شاخصهای ارزیابی مقالات ISI

hamed khatibi

عضو جدید
شاخصهای ارزیابی مقالات ISI

امروزه ارزيابي مقاله هاي علمي يکي از دغدغه هاي جوامع علمي مي باشد. موسسه اطلاعات علمي (ISI ;Information Scientific for Institute)، براي ارزيابي مجله هاي تحت پوشش فهرست نويسي خود، سه شاخص درنظر گرفته است. اين شاخص ها شامل فاکتور تاثير (IF ;Factor Impact)، شاخص فوري (Inbex Immebiately) و نيمه عمر استناد (Life -Half Citeb) مي باشند.
۱-فاکتور تاثير، تعداد ارجاعات به مقاله هاي منتشر شده در دو سال قبل مجله تقسيم بر تعداد مقاله هاي منتشر شده در دو سال مذکور است. در مواردي فاکتور تاثير مجله به طور ميانگين (که معدل فاکتور تاثير در طول دوران فهرست شدن آن مجله در ISI مي باشد) نيز مورد استفاده قرار مي گيرد. اين شاخص، مهمترين و در عين حال کاربردي ترين شاخص ارزيابي مجله ها از نظر ISI مي باشد.
۲-شاخص فوري(
inbex Immebiately): تعداد ارجاعات به مقاله هاي منتشر شده مجله در سال مورد ارزيابي تقسيم بر تعداد مقاله هاي منتشر شده در همان سال مجله مذکور اين شاخص در حقيقت شيب رشد منحني ارجاعات را بيان مي کند.
۳-نيمه عمر ارجاعات به مجله يا نيمه عمر استناد (
Life -Half Citeb): تعداد سال هايي که از سال ارزيابي بايد به عقب برگشت تا شاهد پنجاه درصد کل ارجاعات به مجله در سال مورد ارزيابي باشيم. به عبارت ديگر، اين شاخص مدت زماني را که نيمي از کل استنادات به آن مجله صورت پذيرفته باشد را نشان مي دهد و در حقيقت، سرعت کاهش ميزان ارجاعات به مجله را بيان مي کند: بديهي است که وقتي مقاله هاي يک مجله ارزش خود را براي ارجاعات زود از دست بدهند (مقاله هاي سطحي باشند و خيلي زود بي ارزش شوند)، تنها به مقاله هاي جديد مجله ارجاع داده مي شود.اين موضوع باعث مي شود که نيمه عمر ارجاعات به مجله کاهش يابد. بنابر اين هر چه نيمه عمر ارجاعات به مجله بيشترباشد، نشان مي دهد که ارزش مقاله هاي مجله در طول زمان بيشتر حفظ شده است و هنوز مورد ارجاع قرار مي گيرند. در مجموع، هر چه نيمه عمر ارجاعات به يک مجله بزرگتر باشد، ارزش مجله بالاتر مي رود.
در پايان هر سال، مجله هاي تحت پوشش فهرست نويسي
ISI که در فهرست وبگاه علم (WOB = Science of Wed) قرار گرفته اند، ارزيابي مي شوند. معيارهاي ارزيابي و سنجش همان شاخص هاي ارزيابي ISI (سه شاخص اشاره شده در بالا) مي باشند. نتايج اين ارزيابي نيز در گزارشات ارجاع مجله (JOR = Reports Citation Journal)، در هر سال جهت اطلاع عموم اعلام مي شود .
در سال 1978 مجموعه مجله هاي فهرست شده در"آي. اس. آي" مخفف موسسه اطلاعات علمي، شامل 5200 مجله به 31 زبان مختلف بوده است. اين تعداد اکنون به بيش از 8000 مجله علمي در رشته هاي گوناگون رسيده است که در حدود 5000 عنوان از آنها مربوط به علوم پايه و بقيه مربوط به اجتماعي، هنر و علوم انساني مي باشند. "آي. اس. آي" هر ساله يافته هاي متنوع جديدي فراهم و به پژوهشگران عرضه مي کند. حجم عظيم اطلاعات "آي. اس. آي" به محققان امکان مي دهد که از پيشينه تحقيقاتي موضوع مورد علاقه خود و همچنين از آخرين تحولات و پيشرفت ها در زمينه هاي آن مطلع شوند. به اين ترتيب "آي. اس. آي" فراگيرترين پوشش براي نشريه هاي پژوهشي جهان به زبان هاي مختلف است و به همين مناسبت در بررسي وضعيت علمي کشورها معمولا به آمارها و داده هاي آن استناد مي شود. در اين خصوص بايد گفت حتي مجلات فارسي نيز مي توانند در "آي. اس. آي" فهرست شوند.
ماموريت اصلي "آي. اس. آي" به عنوان شرکتي براي نشر دادگان (پايگاه داده ها)، تهيه فهرست جامعي از مهمترين و تاثير گذارترين پژوهش ها در سطح جهان است. امروزه دادگان "آي. اس. آي" شامل بيش از 16 هزار مجله، کتاب، گزارش و همايش در حوزه هاي علوم مختلف مي باشد. بخش مهمي از اين داده ها مستخرج از 8600 مجله از کشورهاي جهان است که اطلاعات آنها به صورت سالانه فهرست مي شود. "آي. اس. آي" تمام اطلاعات کتاب شناختي مجله هاي تحت پوشش خود را ثبت مي کند، اين اطلاعات شامل نام مجله، شماره مجله و صفحه هاي آن، چکيده مقاله ها به زبان انگليسي (که خود مولفان نوشته اند)، نام و نشاني مولف و ناشر و همچنين مراجع استنادي هر مقاله است.
"آي. اس. آي"، چنان که گفته شد، متعهد است که با پوشش جامعي از مهمترين و تاثير گذارترين مجله هاي دنيا، اطلاعات لازم براي آگاهي از پيشرفت هاي اخير و مرور تحولات گذاشته را در دسترس مشترکانش بگذارد. اما اين جامعيت الزاما به معناي فهرست شدن همه مجله ها نيست. فهرست کردن همه مجله ها نه فقط از لحاظ اقتصادي غير علمي است بلکه تحليل نوشتارهاي علمي نشان داده است که ضرورتي هم ندارد. طبق آنچه غالبا اصل "برادفورد"، ناميده مي شود، معلوم شده است که تمام نتايج علمي اصلي و مهم را مي شود در مجموعه نسبتا کوچکي از مجله ها پيدا کرد. در اواسط دهه 1930 "برادفورد"، دريافت که نوشتار اصلي هر رشته علمي حداکثر متشکل از 1000 مجله است. از اين هزار مجله تعداد نسبتا کمي ارتباط خيلي قوي با مباحث معين دارند و آنجايي که ارتباطشان ضعيف است خيلي بيشترند. اما اين دسته اخير نوعا مناسبت بيشتري با مباحث ديگر دارند. "برادفورد" به اين نتيجه رسيد که مجموعه نسبتا کوچکي از مجله ها در بر گيرنده نوشته هاي پايه براي همه رشته ها مي باشد و مهمترين مقاله ها نيز بيشتر در همين مجموعه يافت مي شوند.
موسسه اطلاعات علمي (
Information Scientific for Institute) يا به اختصار "ISI"، به عنوان معتبرترين مجموعه براي سنجش علوم در دنيا شناخته شده است. مهمترين محصول اين موسسه، وبگاه علم (WOS ;Science of Wed) است که حدود 15000 مجله را فهرست مي کند. امروزه هر مقاله منتشر شده در اين مجله ها به عنوان يک توليد علمي جهاني شناخته مي شود و عموما چاپ مقاله در اين مجله ها به عنوان معيار و شاخص اصلي جهت سنجش علوم در دنيا مورد استفاده قرار مي گيرد.
در ايران نيز استفاده از نمايه هاي
ISI و منظور کردن هر نمايه مربوط به يک مقاله معتبر علمي، به عنوان يک توليد علمي جهاني در جامعه دانشگاهي پذيرفته شده است. فراگير بودن اين نمايه ها براي تمامي شاخه هاي علوم، امکان جستجوي کليد واژگان دلخواه در نمايه هاي مختلف بطور همزمان و داشتن فاکتورهاي ارزيابي براي مجله هاي علمي با يک درجه بندي مشخص، مهمترين دلايل همگاني شدن نمايه هاي مذکور مي باشند.
 
بالا