[h=2][/h]
النینو
مقدمه:
توسط سازمان جهانی هواشناسی وابسته به سازمان ملل متحد سال 98-1997 سال النینو نام گذاری گردید.تاکنون این پدیده اثرات مخرب و هولناکی بر منابع محیط زیست محلی و مردم دنیا داشته است.
اثرات این پدیده بر محیط زیست به صورت مرگ و میر صدها هزار مرغ دریایی در آلاسکا ، آتش گرفتن جنگلها در استوا (نمونه ای در اندونزی)، خشکسالی ، افزایش دمای کره زمین ، کاهش صید آبزیان ، جاری شدن صیلابها شدید ، طغیان رودخانه ها (نمونه هایی در کشورمان در منطقه گلستان) مشاهده میشود.
النینو یک اتفاق ساده نیست بلکهزنجیره ای از وقایع مرتبط به هم است. النینومعمولا از اقیانوس آرام شروع و اثراتش عمدتا در اطراف خط استوا و کشور های استوا ( مکزیک ، شیلی ، آرژانتین ، اندونزی ، مالزی ، گینه ، جنوب هند و ...) مشاهده میشود. بیشترین اهمییت النینو به علت تغییرات شدید اجتماعی و اقتصادی است ، اما از اثرات آن بر محیط زیست نمیتوان صرف نظر کرد1
ریشه کلمه النینو چیست و چرا آن را به این نام میخوانند:
El Nino یک کلمه اسپانیایی به مفهوم پسر بچه یل به تعمیم به معنی پسر مسیح (chirst-child) است. این پدیده غالبا در محدوده زمانی کریسمس (میلاد حضرت مسیح) اتفاق می افتد ، به همین دلیل این عنوان را به آن اطلاق می کنند.2
1- مجله محیط زیست شماره 24 پائیز 1377 صفحه 89
2- مجله محیط زیست شماره 24 پائیز 1377 صفحه 89
تاریخچه النینو:
مطالعات نشان میدهد که النینو اولین بار حدود صد سال پیش مورد توجه علمی قرار گرفت با وجود این شواهدی در دست است که نشان میدهد، دریانوردان و ماهی گیران بومی آمریکای جنوبی پدیده النینو را در اوایل قرن 15 میلادی نیز میشناختند آنانان اصطلاح النینو را برای تعریف یک جریان گرم ضعیف که هر سال حول و حوش ایام کریسمس در امتداد سواحل اکوادور و پرو به سمت جنوب جریان دارد به کار میبرند.1
النینو چیست:
النینو یک شکست میان اتمسفر و اقیانوس آرام میباشد که نتیجه آن ایجاد تغییرات آب و هوایی میباشد و بیشتر در سواحل غربی آمریکای جنوبی نزدیک به خط استوا اتفاق می افتد. در این رویداد لایه سطحی آب اقیانوس در شرف اقیانوس آرام در ناحیه ای گرو میشود (حداکثر تا 3.5 درجه سانتیگراد) و این گرما 4 ماه و یا بیشتر ادامه مییابد ، این پدیده در بعضی از سال ها همراه با گرم شدن بیش از حد میباشد که در این حال دمای سطح آب با یک انحراف معیار بالاتر از متوسط ماهانه حداقل برای 4 ماه پی در پی و در سه یا پنج محل ساحلی بالا میرود همراه با این شارش آب گرم دمای سطح آب دریا و هوا غالبا برای یک سال و یا حتی بیشتر به صورت غیر عادی گرم باقی میماند و برای برگشتن به وضعییت عادی حداقل یک سال زمان لازم خواهد بود. پس از پایان دوره گرم ، مرحله سرد شدن آبهای سطحی اقیانوس شروع میشود که به این پدیده لانینا (Lanina) میگویند.
پدیده النینو همیشه با تغییرات فشار جو در سطح دریا همراه است به طوری که هوا شناسان النینو را به عنوان یک پدیده منفرد نمیبینند ،بلکه از النینو نوسان جنوبی یا (southern oscillation El nino) صحبت میکنند که همانند پاندولی بین دو حالت النینو(حالت گرم شدن آب) و لانینا (سرد شدن آب) در نوسان است.
So یک نوع نوسان فشار جو است که در دو نقطه واقع در نواحی غربی و مرکزی اقیانوس آرام رخ میدهد ، به طوری که با پایین آمدن فشار جو در یک ناحیه فشار جو در ناحیه مقابل زیاد میشود . نقطه مرکزی نوسانات فشار یکی در نزدیکی اندونزی(ایستگاه داروین )دیگری در مرکز اقیانوس آرام (ایستگاه تاهیتی)
1- مجله آموزش جغرافیا دوره نوزدهم ، پاییز 1383 صفحه 15
قرار گرفته است . برای اندازه گیری نوسانات فشار از شاخصی به نام southern oscillation index (SOI)
استفاده میکنند. این شاخص با محاسبه اختلاف فشار جو در سطح پایین و ایستگاه مذکور ارتباط تنگاتنگی با
هم دارند . این دو پدیده با یک عنوان به نام ENSO شناخته میشود.1
تاثیر النینو بر آب و هوای جهان:
تاثیر بارز رویداد النینو بر آب و هوا و نا بهنجاری های اقلیمی در قسمت های مختلف دنیا شاید ذلیل مهم برای توجه به النینو باشد .
پدیده ENSO یکی از بارزترین و قابل ملاحظه ترین علل برای تغییر پذیری سال به سال اقلیم جهانی میباشد.
رویدادهای قویتر ENSO منجر به فعل و انفعالات عظیم بارندگی در نواحی حاره ای شده همچنین سبب خشکسالی در مناطق وسیع و بارندگی های سیل آسا در مناطقی که در شرایط عادی از بارش پایینی بر خوردار میشوند .
نا به هنجاری های منفی دمای سطح آب در شرق اقیانوس آرام استوایی ، گردش شمال به جنوب سیستم های جوی استوایی را تقویت میکند که این به نوبه خود بادهای قویتر از بادهای غربی عادی در عرض های متوسط برقرار مینماید. تاثیر النینو روی کالیفورنیای جنوبی و مکزیکو به شکل افزایش طوفانی و بارندگی های شدید ردیابی شده است. در حالی که شمال استرالیا آب و هوای خشک و کم بارانی را تجربه میکند.
رویدادهای النینو همراه با بارنگی های زیر حد نرمال در یک سطح وسیع یعنی از شرق گینه نو تا شمال و شرق استرالیای مرکزی تا مالزی هستند ، همچنین همراه با خشک سالی در طی مونسون فصلی هندوستان میباشد .2
1- مجله محیط زیست شماره 24 پائیز 1377 صفحه 90-89
2- مجله محیط زیست شماره 24 پائیز 1377 صفحه 91
تاثیر النینو بر آب و هوای ایران:
در مطالعه اثرات رویداد ENSO بر وضعییت اقلیمی ایران سال وقوع شمسی النینو از سال 1960 الی 1989 در نظر گرفته شده است . از این مطالعات نتیجه شده است که در سال بعد از رویداد النینو در ایران به استثنا بعضی مناطق کشور که دارای میانگین دمای بالا تر از میانگین 30 ساله و بارنگی کمتر از میانگین 30 سال داشته است . بنابراین اثرات این پدیده بر اقلیم ایران محوس است.1
اثرات دور و نزدیک النینو:
مهمترین مناطق تحت تاثیر النینو سواحل کشورهای واقع در ناحیه حاره ای اقیانوس آرام و جزایر نزدیک به محدوده وقوع النینو است. اثرات گاه بلافاصله پس از شروع النینو قابل روئت است و گاه با تاخیر چند هفته یا چند ماه اثرات اقلیمی وقوع النینو مشاهده میشود. گاه نیز اثرات النینو در طول چند یال یا چند دهه به وقوع می پیوندد و به کنش های متقابل محیطی در دوره ای طولانی که در نهایت موجب انهدام و تخریب محیط فیزیکی و زیستگاه انسانی میشود ، منتهی خواهد شد در حالی که النینو در بیشترکشورها از جمله اندونزی ، شمال استرالیا ، هندو افریقا خشکسالی ایجاد میکند. همزمان یا با تاخیر زمان معینی در نقاط دیگر بارش های استثنایی ، رطوبت زیاد و سیل و طوفان جاری میسازد.اثرات النینو روی کشور های مختلف متفاوت بوده و بعضی از کشورهای جهان از وقوع النینو به وفور بهرمند شده اند.2
اثرات النینو بر محیط زیست دریایی:
در اثر پدیده النینو مواد مغذی از عمق آب به سطح نمی آیند و تولید فیتوپلانگتون ها در سطح
1- مجله محیط زیست شماره 24 پائیز 1377 صفحه 91
2- فصل نامه تحقیقات جغرافیایی شماره 45 تابستان 76 صفحه 155
وسیعی کاهش می یابد. جوامع زئوپلانگتونها نیز چون مستقیما از آنها تغذیه می نمایند محود شده و در نتیجه صید ماهیان به میزان زیادی کاهش میابد.همچنین افزایش درجه حرارت سطح آب دریا در اثر این رویداد سبب مرگ و میر ماهیان پلاژیک می شود .مشخص شده که میزان ذخایر ماهی آنچوی (anchovy) در سواحل کشور پرو که شبیه ماهی موتو در آبهای جنوبی کشورمان است ، به دمای آب بستگی دارد.افزایش دمای آب سبب کاهش پلانگتون های گیاهی گردیده و این موضوع سبب کاهش مواد غذایی برای ماهیان بالغ آنچوی و لارو آنها می شود که مجموعه این عوامل تاثیر فراوانی بر میزان صید ماهی آنچوی داشته و دارد.
در پی پدیده النینو اجساد ماهیها ، پرندگان ، پستانداران دریایی و سایر آبزیان سواحل را می پوشانند که در این حالت مورد تهاجم تجزیه کندگان قرارگرفته و موجب آلوده کردن آبهای ساحلی و هوا میشوند که این امر شیوع برخی از بیماریهای واگیردار مثل مالاریا را به دنبال دارد.
این پدیده علاوه بر تاثیر بر اکوسیستم آبی و کاهش صید آبزیان ، بر نواحی ساحلی و زمینهای اطراف نیز تاثیر دارد. بالا آمدن سطح آب دریا و بارندگی های شدید و سیل آسا به محصولات کشاورزی صدمات وسیعی وارد و طوفانهای شدید و سیل ، خسارات زیادی را در تاسیسات بندری این نواحی به جای میگذارد.
بارانهای سیل آسا سبب فرسایش خاک و افزایش علف های هرز ، حشرات و آفات میگردد.
در طی رویداد النینو سالهای 83-1982 ، 48 درصد پستانداران دریایی منطقه که بیشتر شامل سمور های دریایی ، سیلها و شیرهای دریایی بودند به دلیل تغییرات دریا ، به ساحل پنا آوردند که این مهاجرت به ساحل بر الگوی طبیعی تولید مثل آنها تاثیر داشته است.1
1- مجله محیط زیست شماره 24 پائیز 1377 صفحه 92و93
چگونگی میتوان یک النینو را تشخیص داد؟
برای تعیین و تشخیص ال نینو و لانینا به طور کلی شرایط هنجار و نا هنجار در منطقه اقیانوس آرام ، از دو مولفه استفاده میشود:
1- درجه حرارت سطح دریا 2- شاخص نوسان جنوبی
درجه حرارت سطح دریا :
در طول یکی دو دهه گذشته ، مطالعات گسترده ای در مورد درجه حرارت اقیانوس آرام حاره ای صورت گرفته است. در نهایت ، در آخرین مدل های پیش بینی ارائه شده ، منطقه ای بین 120 تا 170درجه طول غربی در حد فاصل 5 درجه عرض شمالی و جنوبی ، به عنوان منطقه مبنا برای تعیین ناهنجاریهای دمایی(تعیین شرایط النینو - لالینا و یا شرایط عادی) مورد استفاده قرار میگیرد.
بر اساس مطالعات انجام شده ، اگر درجه حرارت متوسط سطح دریا در منطقه " نینوی 4 ، 3 " برای مدت حداقل شش ماه متوالی 0/4 درجه سانتیگراد بالاتر از دمای عادی باشد ، پدیده النینو ( فاز گرم ) به وقوع پیوسته است و به همین ترتیب ، اگر 0/4 درجه سانتیگراد پایین تر از دمای عادی باشد ، لانینا ( فاز سرد ) اتفاق افتاده است.با توجه به شاخص یاد شده در طول 50 سال گذشته ، اغلب النینو ها و لانینا ها در حد فاصل ماه های مارس تا سپتامبر آغاز شده اند. لازم به ذکر است که اقیانوس آرام در سر تاسر سال 2002 پدیده النینو را تجربه کرده است.
شاخص نوسان جنوبی:
به واسطه این شاخص ، وضعیت الگوهای فشار و شدت و ضعف جریان های اتمسفر در منطقه اقیانوس آرام مشخص میشود. در این شاخص ، یک منطقه پر فشار در اقیانوس آرام جنوبی و یک منطقه کم فشار در آرام غربی در نظر گرفته شده اند.
ایستگاه تاهیتی به عنوان مرکز پر فشار (17 درجه جنوبی و 150 درجه غربی) و ایسنگاه داروین (12 درجه جنوبی و 130 درجه شرقی)به عنوان مرکز کم فشار تعیین شده اند. شاخص نوسان جنوبی از طریق فرمول زیر محاسبه میشود:
P -P = شاخص نوسان جنوبی (SOI)
در اینجاp مقدار فشار هوا در سطح دریاست . هد قدر میزان فشار هوا در تاهیتی بیشتر از معمول باشد ، بادهای تجارتی قوی تر خواهند بود. از طرف دیگر ، فاز گرم (النینو) با اختلاف فشار کمتر بین این دو مرکز فشار مرتبط است. به عبارت دیگر ، کاهش میزان فشار در ایستگاه تاهیتی موجب کاهش شیب فشار در منطقه اقیانوس آرام و در نهایت ضعیف شدن بادهای تجارتی و استقرار فاز گرم میشود.1
مقدمه:
توسط سازمان جهانی هواشناسی وابسته به سازمان ملل متحد سال 98-1997 سال النینو نام گذاری گردید.تاکنون این پدیده اثرات مخرب و هولناکی بر منابع محیط زیست محلی و مردم دنیا داشته است.
اثرات این پدیده بر محیط زیست به صورت مرگ و میر صدها هزار مرغ دریایی در آلاسکا ، آتش گرفتن جنگلها در استوا (نمونه ای در اندونزی)، خشکسالی ، افزایش دمای کره زمین ، کاهش صید آبزیان ، جاری شدن صیلابها شدید ، طغیان رودخانه ها (نمونه هایی در کشورمان در منطقه گلستان) مشاهده میشود.
النینو یک اتفاق ساده نیست بلکهزنجیره ای از وقایع مرتبط به هم است. النینومعمولا از اقیانوس آرام شروع و اثراتش عمدتا در اطراف خط استوا و کشور های استوا ( مکزیک ، شیلی ، آرژانتین ، اندونزی ، مالزی ، گینه ، جنوب هند و ...) مشاهده میشود. بیشترین اهمییت النینو به علت تغییرات شدید اجتماعی و اقتصادی است ، اما از اثرات آن بر محیط زیست نمیتوان صرف نظر کرد1
ریشه کلمه النینو چیست و چرا آن را به این نام میخوانند:
El Nino یک کلمه اسپانیایی به مفهوم پسر بچه یل به تعمیم به معنی پسر مسیح (chirst-child) است. این پدیده غالبا در محدوده زمانی کریسمس (میلاد حضرت مسیح) اتفاق می افتد ، به همین دلیل این عنوان را به آن اطلاق می کنند.2
1- مجله محیط زیست شماره 24 پائیز 1377 صفحه 89
2- مجله محیط زیست شماره 24 پائیز 1377 صفحه 89
تاریخچه النینو:
مطالعات نشان میدهد که النینو اولین بار حدود صد سال پیش مورد توجه علمی قرار گرفت با وجود این شواهدی در دست است که نشان میدهد، دریانوردان و ماهی گیران بومی آمریکای جنوبی پدیده النینو را در اوایل قرن 15 میلادی نیز میشناختند آنانان اصطلاح النینو را برای تعریف یک جریان گرم ضعیف که هر سال حول و حوش ایام کریسمس در امتداد سواحل اکوادور و پرو به سمت جنوب جریان دارد به کار میبرند.1
النینو چیست:
النینو یک شکست میان اتمسفر و اقیانوس آرام میباشد که نتیجه آن ایجاد تغییرات آب و هوایی میباشد و بیشتر در سواحل غربی آمریکای جنوبی نزدیک به خط استوا اتفاق می افتد. در این رویداد لایه سطحی آب اقیانوس در شرف اقیانوس آرام در ناحیه ای گرو میشود (حداکثر تا 3.5 درجه سانتیگراد) و این گرما 4 ماه و یا بیشتر ادامه مییابد ، این پدیده در بعضی از سال ها همراه با گرم شدن بیش از حد میباشد که در این حال دمای سطح آب با یک انحراف معیار بالاتر از متوسط ماهانه حداقل برای 4 ماه پی در پی و در سه یا پنج محل ساحلی بالا میرود همراه با این شارش آب گرم دمای سطح آب دریا و هوا غالبا برای یک سال و یا حتی بیشتر به صورت غیر عادی گرم باقی میماند و برای برگشتن به وضعییت عادی حداقل یک سال زمان لازم خواهد بود. پس از پایان دوره گرم ، مرحله سرد شدن آبهای سطحی اقیانوس شروع میشود که به این پدیده لانینا (Lanina) میگویند.
پدیده النینو همیشه با تغییرات فشار جو در سطح دریا همراه است به طوری که هوا شناسان النینو را به عنوان یک پدیده منفرد نمیبینند ،بلکه از النینو نوسان جنوبی یا (southern oscillation El nino) صحبت میکنند که همانند پاندولی بین دو حالت النینو(حالت گرم شدن آب) و لانینا (سرد شدن آب) در نوسان است.
So یک نوع نوسان فشار جو است که در دو نقطه واقع در نواحی غربی و مرکزی اقیانوس آرام رخ میدهد ، به طوری که با پایین آمدن فشار جو در یک ناحیه فشار جو در ناحیه مقابل زیاد میشود . نقطه مرکزی نوسانات فشار یکی در نزدیکی اندونزی(ایستگاه داروین )دیگری در مرکز اقیانوس آرام (ایستگاه تاهیتی)
1- مجله آموزش جغرافیا دوره نوزدهم ، پاییز 1383 صفحه 15
قرار گرفته است . برای اندازه گیری نوسانات فشار از شاخصی به نام southern oscillation index (SOI)
استفاده میکنند. این شاخص با محاسبه اختلاف فشار جو در سطح پایین و ایستگاه مذکور ارتباط تنگاتنگی با
هم دارند . این دو پدیده با یک عنوان به نام ENSO شناخته میشود.1
تاثیر النینو بر آب و هوای جهان:
تاثیر بارز رویداد النینو بر آب و هوا و نا بهنجاری های اقلیمی در قسمت های مختلف دنیا شاید ذلیل مهم برای توجه به النینو باشد .
پدیده ENSO یکی از بارزترین و قابل ملاحظه ترین علل برای تغییر پذیری سال به سال اقلیم جهانی میباشد.
رویدادهای قویتر ENSO منجر به فعل و انفعالات عظیم بارندگی در نواحی حاره ای شده همچنین سبب خشکسالی در مناطق وسیع و بارندگی های سیل آسا در مناطقی که در شرایط عادی از بارش پایینی بر خوردار میشوند .
نا به هنجاری های منفی دمای سطح آب در شرق اقیانوس آرام استوایی ، گردش شمال به جنوب سیستم های جوی استوایی را تقویت میکند که این به نوبه خود بادهای قویتر از بادهای غربی عادی در عرض های متوسط برقرار مینماید. تاثیر النینو روی کالیفورنیای جنوبی و مکزیکو به شکل افزایش طوفانی و بارندگی های شدید ردیابی شده است. در حالی که شمال استرالیا آب و هوای خشک و کم بارانی را تجربه میکند.
رویدادهای النینو همراه با بارنگی های زیر حد نرمال در یک سطح وسیع یعنی از شرق گینه نو تا شمال و شرق استرالیای مرکزی تا مالزی هستند ، همچنین همراه با خشک سالی در طی مونسون فصلی هندوستان میباشد .2
1- مجله محیط زیست شماره 24 پائیز 1377 صفحه 90-89
2- مجله محیط زیست شماره 24 پائیز 1377 صفحه 91
تاثیر النینو بر آب و هوای ایران:
در مطالعه اثرات رویداد ENSO بر وضعییت اقلیمی ایران سال وقوع شمسی النینو از سال 1960 الی 1989 در نظر گرفته شده است . از این مطالعات نتیجه شده است که در سال بعد از رویداد النینو در ایران به استثنا بعضی مناطق کشور که دارای میانگین دمای بالا تر از میانگین 30 ساله و بارنگی کمتر از میانگین 30 سال داشته است . بنابراین اثرات این پدیده بر اقلیم ایران محوس است.1
اثرات دور و نزدیک النینو:
مهمترین مناطق تحت تاثیر النینو سواحل کشورهای واقع در ناحیه حاره ای اقیانوس آرام و جزایر نزدیک به محدوده وقوع النینو است. اثرات گاه بلافاصله پس از شروع النینو قابل روئت است و گاه با تاخیر چند هفته یا چند ماه اثرات اقلیمی وقوع النینو مشاهده میشود. گاه نیز اثرات النینو در طول چند یال یا چند دهه به وقوع می پیوندد و به کنش های متقابل محیطی در دوره ای طولانی که در نهایت موجب انهدام و تخریب محیط فیزیکی و زیستگاه انسانی میشود ، منتهی خواهد شد در حالی که النینو در بیشترکشورها از جمله اندونزی ، شمال استرالیا ، هندو افریقا خشکسالی ایجاد میکند. همزمان یا با تاخیر زمان معینی در نقاط دیگر بارش های استثنایی ، رطوبت زیاد و سیل و طوفان جاری میسازد.اثرات النینو روی کشور های مختلف متفاوت بوده و بعضی از کشورهای جهان از وقوع النینو به وفور بهرمند شده اند.2
اثرات النینو بر محیط زیست دریایی:
در اثر پدیده النینو مواد مغذی از عمق آب به سطح نمی آیند و تولید فیتوپلانگتون ها در سطح
1- مجله محیط زیست شماره 24 پائیز 1377 صفحه 91
2- فصل نامه تحقیقات جغرافیایی شماره 45 تابستان 76 صفحه 155
وسیعی کاهش می یابد. جوامع زئوپلانگتونها نیز چون مستقیما از آنها تغذیه می نمایند محود شده و در نتیجه صید ماهیان به میزان زیادی کاهش میابد.همچنین افزایش درجه حرارت سطح آب دریا در اثر این رویداد سبب مرگ و میر ماهیان پلاژیک می شود .مشخص شده که میزان ذخایر ماهی آنچوی (anchovy) در سواحل کشور پرو که شبیه ماهی موتو در آبهای جنوبی کشورمان است ، به دمای آب بستگی دارد.افزایش دمای آب سبب کاهش پلانگتون های گیاهی گردیده و این موضوع سبب کاهش مواد غذایی برای ماهیان بالغ آنچوی و لارو آنها می شود که مجموعه این عوامل تاثیر فراوانی بر میزان صید ماهی آنچوی داشته و دارد.
در پی پدیده النینو اجساد ماهیها ، پرندگان ، پستانداران دریایی و سایر آبزیان سواحل را می پوشانند که در این حالت مورد تهاجم تجزیه کندگان قرارگرفته و موجب آلوده کردن آبهای ساحلی و هوا میشوند که این امر شیوع برخی از بیماریهای واگیردار مثل مالاریا را به دنبال دارد.
این پدیده علاوه بر تاثیر بر اکوسیستم آبی و کاهش صید آبزیان ، بر نواحی ساحلی و زمینهای اطراف نیز تاثیر دارد. بالا آمدن سطح آب دریا و بارندگی های شدید و سیل آسا به محصولات کشاورزی صدمات وسیعی وارد و طوفانهای شدید و سیل ، خسارات زیادی را در تاسیسات بندری این نواحی به جای میگذارد.
بارانهای سیل آسا سبب فرسایش خاک و افزایش علف های هرز ، حشرات و آفات میگردد.
در طی رویداد النینو سالهای 83-1982 ، 48 درصد پستانداران دریایی منطقه که بیشتر شامل سمور های دریایی ، سیلها و شیرهای دریایی بودند به دلیل تغییرات دریا ، به ساحل پنا آوردند که این مهاجرت به ساحل بر الگوی طبیعی تولید مثل آنها تاثیر داشته است.1
1- مجله محیط زیست شماره 24 پائیز 1377 صفحه 92و93
چگونگی میتوان یک النینو را تشخیص داد؟
برای تعیین و تشخیص ال نینو و لانینا به طور کلی شرایط هنجار و نا هنجار در منطقه اقیانوس آرام ، از دو مولفه استفاده میشود:
1- درجه حرارت سطح دریا 2- شاخص نوسان جنوبی
درجه حرارت سطح دریا :
در طول یکی دو دهه گذشته ، مطالعات گسترده ای در مورد درجه حرارت اقیانوس آرام حاره ای صورت گرفته است. در نهایت ، در آخرین مدل های پیش بینی ارائه شده ، منطقه ای بین 120 تا 170درجه طول غربی در حد فاصل 5 درجه عرض شمالی و جنوبی ، به عنوان منطقه مبنا برای تعیین ناهنجاریهای دمایی(تعیین شرایط النینو - لالینا و یا شرایط عادی) مورد استفاده قرار میگیرد.
بر اساس مطالعات انجام شده ، اگر درجه حرارت متوسط سطح دریا در منطقه " نینوی 4 ، 3 " برای مدت حداقل شش ماه متوالی 0/4 درجه سانتیگراد بالاتر از دمای عادی باشد ، پدیده النینو ( فاز گرم ) به وقوع پیوسته است و به همین ترتیب ، اگر 0/4 درجه سانتیگراد پایین تر از دمای عادی باشد ، لانینا ( فاز سرد ) اتفاق افتاده است.با توجه به شاخص یاد شده در طول 50 سال گذشته ، اغلب النینو ها و لانینا ها در حد فاصل ماه های مارس تا سپتامبر آغاز شده اند. لازم به ذکر است که اقیانوس آرام در سر تاسر سال 2002 پدیده النینو را تجربه کرده است.
شاخص نوسان جنوبی:
به واسطه این شاخص ، وضعیت الگوهای فشار و شدت و ضعف جریان های اتمسفر در منطقه اقیانوس آرام مشخص میشود. در این شاخص ، یک منطقه پر فشار در اقیانوس آرام جنوبی و یک منطقه کم فشار در آرام غربی در نظر گرفته شده اند.
ایستگاه تاهیتی به عنوان مرکز پر فشار (17 درجه جنوبی و 150 درجه غربی) و ایسنگاه داروین (12 درجه جنوبی و 130 درجه شرقی)به عنوان مرکز کم فشار تعیین شده اند. شاخص نوسان جنوبی از طریق فرمول زیر محاسبه میشود:
P -P = شاخص نوسان جنوبی (SOI)
در اینجاp مقدار فشار هوا در سطح دریاست . هد قدر میزان فشار هوا در تاهیتی بیشتر از معمول باشد ، بادهای تجارتی قوی تر خواهند بود. از طرف دیگر ، فاز گرم (النینو) با اختلاف فشار کمتر بین این دو مرکز فشار مرتبط است. به عبارت دیگر ، کاهش میزان فشار در ایستگاه تاهیتی موجب کاهش شیب فشار در منطقه اقیانوس آرام و در نهایت ضعیف شدن بادهای تجارتی و استقرار فاز گرم میشود.1