onia$
دستیار مدیر تالار مدیریت
مجلس اول
مذاکره مجلس لاهه:
[h=1]بیدق امان در خصوص مجروحین نظامى[/h]
گروه تاریخ اقتصاد- مذاكرات نمایندگان در روز پنجشنبه، 9 مرداد 1286 شمسی در مجلس شورای ملی درخصوص شرکت نماینده ایران در کنفرانس بین‌المللی لاهه و تاسیس بانک ملی چنین ادامه یافته است:
وزیر مالیه(ناصرالملک همدانی)*: در سه شب قبل اینجا وكلاى مجلس را زحمت دادم در خصوص بانك مذاكره شد و با وكلاى بانك هم آنچه لازم بود مذاكره شده، آنها هم اقدامات خود را دریغ نداشتند، خوب است مجلس دو سه روز وقت خود را صرف این كار نماید تا تمام شود.
وكیلالتجار: چون مطلب مهم است و وقت زیاد می‌خواهد خوب است، چند روزى طرف صبح مجلس فوق‌العاده تشكیل بشود كه از روى دقت، زود این امر انجام بگیرد.
وزیر مالیه: هرچه زودتر باشد بهتر است كه رفاهیت و خیر عامه در این بانك است؛ الحق وكلاى بانك هم خیلى زحمت كشیده‌اند، حالا هم باید زحمت بكشند تا صورت بگیرد.
آقا سید محمدجعفر: چون اهمیت دارد چند روزى طرف صبح مجلس تشكیل شود تا تمام شود.
وزیر مالیه: اگرچه تكلیف من است كه اقدامات لازمه را بنمایم، ولى شخصا خودم باطنا یك شوق و میلى به این مطلب دارم این است كه اصرار و تعجیل می‌كنم.
آقا سید محمد جعفر: همه شایق به این امر هستند، از شیراز میرزا ابوالقاسم خان بصیرالملك تلگراف كرده بود كه نقدا هزار تومان به بانك ملى می‌دهم، بعد كه تشكیل شد، آنچه توانستم حاضرم كه بدهم.
آقا شیخ یوسف: مكرر عرض كردم كه حیات مملكت بسته به تاسیس بانك است بنده كه در شیراز بودم در یك انجمنى كه اغلب آنها فقرا بودند، میان خودشان هجده هزار تومان براى بانك جمع كردند كه شاید از آن پولى به توسط بعضى از موسسین رسیده باشد، مقصود این است كه همه مردم در كمال شوق و شعف همراهند. قرار شد از صبح دوشنبه براى مذاكره مجلس فوق‌العاده تشكیل شود.
دكتر ولى‌الله خان: چند ماه بیشتر در روزنامه‌ها خوانده بودیم كه كنفرانسى در لاهه مركب از تمام وكلاى دول منعقد خواهد شد و در چند مساله گفت‌وگو خواهند كرد و یكى از روزنامه‌نویس‌هاى معتبر نوشته كه یكى از وكلای بزرگ ۲۴ نطق ترتیب داده كه قرائت شود و بنده اوقاتی كه مجلس در عمارات بالا منعقد می‌شد، گفتم كه از تمام دول در كنفرانس لاهه نماینده خواهد رفت و سوال نمودم از طرف دولت علیه هم می‌رود، فرمودید خواهد رفت، از قرار معلوم صمد خان رفته و یكى از آن مسائل كه در مجلس لاهه مطرح و مذاكره شده، بیدق امان است در خصوص مجروحین نظامى، دول اروپ نشان مذهبى خودشان را علامت قرار داده‌اند و به تمام دول اطلاع داده‌اند. كمیسیون دولت عثمانى گفتند در خاك ما علامت همان ماه و ستاره باید باشد و نایب وزیر مختار ما هم اظهار داشته‌اند كه باید علامت شیر و خورشید باشد. آیا ببینیم غیر از این مساله چه اقدامى و خدمتى براى دولت و ملت خود کرده‌اید.
وزیر امور خارجه: ممتازالدوله كارهاى بزرگ می‌كنند و این كارها هم یكى از آن كارها است.
محقق‌الدوله: بنده عرض دارم وزیر مالیه تاكید در تاسیس بانك ملى دارند و مردم هم شكایت از بى‌پولى دارند و این چند روزه هم بعضى اتفاقات ناگوار افتاده و بنده اطلاع دارم به موجب تصدیق دفتر استیفا كه هشتصد هزار تومان باقى حكام است در این مورد كه از همه طرف فشار میدهند چرا حكام این پول را نمی‌دهند و وصول از حكام نمی‌كنند.
وزیر مالیه: فشار به من بیشتر از شما وارد می‌شود، ولى وزارت مالیه نباید شخصا برود ماموریت كند و در جاهاى دیگر كه پول دولت را نگاه می‌دارند یك اندازه وصولش راجع به عدلیه است.
محقق‌الدوله: این چه صورت است كه آنها استنكاف داشته باشند و حاضر به حساب نشوند.
وزیر مالیه: بله هیچ جا حاضر نشده‌اند و مكرر رقعه نوشته‌ام فقط از من اطلاع است فعلا طورى شده است كه حساب این چند ساله را نمی‌دهند.
آقا میرزا محمود: مامور وصول بقیه وزارت مالیه است تا حال سه ماه است وزارت مالیه هیچ اقدامى نكرده، چرا به تكلیف خود عمل نكرده؟
وزیر مالیه: تكلیف وزارت مالیه نبوده است كه ماموریت كند باید تشخیص حساب را داده و بخواهد، اگر ندادند باید سختى كرد و این تكلیف مالیه نیست و در خارجه با عدلیه است و اولا تا دو سه مرتبه اخطار می‌شود اگر امتثال نشد مال او توقیف می‌شود و بعضى اشتباهات دیگر هم شده، مثلا می‌گویند وزیر مالیه هر چه از او بخواهند باید بدهد.
آقا سید مهدى: آقایان كه وظیفه خور دولت بودند هنوز باور نكرده‌اند كه مملكت مشروطه است با وجود آن پول‌ها كه در نزد آقا است باز می‌خواهند از وجه استقراض به حساب‌سازى ببرند و بخورند ما حاضر نیستیم و باید وزرا با هیات وكلا اتفاق كرده پوست و گوشت آنها را بگیرند.
* ابوالقاسم‌خان قره‌گوزلوي همداني فرزند احمدخان و نوه محمودخان ناصرالملک فرمانفرما در سال 1245 هجري شمسي متولد شد. در سفر دوم ناصرالدين شاه به اروپا، محمودخان ناصرالملک که از همراهان شاه بود، نوه خود ابوالقاسم را نيز براي تحصيل به لندن برد. ابوالقاسم در دانشگاه آکسفورد به تحصيل پرداخت و پس از فراغت از تحصيل مدتي با سمت وابسته سفارت ايران در لندن خدمت کرد و دو بار هم به نيابت سفارت فوق‌العاده به دربار هلند و دربار آلمان رفت. در بازگشت به ایران پس از انتخاب ميرزا علي‌خان امين‌الدوله به عنوان صدراعظم در سال 1276 هجري قمري، ناصرالملک به سمت وزارت ماليه برگزيده شد، پس از آن مامور حکومت کردستان شد. ناصرالملک پس از پيروزي انقلاب مشروطه در کابينه‌هاي ميرزا نصرالله‌خان مشيرالدوله، سلطان علي‌خان وزير افخم و امين‌السلطان وزير ماليه بود.پس از سقوط کابينه ميرزا احمدخان مشيرالسلطنه، نمايندگان مجلس شوراي ملي در نشستي محرمانه و خصوصي، ميرزا ابوالقاسم‌خان ناصرالملک را نامزد رييس‌الوزرايي کردند. با تاييد اين تصميم از سوي محمدعلي شاه، فرمان رييس‌الوزرايي ناصرالملک در سوم آبان ماه 1286 هجري شمسي صادر شد. ناصرالملک بعد از چند روز مشورت با نمايندگان بدون خواستن نظر شاه، وزيران خود را به مجلس معرفي کرد و چون بيشتر افراد اين کابينه با هم ارتباط خانوادگي داشتند به «کابينه خانوادگي» مشهور شد.
مذاکره مجلس لاهه:
[h=1]بیدق امان در خصوص مجروحین نظامى[/h]
گروه تاریخ اقتصاد- مذاكرات نمایندگان در روز پنجشنبه، 9 مرداد 1286 شمسی در مجلس شورای ملی درخصوص شرکت نماینده ایران در کنفرانس بین‌المللی لاهه و تاسیس بانک ملی چنین ادامه یافته است:
وزیر مالیه(ناصرالملک همدانی)*: در سه شب قبل اینجا وكلاى مجلس را زحمت دادم در خصوص بانك مذاكره شد و با وكلاى بانك هم آنچه لازم بود مذاكره شده، آنها هم اقدامات خود را دریغ نداشتند، خوب است مجلس دو سه روز وقت خود را صرف این كار نماید تا تمام شود.
وكیلالتجار: چون مطلب مهم است و وقت زیاد می‌خواهد خوب است، چند روزى طرف صبح مجلس فوق‌العاده تشكیل بشود كه از روى دقت، زود این امر انجام بگیرد.
وزیر مالیه: هرچه زودتر باشد بهتر است كه رفاهیت و خیر عامه در این بانك است؛ الحق وكلاى بانك هم خیلى زحمت كشیده‌اند، حالا هم باید زحمت بكشند تا صورت بگیرد.
آقا سید محمدجعفر: چون اهمیت دارد چند روزى طرف صبح مجلس تشكیل شود تا تمام شود.
وزیر مالیه: اگرچه تكلیف من است كه اقدامات لازمه را بنمایم، ولى شخصا خودم باطنا یك شوق و میلى به این مطلب دارم این است كه اصرار و تعجیل می‌كنم.
آقا سید محمد جعفر: همه شایق به این امر هستند، از شیراز میرزا ابوالقاسم خان بصیرالملك تلگراف كرده بود كه نقدا هزار تومان به بانك ملى می‌دهم، بعد كه تشكیل شد، آنچه توانستم حاضرم كه بدهم.
آقا شیخ یوسف: مكرر عرض كردم كه حیات مملكت بسته به تاسیس بانك است بنده كه در شیراز بودم در یك انجمنى كه اغلب آنها فقرا بودند، میان خودشان هجده هزار تومان براى بانك جمع كردند كه شاید از آن پولى به توسط بعضى از موسسین رسیده باشد، مقصود این است كه همه مردم در كمال شوق و شعف همراهند. قرار شد از صبح دوشنبه براى مذاكره مجلس فوق‌العاده تشكیل شود.
دكتر ولى‌الله خان: چند ماه بیشتر در روزنامه‌ها خوانده بودیم كه كنفرانسى در لاهه مركب از تمام وكلاى دول منعقد خواهد شد و در چند مساله گفت‌وگو خواهند كرد و یكى از روزنامه‌نویس‌هاى معتبر نوشته كه یكى از وكلای بزرگ ۲۴ نطق ترتیب داده كه قرائت شود و بنده اوقاتی كه مجلس در عمارات بالا منعقد می‌شد، گفتم كه از تمام دول در كنفرانس لاهه نماینده خواهد رفت و سوال نمودم از طرف دولت علیه هم می‌رود، فرمودید خواهد رفت، از قرار معلوم صمد خان رفته و یكى از آن مسائل كه در مجلس لاهه مطرح و مذاكره شده، بیدق امان است در خصوص مجروحین نظامى، دول اروپ نشان مذهبى خودشان را علامت قرار داده‌اند و به تمام دول اطلاع داده‌اند. كمیسیون دولت عثمانى گفتند در خاك ما علامت همان ماه و ستاره باید باشد و نایب وزیر مختار ما هم اظهار داشته‌اند كه باید علامت شیر و خورشید باشد. آیا ببینیم غیر از این مساله چه اقدامى و خدمتى براى دولت و ملت خود کرده‌اید.
وزیر امور خارجه: ممتازالدوله كارهاى بزرگ می‌كنند و این كارها هم یكى از آن كارها است.
محقق‌الدوله: بنده عرض دارم وزیر مالیه تاكید در تاسیس بانك ملى دارند و مردم هم شكایت از بى‌پولى دارند و این چند روزه هم بعضى اتفاقات ناگوار افتاده و بنده اطلاع دارم به موجب تصدیق دفتر استیفا كه هشتصد هزار تومان باقى حكام است در این مورد كه از همه طرف فشار میدهند چرا حكام این پول را نمی‌دهند و وصول از حكام نمی‌كنند.
وزیر مالیه: فشار به من بیشتر از شما وارد می‌شود، ولى وزارت مالیه نباید شخصا برود ماموریت كند و در جاهاى دیگر كه پول دولت را نگاه می‌دارند یك اندازه وصولش راجع به عدلیه است.
محقق‌الدوله: این چه صورت است كه آنها استنكاف داشته باشند و حاضر به حساب نشوند.
وزیر مالیه: بله هیچ جا حاضر نشده‌اند و مكرر رقعه نوشته‌ام فقط از من اطلاع است فعلا طورى شده است كه حساب این چند ساله را نمی‌دهند.
آقا میرزا محمود: مامور وصول بقیه وزارت مالیه است تا حال سه ماه است وزارت مالیه هیچ اقدامى نكرده، چرا به تكلیف خود عمل نكرده؟
وزیر مالیه: تكلیف وزارت مالیه نبوده است كه ماموریت كند باید تشخیص حساب را داده و بخواهد، اگر ندادند باید سختى كرد و این تكلیف مالیه نیست و در خارجه با عدلیه است و اولا تا دو سه مرتبه اخطار می‌شود اگر امتثال نشد مال او توقیف می‌شود و بعضى اشتباهات دیگر هم شده، مثلا می‌گویند وزیر مالیه هر چه از او بخواهند باید بدهد.
آقا سید مهدى: آقایان كه وظیفه خور دولت بودند هنوز باور نكرده‌اند كه مملكت مشروطه است با وجود آن پول‌ها كه در نزد آقا است باز می‌خواهند از وجه استقراض به حساب‌سازى ببرند و بخورند ما حاضر نیستیم و باید وزرا با هیات وكلا اتفاق كرده پوست و گوشت آنها را بگیرند.
* ابوالقاسم‌خان قره‌گوزلوي همداني فرزند احمدخان و نوه محمودخان ناصرالملک فرمانفرما در سال 1245 هجري شمسي متولد شد. در سفر دوم ناصرالدين شاه به اروپا، محمودخان ناصرالملک که از همراهان شاه بود، نوه خود ابوالقاسم را نيز براي تحصيل به لندن برد. ابوالقاسم در دانشگاه آکسفورد به تحصيل پرداخت و پس از فراغت از تحصيل مدتي با سمت وابسته سفارت ايران در لندن خدمت کرد و دو بار هم به نيابت سفارت فوق‌العاده به دربار هلند و دربار آلمان رفت. در بازگشت به ایران پس از انتخاب ميرزا علي‌خان امين‌الدوله به عنوان صدراعظم در سال 1276 هجري قمري، ناصرالملک به سمت وزارت ماليه برگزيده شد، پس از آن مامور حکومت کردستان شد. ناصرالملک پس از پيروزي انقلاب مشروطه در کابينه‌هاي ميرزا نصرالله‌خان مشيرالدوله، سلطان علي‌خان وزير افخم و امين‌السلطان وزير ماليه بود.پس از سقوط کابينه ميرزا احمدخان مشيرالسلطنه، نمايندگان مجلس شوراي ملي در نشستي محرمانه و خصوصي، ميرزا ابوالقاسم‌خان ناصرالملک را نامزد رييس‌الوزرايي کردند. با تاييد اين تصميم از سوي محمدعلي شاه، فرمان رييس‌الوزرايي ناصرالملک در سوم آبان ماه 1286 هجري شمسي صادر شد. ناصرالملک بعد از چند روز مشورت با نمايندگان بدون خواستن نظر شاه، وزيران خود را به مجلس معرفي کرد و چون بيشتر افراد اين کابينه با هم ارتباط خانوادگي داشتند به «کابينه خانوادگي» مشهور شد.
