توسط درمان شبكيه باليزر، برطرف كرد.
افتالموسکوپ ابتدا توسط چارلز بابج در سال 1847اختراع شد، اما تا سال 1851 که توسط Herman von Helmholtz، مورد بازنگريقرار گرفت قابل استفاده نبود.
در سال 1915، دو دانشمند ديگر، اولينافتالموسکوپ مستقيم دستي را ابداع کردند، که امروزه توسط پزشکان در سراسردنيا استفاده ميشود. با طي روند تکاملي ساخت آن، امروزه افتالموسکوپ، بهيکي از پركاربردترين ابزارها در چشم پزشكي تبديل شده است.
ساختار
نوردرخشان به درون چشم فرد تابيده ميشود و نور بازتابي از شبكيه متمركز ميشود. عدسي چشم بيمار همانند يك ذره بين دروني كار مي‌كند. پزشک مي تواندتوسط افتالموسكوپ بيشتر ناهنجاري هاي چشم را تشخيص دهد، زيرا فشار افزايشيافته درون جمجمه (براي مثال به علت تومور مغزي) مي تواند تغيير چشمگيريدر درون چشم به وجود آورد.
سه نوع افتالموسكوپ وجود دارد: مستقيم و غير مستقيم و Slit-lamp.
افتالموسکوپ مستقيم
افتالموسکوپمستقيم از نظر اپتيکي بسيار ساده است و به طور دستي استفاده ميشود.در اين حالت، شبکيه مستقيما قابل مشاهده است. نور مستقيمي از طريق قرنيهبه درون چشم براي ديدن پشت کره چشم، تابانده ميشود.اين افتالموسکوپ از يکنور فلاش کوچک و منبع نور همراه با تعداد زيادي لنز چرخشي با قابليتبزرگنمايي در حدود 15 تشکيل شده است و اغلب در معاينات ساده استفاده ميشود(شكل 1).
افتالموسکوپ غيرمستقيم
اينافتالموسکوپ، از يک چراغ که به دور سر بسته ميشود و يک لنز دستي كوچك،تشکيل شده است. افتالموسکوپ غيرمستقيم با ميدان ديد وسيع، امكان بررسيبهتر و واضح ترعمق چشم را، حتي با وجود آب مرواريد، فراهم مي کند.افتالموسکوپ غيرمستقيم ممکن است تك چشمي يا دو چشمي باشد(شكل 2).
درنوع غيرمستقيم، بيمار مي‌تواند در حالت‌هاي خوابيده يا نيمه نشسته قراربگيرد. در اين ابزار نور بسيار روشني به چشم تابانده ميشود که البتهمي‌تواند ناراحت کننده باشد اما دردناک نيست.
افتالموسکوپ Slit- lamp
ايندستگاه در جلوي چشم بيمار قرار مي‌گيرد. به علاوه لنزهاي آن در نزديکي چشمجاي مي‌گيرند و اين امکان را به پزشک مي‌دهد که قسمت قدامي چشم (فوندوس)را نيز معاينه کند. اين مدل، مزاياي ديد سه بعدي، همراه با بزرگنماييافتالموسکوپي مستقيم را دارد. ميدان ديدي را که اين مدل تامين مي‌کندگسترده‌تر از افتالموسکوپ مستقيم است اما به اندازه افتالموسکوپ
غيرمستقيم نيست (شکل3).
نتايجغيرنرمال معاينه، مي‌توانند شامل هر گونه بيماري چشم مانند زجاجيه کدر،شبكيه جدا شده، مشکلات عصب بينايي، و تغييرات ناشي ازآب سياه باشند.
ازآنجا که با اين تست مي‌توان بسياري از بيماري‌هاي جدي را در مراحل اوليهتشخيص داد، افتالموسکوپ به عنوان يک تست با ارزش شناخته ميشود و دقت آنتا 95-90 درصد تخمين زده ميشود. همچنين عوارض ديگر بيماري‌هاي خوني وقلب، بيماري‌هاي مغز و ديابت را نيز مشخص مي‌دهد.
منبع: نشریه مهندسی پزشکی شماره
